Yemen, Husilerin şantajını reddediyor ve "uluslararası önlem" çağrısı yapıyor

Husiler sağlık sektöründe 5 binden fazla hukuki ihlal yapmakla suçlanıyor

Yemen Başkanlık Konseyi üyesi Aydarus ez-Zubeydi'nin Pazartesi günü Riyad'da Hindistan Büyükelçisi (Saba) Maslahatgüzarı ile yaptığı toplantıdan bir kare
Yemen Başkanlık Konseyi üyesi Aydarus ez-Zubeydi'nin Pazartesi günü Riyad'da Hindistan Büyükelçisi (Saba) Maslahatgüzarı ile yaptığı toplantıdan bir kare
TT

Yemen, Husilerin şantajını reddediyor ve "uluslararası önlem" çağrısı yapıyor

Yemen Başkanlık Konseyi üyesi Aydarus ez-Zubeydi'nin Pazartesi günü Riyad'da Hindistan Büyükelçisi (Saba) Maslahatgüzarı ile yaptığı toplantıdan bir kare
Yemen Başkanlık Konseyi üyesi Aydarus ez-Zubeydi'nin Pazartesi günü Riyad'da Hindistan Büyükelçisi (Saba) Maslahatgüzarı ile yaptığı toplantıdan bir kare

