عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
YAŞAM Sağlık

'Aşk hormonu'nun hasarlı kalpleri iyileştirebildiği ortaya çıktı

Hormonun rejeneratif hücreleri uyardığı tespit edildi

Fotoğraf: Unsplash
Fotoğraf: Unsplash
TT
TT

'Aşk hormonu'nun hasarlı kalpleri iyileştirebildiği ortaya çıktı

Fotoğraf: Unsplash
Fotoğraf: Unsplash

The Independent'ta yer alan habere göre araştırmacılar, genellikle "aşk hormonu" diye adlandırılan oksitosin hormonunun, kalbi iyileştirici özelliklere sahip olduğunun tespit edildiğini öne sürdü.
Oksitosin, vücut tarafından emzirme ve doğum, cinsel ilişki ve egzersiz gibi faaliyetler sırasında üretilir. Sosyal bağları desteklemesi ve güçlendirmesiyle bilinir ve bazen "iyi hissetme hormonu" olarak da adlandırılır.
Michigan Eyalet Üniversitesi'ndeki uzmanların yürüttüğü çalışma, bu hormonun iyileşmeyi desteklemek için kalp hücrelerinin yenilenmesiyle ilgili başka bir işlevi olabileceğini buldu.
Araştırmacılar, oksitosinin kök hücreleri kalbin dış katmanından (epikardiyum) orta katmanına (miyokardiyum) hareket etmesi için uyarabileceğini tespit etti.
Kök hücreler daha sonra kardiyomiyositlere dönüşür. Kardiyomiyositler, kalbin kasılmasını sağlayan kas hücreleridir. Kalp krizinden sonra bu kas hücreleri ölür ama doğaları son derece özelleştiği için kendilerini yenileyemezler.
Frontiers in Cell and Development Biology akademik dergisinde yayımlanan çalışma, oksitosinin "bir gün, kalp krizinden sonra insan kalbinin yenilenmesini desteklemekte kullanılabileceğini" öne sürüyor.
Araştırmacılar, keşiflerini yapmak amacıyla, yırtıcı hayvan saldırılarından ötürü dörtte birini kaybetmelerinden sonra bile kalplerini yeniden geliştirebilen zebra balıklarındaki kalp onarım mekanizmalarını inceledi.
Bilim insanları zebra balığının kalbi nasıl bu kadar verimli onarabildiğini öğrenmek istedi. Önceki çalışmalar, kalbin dış katmanındaki bir hücre alt kümesinin, Epikardiyum türevi Progenitör Hücreler (EpiPC'ler) olarak adlandırılan kök benzeri hücrelere dönüşmek için "yeniden programlanabileceğini" göstermişti.
Yazarlar, EpiPC'lerin kas hücrelerini ve diğer tip kalp hücrelerini yenileyebileceğini fakat "doğal koşullar altında" insanlarda kalp rejenerasyonu için etkisiz olduğunu söyledi.
Bununla birlikte araştırmacılar, zebra balıklarında, oksitosin takviyesinin yerel hücrelerin "genişleyip EpiPC'lere dönüşmesini" sağlayabileceğini ve kas hücrelerine, kan damarlarına ve diğer kalp hücrelerine dönüşmek üzere kalbin orta katmanına geçebileceğini buldu.
Çalışma, oksitosinin deney ortamında insan dokusu üzerinde benzer bir etki gösterdiğini ve hücrelerin "bazal hızın iki katına kadar" hızda EpiPC'lere dönüşmesini sağladığını tespit etti.
Öte yandan oksitosinin azaltılmasıysa kültürde EpiPC'lerin gelişimini engelledi.
Çalışmanın kıdemli yazarı ve Michigan Eyalet Üniversitesi Biyomedikal Mühendisliği Bölümü'nden doktor öğretim üyesi Dr. Aitor Aguirre şunları söyledi:
"Oksitosin klinikte başka nedenlerle yaygın şekilde kullanılıyor, bu yüzden onu kalbi hasar görmüş hastaların kullanımına uygun hale getirmek imkansız değil. Kalp rejenerasyonu sadece kısmi olsa bile, hastalar için faydaları çok büyük olabilir."
Dr. Aguirre, oksitosinin kardiyak hasar sonrasında insanlara nasıl yardımcı olabileceğini incelemek için daha fazla araştırmaya ihtiyaç duyulduğunu da sözlerine ekledi.
"Oksitosinin kendisi dolaşımda kısa ömürlüdür, bu nedenle insanlardaki etkileri bu yönüyle engellenebilir" itirafını yapan Dr. Aguirre, bununla birlikte, "Özellikle daha uzun yarı ömürlü veya daha fazla potansiyel tasarlanmış ilaçlar bu ortamda yararlı olabilir" de dedi.

Daha fazlasını oku

 
 
YAŞAM Sağlık

Ağlayan bebeklerin sesi emziren annelerin süt üretmesine neden oluyor

Bebekler ağladığında anne sütünün salgılanmasına neden olan beyin mekanizması
Bebekler ağladığında anne sütünün salgılanmasına neden olan beyin mekanizması
TT
TT

Ağlayan bebeklerin sesi emziren annelerin süt üretmesine neden oluyor

Bebekler ağladığında anne sütünün salgılanmasına neden olan beyin mekanizması
Bebekler ağladığında anne sütünün salgılanmasına neden olan beyin mekanizması

Storm Newton 

Emziren annelerin kimilerinde, bebekleri ağladığında göğüslerden süt gelmesinin ardında bir beyin mekanizmasının etkili olduğu ortaya çıktı.

Bu mekanizma, kendilerini yorgun hissetseler bile neden bebeklerle ilgilenmeye devam ettiklerini açıklayabilir.

Ağlayan bir bebek duyduğunda annenin göğüslerinden süt gelebileceği uzun zamandır bilinen bir durum.

Daha önce yapılan araştırmalarda, bir bebeğin süt için -emmek için değil- ağlaması beyinde kendini iyi hissetme hormonu 'oksitosinin' artmasına neden olduğu tespit edildi.

Bu hormon, tatmin duygularından (ve 'aşk hormonu' olarak anılacak kadar sevgi, güven ve cinsel aktiviteden) sorumlu olan bir hormondur. 

