Irak’ta Basra ve Zikar’daki çatışmaların kontrol altına alınması için askeri takviyeler yapıldı

Bağdat’tan üst düzey bir askeri heyet, Zikar ve Basra illerini ziyaret etti

Irak Genelkurmay Başkanı ve beraberindeki heyet, dün Zikar’da güvenlik liderleriyle bir araya geldi (Nasiriyah News)
Irak Genelkurmay Başkanı ve beraberindeki heyet, dün Zikar’da güvenlik liderleriyle bir araya geldi (Nasiriyah News)
TT

Irak’ta Basra ve Zikar’daki çatışmaların kontrol altına alınması için askeri takviyeler yapıldı

Irak Genelkurmay Başkanı ve beraberindeki heyet, dün Zikar’da güvenlik liderleriyle bir araya geldi (Nasiriyah News)
Irak Genelkurmay Başkanı ve beraberindeki heyet, dün Zikar’da güvenlik liderleriyle bir araya geldi (Nasiriyah News)

Irak Genelkurmay Başkanı Korgeneral Abdulemir Yarallah, beraberindeki büyük bir askeri heyet eşliğinde dün, protestocuların, Zikar vilayetinin kent merkezi Nasıriye'de valilik binasını ateşe verdiği uzun bir gecenin ardından başkent Bağdat’tan çıkarak ülkenin güneyindeki Zikar ve Basra vilayetlerini ziyaret etti. Basra’daki cumhurbaşkanlığı sarayları kompleksi yakınlarında bağlı bazı aşiretler ile bölgenin güvenliğini üslenen Haşdi Şabi’ye bağlı silahlı gruplar arasında roketatarlar ve orta menzilli silahlarla şiddetli çatışmalar yaşandı.
Zikar Valisi Muhammed Hadi el-Gizzi, askeri heyetin gelişinin ardından yaptığı açıklamada, “Vilayetin güvenliğini güçlendirmek, sabotajcıları takip etmek, Nasıriye'de güvenlik ve istikrarı bozmaya yönelik her türlü girişimi engellemek için askeri takviyelerde bulunuldu. Dün gece çıkan olaylarda suçüstü yakalanan 30 sabotajcının tutuklandığını ve diğer şüpheliler hakkında bugün 20 yeni tutuklama emri çıkarılarak adil bir cezaya çarptırılmak üzere adli makamlara sevk edildi” dedi.
Nasıriye'de yaşananlardan halk hareketi gruplarını sorumlu tutanlar ile valilik koltuğunu elde etmek isteyen Koordinasyon Çerçevesi’ndeki siyasi grupları sorumlu tutanlar, kentte olup bitenle ilgili birbiriyle çelişen haberler aktardılar. Şarku’l Avsat’a konuşan Zikar'daki yerel yönetime yakın bir kaynak, “Koordinasyon Çerçevesi grupları ve İmtidad Hareketi milletvekilleri, Zikar Valisi Muhammed Hadi'yi Sadr Hareketi’ne bağlı olduğu için devirmek amacıyla Pazartesi günü Sümer Devlet Üniversitesi binasında bir toplantı düzenlediler. Sadr Grubu milletvekillerinin Meclis’ten istifa etmelerinden sonra Meclis’te çoğunluğu ellerinde bulundurmaları nedeniyle valiliği daha fazla hak ettiklerine inanıyorlar” ifadelerini kullandı. Kimliğinin açıklanmasını istemeyen kaynak, “Tişrin (Ekim Protestoları) Hareketi’nin önde gelen isimlerinin çoğunun Pazartesi gecesi yaşanan olaylara katılmadıklarını vurguladılar. Güvenlik güçleriyle çatışmanın uydurulduğuna ve ildeki ve çevresindeki binaların yakıldığı olaylar için il dışından ve Koordinasyon Çerçevesi güçleriyle bağlantılı gruplar getirilmiş olabileceğine inanılıyor” ifadelerini kullandı.
Bu düşünce Tişrin Hareketi’nden ortaya çıkan Ulusal Ev Partisi lideri ve aktivist Hüseyin el-Gurabi tarafından da teyit edildi. Gurabi, “Sadr Grubu’nun toplu istifasından sonra yerlerini alan Koordinasyon Çerçevesi milletvekilleri, Nasıriye’nin istikrarı ile oynuyorlar” dedi.
