Rusya’ya ait bir ‘nükleer trenin’ Ukrayna’ya doğru gittiği iddiaları gerçek mi?

Sosyal medyada geniş yankı uyandıran tren videosunun ekran görüntüsü
Sosyal medyada geniş yankı uyandıran tren videosunun ekran görüntüsü
TT

Rusya’ya ait bir ‘nükleer trenin’ Ukrayna’ya doğru gittiği iddiaları gerçek mi?

Sosyal medyada geniş yankı uyandıran tren videosunun ekran görüntüsü
Sosyal medyada geniş yankı uyandıran tren videosunun ekran görüntüsü

Yabancı gazeteler ve sosyal medya sitelerinde geçtiğimiz günlerde yer alan görüntülere dayanarak, Rusya’nın nükleer cephaneliğinden sorumlu birimine ait bir araç konvoyunun Ukrayna’ya doğru trenle ilerlediğine dair ortaya atılan iddialar endişeye yol açtı.
Uzmanlar, bu iddialara dikkatle yaklaşılması gerektiği konusunda uyardı.
Sky News’in haberine göre, söz konusu tren Moskova’nın kuzeydoğusundaki Sergiyev Posad’da görüldü. Burası Ukrayna sınırından yaklaşık 350-400 mil uzaklıkta yer alıyor.  Ancak sadece videodan trenin nereye gittiği teyit edilemedi.
İngiliz Ordusu’nda eski istihbarat subayı olan, McKenzie Intelligence Services Genel Müdürü Forbes McKenzie, Sky News’e şunları söyledi:
“Gözlemlenen tren, Rusya Savunma Bakanlığı 12. Ana Müdürlüğü’ne ait. 12. Ana Müdürlük, ülkenin nükleer cephaneliğinin korunması, bakımı, nakliyesi ve ilgili birimlere tesliminden sorumludur. Tren, 12. Müdürlüğün sahibi olduğunu bildiğimiz bir BPM-97 zırhlı araç da dahil olmak üzere özel ekipman ve araçlarla yüklendi.”
Bu araçlar, Rus sosyal medyasında yayınlanan trenin fotoğrafında da görüldü.

Analistler, trenin 30 mm top ve el bombası fırlatıcı da dahil olmak üzere nadir görülen bir silah kombinasyonu taşımış olabileceğini belirtti.
Videoda görülen araçların, neredeyse sekiz aylık savaşta yaşanan kayıplar nedeniyle Rus birliklerine yapılan ikmalin bir parçası olması da pek olası değil.
McKenzie, “Yılın bu zamanında 12. Müdürlüğü’n tatbikatını görmeyi beklerdik ve bu olağandışı bir durum değil. NATO birimleri de aynı şeyi yapıyor, aslında nükleer kapasiteye sahip tüm ülkeler bunu yapıyor” dedi.
Bu hareketlerin Batı’ya bir uyarı anlamına gelebileceğine dikkat çeken McKenzie şu ifadelerle değerlendirmesine devam etti:
“Bu hareketler uydudan çok kolay bir şekilde görünür. Bu eylem yeteneklerini ve Rusya’nın taktik silah kullanmak isteyip istemediğini gösteriyor. Ancak olası bir nükleer tırmanışa ilişkin haberlere ihtiyatla yaklaşılmalıdır.”
McKenzie, “Rusya’nın nükleer silahları konuşlandırma fırsatına sahip olmadığını şiddetle savunuyorum. Bu, kaybetmeye giden tek yönlü bir bilet. Rus tarafındaki kara kuvvetlerinin hiçbir zaman nükleer bir ortamda faaliyet göstermeye hazırlandığı görülmedi. Nükleer yetenekleri konuşlandırmak için öne çıkarılması gereken çok özel birimler var ve karadaki birliklerin tehlikeli maddeye karşı koruyan kıyafetlerle donatılması gerekiyor. Bunların hiçbirinin gerçekleştiğini görmedik” diye ekledi.
Bu arada, üst düzey bir Pentagon yetkilisi, ABD’nin Rusların taktik nükleer silahları demiryoluyla hareket ettirdiğine dair haberleri ‘doğrulayacak hiçbir şeyi olmadığını’ söyledi.
Yetkili, Rusya’nın ABD’nin nükleer tehdit konusundaki tutumunu değiştirmesine neden olacağına dair hiçbir belirti görmediklerini de sözlerine ekledi.
Rusya Devlet Başkanı Putin’in son zamanlarda Ukrayna ve diğer Batılı ülkelere karşı nükleer silah kullanma tehdidi, dünya çapında milyonlarca insanı alarma geçirdi.
Bazı uzmanlar ve analistler, bunu Putin’in Rus güçleri Ukrayna’da ağır kayıplar verdikten sonra rakiplerini korkutmak için yaptığı basit bir ‘blöf’ ve ‘umutsuz bir girişim’ olarak nitelendirdi.



İran, Husiler ve İsrail: Washington karşısındaki üçlü ittifak

ABD Başkanı Donald Trump (AFP)
ABD Başkanı Donald Trump (AFP)
TT

İran, Husiler ve İsrail: Washington karşısındaki üçlü ittifak

ABD Başkanı Donald Trump (AFP)
ABD Başkanı Donald Trump (AFP)

Hüda Rauf

İran ile ABD arasındaki müzakereler, her iki müzakereci ve arabulucu tarafın iyimser ve olumlu açıklamalarıyla ilerleyen üç turdan sonra durdu. Dördüncü turun ertelenmesi, ABD-İran arasında geçici veya kalıcı bir anlaşmaya varılma şansı konusunda soru işaretlerine yol açtı.