Araştırmada, New York Üniversitesi Grossman Tıp Fakültesi'nden araştırmacılar, oksitosin salınımına yol açan süreci belirlemek için düzinelerce dişi farenin beyin devrelerini inceledi.

Fare yavrularının çığlıklarının, annenin beyninde, talamusun posterior intralaminar çekirdeği (PIL) olarak bilinen bir bölgeye gittiğini buldular.

Bu duyusal merkez, daha sonra hipotalamus adı verilen ve hormon aktivitesini kontrol eden başka bir bölgedeki beyin hücrelerine sinyaller gönderiyor.

Araştırmacılara göre, hipotalamustaki hücreler genellikle yanlış alarmları ve süt israfını önleyen proteinler tarafından 'kilitlenir', ancak 30 saniyelik sürekli ağlama, PIL'den gelen sinyallerin proteinleri oluşturmasına ve güçlendirmesine neden olur.

DAHA FAZLA OKU

Çocukları "koli bandıyla" bağlamıştı... YouTube fenomeni anneyi tutuklatan tüyler ürpertici 911 görüşmesi ortaya çıktı

Çocukları "koli bandıyla" bağlamıştı... YouTube fenomeni anneyi tutuklatan tüyler ürpertici 911 görüşmesi ortaya çıktı

Yenidoğan bebeğini çöp kutusuna atan anneye çocuğun velayeti verildi

Yenidoğan bebeğini çöp kutusuna atan anneye çocuğun velayeti verildi

Yenidoğan bebeğini çöp kutusuna atan anneye çocuğun velayeti verildi

Yenidoğan bebeğini çöp kutusuna atan anneye çocuğun velayeti verildi

Nature dergisinde yayımlanan bulgular ayrıca oksitosin artışının yalnızca anne farelerde meydana geldiğini ve hiç doğum yapmamış dişi farelerde meydana gelmediğini gösterdi.

Annelerin beyinleri bilgisayar tarafından üretilen seslere değil, yalnızca kendi yavrularının ağlamasına tepki verdi.

NYU Langone Health'de yüksek lisans öğrencisi ve yazar Habon Issa "Bulgularımız, ağlayan bir bebeğin, annesinin beynini, vücudunu emzirmeye hazırlamaya nasıl hazırladığını ortaya çıkarıyor" dedi. 

Issa, "Bu hazırlık işleminin yapılmaması durumunda emzirme süreci ile sütün memeden çıkışı arasında birkaç dakikalık bir gecikme meydana gelir. Bu durum çocuğun hüsrana uğramasına, anne ve babasının strese girmesine neden olabilir" ifadelerini de sözlerine ekledi.  

Araştırmada ekip ayrıca farelerde anne ve baba davranışlarını da araştırdı. Annenin genellikle yavrularını alıp kafesten uzaklaştıklarında kafese geri getirmeye çalıştığı ortaya çıktı.

Ancak araştırmacılar PIL'in oksitosin nöronlarıyla iletişimini engellediğinde, farelerin anneleri sonunda bebeklerini geri alamadı.

Devre tekrar açıldığında anne fareler yavrularına bakmaya devam etti. 

Bu bağlamda ayrıca, ABD Sağlık Bakanlığı'ndan Robert Froemke "Bu sonuçlar, ağlamayla tetiklenen beyin devresinin sadece emzirme davranışı için değil, aynı zamanda annenin dikkatini zaman içinde sürdürmesi ve yorgun olduğunda bile yavrusunun bakımını etkili bir şekilde yapmasını teşvik etmesi açısından da önemli olduğunu gösteriyor" ifadelerini kullandı. 

Ekip, insanlarda oksitosin sisteminin nasıl çalıştığını öğrenmenin 'emzirmek isteyen ancak bunu yapmakta zorlanan annelere yardım etmek için yeni yollar sunabileceğini' söyledi.

Bununla birlikte Froemke, bilim adamlarından oluşan ekibin yalnızca hormon salgısını ölçmek için çalıştığını ve çalışmada emzirmenin kendisini ele almadığına dikkat çekti. 

Independent Arabia - Independent Türkçe

YAŞAM Sağlık

Uzun süreli Kovid geçirenlerin ana organlarında daha çok hasar görülebiliyor

Çin'de sağlık ekibi yoğun bakımda koronavirüs bulaşmış bir hastayla ilgileniyor (Reuters)
Çin'de sağlık ekibi yoğun bakımda koronavirüs bulaşmış bir hastayla ilgileniyor (Reuters)
  • Ankara: AA
TT
  • Ankara: AA
TT

Uzun süreli Kovid geçirenlerin ana organlarında daha çok hasar görülebiliyor

Çin'de sağlık ekibi yoğun bakımda koronavirüs bulaşmış bir hastayla ilgileniyor (Reuters)
Çin'de sağlık ekibi yoğun bakımda koronavirüs bulaşmış bir hastayla ilgileniyor (Reuters)

BBC'nin haberine göre, İngiltere'de yapılan araştırma, uzun süreli Kovid geçiren hastaların ana organlarının ne ölçüde etkilendiğine odaklandı.

Araştırma kapsamında virüs nedeniyle hastaneye kaldırılan 259 kişi incelendi.

Taburcu edildikten beş ay sonra, bu kişilerin ana organları manyetik rezonans görüntüleme (MRI) yöntemiyle incelendi. Tarama sonuçları, hiç Kovid geçirmemiş 52 kişilik grupla karşılaştırıldığında önemli farklılıklar gösterdi.

Taramalarda, uzun süre Kovid geçiren hastaların akciğer, beyin ve böbrek gibi organlarında anormalliklere sahip olma olasılığının üç kat daha fazla olduğu tespit edildi.

Araştırmada, uzun Kovid geçirenlerde en fazla etkilenen organın akciğer olabileceği, söz konusu organın 14 kat daha fazla etkilenebileceği belirlendi.

Ayrıca, şiddetli Kovid geçirenler arasında MRI yöntemiyle yapılan taramalarda beyinde bazı anormallikler gösterme olasılığı üç kat, böbreklerde ise iki kat daha fazla olduğu ortaya çıktı.

Kalp veya karaciğer sağlığında ise önemli bir değişiklik tespit edilmedi.