Zikar Vali Yardımcısı Abbas el-Huzai, Zikar ve Basra'da yaşananlar hakkında yorum yaparken, tablonun çok puslu ve tehlikeli olduğunu ve taraflar arasındaki çatışmaların özellikle güney illerinde en yüksek seviyede olduğunu söyledi. Her ilde niteliğine göre durumu daha da kötüleştirmeye yönelik çabalar olduğunu belirten Vali Yardımcısı, “Örneğin Zikar'da bazı gençlerin ihtiyaçları istismar ediliyor. Devam etmesi düşünülen bir krizi ateşlemeye zorlanıyorlar. Basra'da aşiretler silahlı çatışmalar için kullanılıyor. Birçok ilde de durum aynı” şeklinde konuştu. Huzai, yaptığı uzun açıklamada, Irak genelinde ve özelde Zikar'da politikacıların, yetkililerin ve iş adamlarının çoğunluğunun son dönemde, güç ya da (işletmeler ve diğerleri gibi) maddi kazanımları için protestocu gençlerin içinde bulundukları koşulları ve enerjilerini sömürdüklerini söyledi. Huzai, partiler, akımlar ve yetkililer tarafından Tişrin Hareketi’ni ve protestoları asıl amacından saptırmak için yeni ve üzerinde iyi çalışılmış mekanizmalar olduğunu ve bunun büyük siyasi boyutları olduğunu vurguladı. Şarku’l Avsat’a konuşan Zikar’daki kaynakla, göstericilerin arasına karışan maskeli kişiler, güvenlik güçlerine molotof kokteyli ile saldırdığını ve güvenlik güçlerinin de kalabalığı dağıtmak için gerçek mermilerle karşılık verdiğini söylediler.
Irak Güvenlik Medya Hücresi, ‘göstericiler arasına sızan unsurların’ Zikar Valiliği binasını ateşe verdiklerini açıklarken göstericileri barışçıl kalmaya ve şiddete sürüklenmemeye çağırdı. Şarku'l Avsat'a konuşan bir subay, güvenlik güçlerinin 15'ten fazla üyesinin yaralandığını söylerken, Zikar’dan tıbbi bir kaynak ve bir eylemci, onlarca protestocunun yaralandığını, birçoğunun hastaneye kaldırıldığını, ancak çoğunun haklarında soruşturma başlatılması korkusuyla güvenli yerlerde tedavi olmayı tercih ettiklerini belirttiler.
Genelkurmay Başkanı başkanlığındaki askeri bir heyet, dün öğleden sonra başkent Bağdat’ın 540 kilometre güneyinde yer alan ve pazartesi gecesi Haşdi Şabi tarafından kontrol edilen cumhurbaşkanlığı sarayları kompleksi yakınlarında bazı aşiretler ile Asaib Ehl-i Hak üyeleri arasında çeşitli silahlarla yaşanan şiddetli çatışmalar sonucunda bölge sakinlerinin dehşeti yaşadıkları Basra’ya geldi. Bölgedeki kaynaklar, Asaib Ehl-i Hak üyelerinden birinin, bölgedeki aşiretlerden bir gencin öldürülmesi olayına karışmasının ardından aşiret üyelerinin cumhurbaşkanlığı sarayları kompleksine saldırdıklarını söylediler.
Ancak Asaib Ehl-i Hak ve Haşdi Şabi'ye yakın haber siteleri tarafından aktarılan bir başka anlatıya göre Sadr Hareketi’nin Saraya es-Selam milisleri, bölgedeki Haşdi Şabi karargahını bombaladılar.
Basra’nın yerel radyo kanalı el-Mirbad, ilin merkezindeki el-Baradiye bölgesi sakinlerinin, yerel ve federal yetkililere, bölgedeki cumhurbaşkanlığı sarayları kompleksi çevresinde geceleri meydana gelen silahlı çatışmalara bir çözüm bulunması için çağrıda bulunduklarını aktardı. El-Mirbad Radyosu, bölgeye atılan havan mermileri ve füzeler nedeniyle bölge sakinlerinin korku içinde yaşadıklarını ve evlerde maddi hasar oluştuğunu bildirdi.
Şarku’l Avsat, geçtiğimiz Cumartesi günü, saha göstergelerinin, Bağdat'taki siyasi krizin bir yansıması olarak Sadr Hareketi'ne bağlı iki grup ile Basra'daki Asaib Ehl-i Hak arasında henüz ilan edilmemiş bir savaş olduğuna işaret ettiğini aktarmıştı.