Donald Trump'ın göreve gelmesinden bu yana tüm göstergeler, hem İran hem de Amerikan tarafının bir anlaşma imzalamaya hazır ve niyetli olduğuna işaret etse de, şimdilik görüşmelerin üçüncü turda durmasının -ama bu geçici ve yakında dördüncü turla devam edecek gibi görünüyor- her bir tarafın istediği şeyin teknik ayrıntılarından ibaret olmayan başka nedenleri de vardı. Nitekim Washington'daki bazı taraflar İran'ın nükleer programının tamamen ortadan kaldırılmasından bahsederken, diğerleri ise sıfır zenginleştirmeden bahsediyor ve İran her ikisini de reddediyor.

Trump yönetiminin İran ile müzakerelerdeki temsilcisi Steve Witkoff, Tahran'ın uranyumu yüzde 3.67 oranında zenginleştirme hakkı olduğunu söylese de, ertesi gün İran'ın uranyum zenginleştirmemesi gerektiğini açıkladı. Ardından Dışişleri Bakanı Marco Rubio, İran'ın uranyum zenginleştiren tek nükleer olmayan ülke olmak istediğini söyledi.

Öte yandan İran'ın yüzde 3.67 oranında uranyum zenginleştirme imkânına sahip olması durumunda bu oranın barışçıl amaçlarla uyumlu olmadığı belirtiliyor. Zira birkaç hafta içinde yüzde 20, sonra yüzde 60 ve en sonunda da yüzde 90 zenginleştirme oranına ulaşabilir ki bu da silah üretmek için gereken oran.

Her iki taraftan gelen belirsiz açıklamalara rağmen İran ve Washington'un çok yakında bir anlaşmaya varma noktasında olduğu kesin. Ancak görüşmelerdeki duraklamanın bölgesel bir başka gelişmeyle bağlantılı olduğu anlaşılıyor. İran'da Recai Limanı’nda ağır kayıplara yol açan ve etkileri halen devam eden bir patlama meydana gelirken, Husilerin İsrail hedeflerine yönelik saldırısı gerçekleşti. Husilere ait bir insansız hava aracı İsrail'deki enerji merkezini çevreleyen köprünün yakınına düşerek geniş çaplı bir hasara yol açtı. İsrail güvenlik birimlerinin yaptığı değerlendirmelerde, Husilerin Ben Gurion Havalimanı'na yeni tip bir füze fırlattığı belirtiliyor. Saldırı üzerine İsrail, İran’ı hedef alma ve eleştirme bahanesi bulma fırsatını kaçırmayarak, Tahran’ı Husi saldırısının arkasında olmakla suçladı.

İran'ın yıllardır Husilere askeri, mali ve lojistik destek sağladığı biliniyor. Ancak İsrail, bu olayı İran'ı eleştirmek ve Washington ile yürüttüğü müzakereler kapsamında ona baskı yapmak için kullandı. Öte yandan İran da Husi saldırılarını, Washington'u Kızıldeniz'deki saldırıları durdurmaları için Husileri etkileme gücüne sahip olduğuna ikna etmek amacıyla kullanıyor ve bu, İran'ın bilinen meseleleri birbirine bağlama politikasıyla örtüşüyor.

Daha sonra üçüncü tur görüşmelerin ardından müzakereler durdu, ama dördüncü tur görüşmeler yakın. Trump da Husiler ile Kızıldeniz'de ABD gemilerine yönelik saldırıların durdurulması ve ABD’nin Yemen'deki Husilere yönelik saldırılarının durması konusunda anlaşmaya vardıklarını duyurdu.

Bilhassa saldırılardan zarar gören Mısır ve Suudi Arabistan gibi Kızıldeniz'e kıyısı olan bölge ülkeleri olduğu için, iki taraf arasındaki saldırıların durması, bölgede sükunetin sağlanması ve gerginliğin azalması için olumlu bir gösterge. Suudi Arabistan, Yemen'de gerginliğin azaltılması ve Yemen krizinin barışçıl bir şekilde çözülmesi amacıyla bu anlaşmaya mutlaka destek verecektir. Ancak anlaşma diğer yandan, Trump'ın övünebileceği herhangi bir başarı elde etmek isteyen Washington'a baskı yaparak, İran ve İsrail'in çıkarları doğrultusunda birbirlerini nasıl kullandıklarını da ortaya koydu.

Kaldı ki Washington ile Husiler arasındaki anlaşmaya ilişkin soru işaretleri de gündemde; anlaşma Trump'ın bölge ziyareti bitene kadar geçici mi olacak, yoksa devam mı edecek? Yemenli isyancılar sadece İsrail gemilerine saldırmaya devam ederse ne olacak? Bu durum İsrail'in Gazze'ye yönelik saldırılarının durmasına yol açacak mı? Tüm bunlar önümüzdeki ziyaretten sonra cevapları daha da netleşebilecek sorular.

Şarku’l Avsat’ın Independent Arabia’dan aktardığı habere göre İran, İsrail ve Husiler, mevcut süreçte çıkarlarını korumak için Amerikan rolünü kullanmayı, ondan faydalanmayı başardılar. Ancak gelişmeler henüz şekillenme aşamasında ve bunların kısa sürede çökecek geçici düzenlemelerle mi yoksa daha uzun süre devam edecek düzenlemelerle mi sonuçlanacağı belirsiz.