Oxford Üniversitesinden ve araştırmanın baş yazarlarından Dr. Betty Raman, araştırmanın, uzun süreli Kovid semptomlarıyla yaşayanların organlarında bir miktar hasar görülme ihtimalinin daha yüksek olduğunu açıkça ortaya koyduğunu söyledi.

Araştırmanın uzun süreli Kovid için etkili tedavilerin geliştirilmesine yardımcı olacağı düşünülüyor.

Araştırma "Lancet Respiratory Medicine" dergisinde yayımlandı.

YAŞAM Sağlık

Günde sadece bir öğün tüketirseniz vücudunuza ne olur?

Günde sadece bir öğün tüketirseniz vücudunuza ne olur?
TT
TT

Günde sadece bir öğün tüketirseniz vücudunuza ne olur?

Günde sadece bir öğün tüketirseniz vücudunuza ne olur?

OMAD veya günde bir öğün yeme sistemi, aslında aralıklı oruç ve zaman kısıtlı yemek yeme gibi diğer diyetlerin daha aşırı bir versiyonunu temsil ediyor. Ancak temel fark, yalnızca belirli günlerde oruç tutmak veya yemeklerinizi yalnızca belirli bir zaman diliminde yemek yerine, günlük kalorilerinin tamamının tek bir büyük öğünde yenilmesine dayanıyor.

OMAD savunucuları bu diyeti takip etmenin birçok yönden sağlığı iyileştirdiğini söylüyor. Bunun güvenli olup olmadığı bir yana, aslında günde tek öğün yemenin vücut üzerindeki etkisi hakkında çok az şey biliniyor.

OMAD’ı takip etmenin faydasını destekleyen kanıtlar sınırlı ayrıca OMAD’ı ele alan çok az sayıda çalışma bulunuyor. Yapılan çalışmaların çoğu ise hayvanlar üzerinde yapılmış.

Bu nedenle, OMAD’ın işe yaradığına yönelik ifadelerin çoğu iddia niteliğinde olurken, diğer oruç biçimlerinin sağlığa faydası varsa OMAD’ın da faydası olacağı varsayımına dayanıyor. Aralıklı oruç diyetleri üzerine araştırmalar devam ediyor.

Bu bağlamda, bazı kanıtlar, ‘5:2 diyeti’ olarak bilinen (bir kişinin haftada beş gün normal şekilde yediği, daha sonra haftada iki gün 800 kalori veya daha az yediği) aralıklı oruç biçiminin insanların kilolarını daha iyi yönetmelerine yardımcı olabileceğini gösteriyor. Ancak Şarku’l Avsat’ın The Conversations’tan aktardığına göre diğer diyet yöntemlerinden daha iyi olmuyor. Araştırmalar ayrıca, zaman kısıtlamalı beslenmenin (günde ihtiyacınız olan tüm kaloriyi belirli bir süre içinde aldığınız beslenme düzeni) insanların kilolarını daha iyi yönetmelerine yardımcı olabileceği sonucuna ulaştı. Bu yöntemin tansiyonu düşürmek gibi başka sağlık yararları bulunuyor.

Bir inceleme çalışmasında ayrıca birkaç farklı oruç türünün (aralıklı oruç ve tüm gün oruç dahil) metabolizmanın çeşitli yönlerini iyileştirebileceği tespit edildi. Bunlar arasında kan şekeri ve kolesterol seviyelerinin iyileştirilmesi, iltihaplanma seviyelerinin azaltılması ve insanların iştahlarını daha iyi düzenlemelerine yardımcı olması da yer alıyor. Bu da kişinin obezite, tip 2 diyabet ve kardiyovasküler hastalık riskini azaltmaya yardımcı olabilir.

Sadece bir öğün

Şu ana kadar yapılan çalışmalardan birinde OMAD’ın insanlar üzerindeki etkisini inceledi. Bu çalışmada katılımcılara, çalışma süresince her gün aynı miktarda kalori verildi.

Araştırmanın yarısında katılımcılar bu kalorileri tek öğünde yediler, daha sonra ise günlük kalorilerini günde üç öğüne bölerek tükettiler. Her öğün düzeni yalnızca 11 gün boyunca takip edildi. Bu çok uzun bir süre değildi. Katılımcılar akşam 17.00 ile 19.00 arasında bir öğün yemek yedi.

Araştırmayı yalnızca 11 katılımcı tamamladı. Katılımcılar günde sadece bir öğün yediklerinde, vücut ağırlıklarında ve yağ kütlelerinde daha büyük bir azalma gördü. Bununla birlikte, günde sadece bir öğün yemek yiyen katılımcılarda yağsız kütle ve kemik yoğunluğunda daha büyük azalmalar görüldü. Bu durum, diyetin daha uzun süre takip edilmesi durumunda kas fonksiyonunun azalmasına ve kemik kırılma riskinin artmasına neden olabileceği anlamına geliyordu.

OMAD’ın etkilerinin incelendiği hayvan çalışmaları çelişkili sonuçlar verdi. Araştırmalar, günde bir büyük öğün yiyen farelerin, birden fazla öğün yiyenlere kıyasla daha fazla kilo aldığını gösterdi.

Bu bulgular OMAD’ın sağlığın bazı yönlerine fayda sağlayabileceğini düşündürse de, bu konuda hala bilmediğimiz çok şey olduğunu ortaya çıkardı.

OMAD’ın etkisinin daha fazla sayıda katılımcı ve insan gruplarında araştırılması gelecekteki çalışmalar için önem teşkil ediyor. OMAD’ın daha uzun süreli etkisinin incelenmesi ve bu deneylerin gerçek dünya ortamında yapılması da çalışmalar açısından önemli olacak. Bunların yanı sıra yemek zamanlamasının, sonuçları daha da iyileştirip iyileştiremeyeceği ve yemeğin besin profilinin bir fark yaratıp yaratmayacağını da görmek ilginç olacak.

Diğer olumsuzluklar

Bir kişi günde yalnızca bir öğün yerse, başta enerji, protein, lif, gerekli vitamin ve mineraller olmak üzere tüm beslenme gereksinimlerini karşılamak onun için çok zor olur.

Bu önemli besinlerin yeterince alınmaması kas kütlesi kaybına, kabızlık riskine ve bağırsak sağlığının bozulmasına neden olabilir.