Yemenli insan hakları savunucuları, Husi milislerinin son dört yıl içinde kontrol ettikleri bölgelerindeki sağlık sektörüyle ilgili beş binden fazla hukuki ihlal gerçekleştirdiğini belgelerken, Başkanlık  Konseyi üyeleri, darbecilerin şantajını reddettiklerini yinelerken, Husileri barışa zorlamak için uluslararası tedbir çağrısında bulundular.
Yemen Başkanlık Konseyi’nin açıklamaları, Komuta Konseyi'nin tüm Husi düşmanlıklarına karşı koyacağını teyit ettiği önceki açıklamaların devamı niteliğinde.
Resmi kaynaklara göre, Başkanlık Konseyi Üyesi Aydarus ez-Zubeydi, Hindistan Büyükelçi Vekili ile yaptığı görüşmede, “İran destekli Husi milislerinin yeni askeri hamlesini, uzlaşmazlığını ve ateşkesi uzatmaya yönelik tüm uluslararası çabaları reddetmesini tartıştı".
Şarku’l Avsat’ın SABA haber ajansından aktardığı habere göre Zubeydi şu ifadeleri kullandı: “Husi milisleri, uzlaşmamak ve İran'a hizmet etmek için Yemenlilere karşı saldırgan savaşını sürdürmekteki ısrarı nedeniyle ülkeyi uçuruma sürüklüyor".
Bu arada resmi kaynaklar, Yemen Başkanlık Konseyi üyesi Osman Mecli'nin Riyad'da Japon Büyükelçisi’nin Maslahatgüzarı ile bir araya geldiğini ve görüşmede Husi darbe milislerinin uzlaşmazlığının ve ateşkesi uzatmak için uluslararası çabalara olumlu cevap vermemesinin sonucu olarak Yemen'deki siyasi gelişmelerin tartışıldığını bildirdi.
Mecli, “İran destekli Husiler, ateşkesi reddederek askeri yola başvurup Yemen halkının daha fazla kanını akıtarak kazanımlar elde edeceği konusunda kendi kendini kandırıyor" dedi.
Mecli, "Bu düşmanca tavrı reddediyoruz, baskı ve şantajı kabul etmeyeceğiz ve Yemen'i devlete ve uluslararası kararlara karşı isyancı milislerin otoritesi altında rehin tutan hiçbir dayatmayı kabul etmeyeceğiz" diyerek uluslararası toplumu "terörist" olarak nitelendirdiği Husi grubuyla "sert" bir şekilde ilgilenmeye çağırdı.
Yemen Başkanlık Konseyi üyesi Osman Mecli, Husi milisleri, binlerce hukuki ihlal yapmakla suçlayarak ateşkesin sahada olmadığına dikkat çekti ve "Husiler son dönemde çeşitli silah türlerini kullanarak binlerce suç işledi, askeri gerginliği tırmandırmaya devam etti ve ihlallerini temas hatları boyunca tırmandırdı” dedi ve ekledi: "Husilerin yaptığı her şey İran'ın emriyledir ve Yemenlileri terörize etmek için kullandığı silahlar, Hizbullah ve İran'dan uzmanlar tarafından denetlenen İran silahlarıdır".
Öte yandan Yemen Haklar ve Özgürlükler Ağı, yakın tarihli bir raporda, Husi milislerinin Ocak 2018'den Mart'a kadar Yemen'deki sağlık tesislerini, hastaneleri ve sağlık çalışanlarını etkileyen yaklaşık 5  bin 119 suç işlediğini belgelediğini söyledi.
İnsan hakları ağı, suçların sağlık personeli ve sağlık görevlilerinin doğrudan öldürülmesi, yaralama, tutuklama ve doktor ve hemşirelerin zorla kaçırılması, saha infazları, fiziksel saldırılar, sağlık tesislerinin ve hastanelerin kapatılması, havan topları, Hozers ve Katyuşalar ile doğrudan hedef alma vb. olduğunu söyledi. Ayrıca sağlık tesislerini bombalamak ve bubi tuzağı kurmak, tıbbi yardıma el koymak, hastaneleri yağmalamak, karaborsada ilaç satmak ve sivilleri bundan mahrum etmek de Husilerin yaptığı zorbalıklar arasında sayıldı.
İnsan Hakları Ağı'nın saha ekibinin edindiği bilgilere göre, 39'u doktor, 24'ü hemşire ve 29'u ambulans şoförü olmak üzere 92 ölüm vakası belgelenirken, cinayetler 24 doğrudan silahla ateş sonucu, 28 vaka mayın yerleştirme sonucu, 21 vaka doğrudan keskin nişancılık sonucu ve 17 vaka da ayrım gözetmeksizin ateş açılması ve sağlık merkezleri ile hastanelerin doğrudan hedef alınması sonucu hayatını kaybetti.
İnsan hakları ekibi ayrıca 52 doktor, 49 hemşire ve 56 ambulans şoförü de dahil olmak üzere 159 yaralanmayı belgeledi.
İnsan hakları ağı, Husi darbe milislerinin suç ve ihlallerinin sadece öldürme ve yaralama ile sınırlı olmadığını, aynı zamanda onlarca doktor ve sağlık görevlisinin tutuklandığını, kaçırıldığını, zorla kaybedildiğini ve bazılarının canlı kalkan olarak kullanıldığını belirtti. İnsan hakları ağı, ayrıca "216 tutuklama ve kaçırma vakasının çoğu hastanelerde, tıp merkezlerinde veya özel kliniklerde gerçekleşti" dedi.
İnsan hakları ağı raporu, adam kaçırma ve yasadışı tutuklamalara ek olarak, Husi milislerinin bazı doktor ve hemşireleri zorla tutukladıkları, gözaltı yerlerini açıklamayı reddettikleri ve onları özgürlüklerinden yoksun bıraktıklarını reddettikleri için zorla alıkoyma suçunu işlediğini belirtti. İnsan hakları ekibi 39 zorla alıkoyma vakası olduğunu açıkladı.
Aynı bağlamda, İnsan Hakları Ağı saha ekibi, sağlık tesislerini ve hastaneleri etkileyen 2 bin 69 zorbalık vakasını belgelediğini doğruladı. Bunun 932’si sağlık ocakları, hastaneler, özel klinikler ve eczanelerin kapatılıp basılması, 429'u gelişigüzel bombardıman sonucu kısmi yıkım olarak tespit edilirken 237 el koyma; füze, topçu ve tank bombardımanı sonucu 136 imha vakası, 165 yağma ve kurcalama vakası, 41 el yapımı patlayıcı cihaz vakası, 129 doğrudan ambulans hedef alma vakası belirlendi.
Yemenli insan hakları ağı, Husi milislerini, askerlerini ve askeri teçhizatını taşımak ve cepheler arasında hareket etmek için ambulans kullanmak ve tıbbi yardımı bir savaş aracına dönüştürmekle suçladı.



Hizbullah'a "çağrı cihazı" operasyonunun detayları ortaya çıktı

Hizbullah destekçileri, çağrı cihazlarının patlatılmasıyla öldürülenler için dün cenaze töreni düzenlemişti (AFP)
Hizbullah destekçileri, çağrı cihazlarının patlatılmasıyla öldürülenler için dün cenaze töreni düzenlemişti (AFP)
TT

Hizbullah'a "çağrı cihazı" operasyonunun detayları ortaya çıktı

Hizbullah destekçileri, çağrı cihazlarının patlatılmasıyla öldürülenler için dün cenaze töreni düzenlemişti (AFP)
Hizbullah destekçileri, çağrı cihazlarının patlatılmasıyla öldürülenler için dün cenaze töreni düzenlemişti (AFP)

Lübnan'da Hizbullah'ın çağrı cihazlarının ardından telsiz, radyo ve güneş enerjisi panellerinin patlatılmasıyla bölge topyekun savaşa doğru sürükleniyor. 