Sudan, Rusya'ya silah karşılığında deniz üssü ve altın teklif ediyor

TT

Sudan, Rusya'ya silah karşılığında deniz üssü ve altın teklif ediyor

Sudan, Rusya'ya silah karşılığında deniz üssü ve altın teklif ediyor

Amerikan yönetimi Sudan’daki çatışmanın taraflarına ülkedeki savaşı durdurmaya yönelik bir yol haritasını kabul ettirmeye çalışırken, ABD ve Sudanlı kaynaklar, Port Sudan yönetiminin Rusya’dan silah desteği almak için Moskova ile temas kurduğunu bildirdi. Kaynaklara göre Port Sudan, gelişmiş silahlar karşılığında Rusya’ya Kızıldeniz kıyısında deniz üssü kurma imkânı ve maden ile altın yatırımları teklif etti. Bu durum, Sudan’daki savaşın, küresel ölçekte kritik öneme sahip deniz geçişlerinden birinde, ABD baskıları ile Rusya’nın cazip teklifleri arasında daha geniş bir güç mücadelesine dönüşmesi riskini artırıyor.

Bu gelişmelerle eş zamanlı olarak, ABD’nin Sudan’da ateşkes için hazırladığı yeni öneriye ilişkin daha fazla ayrıntı ortaya çıktı. Teklifin, İslamcı akım ve Müslüman Kardeşler’i dışarıda bırakan, askeri, insani ve siyasi alanları kapsayan üç paralel yol haritası içerdiği belirtildi.

Rusya için deniz üssü ve altın

ABD’nin yoğun diplomatik girişimleri sürerken, Wall Street Journal dün yayımladığı haberinde, geçici başkent olarak Port Sudan’ı kullanan hükümetin Rusya’ya Kızıldeniz kıyısında deniz üssü kurma ve maden ile altın alanlarında yatırım yapma teklifinde bulunduğunu aktardı. Habere göre bu teklif, Sudan ordusunun Rusya’dan gelişmiş silahlarla yeniden donatılması karşılığında yapıldı.

fvbg
Kızıldeniz'deki Port Sudan limanı (Getty Images)

Gazetenin adını vermediği Sudanlı yetkililere dayandırdığı habere göre, Sudan’ın Rusya’ya ilettiği teklif, 25 yıllık bir anlaşmayı kapsıyor. Buna göre Rusya, Port Sudan Limanı’nda veya Kızıldeniz kıyısındaki başka bir deniz tesisinde, aralarında nükleer güçle çalışan savaş gemilerinin de bulunduğu dört deniz unsurunu ve en fazla 300 askeri konuşlandırabilecek.

Amerikan gazetesi, böyle bir üssün Rusya’ya Süveyş Kanalı üzerinden geçen ve küresel ticaretin yaklaşık yüzde 12’sini oluşturan deniz hattını izleme imkânı vereceğine dikkat çekti.

ABD uyarısı

Gazete ayrıca, üst düzey bir ABD yetkilisinin, Port Sudan ya da Libya’da kurulacak bir Rus askeri üssünün Moskova’nın güç kullanma kapasitesini artırabileceği ve daha az kısıtlamayla hareket etmesine yol açabileceği uyarısında bulunduğunu aktardı. Emekli Tümgeneral Mark Hicks’in değerlendirmesine göre ise böyle bir deniz üssü, Rusya’nın uluslararası konumunu güçlendirecek ve bölgedeki nüfuz alanını genişletecek.

fv
Sudan Ordusu Komutanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan (AFP)

Bu gelişme, Port Sudan’daki askeri yönetimin yeni silah kaynakları arayışını sürdürdüğü bir dönemde ortaya çıktı. Gazetenin adını açıklamadığı bir Sudanlı yetkili, ülkenin gelişmiş silah sistemlerine ve hava savunma kapasitesine ihtiyaç duyduğunu, ancak bu tür bir anlaşmanın ABD ve Avrupa Birliği (AB) ile sorun yaratabileceğini belirtti.

Gazetenin değerlendirmesine göre Washington, savaşı durduracak ve sivil yönetime geçiş sürecini başlatacak bir yol haritasına odaklanırken, Port Sudan yönetimi ise Rusya ile yakınlaşmanın getireceği askeri ve ekonomik kazanımları önceliklendiriyor.