OMAD’ı takip eden bir kişinin, bu beslenme gereksinimlerini karşılamak için günlük sadece bir öğün sırasında iyi bir porsiyon protein, bol miktarda sebze, kuruyemiş, tohum ve biraz meyve ve tam tahıl aldığından emin olması gerekecek. Ayrıca kalsiyum ve iyot gereksinimlerini karşıladıklarından emin olmak için iyi bir porsiyon süt ürünlerine veya vejetaryen olmaları durumunda da bir takviyeye veya bir alternatife de ihtiyaçları olacak.

Bu diyet ünlüler için faydalı olsa da onların ihtiyaç duyduklarında beslenme uzmanlarına, kaliteli diyetlere ve besin takviyelerine de erişebildiklerini unutmamak gerekiyor. 

Nottingham Üniversitesi’nde beslenme alanında öğretim görevlisi olan Dr. Amanda Avery’ye göre, çoğumuz için bu tür bir beslenme sürdürülemez ve uzun vadede potansiyel olarak zararlı bir durum olabilir.

YAŞAM Sağlık

İyi bir uyku için kaçınmamız gereken 5 yiyecek nedir?

Dünya çapında birçok insan uyku bozukluklarından muzdarip (Reuters)
Dünya çapında birçok insan uyku bozukluklarından muzdarip (Reuters)
TT
TT

İyi bir uyku için kaçınmamız gereken 5 yiyecek nedir?

Dünya çapında birçok insan uyku bozukluklarından muzdarip (Reuters)
Dünya çapında birçok insan uyku bozukluklarından muzdarip (Reuters)

Uyku bozuklukları, dünya çapında birçok insanın yaşadığı sorunlardan biri.

Bu sorun stres, aşırı sıcak hava, ileri yaş ve bazı hastalıklara maruz kalmak gibi birçok faktörden kaynaklanabilir.

Ayrıca, birçok uyku uzmanına göre, insanların her gün yediği yiyecekler, uyku bozukluğunda önemli bir rol oynuyor olabilir.

Şarku’l Avsat’ın New York Post gazetesinden aktardığı haberde, geceleri uyutmayan beş gıdaya dikkat çekildi.

Çikolata

Çikolata yüksek düzeyde kafein içerir. Bu nedenle çikolata yemek, uyku kalitesini önemli ölçüde etkileyebilir.

Uyku uzmanları, kafein tüketiminin, uykunun son aşamalarında hızlı göz hareketinin (REM) daha sık meydana gelmesine neden olabileceğine dikkat çekti. Uzmanlar, çok fazla çikolata yiyen kişilerin, sabah uyandıklarında baş dönmesi olasılığının daha yüksek olduğunu vurguladı.

Peynir ve işlenmiş etler

Bazı peynirler ile pastırma, jambon ve sucuk gibi işlenmiş etler yüksek düzeyde tiramin içerir.

Uzmanlar, tiraminin, adrenal bezin ‘savaş ya da kaç hormonu’ olarak bilinen ve birkaç saat boyunca stresi, konsantrasyonu ve uyanıklığı artıran bir hormon salgılamasına neden olduğunu bildirdi.

Köri ve baharatlı yiyecekler

Köri ve diğer baharatlı yiyecekler yüksek düzeyde kapsaisin içerir.

Bu kimyasal, vücudun termoregülasyon sürecine müdahale ederek vücut ısısını yükseltiyor ve bu da uykuyu bozuyor. 

Habere göre, buna baharatları sindirmek için gereken yüksek enerji seviyelerini de eklerseniz, derin bir uykuya veda edebilirsiniz.

FOTO: Bazı gıdalar uyku kalitesini etkiler (DPA)
Bazı gıdalar uyku kalitesini etkiler (DPA)

Dondurma ve şekerli yiyecekler

Uzmanlar, geceleri dondurma ve tatlı gibi şekerli yiyecekler yemenin kan şekerinin aniden yükselmesine, daha sonra da uyku sırasında düşmesine neden olduğunu söylüyor.

Kan şekerindeki düşüş, adrenalleri acil bir durum olduğu konusunda uyarıyor. Bu da kortizol seviyelerini yükselterek vücudu uykudan uyandırıyor.

Cips

Aşırı tuz tüketiminin dehidrasyona ve su tutulumunun (ödem) artmasına neden olduğu, bunun da yorgunluk ve bitkinliğe neden olabileceği biliniyor.

Bu, iyi bir gece uykusu için faydalı gibi görünse de Avrupa Endokrinoloji Derneği tarafından yürütülen bir araştırma, tuzlu atıştırmalıkların uyku bozukluğuna yol açtığını ortaya çıkardı.

Uzmanlar, yatmadan iki ila üç saat önce cips de dahil olmak üzere tuzlu yiyeceklerden kaçınılması gerektiği konusunda uyarıyor.

YAŞAM Sağlık

Sesten rahatsız olma sendromu nedir?

Sendrom, nefes alma, saat sesi, boğaz temizlemek için öksürme, çiğneme, yutma ve kalem düğmesine basma seslerinden tiksinmeyi içerir.
Sendrom, nefes alma, saat sesi, boğaz temizlemek için öksürme, çiğneme, yutma ve kalem düğmesine basma seslerinden tiksinmeyi içerir.
TT
TT

Sesten rahatsız olma sendromu nedir?

Sendrom, nefes alma, saat sesi, boğaz temizlemek için öksürme, çiğneme, yutma ve kalem düğmesine basma seslerinden tiksinmeyi içerir.
Sendrom, nefes alma, saat sesi, boğaz temizlemek için öksürme, çiğneme, yutma ve kalem düğmesine basma seslerinden tiksinmeyi içerir.

Maureen Salamon*

Sesten rahatsız olma sendromu, kocanızın yemeğini yüksek sesle çiğnemesi ya da bir arkadaşınızın boğazını temizlemek için öksürmesi ve nefes sesi gibi sesler rahatsız olmanıza neden olabilir. Bununla birlikte, bu tepki, horlama, burnunu çekme, yüksek sesle çiğneme, esneme, yüksek sesle nefes alma gibi bu veya diğer günlük seslerden sadece rahatsız olmanın ötesinde geçerek sıkıntı, öfke veya tiksintiye yol açabilir.

