Kağıt metro bileti 122 yıl sonra Parislilere veda ediyor

Paris metro bilet otomatı (Shutterstock)
Paris metro bilet otomatı (Shutterstock)
TT

Kağıt metro bileti 122 yıl sonra Parislilere veda ediyor

Paris metro bilet otomatı (Shutterstock)
Paris metro bilet otomatı (Shutterstock)

Antika kağıt metro bileti, kitap ayracı olarak kullanıldı, Fransız film yapımcıları ve şarkı yazarları için uzun zamandır bir ilham kaynağı oldu ve bugün neredeyse yolun sonuna geldi.
Paris Toplu Taşıma Kurumu, başkentin yolcularının son 122 yıldır bir yerden bir yere gitmesini sağlayan dikdörtgen karton parçasını aşamalı olarak kaldırıyor.
New York metrosunda kağıt biletin kaldırılıp ve madeni paraların kullanılmaya başlamasından yirmi yıl sonra, kahverengi manyetik şeritli 6,5 cm x 3 cm'lik metro bileti, dönüşü olmayacak şekilde tarihi son yolculuğuna çıkıyor. Londra merkezli The Guardian gazetesinin aktardığına göre, Manş Denizi’nin diğer tarafında, Londra hala yeraltı ulaşım ağında tek, gidiş-dönüş kağıt biletleri kullanıyor. Ancak bu kağıt bilet, en yüksek temassız bilet fiyatının neredeyse iki katı fiyatında.
Paris'in de bir parçası olduğu Île-de-France bölgesindeki "bölgesel ulaşım otoritesi" kağıt biletin süresinin daha önce dolmasını umuyordu. Ancak Kovid-19 krizi, Rusya'nın Ukrayna'yı işgali ve küresel mikroçip sıkıntısı gibi sorunların hepsi yeni teknoloji biletin piyasaya sürülmesini geciktirdi.
Île-de-France Mobilities Genel Müdürü Laurent Probst, Agence France-Presse'e yaptığı açıklamada şu ifadeleri kullandı: "Acelemiz vardı, ancak çip krizi bizi yavaşlattı."
Metro bileti ilk olarak 19 Temmuz 1900'de kullanıldı. Öğleden sonra saat birde, Paris Fuarı 1900’ün ilk hattının açılışında, birinci sınıf bir koltuk için sadece 25 sent ödenirken bugün, tek bir bilet 1,90 Euro'ya mal oluyor.
1952 yapımı Le Salaire de la Peur (Dehşet Yolcuları) filminde, İtalyan-Fransız aktör Yves Montad, dostluk sembolü olarak Paris metro biletini takdim ediyordu. Bundan iki yıl önce, 1950'de, otomatik turnikelerin gelişiyle meslekleri ortadan kalkan "Poinconieur" (biletçiler) şarkısı bu meslekteki işçileri kutlamak için yapıldı. Raymond Queneau’nun, Louis Malle tarafından 1960'larda filme uyarlanan romanı "Zazie dans le Métro"nun film afişinde kağıt bir bilet yer alıyordu.
Gregoire Tomat’ın, Paris Metro Biletinin Kısa Tarihi kitabı da 2019'da yayınlandı. Tomat konuyla ilgili olarak şu ifadeleri kullandı: “1900'den beri metro bileti günlük hayatımıza eşlik ediyor. Ceplerimizde, cüzdanlarımızda veya kitaplarımızın ortasında duran o kağıt parçası yakında yok olacak. Metro bileti, Paris'teki yaşamın bir parçası. Ömrü çok kısa, yaklaşık bir ila bir buçuk saat, olmasına rağmen biz ona bağlanmıştık.”
Şarku’l Avsat’ın Fransız haber ajansı AFP’den aktardığı habere göre ulaşım yetkilileri, her 10 biletten birinin kaybolduğunu, hasar gördüğünü, cepte veya çantada unutulduğunu düşünüyor. Bu nedenle şehir ulaşım ağına dağılmış olan bilet makineleri aşamalı olarak kullanımdan kaldırılıyor. 2025 yılına kadar, Paris metro bileti son durağına ulaşmış olacak. Bu biletin yerini, cep telefonlarındaki veya seyahat kartlarındaki biletler alacak.



