2022 Nobel Fizik Ödülü'nü üç bilim insanı kazandı

Alain Aspect, John F. Clauser ve Anton Zeilinger, kuantum mekanikleri konusundaki çalışmalarıyla ödüle layık görüldü (AP)
Alain Aspect, John F. Clauser ve Anton Zeilinger, kuantum mekanikleri konusundaki çalışmalarıyla ödüle layık görüldü (AP)
TT

2022 Nobel Fizik Ödülü'nü üç bilim insanı kazandı

Alain Aspect, John F. Clauser ve Anton Zeilinger, kuantum mekanikleri konusundaki çalışmalarıyla ödüle layık görüldü (AP)
Alain Aspect, John F. Clauser ve Anton Zeilinger, kuantum mekanikleri konusundaki çalışmalarıyla ödüle layık görüldü (AP)

2022 Nobel Fizik Ödülü'nü kuantum mekanikleri konusundaki çalışmalarından ötürü Fransız fizikçi Alain Aspect, Amerikalı teorik ve deneysel fizikçi John F. Clauser ve Avusturyalı kuantum fizikçisi Anton Zeilinger kazandı.
İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi'nde düzenlenen basın toplantısında, ödülün, üç bilim insanına, "dolanık fotonlarla ilgili deneyler, Bell eşitsizliklerinin bozulduğunun gösterilmesi ve kuantum enformasyon biliminde öncülükleri" vesilesiyle verildiği açıklandı.
Açıklamada, Aspect, Clauser ve Zeilinger'ın bu çığır açan deneylerle, dolanık durumdaki parçacıkların kontrol edilmesi ve araştırılması potansiyelinin varlığını ortaya koyduğu belirtildi.

2021'de de Nobel Fizik Ödülü üç bilim insanı kazanmıştı
2021 Nobel Fizik Ödülü'nü, Japon meteorolog ve klimatolog Syukuro Manabe, Alman oşinograf ve iklim modelleyicisi Klaus Hasselmann ve İtalyan teorik fizikçi Giorgio Parisi kazanmıştı.
"Dünya'nın ikliminin fiziksel modellemesini yapan, küresel ısınmayı hatasız öngören ve değişkenliğini ölçen" Manabe ve Hasselmann'ın "karmaşık sistemlerin kavranmasına ezber bozan katkı sundukları" bildirilmişti.
Parisi de "atomdan gezegen ölçeğine kadar fiziksel sistemlerde dalgalanmalar ve düzensizliğin etkileşimini keşfinden" ötürü ödüle layık görülmüştü.
Nobel Fizik Ödülü, 2020'de kara deliklerin keşfine katkı sağlayan çalışmalarından ötürü İngiliz matematiksel fizikçi Roger Penrose, Alman astrofizikçi Reinhard Genzel ve Amerikalı gök bilimci Andrea Ghez arasında paylaştırılmıştı.
Ghez, 1901'den bu yana ödülü kazanan dördüncü kadın olmuştu. 1903'te Marie Curie, 1963'te Maria Goeppert-Mayer ve 2018'de Dana Strickland Nobel Fizik Ödülü'nü kazanmıştı.
Ödül, 2019'da da "evrenin yapısının ve geçmişinin anlaşılmasına yardımcı olan keşiflerinden" ötürü Kanadalı fizikçi ve teorik kozmolog James Peebles, İsviçreli astrofizikçi Michel Mayor ile İsviçreli gök bilimci Didier Queloz'e verilmişti.
Nobel Fizik Ödülü, 1901'den bu yana her yıl fizik alanında insanlığa önemli katkı sunan kişilere veriliyor.
Ödülü, 1921 yılında ünlü Alman fizikçi Albert Einstein kazanmıştı.
1915 yılında kristallerin yapılarını X ışınları yardımıyla analiz eden Lawrence Bragg, 25 yaşında Nobel Fizik Ödülü'nü babası William Henry Bragg ile paylaşmış ve bugüne kadar ödülü kazanan en genç fizikçi olmuştu.
Arthur Ashkin de 96 yaşında Nobel Fizik Ödülü'ne layık görülerek şimdiye kadar bu ödülü kazanan en yaşlı fizikçi unvanını kazanmıştı.