Dikkat çekici duyusal rahatsızlık ve kaçınma

Bu tiksinme, kelimenin tam anlamıyla ‘belli seslerden nefret etme’ anlamına gelen ve aynı zamanda ‘seçici ses hassasiyeti sendromu’ olarak da adlandırılan, mizofoni sendromu olarak bilinen oldukça yaygın duyusal işlemleme bozukluğudur. Başkaları tarafından yapılan hafif seslere abartılı duygusal tepki verilmesi şeklinde ortaya çıkar.

Şarku’l Avsat’ın 22 Mart 2023’te PLOS One dergisinde yayınlanan araştırmadan aktardığı habere  göre çoğunluğu kadın olmak üzere yaklaşık her 5 yetişkinden biri bu tür rahatsızlıklardan muzdarip oluyor. Kadınlar erkeklerden daha derin tepki veriyor.

Bu bağlamda, Harvard Üniversitesi’ne bağlı Brigham & Kadın Hastanesi Karmaşık Teşhis Merkezi’nin yöneticisi ve psikiyatrist Dr. Michael Mufson, bu sendromdan muzdarip kişilerin ‘söz konusu seslerin olduğu odada bulunamayacaklarını, her zaman bu durumlardan kaçınmaya çalıştıklarını ancak bunun mümkün olmadığını’ söyledi.

Eğer mizofoni kelimesini hiç duymadıysanız sizin gibi çok kişi var zira araştırmaya katılanların yalnızca yüzde 14’ü anket yapılmadan önce tanı hakkında bilgi sahibiydi. Bununla birlikte, bozukluğa yönelik damgalama azaldıkça, daha fazla insan yardım ve anlayış arıyor. Dr. Mufson “Kamuoyunda bu sendroma sahip daha fazla insan görüyoruz. Daha önce insanlar doktorlarının kendilerine deli diyeceğinden korkuyorlardı ama artık bu gizli bir hastalık değil” ifadelerini sözlerine ekledi.

Kapana kısılma ve çaresizlik hisleri

Bilim adamları mizofoninin neden oluştuğundan emin olmasalar da, Frontiers in Neuroscience dergisinde 2022'de yayınlanan bir çalışma, bozukluğun ‘sinirsel bir imzaya’ sahip olabileceğini, yani benzersiz bir sinirsel temele sahip olduğunu ve beyindeki farklı sinir modellerine kadar izlenebileceğini gösterdi.

Mizofonisi olan yaşlı insanlar muhtemelen hayatlarının çoğunda bu hastalığa sahip olur. Damgalanma korkusu ile bunu asla açıklamamış olabilirler, ancak bu durum her yaşta ortaya çıkabilir. Mufson, “Teşhis edilmemiş olması şaşırtıcı olmaz” diye ekledi.

Diğer bozuklukların elenmesi

Mizofoniyi tespit edip tanımlamadan önce, doktorların ona benzeyebilecek veya onunla örtüşebilecek diğer koşulları dikkatlice elemeleri gerekir. Bunlar arasında obsesif kompulsif bozukluk, bipolar bozukluk, diğer duyusal işlem bozuklukları, duygusal düzensizlik (olumsuz duyguları tolere etme veya kontrol etme yeteneğinin zayıf olması), otizmin bir türü olan Asperger sendromu, kaygı bozuklukları ve travma sonrası stres bozukluğu yer alır.

Mizofonisi olan herkes aynı ses uyaranına sahip değildir veya aynı derecede tiksinti ile tepki vermez. Ne olursa olsun, sendromdan etkilenenler genellikle başkalarının katıldığı etkinlikleri kaçırdıkları için kendilerini suçlarlar. Kendilerini rahatsız eden seslerden kaçamadıklarında genellikle kendilerini kapana kısılmış ve çaresiz hissederler ve bu sendroma sahip bazı kişiler başkalarına fiziksel veya sözlü olarak bile saldırabilirler.

Dr. Mufson, bu kişiler hakkında “Restoranlarda yemek yemekten kaçınabilirler veya eşlerinden ve ailelerinden ayrı yemek yiyebilirler. Sinema salonundayken birisi öksürdüğünde ayrılmak zorunda kaldığınızı hayal edin. Bu durumda sendroma sahip kişi sosyal açıdan savunmasız hale gelir” şeklinde konuştu.

Uzun süredir kimse mizofoniyi fark etmese de tedavi seçenekleri genişliyor. Doktorlar genellikle davranışa dayalı tedavileri ve ilaçları birleştiren kapsamlı bir yaklaşım kullanıyor. Dr. Mufson, sendromun ‘umutsuz bir hastalık olmadığını’ vurguluyor.

Mizofoniyi kontrol altına almak

Burada bilişsel davranışçı terapi, mizofoni için kanıta dayalı bir tedavi olarak karşımıza çıkıyor. Depresyon ve anksiyete konusunda uzmanlaşmış ‘Depresyon ve Anksiyete’ dergisinde 2020 yılında yayınlanan küçük bir araştırmaya göre, bilişsel davranışçı terapi gören 54 katılımcının üçte birinden fazlası, sosyal ve aile içinde işlevselliklerinin yanı sıra mizofoni semptomlarında da iyileşme bildirdi. Tedavinin faydaları tedaviden bir yıl sonra hala belir olarak görülüyordu.

Bilişsel-davranışçı terapi programında, terapist önce hastanın bireysel ses tetikleyicilerini tanımlar, ardından yeni tepkiler geliştirmek için hastayla birlikte çalışır. Dr. Mufson, “Öfke ve kaygıyı önlemek için stratejiler ve mekanizmalar geliştiriyoruz. Kaygının çok şiddetli olması durumunda tedaviye ilaç eklemeyi düşünmeye başlarız. Kaygıyı azaltabilirseniz, insanların kendilerini daha iyi hissetmelerine ve daha iyi işlev görmelerine yardımcı olabilirsiniz” dedi.

Sesten rahatsız olma durumunun azaltılması

Mizofonisi olan kişiler aşağıdaki yöntemlerle sesten hoşlanmamalarını da azaltabilirler:

*Kulak tıkaçları: Kulak tıkacı veya kulaklık takın.

