عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
YAŞAM

Kağıt metro bileti 122 yıl sonra Parislilere veda ediyor

Paris metro bilet otomatı (Shutterstock)
Paris metro bilet otomatı (Shutterstock)
TT
TT

Kağıt metro bileti 122 yıl sonra Parislilere veda ediyor

Paris metro bilet otomatı (Shutterstock)
Paris metro bilet otomatı (Shutterstock)

Antika kağıt metro bileti, kitap ayracı olarak kullanıldı, Fransız film yapımcıları ve şarkı yazarları için uzun zamandır bir ilham kaynağı oldu ve bugün neredeyse yolun sonuna geldi.
Paris Toplu Taşıma Kurumu, başkentin yolcularının son 122 yıldır bir yerden bir yere gitmesini sağlayan dikdörtgen karton parçasını aşamalı olarak kaldırıyor.
New York metrosunda kağıt biletin kaldırılıp ve madeni paraların kullanılmaya başlamasından yirmi yıl sonra, kahverengi manyetik şeritli 6,5 cm x 3 cm'lik metro bileti, dönüşü olmayacak şekilde tarihi son yolculuğuna çıkıyor. Londra merkezli The Guardian gazetesinin aktardığına göre, Manş Denizi’nin diğer tarafında, Londra hala yeraltı ulaşım ağında tek, gidiş-dönüş kağıt biletleri kullanıyor. Ancak bu kağıt bilet, en yüksek temassız bilet fiyatının neredeyse iki katı fiyatında.
Paris'in de bir parçası olduğu Île-de-France bölgesindeki "bölgesel ulaşım otoritesi" kağıt biletin süresinin daha önce dolmasını umuyordu. Ancak Kovid-19 krizi, Rusya'nın Ukrayna'yı işgali ve küresel mikroçip sıkıntısı gibi sorunların hepsi yeni teknoloji biletin piyasaya sürülmesini geciktirdi.
Île-de-France Mobilities Genel Müdürü Laurent Probst, Agence France-Presse'e yaptığı açıklamada şu ifadeleri kullandı: "Acelemiz vardı, ancak çip krizi bizi yavaşlattı."
Metro bileti ilk olarak 19 Temmuz 1900'de kullanıldı. Öğleden sonra saat birde, Paris Fuarı 1900’ün ilk hattının açılışında, birinci sınıf bir koltuk için sadece 25 sent ödenirken bugün, tek bir bilet 1,90 Euro'ya mal oluyor.
1952 yapımı Le Salaire de la Peur (Dehşet Yolcuları) filminde, İtalyan-Fransız aktör Yves Montad, dostluk sembolü olarak Paris metro biletini takdim ediyordu. Bundan iki yıl önce, 1950'de, otomatik turnikelerin gelişiyle meslekleri ortadan kalkan "Poinconieur" (biletçiler) şarkısı bu meslekteki işçileri kutlamak için yapıldı. Raymond Queneau’nun, Louis Malle tarafından 1960'larda filme uyarlanan romanı "Zazie dans le Métro"nun film afişinde kağıt bir bilet yer alıyordu.
Gregoire Tomat’ın, Paris Metro Biletinin Kısa Tarihi kitabı da 2019'da yayınlandı. Tomat konuyla ilgili olarak şu ifadeleri kullandı: “1900'den beri metro bileti günlük hayatımıza eşlik ediyor. Ceplerimizde, cüzdanlarımızda veya kitaplarımızın ortasında duran o kağıt parçası yakında yok olacak. Metro bileti, Paris'teki yaşamın bir parçası. Ömrü çok kısa, yaklaşık bir ila bir buçuk saat, olmasına rağmen biz ona bağlanmıştık.”
Şarku’l Avsat’ın Fransız haber ajansı AFP’den aktardığı habere göre ulaşım yetkilileri, her 10 biletten birinin kaybolduğunu, hasar gördüğünü, cepte veya çantada unutulduğunu düşünüyor. Bu nedenle şehir ulaşım ağına dağılmış olan bilet makineleri aşamalı olarak kullanımdan kaldırılıyor. 2025 yılına kadar, Paris metro bileti son durağına ulaşmış olacak. Bu biletin yerini, cep telefonlarındaki veya seyahat kartlarındaki biletler alacak.

Daha fazlasını oku

 
 
YAŞAM

Tarihte ilk: Bir robot, gerçekçi bir ameliyatı ilk kez yardım almadan gerçekleştirdi

Cerrahi Robot Transformatör-Hiyerarşisi'nin videolarla eğitilerek gerçekçi bir hasta üzerinde safra kesesinin alınması gibi uzun bir işlemi gerçekleştirdiğini duyurdu (Juo-Tung Chen/Johns Hopkins Üniversitesi)
Cerrahi Robot Transformatör-Hiyerarşisi'nin videolarla eğitilerek gerçekçi bir hasta üzerinde safra kesesinin alınması gibi uzun bir işlemi gerçekleştirdiğini duyurdu (Juo-Tung Chen/Johns Hopkins Üniversitesi)
TT
TT

Tarihte ilk: Bir robot, gerçekçi bir ameliyatı ilk kez yardım almadan gerçekleştirdi

Cerrahi Robot Transformatör-Hiyerarşisi'nin videolarla eğitilerek gerçekçi bir hasta üzerinde safra kesesinin alınması gibi uzun bir işlemi gerçekleştirdiğini duyurdu (Juo-Tung Chen/Johns Hopkins Üniversitesi)
Cerrahi Robot Transformatör-Hiyerarşisi'nin videolarla eğitilerek gerçekçi bir hasta üzerinde safra kesesinin alınması gibi uzun bir işlemi gerçekleştirdiğini duyurdu (Juo-Tung Chen/Johns Hopkins Üniversitesi)

İlk kez bir robot, insan yardımı olmadan gerçekçi bir ameliyat gerçekleştirdi.