Ateşkes ve uluslararası mekanizma

Bu çerçevede, ABD’nin Sudan’da ateşkese yönelik yeni önerisine ilişkin ayrıntılar da ortaya çıkmaya devam ediyor. Al Arabiya’ya konuşan kaynaklar, teklifin askeri, insani ve siyasi başlıklardan oluşan üç paralel süreci kapsadığını ve İslamcı akım ile Müslüman Kardeşler’in bu süreç dışında tutulduğunu aktardı.

Mısır kaynaklarına dayandırılan habere göre, askeri başlık, ülke genelinde kapsamlı bir ateşkesi öngörüyor. Buna göre ateşkesten sonra geniş ölçekli bir insani operasyon başlatılacak, yardım kuruluşlarının erişimi sağlanacak ve temel hizmetler yeniden tesis edilecek. Ayrıca ateşkesi denetlemek üzere, sahada gözetim mekanizmalarına sahip bir uluslararası komite kurulması planlanıyor. Bu komite, insani koridorların güvenliğini sağlamak, sivilleri korumak ve olası ihlalleri takip etmekle görevlendirilecek.

cdfrgt
ABD Başkanı Donald Trump’ın Arap ve Afrika İşlerinden Sorumlu Başdanışmanı Massad Boulos (AFP)

İnsani sürecin başarısı, ateşkesin kalıcılığına ve yardımın ülke geneline etkin biçimde ulaşmasına bağlanıyor. Buna göre sağlam bir ateşkes, insani operasyonların başlaması için temel koşul olacak; bu da yardım ekiplerinin erişimini kolaylaştırarak yerinden edilmiş kişiler ile mültecilerin güvenli dönüşü için gerekli ortamın hazırlanmasına katkı sağlayacak.

Siyasi sürece ilişkin öneri ise eski rejim mensupları ve İslamcılar hariç, sivil güçlerin öncülüğünde bir geçiş süreci öngörüyor. Bu süreç, ordunun ve Hızlı Destek Kuvvetleri’nin (HDK) ateşkese onay vermesiyle eş zamanlı olarak başlayacak ve savaşın sonlandırılmasına giden yolun ilk adımını oluşturacak.

Askeri alanda kapsamlı reform

Yol haritası ayrıca kapsamlı bir askeri reform sürecini de içeriyor. Buna göre Sudan İslami Hareketi ve Müslüman Kardeşler çizgisine yakın isimlerin ordu ve güvenlik kurumlarından çıkarılması, silahlı grupların entegrasyonu ve iki tarafla birlikte savaşan milis yapılanmalarının tasfiyesi planlanıyor. Amaç, sivil otoriteye tabi, birleşik ve profesyonel bir ordu ile yeniden yapılandırılmış güvenlik kurumları oluşturmak. Bu süreçte karar merciinin ordu veya HDK olmayacağı özellikle vurgulanıyor.

Öte yandan, eylül ayında ABD’li arabulucu Massad Boulos tarafından sunulan planın, Sudan hükümeti ile HDK temsilcilerine ateşkes ve kapsamlı bir insani süreç önerdiği biliniyor. Ancak Boulos 25 Kasım’da her iki tarafın da plana henüz onay vermediğini açıklamıştı.

Boulos o dönemde yaptığı açıklamada, tarafların ateşkesi ‘ön koşul olmadan’ kabul etmesinin önemine dikkat çekmiş; bunun can kayıplarını azaltmak, siyasi sürecin yeniden başlamasını sağlamak ve ülkenin sivil yönetime geçişi için gerekli koşulları oluşturmak açısından kritik olduğunu ifade etmişti.


Netanyahu, ABD elçisiyle Lübnan'daki durumu görüştü

Beyrut'un güney banliyölerinde son İsrail saldırısının gerçekleştiği yer (Şarku'l Avsat)
Beyrut'un güney banliyölerinde son İsrail saldırısının gerçekleştiği yer (Şarku'l Avsat)
TT

Netanyahu, ABD elçisiyle Lübnan'daki durumu görüştü

Beyrut'un güney banliyölerinde son İsrail saldırısının gerçekleştiği yer (Şarku'l Avsat)
Beyrut'un güney banliyölerinde son İsrail saldırısının gerçekleştiği yer (Şarku'l Avsat)

Papa 14. Leo'nun uçağı Beyrut'tan ayrılır ayrılmaz İsrail'e ait insansız hava araçlarının (İHA) yeniden şehrin semalarında uçmaya başlaması, ziyarete eşlik eden sakinliğin hesaplanmış, geçici ve ziyaretle ilgili kaygılarla dayatılan bir durum olduğunu gösteriyor.