*Beyaz gürültü: Beyaz gürültü makinelerinin (dinleyiciyi sakinleştirecek bir ses üreten makineler) kullanın.

*Gevşeme: Derin nefes alma veya kas gevşetme yöntemlerini uygulayın.

Dr. Mufson’a göre Mizofonisi olan birini tanıyorsanız semptomlarını eleştirmemeye dikkat edin. Doktor Mufson “Onları terapiye gitmeye teşvik edin. Aynı zamanda deli olmadıklarını anlamalarına yardımcı olarak tedavi aramalarına yardımcı olacak kısa ve destekleyici tavsiyeler almaları da yararlı olacaktır” tavsiyelerini verdi.

* Harvard Makalesi- Kadın Sağlığı İzleme- Tribune Media Services

YAŞAM Sağlık

Sivilceye sihirli çözüm: Bakterilerin kökünü kazıyacak tedavi geliştirildi

Üretilen jel, oda sıcaklığında 4 hafta boyunca stabil kalabiliyor (Unsplash)
Üretilen jel, oda sıcaklığında 4 hafta boyunca stabil kalabiliyor (Unsplash)
TT
TT

Sivilceye sihirli çözüm: Bakterilerin kökünü kazıyacak tedavi geliştirildi

Üretilen jel, oda sıcaklığında 4 hafta boyunca stabil kalabiliyor (Unsplash)
Üretilen jel, oda sıcaklığında 4 hafta boyunca stabil kalabiliyor (Unsplash)

Mikroskobik zarfların içinde cilde sürülebilecek antibakteriyel bir bileşik, akne vulgaris rahatsızlığından mustarip yüz milyonlarca kişiye rahatlama sağlayabilir.

Cilt altındaki yağ bezlerinin fonksiyonun bozulması ve Cutibacterium aknes adı verilen bir cilt bakterisinin aşırı çoğalmasının neden olduğu bu durum, ciltte klasik sivilceli görünüme yol açıyor.

Sivilce tedavisi için halihazırda pek çok yöntem uygulanıyor. Cilt yağlarını azaltan antibiyotikler veya hormon düzenleyiciler de bunların arasında. Ancak söz konusu yöntemlerin çoğunun yan etkileri var ve bir süre sonra bakteriler bunlara da uyum sağlayabiliyor.

Hakemli bilimsel dergi Nanoscale'de yayımlanan yeni araştırmada bilim insanları, antibakteriyel bir madde olan narasine dayanan yeni bir tedavi geliştirdi.

Çiftlik hayvanları ve kümes hayvanlarında enfeksiyonları önlemek için yaygın kullanılan narasin, C. aknes'in henüz direnç geliştirmediği bir tedavi yöntemi olma potansiyeline sahip.

Güney Avustralya Üniversitesi, Adelaide Üniversitesi ve Fransa'daki Aix-Marseille Üniversitesi'nden araştırmacıların yeni deneyinde bu maddenin laboratuvar koşullarında hedef patojene karşı etkili olduğu gösterildi.

DAHA FAZLA OKU

Sivilceye neden olan bakterilerin şaşırtıcı yararı keşfedildi

Sivilceye neden olan bakterilerin şaşırtıcı yararı keşfedildi

Dahası ekip, bu maddeyi cilde nanoparçacık teknolojisiyle dağıtmanın tedaviyi önemli ölçüde daha etkili hale getirdiğini ortaya koydu.

Ekip, narasini nano-miseller adı verilen ve saç telinden bin kat daha ince olan kapsül şeklindeki moleküllere sardı. Bu kapsüller yalnızca suyla karıştırıldığında cilde nüfuz edebiliyor.

Araştırmacılara göre kapsüller, diğer cilt uygulamalarına kıyasla daha derinlere nüfuz etme özelliğine de sahip.

Güney Avustralya Üniversitesi'nden farmasötik uzmanı Sanjay Garg, "Cilt katmanlarına nüfuz edemeyen diğer bileşik solüsyonlarının aksine bu kapsül, narasinin sivilceli hedef bölgelere iletilmesinde etkili oldu" diyor.

Bir sonraki adım, yeni tedavinin insanlar üzerinde denenmesi olacak. Ancak ilk işaretler umut verici.

Ekibe göre narasin nanoparçacık jeli, C. aknes'in gizlendiği yerin derinliklerine dalabilir ve bakterilere çok daha fazla zarar verebilir.

Independent Türkçe

YAŞAM Sağlık

İnsan hücrelerindeki garip örüntü

İnsan hücrelerindeki garip örüntü
TT
TT

İnsan hücrelerindeki garip örüntü

İnsan hücrelerindeki garip örüntü

Almanya, Kanada, İspanya ve ABD’deki enstitülerden araştırmacılar, her türde tipik olarak bulunan, bireysel hücrelerin sayısı üzerine kapsamlı bir çalışma yayınladı.

Bin 500’den fazla yayınlanmış kaynağın kapsamlı analizine göre çoğu yetişkin erkek toplamda yaklaşık 36 trilyon hücreye sahipken yetişkin dişilerlerde bu yaklaşık 28 trilyon hücre. Buna karşılık 10 yaşında bir çocuk yaklaşık 17 trilyon hücreye sahip. İnsan vücudu, kandaki oksijen taşıyan hücreler ve düşünmeyi kontrol eden dallı nöronlar dahil hücrelerden oluşur.

Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgilere göre yeni çalışma, hücreleri boyutlarına göre kategorilere ayırdığınızda her boyut kategorisinin vücut kütlesine yaklaşık olarak aynı miktarda katkıda bulunduğunu ortaya koydu.

Bu nedenle araştırmacılar PNAS bilimsel dergisinde yayınlanan makalelerinde, söz konusu kalıpların hücre büyüklüğü ile sayı arasında bir değiş tokuşun varlığına işaret ettiğini kaydetti. Aynı zamanda bu, hücre tiplerindeki hücre boyutlarında bir denge olduğu anlamına geliyor. Bir diğer deyişle, kategorilerin eşitliğini korumak için daha az büyük hücrenin ve daha küçük hücrelerin üretildiği doğal bir denge oluşuyor. Science Elert internet sitesinde yer alan haberde, “Her kategorideki boyuttaki değişim de neredeyse aynıydı” ifadelerine yer verildi.

