Suriye’de zamlar sebebiyle halk yaklaşan kıştan endişeli

Suriye’de ısınma malzemelerinin fiyatlarındaki dikkat çekici artış endişe veriyor

İdlib’in kuzeyinde yer alan Hazra bölgesindeki odun satış merkezi (Şarku’l Avsat)

Suriye’nin kuzeybatısında gerek köylerde ve kasabalarda gerekse yerinden edilmiş kişilerin kaldığı kamplardaki sivillerin yaşam koşulları her geçen gün daha da zorlaşıyor.
Motorin, yakacak odun, fıstık ve ceviz kabuğu gibi ısınma malzemelerinin fiyatlarındaki dikkat çekici artış, kış mevsimi yaklaşırken halkın kaygı ve şikayetlerinin her geçen gün artmasına neden oluyor.
Havaların soğuması ile kışın yaklaştığı bölgede hissedilirken, İdlib'in 40 kilometre kuzeyinde bulunan ed-Dana bölgesinden, 34 yaşındaki Halid, alacağı bir ton yakacak odun için piyasadaki en düşük fiyatı arama yolculuğuna ed-Dana, Sarmada ve İdlib şehirlerini birbirine bağlayan ana yollar üzerindeki yakacak odun, fıstık ve ceviz kabukları satış merkezlerinden başladı. Halid, yakacak fiyatları geçen yıla göre fiyatları iki kattan fazla artmasının ardından fiyatların belki de kış mevsiminde daha fazla artış gösterecek olması sebebiyle arama yolculuğuna erken başladı. Suriye’nin kuzeybatısında yakacak odun fiyatları eşi görülmemiş seviyelere ulaştı. Zeytin ağaçlarından elde edilen bir ton yakacak odunun fiyatı 225 dolara yükselirken, son yıllarda Suriyelilerin kışın ısınmak için kullandığı ‘sağlıklı’ olarak nitelendirilen bir ısınma aracı haline gelen fıstık, ceviz ve badem kabuğu fiyatları da aynı şekilde yükseldi.
Şarku’l Avsat’a konuşan Halid, “Kış gelmeden önce, kış aylarında yakacak odun da dahil olmak üzere ısıtma malzemelerinin fiyatlarında yeni bir artış olacağı korkusuyla, ed-Dana’da yakacak odun merkezlerinden birinin sahibi ile zeytin ağaçlarından bir ton yakacak odun satın almak için zorlu bir pazarlıktan sonra, nihayet satıcıyı bir tonun fiyatını 210 dolardan 200 dolara düşürmeye ikna etmeyi başardım” dedi. Halid, daha büyük miktarda odun almayı umduğunu ancak pazardaki yüksek yakacak odun fiyatlarının bunu engel olduğunu belirtti ve “Elbette bir bebek de dahil olmak üzere 7 kişilik aileme benzer bir ailenin kışın ısınması için bir ton odun yetmez. Bu yüzden, kış sonuna kadar ailemin ihtiyaçlarını karşılamak için daha fazla odun almak için bir miktar daha para biriktirmek için çok çalışacağım. Kışın İdlib’in kuzeyindeki soğuk çok sert ve ne yaşlı ne de küçük dinlemez” dedi.
Halep’in batısındaki Hazra bölgesinde bir yakacak malzemeleri satış merkezinin sahibi olan Ebu Muhammed, “Bu yılki yakacak odun, fıstık ve ceviz kabuğunun satışlarının, üretici veya ithalatçıdan gelen yüksek fiyatlar nedeniyle geçen yılın satışlarından çok daha düşük olması bekleniyor. Bir ton kuru zeytin ağacının fiyatı son zamanlarda 230 dolara ulaşırken, bir ton yaş zeytinin ağacının fiyatı 170 ile 190 dolar arasında değişiyor. Fıstık, ceviz, badem ve fındık kabukları son dönemde ton başına 250 dolara ulaştı. Tabi bu fiyatlar, vatandaşların zaten kötüleşen maddi koşullarına uygun değil” ifadelerini kullandı.
Isınma malzemelerinin fiyatlarının yüksek olması, üretici ve ithalatçının maliyetlerinin yüksek olmasından kaynaklanıyor. Yakacak malzemeleri satan bir merkezin sahibinin belirttiğine göre, Türkiye’den yapılan nakliye ücretleri, bunlara bağlı vergiler ve bunların kuzey Suriye bölgeleri arasında nakliyelerinin yapılmasına yönelik ücretler fiyatların artmasına katkıda bulunuyor. Ayrıca bu yıl Türkiye’den gelen yakacak ürünler de önceki yıllara göre çok daha az bir miktarda bulunuyor. Türkiye’den gelen miktarın az olması, ekonomik ve yaşamsal krizin gölgesinde yakacak malzemelerin Türkiye kullanılmasından kaynaklanıyor.
Halep’in güney kırsalından yerinden edilmiş bir kişi olan, 48 yaşındaki Um Muhammed, Suriye kamplarındaki yerinden edilmiş çoğu insan gibi, İdlib’in kuzeyindeki el-Hanan Kampı’nda 6’sı çocuk olan ailesiyle birlikte yaşıyor. Yerel bir sakinin inek çiftliğinden hayvan gübresi toplayarak her gün çok sıkı çalışan Ümmü Muhammed, topladığı tezekleri kurutuyor ve çadırının yanında naylon bir örtünün depoluyor. Naylonları ise iki çocuğu Muhammed (11 yaşında) ve Hasan (10 yaşında), kampın bitişiğindeki Deir Hassan köyü ve ed-Dana’daki çöp konteynırlarından topluyor. Ümmü Muhammed, tezekleri kışın ısınmak için kullanıyor. Yaşadığı mali zorluk ve bugün piyasadaki yüksek fiyatlar, yakacak veya mazot almasına engel oluyor.
Ümmü Muhammed “Duman kaplıyor ama soğuk öldürmüyor! Kuru hayvan gübresi kokusunun, kışın yakılırken sobadan hoş olmayan bir koku ve zararlı duman çıkardığı doğru. Ancak soğuktan ve şiddetli soğuğun neden olduğu hastalıklardan daha iyidir. Evlerimizden göç ettiğimizden beri bu haldeyiz” ifadelerini kullandı.
Suriyeliler maddi durumlarına göre çeşitli ısınma yöntemleri kullanıyorlar. Geçen kışta, “temiz” ısınma malzemeleri alacak parası olmayan bazı Suriyeliler tarafından naylon, kullanılmış plastik, karton, mantar ve araba lastikleri, insan sağlığına yönelik zararları göz ardı edilerek ısınma aracı olarak kullanılıyordu. Dizel, yakacak odun, fıstık, badem kabuğunun kullanımları ise maddi durumu görece daha yerinde ve uygun geliri olanlarla sınırlı kalıyor. Elbette savaştan bıkmış bir ülkede, bunları alabilen Suriyeli oldukça az bir seviyede bulunuyor.