ABD'li gençlerin neredeyse üçte birinde prediyabet var

ABD Hastalık Kontrol ve Korunma Merkezleri'nden alınan yeni veriler, ABD'deki her üç ergenden birinin prediyabeti olduğunu gösteriyor. Bu durum, kalp hastalığı ve felç gibi diğer ciddi sağlık komplikasyonları riskini artırıyor (Unsplash)
ABD Hastalık Kontrol ve Korunma Merkezleri'nden alınan yeni veriler, ABD'deki her üç ergenden birinin prediyabeti olduğunu gösteriyor. Bu durum, kalp hastalığı ve felç gibi diğer ciddi sağlık komplikasyonları riskini artırıyor (Unsplash)
TT

ABD'li gençlerin neredeyse üçte birinde prediyabet var

ABD Hastalık Kontrol ve Korunma Merkezleri'nden alınan yeni veriler, ABD'deki her üç ergenden birinin prediyabeti olduğunu gösteriyor. Bu durum, kalp hastalığı ve felç gibi diğer ciddi sağlık komplikasyonları riskini artırıyor (Unsplash)
ABD Hastalık Kontrol ve Korunma Merkezleri'nden alınan yeni veriler, ABD'deki her üç ergenden birinin prediyabeti olduğunu gösteriyor. Bu durum, kalp hastalığı ve felç gibi diğer ciddi sağlık komplikasyonları riskini artırıyor (Unsplash)

ABD Hastalık Kontrol ve Korunma Merkezleri'nin yeni verilerine göre, ABD'li ergenlerin neredeyse üçte biri prediyabetten muzdarip.

Yapılan sayım, 2023'te 12 ila 17 yaşındaki tahmini 8,4 milyon ergenin (ya da yüzde 32,7'sinin) bu kategoriye girdiğini ortaya koydu.

Kurumun diyabetin önlenmesinden sorumlu üst düzey yetkilisi Dr. Christopher Holliday, ABC News'e yaptığı açıklamada bu endişe verici sonuçların "uyandırma çağrısı" olduğunu söyledi. Holliday, tip 2 diyabet riskinin gençlerin sağlığına yönelik "ciddi bir tehdit" oluşturduğunu belirtti.

Prediyabette kişinin kan şekeri seviyeleri normalin üzerinde olsa da tip 2 diyabet teşhisi için yeterince yüksek değildir. Prediyabetten muzdarip olmak, tip 2 diyabetin yanı sıra kalp hastalığı ve felç riskini de artırıyor. Diyabet, ABD'de önde gelen 7. ölüm nedeni.

Tip 2 diyabet, vücudun kan şekeri seviyelerini düzenlemesini ve yiyecekleri enerjiye dönüştürmesini sağlayan hayati öneme sahip insülin hormonunu kullanamadığı zaman ortaya çıkan kronik bir rahatsızlık. Yale Medicine'a göre insülinle ilgili sorunlar genellikle ergenlik döneminde başlıyor. Tedavi edilmezse böbrek hastalığı, felç ve kalp hastalığına neden olabiliyor.

Holliday, "Sağlıklı beslenme ve aktif kalma gibi yaşam tarzındaki basit değişiklikler, tip 2 diyabetin önlenmesinde veya geciktirilmesinde büyük bir fark yaratabilir" diyor.

Kurumun araştırması bulguları için bir neden belirtmiyor ancak önceki araştırmalar, 12-19 yaşındaki Amerikalılarda prediyabet oranının 1999-2002'den 2015-2018'e kadar iki kattan fazla artarak yüzde 12'den yüzde 28'e sıçradığını göstermişti. JAMA Pediatrics'te yayımlanan rapor ayrıca yoksulluk içinde yaşayan gençlerde prediyabet görülme olasılığının daha yüksek olduğunu ortaya koymuştu.

Pittsburgh Üniversitesi araştırmacılarına göre prediyabet, gıda güvensizliği, kamu sağlık sigortasının olmaması ve hane gelirinin federal yoksulluk seviyesinin yüzde 130'undan az olmasıyla bağlantılı.

Diğer risk faktörleri arasında aşırı kilolu olmak, ailede tip 2 diyabetli birinin bulunması, haftada üç kereden az fiziksel aktivite yapmak, ırk ve etnik köken var. Afrika kökenli Amerikalı, Hispanik/Latin, Kızılderili, Alaska Yerlisi, Pasifik Adalı ve bazı Asya kökenli Amerikalılar daha yüksek risk altında.

Yaşlı Amerikalıların üçte birinden fazlası prediyabetten muzdarip ancak her 10 kişiden en az 8'i hastalığının farkında değil. Sağlık yetkilileri, önlem alınmazsa bu kişilerin sadece 5 yıl içinde tip 2 diyabete yakalanabileceğini söylüyor.

Ancak Amerikan Diyabet Derneği'ne göre bu durum küçük değişikliklerle tersine çevrilebilir ya da geciktirilebilir.

Aşırı kiloluysanız, basit bir egzersiz rutini belirleyerek ve kırmızı et alımını sınırlamanın yanı sıra meyve ve sebze ağırlıklı yemekler yiyerek kilonuzu yönetebilirsiniz. Uyku süresi ve stres seviyeleri de önemli.

Yale Medicine'dan pediatrik endokrinoloğu Dr. Sonia Caprio, "Genellikle beslenme düzeninde yapılacak küçük değişiklikler ve minimum kilo kaybı, daha fazla fiziksel aktiviteyle birlikte diyabeti uzaklaştırmaya fayda sağlar" diyor.

Independent Türkçe