İsrail Yayın Kurumu, Başbakan Binyamin Netanyahu ve Savunma Bakanı Yisrael Katz'ın, Lübnan'a yönelik İsrail tehditleri arasında, ABD elçisi Morgan Ortagus'la, Lübnan'ın başkenti Lübnan'a yapacağı ziyaret öncesinde bir araya geldiğini bildirdi.

Ayrıca İsrail ordusu sözcüsü Avichay Adraee, "X" hesabından paylaştığı videoda, "Hizbullah"ın 121. Birimi'nin, 2020'deki Beyrut limanı patlamasıyla ilgili ipuçlarını ortaya çıkarmak üzere oldukları için Joseph Skaff, Munir Ebu Racili, Joe Bejjani ve Lokman Slim olmak üzere dört önemli Lübnanlı ismin öldürülmesinin arkasında olduğunu söyledi.

Papa Leo, liman patlamasının yaşandığı yeri ziyaret ederek, patlamada hayatını kaybedenlerin ruhları için sessizce dua etti ve kendisini gözyaşlarıyla karşılayan, ellerinde sevdiklerinin fotoğrafları olan çok sayıda vatandaşla tokalaştı.


İsrail: Hizbullah, Beyrut limanındaki patlamayla bağlantılı olarak 4 Lübnanlıyı öldürdü

Beyrut limanındaki tahrip olmuş tahıl silosu sütunlarından bazıları, büyük patlamadan üç yıl sonra görülebiliyor (DPA)
Beyrut limanındaki tahrip olmuş tahıl silosu sütunlarından bazıları, büyük patlamadan üç yıl sonra görülebiliyor (DPA)
TT

İsrail: Hizbullah, Beyrut limanındaki patlamayla bağlantılı olarak 4 Lübnanlıyı öldürdü

Beyrut limanındaki tahrip olmuş tahıl silosu sütunlarından bazıları, büyük patlamadan üç yıl sonra görülebiliyor (DPA)
Beyrut limanındaki tahrip olmuş tahıl silosu sütunlarından bazıları, büyük patlamadan üç yıl sonra görülebiliyor (DPA)

İsrail, Lübnanlı Hizbullah örgütünü, 2020 yılında Beyrut limanında meydana gelen ölümcül patlamada örgütün rolünü ifşa edebilecekleri gerekçesiyle çok sayıda Lübnan vatandaşını öldürmekle suçladı.

İsrail ordusunun dün yaptığı açıklamaya göre dört kurban, patlamanın Hizbullah'ın yüksek patlayıcı amonyum nitrat depolamasından kaynaklandığını ortaya koymuş olabilir.

İsrail ordusu, ölen kişilerin Hizbullah ile patlama arasında bir bağlantı olduğunu ileri süren gümrük memurları ve gazeteciler olduğunu iddia etti.

Bilgiler bağımsız kaynaklarca doğrulanamadı. Hizbullah daha önce patlamanın sorumluluğunu reddetmişti.

Ağustos 2020'de Beyrut limanında meydana gelen patlamada 200'den fazla kişi hayatını kaybetmiş, 6 bin kişi yaralanmış ve mahalleler yerle bir olmuştu.

Patlamaya, güvenlik önlemleri alınmadan yıllarca depolanmış yüzlerce ton yüksek patlayıcı amonyum nitrat neden oldu. Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgiye göre bu, dünyanın en büyük nükleer olmayan patlamalarından biriydi.

Patlamadan bugüne kadar kimse sorumlu tutulmadı.

Soruşturma, öncelikle siyasi nüfuz, yargısal engeller ve yaygın yolsuzluk nedeniyle tıkandı.

Yetkililer soruşturmadan kaçıyor ve hâkimler engelleniyor.

Hükümet, yılın başında soruşturmayı yeniden başlatacağını duyurdu. Bu girişim, siyasi açıdan güçlü Hizbullah'ın İsrail'le savaş nedeniyle zayıflaması ve soruşturmaların yıllardır ilerlemesinin engellenmesiyle de desteklendi.