Johns Hopkins Üniversitesi'nden araştırmacılar, robotun ekipten gelen sesli komutlara yanıt vererek gerçekçi bir hasta üzerinde safra kesesinin alınması gibi uzun bir operasyonu "sakince" gerçekleştirdiğini çarşamba günü açıkladı. Robot, gerçek hayattaki tıbbi acil durumlara özgü beklenmedik senaryolar sırasında bile yetenekli bir insan cerrahın uzmanlığını sergiledi.

Tıbbi robotik uzmanı Axel Krieger yaptığı açıklamada, "Bu ilerleme bizi belirli cerrahi görevleri yerine getirebilen robotlardan, cerrahi prosedürleri gerçekten anlayan robotlara taşıyor" diyor.

Bu kritik ayrım bizi, gerçek hasta bakımının karmaşık, öngörülemez gerçekliğinde çalışabilen, klinik düzeyde uygulanabilir otonom cerrahi sistemlere önemli ölçüde yaklaştırıyor.

"SRT-H" ya da "Surgical Robot Transformer-Hierarchy" (Cerrahi Robot Transformatör-Hiyerarşisi) diye bilinen robot, Johns Hopkins cerrahlarının domuz kadavraları üzerinde yaptıkları operasyonları izleyerek ameliyat videolarıyla eğitim aldı. Videolarda görevleri açıklayan altyazılar vardı.

Johns Hopkins, robotun videoları izledikten sonra ameliyatı yüzde 100 doğrulukla gerçekleştirdiğini ifade ediyor. Robotun ameliyatı gerçekleştirmesi daha uzun sürse de sonuçlar bir cerrahla kıyaslanabilir düzeydeydi.

Popüler yapay zeka sohbet botu ChatGPT'ye güç veren aynı makine öğrenimi mimarisiyle geliştirilen robotun, kanalları ve arterleri tanımlama, bunları hassas bir şekilde tutma, klipsleri stratejik olarak yerleştirme ve parçaları makasla kesme gibi 17 dakika süren görevleri tamamlaması gerekti.

Bu, Krieger'in "Akıllı Doku Otonom Robotu"nun (Smart Tissue Autonomous Robot) üç yıl önce bir hayvan üzerindeki ilk otonom robotik ameliyatta (canlı bir domuz üzerinde laparoskopi ameliyatı) yaptığından daha fazla görev içeriyor. O robot da özel olarak işaretlenmiş dokulara ihtiyaç duymuş, son derece kontrollü bir ortamda çalışmış ve katı bir cerrahi planı takip etmişti.

Buna karşılık SRT-H, tek tip olmayan anatomik koşullarda kusursuz bir performans sergiledi. Araştırmacılar robotun başlangıç pozisyonunu değiştirdiğinde ve safra kesesi ve çevresindeki dokuların görünümünü değiştiren kan benzeri boyalar eklediğinde bile durum böyleydi.

fgrthyju
Robot, popüler OpenAI sohbet botu ChatGPT'ye güç veren aynı makine öğrenimi mimarisiyle çalıştırılıyor. Robot 17 dakika süren görevleri tamamlayabildi (XinHao Chen/Johns Hopkins Üniversitesi)

Krieger geçen yıl sistemi kullanarak bir robotu üç kritik cerrahi görevi yerine getirecek şekilde eğitmişti: bir iğneyi yönlendirmek, vücut dokusunu kaldırmak ve dikiş atmak. Ancak bu görevlerin her biri sadece birkaç saniye sürmüştü.

Araştırmacı ekip bundan sonra sistemi daha fazla ameliyat türü üzerinde eğitip test etmek ve yeteneklerini tam bir otonom ameliyat gerçekleştirecek şekilde genişletmek istiyor.

Daha önce Johns Hopkins'te doktora sonrası araştırmacı olan ve artık Stanford Üniversitesi'nde çalışan başyazar Ji Woong "Brian" Kim, "Bu çalışma, otonom cerrahi robotların gerçek dünyada kullanılmasının önündeki bazı temel engelleri aştığı için önceki çabalara göre büyük bir sıçramayı temsil ediyor" diyor. 

Çalışmamız, yapay zeka modellerinin cerrahi otonomi için yeterince güvenilir hale getirilebileceğini gösteriyor; bu bir zamanlar çok uzak görünse de artık uygulanabilir olduğu kanıtlanıyor.

Bulgular hakemli dergi Science Robotics'te yayımlandı.

Independent Türkçe