Araştırma ekibi, hücrelerimizin boyutunun çeşitli rolleri için oldukça uygun olduğunu ve bu ölçekteki herhangi bir dengesizliğin genellikle hastalığın varlığına işaret ettiğini bildirdi.

Araştırmacılar daha önce vücudumuzdaki hücre sayısını da hesaplamaya çalışmıştı. Yeni bulgular, önceki çalışmalara yakın. Ancak son çalışmayı özel yapan şey, hücre boyutlarına da bakma şekli. Bu nedenle araştırmacılar, sonuçların birçok farklı biyoloji çalışmasında faydalı olacağını umut ediyor.

Araştırma ekibinin çalışmasında şu ifadelere yer verildi:

“Verilerimiz, hücre biyolojisindeki büyük ölçekli kalıpları göstererek insan vücudunun hücreleri için kapsamlı bir nicel çerçeve oluşturmaya hizmet ediyor.”

YAŞAM Sağlık

Kilo vermeye yönelik fiziksel aktivite için en uygun an ne zaman?

Sabahları yapılan fiziksel aktivite obeziteyle mücadelede daha etkili. (Public Domain)
Sabahları yapılan fiziksel aktivite obeziteyle mücadelede daha etkili. (Public Domain)
TT
TT

Kilo vermeye yönelik fiziksel aktivite için en uygun an ne zaman?

Sabahları yapılan fiziksel aktivite obeziteyle mücadelede daha etkili. (Public Domain)
Sabahları yapılan fiziksel aktivite obeziteyle mücadelede daha etkili. (Public Domain)

Kilo vermeye yönelik fiziksel aktivitenin ideal zamanına ilişkin kanıtlar çelişkili olsa da ABD’de yapılan bir araştırma, sabah 07.00 ile 09.00 arasındaki egzersizlerin obeziteyle mücadelede anahtar faktör olabileceğini gösterdi.

Obesity dergisinde salı günü yayınlanan çalışmalarında araştırmacılar, daha önce yapılan araştırmaların fiziksel aktivitenin sıklığı, yoğunluğu ve süresine odaklandığını ancak az sayıda çalışmanın günlük fiziksel aktivite modelinin kilo verme oranları üzerindeki etkisini incelediğini açıkladı. 

Günün farklı zaman dilimlerinde yapılan fiziksel aktivitenin etkisinin obeziteyi azaltma konusunda eşit derecede etkili olup olmadığı henüz bilinmiyor.

Araştırmaya göre dünya çapında 1,9 milyardan fazla yetişkin aşırı kilodan, bunların 650 milyonu ise obeziteden mustarip.

Araştırmacılar, fiziksel aktivite için en uygun zamanlamayı belirlemek için ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri tarafından yürütülen Ulusal Sağlık ve Beslenme İnceleme Araştırması’ndan elde edilen verileri kullandı.

Veriler sabah, öğlen ve akşam bölümlerine ayrılan 5 bin 285 kişiyi içeriyordu.

Sabah grubundaki 642 katılımcı, diğer iki gruptan 10 ila 13 yaş daha büyüktü.

Bu grupta ağırlık kadınlardan oluşuyordu. Grubun çoğu Latin kökenli olmayan beyazlardı. Üniversite veya yüksek öğrenim görmüşlerdi ve hiç tütün veya alkol kullanmamışlardı.

Şarku’l Avsat’In edindiği bilgilere göre çalışma, sabah grubunda 150 dakika orta ila şiddetli fiziksel aktivite kurallarına uyan kişilerin diğer iki gruptaki akranlarına göre daha düşük bir vücut kitle indeksine ve daha ince bellere sahip olduğunu ortaya çıkardı.

Sabah grubundaki kişiler ayrıca günün ilerleyen saatlerinde egzersiz yapanlara kıyasla daha sağlıklı beslendiklerini ve birim vücut ağırlığı başına daha az kalori tükettiklerini bildirdi.

Sonuçlara göre sabah grubundaki kişiler diğerlerine göre hareket etmeden oturarak veya yatarak daha uzun süre vakit geçirdi.

Araştırmacılar buna rağmen sabah grubunda vücut kitle indeksinin ve bel çevresinin diğer katılımcılara göre daha düşük olmaya devam ettiğini tespit etti.

Araştırmanın baş araştırmacısı, Franklin Pierce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Bölümü ve Hong Kong Üniversitesi Rehabilitasyon Bilimleri Bölümü’nde yardımcı doçent olan Dr. Tongyu Ma, Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada şunları söyledi:

“Sabah egzersiz yapanlar, öğle veya akşam egzersiz yapanlara göre daha fazla kilo verebilir. Bu sonuçlar kilo vermeye çalışanlar için önemli. Zira fiziksel aktivite için en uygun zamanlamayı seçmek daha iyi sonuçları kolaylaştırabilir.”

Dr. Tongyu Ma ayrıca, ekibin söz konusu bulguları doğrulamak için gelecekte klinik çalışmalar yapmayı planladığını belirtti.

YAŞAM Sağlık

Yüksek tansiyon için değiştirilebilir 5 risk faktörü

Yüksek tansiyon için değiştirilebilir 5 risk faktörü
TT
TT

Yüksek tansiyon için değiştirilebilir 5 risk faktörü

Yüksek tansiyon için değiştirilebilir 5 risk faktörü

Yüksek tansiyon, kalp hastalığı için en büyük risk faktörlerinden biridir. Yüksek tansiyon arterlerdeki ve diğer kan damarlarındaki kanın kuvveti çok yüksek olduğunda meydana geliyor ve hasara yol açar. Tedavi edilmemesi durumunda ise yalnızca kalbinizi etkilemekle kalmayarak, aynı zamanda böbreklerinizde ve beyninizde de pek çok soruna neden olabilir.

Yüksek tansiyon geliştirme riskinizi artırabilecek birçok faktör var. Bu hem değiştirilebilir hem de değiştirilemeyen risk faktörlerini kapsar. Değiştirilebilir faktörler gerekli önlemlerin alınmasıyla önlenebilirken, değiştirilemeyen risk faktörleri yaş ve aile öyküsünü içerdiği için önlenemez. Ancak kontrol edebileceğiniz faktörleri değiştirerek riskinizi azaltacak adımlar atabilirsiniz.