Danimarka sularını insansız tekneler koruyacak

Güneş ve rüzgar enerjisiyle çalışabilen yelkenli drone’lar ortalama 100 gün kesintisiz faaliyet gösteriyor (AP)
Güneş ve rüzgar enerjisiyle çalışabilen yelkenli drone’lar ortalama 100 gün kesintisiz faaliyet gösteriyor (AP)
TT

Danimarka sularını insansız tekneler koruyacak

Güneş ve rüzgar enerjisiyle çalışabilen yelkenli drone’lar ortalama 100 gün kesintisiz faaliyet gösteriyor (AP)
Güneş ve rüzgar enerjisiyle çalışabilen yelkenli drone’lar ortalama 100 gün kesintisiz faaliyet gösteriyor (AP)

Danimarka, denizaltı kablolarını Rusya'ya karşı korumak için ABD yapımı yelkenli drone'lar kullanmaya başladı.

Danimarka, Rusya'nın hibrit saldırı tehdidine karşı denizaltı altyapısını korumak ve denetimi güçlendirmek için Baltık Denizi'ne özel drone’lar yerleştirdi. 

Kaliforniya merkezli Saildrone merkezinin ürettiği yelkenli drone’lar, 10 metre uzunluğa sahip. Yapay zeka destekli yazılımlar, sensörler, kameralar ve radarlarla donatılmış bu insansız tekneler, denizcilik faaliyetleriyle ilgili veri topluyor. 

Önceden ABD donanmasıyla da ortak çalışmış olan şirket, Danimarka’yla yapılan sözleşmeyle ilk kez Avrupa sularında faaliyet gösteriyor. 

Şirketin CEO’su Richard Jenkins, “Saildrone'un amacı, daha önce gözümüzün ve kulağımızın ulaşamadığı yerlere erişim sağlamak” diyor.

Baltık ülkeleri, Rusya'nın “gölge filosuyla” denizaltı kablolarına yönelik sabotajlar düzenlediğini öne sürüyor. Sözkonusu gemiler, Çin ve Hindistan'a ham petrol taşıyarak yaptırımları atlatmak için kullanılan eski tankerlerden oluşuyor. Yelkenli drone’ların özellikle bu gemilerin hareketlerini takip edeceği belirtiliyor. 

Guardian’ın aktardığına göre Danimarka ordusu, deniz gözetleme ve istihbarat toplama kapasitesini geliştirmek için Baltık Denizi'nde 4 adet insansız tekneyi test etmeye başladı. 

Diğer yandan Danimarka’yla ABD’li şirket arasındaki drone anlaşması ülkede tepki çekti. ABD Başkanı Donald Trump’ın Grönland’ı topraklarına katma tehditleri nedeniyle Washington ve Kopenhag arasında gerginlik yaşanmıştı.

Danimarkalı yazılım mühendisi David Heinemeier Hansson, ABD’nin veri kaçırabileceğini savunarak şunları söylüyor: 

Amerikan şirketlerinin sorunu, Amerikan yasalarına, Amerikan kararnamelerine ve Amerikan Başkanı’na uymak zorunda olmalarıdır. Başkan istediği zaman veri talep edebilir ve istediği zaman bir hesabı kapatabilir.

Danimarka Siber Güvenlik Konseyi Başkanı Jacob Herbst de “Karşı karşıya olduğumuz uluslararası durum göz önüne alındığında, bu alanda Amerikan tedarikçileri seçerken çok dikkatli düşünmek gerekiyor” ifadelerini kullanıyor. 

Firmanın CEO’su Jenkins ise veri toplanmayacağını ve dataların güvenli şifreleme sistemleriyle korunacağını savunuyor.

Independent Türkçe, Guardian, AP