17 Eylül'de Hizbullah'ın kullandığı çağrı cihazlarında eş zamanlı patlamalar yaşanmış, ikisi çocuk 12 kişi hayatını kaybetmiş, 2 bin 800 kişi de yaralanmıştı. 

Dün de ülkedeki telsiz, radyo ve güneş enerji sistemlerinde patlama gerçekleşti. En az 20 kişinin öldüğü, 450'den fazla kişinin de yaralandığı bildiriliyor. Lübnanlı yetkililer, olaydan İsrail'i sorumlu tutarken Tel Aviv'den henüz açıklama gelmedi.

Diğer yandan saldırıyla ilgili bilgiye sahip olan fakat adlarının gizli tutulmasını isteyen kaynaklar, Amerikan gazetesi New York Times'a (NYT) operasyonun ardında İsrail'in olduğunu doğruluyor. 

Mossad'ın BAC Consulting adlı bir paravan şirket kurduğu ve çağrı cihazlarını bubi tuzağına dönüştürerek Lübnan'a soktuğu iddia ediliyor. Macaristan merkezli bu paravan şirket, kağıt üstünde Tayvanlı Gold Apollo firması adına çağrı cihazı üretiyor. Kimliklerinin açıklanmasını istemeyen İsrailli istihbaratçılar, buna ek olarak operasyonda en az iki paravan şirket daha oluşturulduğunu belirtiyor. 

Kaynaklar, AR-924 model numaralı cihazların bataryalarına patlayıcı bir madde olan pentaeritritol tetranitrat (PENT) yerleştirildiğini ve bunların 2022 yazında Lübnan'a gönderildiğini ifade ediyor.

Hizbullah, İsrail istihbaratı tarafından takip edilmemek için cep telefonlarını bırakıp çağrı cihazı kullanmaya başlamıştı. Kaynaklar, bu kararın ardından milyonlarca dolarlık yatırımla üretimin artırıldığını ve Lübnan'a bubi tuzağı haline getirilmiş binlerce cihaz sokulduğunu söylüyor.

Öte yandan ikinci dalga saldırıda telsiz ve güneş enerji panellerinin nasıl patlatıldığı henüz bilinmiyor.

NYT'nin patlayan telsizlerin görüntülerinden yola çıkarak yaptığı analizde, bunların çağrı cihazlarından daha ağır ve büyük olduğuna, bu yüzden daha fazla hasar yarattığına işaret ediliyor. 

Ayrıca telsizlerin patlamasıyla daha büyük yangınlar çıktığına, bunun da çağrı cihazlarına kıyasla telsizlere daha fazla patlayıcı yerleştirilmiş olabileceğini gösterdiğine dikkat çekiliyor.

Lübnan'ın açıkladığı rakamlara göre telsizlerin patlatılmasıyla en az 71 ev ve dükkanla 18 sivil araç ve motosiklet yandı. 

Telsizlerden bazılarında Japon firması Icom'un amblemi görülüyor. Ancak şirket, IC-V82 model numaralı telsizlerin ve bunlarda kullanılan bataryaların üretiminin neredeyse 10 yıl önce durdurulduğunu belirtiyor. Patlayıcıların bu cihazlara nasıl yerleştirildiğiyse henüz netleştirilemedi. Icom, bu telsizlerin sahte olabileceğini öne sürüyor.

Lübnan medyasındaki haberlerde, saldırıda en az iki güneş enerjisi panelinin de alev aldığı bildiriliyor. Saldırılarda çıkan küçük çaplı yangınların söndürüldüğü bildirilirken, patlamada bir kız çocuğunun yaralandığı aktarılıyor. Ancak bu panellerin infilak ettirilen diğer cihazların etkisiyle mi alev aldığı yoksa uzaktan kumandayla mı patlatıldığı belli değil. 

Amerikan düşünce kuruluşu Soufan Center'dan Clara Broekaert, CNN'e açıklamasında saldırı dalgasının Lübnan halkının psikolojisini olumsuz etkilediğini ve Hizbullah üzerinde misilleme baskısı oluşturduğuna dikkat çekerek şunları söylüyor:

Saldırılarda günlük hayatın böylesine korkunç, beklenmedik ve geniş ölçekte kesintiye uğratılması, misilleme yapılmasına yönelik ekstra bir baskı yaratacaktır diye düşünüyorum. İnsanlar yaşananların hesabının sorulduğunu görmek istiyor.

Üst üste gelen saldırıların ardından dün Hizbullah, İsrail sınırındaki el-Merc bölgesine füze fırlattı. İkisi ağır 8 İsraillinin yaralandığı bildirilirken, bu kişilerin sivil veya asker olduğuna ilişkin bilgi paylaşılmadı.

Independent Türkçe, Times of Israel, New York Time, Japan Times, CNN, France 24