Şarku’l Avsat’ın tıbbi site Onlymyhealth’ten aktardığına göre, Shalimar Bagh’daki Max Süper Özel Hastanesi, Kardiyoloji Direktör Yardımcısı Dr. Chandrashekhar, kontrolünüzde olan 5 değiştirilebilir risk faktörü olduğunu söylüyor.

Kan basıncı milimetre cıva (mmHg) cinsinden ölçülür ve iki yönü vardır. Bunlardan biri sistolik basınçtır. Bu daha yüksek sayıdır ve kalp kasılıp arterlere kan pompaladığında arterlerdeki basıncı temsil eder. Diğeri diyastolik basınçtır ve kalp atımlar arasında dinlenme halindeyken arterlerdeki basıncı temsil eder.

Şarku’l Avsat’ın Amerikan Kalp Derneği’nden (AHA) aktardığına göre, göre normal kan basıncı, sistolik kan basıncının 120 mmHg’den az ve diyastolik kan basıncının 80 mmHg’den düşük olması anlamına gelir. Sistolik basıncınız 130 mmHg veya daha yüksekse ve/veya diyastolik basıncınız 80 mmHg veya daha yüksekse, bu yüksek tansiyon olarak kabul edilir.

Yüksek tansiyonun değiştirilebilir risk faktörleri

Dünya Sağlık Örgütü’ne (WHO) göre, dünya çapında 30-79 yaş arası tahmini 100,28 milyar yetişkinin hipertansiyonu var ve bunların yüzde 46’sı bu duruma sahip olduğunun farkında değil. Hipertansiyonu olan her 5 yetişkinden yalnızca 1’i tıbbi kontrol altındadır.

Dr. Chandrashekhar “Hipertansiyonun önlenmesi çok önemli zira kalp hastalığı gibi ciddi sağlık komplikasyonlarının riskini önemli ölçüde azaltır” ifadelerini kullandı.

Uzman “Yaşam tarzı değişiklikleri ve tıbbi yönetim yoluyla sağlıklı kan basıncı seviyelerini koruyarak bireyler genel refahlarını koruyabilir ve yaşam kalitelerini artırabilirler” ifadeleri de sözlerine ekledi. Önleyebileceğiniz yüksek tansiyon risk faktörleri arasında şunlar yer alır:

Sağlıksız diyet

Yüksek tansiyona katkıda bulunduğundan çok fazla tuz, doymuş yağ ve kolesterol tüketiminden kaçınılması ve bunun yerine yeterli miktarda meyve, sebze ve tam tahıl tüketilmesi gerekiyor.

Obezite ve fiziksel aktivite eksikliği

Düzenli egzersiz yapmadan hareketsiz bir yaşam tarzı sürdürmek, yüksek tansiyona yakalanma riskini artırabilir. Bu nedenle düzenli egzersiz yapılmalı ve fiziksel olarak aktif olunması gerekir.

Aşırı alkol tüketimi

Aşırı alkol tüketimi kan basıncını yükseltebilir. Alkol alımını önerilen düzeylerde sınırlamak önemlidir.

Tütün kullanımı

Sigara ve tütün kullanımı kan damarlarına zarar verebilir ve yüksek tansiyon riskini artırabilir.

Stres

Kronik stres ve bunun etkili bir şekilde yönetilememesi, zamanla yüksek tansiyona katkıda bulunabilir.

Kan basıncı değerlerinin dalgalanabileceğini göz önünde bulundurarak, tek bir yüksek sonucun mutlaka hipertansiyonunuz olduğu anlamına gelmediğini unutmayın. Farklı zamanlarda birden fazla ölçüm yaptırmanız gerekir ve eğer sürekli olarak çok yüksekse, ileriye yönelik bir yol planlamak için bir sağlık uzmanıyla görüşmeniz gerekir. Kontrolünüzde olan değişiklikleri yaparak bu durumu önlemeye çalışmanız önemlidir.

YAŞAM Sağlık

Karaciğer hasarının 5 nedeni

Karaciğer hasarının 5 nedeni
TT
TT

Karaciğer hasarının 5 nedeni

Karaciğer hasarının 5 nedeni

Rus karaciğer hastalıkları ve beslenme uzmanı Dr. Natalia Panina, karaciğer hasarına yol açan 5 neden hakkında uyarıda bulundu. Karaciğerin yapısı gereği yenilenme kapasitesi yüksek olmasına rağmen, bu yeteneğinin belirli sınırları olduğunu belirtti.

Şarku’l Avsat’ın Gazeta Ru’dan aktardığı habere göre Panina’ya göre karaciğer hasarına yol açan 5 neden arasında şunlar yer alıyor:

Aşırı kilo

Şişmanlık başlı başına diyabet, kardiyovasküler hastalık ve tümörlerin gelişiminin bir nedenini teşkil ediyor. Karaciğer hücrelerinde biriken yağlar onun zarar görmesine neden oluyor. Bazı durumlarda fibrozise ve diğer hastalıkların şiddetlenmesine de yol açıyor.

İlaçlar ve besin takviyeleri

Rastgele besin takviyeleri ve vitaminler, antibiyotikler, ağrı kesiciler, doğum kontrol hapları ve hatta aşırı miktarda parasetamol kullanmak toksik hepatite neden olabiliyor.

Alkollü içecekler

Karaciğer için güvenli olan alkol dozu bulunmuyor. Erkekler için 40 gramın üzerindeki etanol dozu, kadınlar için ise 20 gramın üzerindeki doz tehlikeli sayılıyor. Düzenli alkol tüketimi alkole bağlı karaciğer hastalığına yol açarken, bu da sonunda siroz ile sonuçlanıyor.

Doymuş ve işlenmiş yağlar

‘Kötü’ kolesterol seviyesini yükselten hayvansal yağlar ve trans yağlar açısından zengin besinler, karaciğer ve kalp-damar hastalıklarına yol açar ve fruktoz seviyesini artırarak alkolsüz yağlı karaciğer hastalığının gelişmesine katkıda bulunuyor.

Bağırsak bakterilerinin aşırı çoğalması

Bu durum, antibiyotiklerin gelişigüzel kullanılması, yetersiz beslenme ve diyette lif eksikliği sonucunda daha da kötüleşiyor.