Tunus Cumhurbaşkanı ‘seçim önerileri’ konusunda bir çıkış yolu arıyor

Abir Musa, Cumhurbaşkanı’na Gannuşi’nin partisini hesap verebilirlikten korumaya yönelik adımlarını sona erdirmek için acil kararlar alma çağrısında bulundu. (EPA)
Abir Musa, Cumhurbaşkanı’na Gannuşi’nin partisini hesap verebilirlikten korumaya yönelik adımlarını sona erdirmek için acil kararlar alma çağrısında bulundu. (EPA)
TT

Tunus Cumhurbaşkanı ‘seçim önerileri’ konusunda bir çıkış yolu arıyor

Abir Musa, Cumhurbaşkanı’na Gannuşi’nin partisini hesap verebilirlikten korumaya yönelik adımlarını sona erdirmek için acil kararlar alma çağrısında bulundu. (EPA)
Abir Musa, Cumhurbaşkanı’na Gannuşi’nin partisini hesap verebilirlikten korumaya yönelik adımlarını sona erdirmek için acil kararlar alma çağrısında bulundu. (EPA)

Tunus Cumhurbaşkanlığı, Bağımsız Yüksek Seçim Komisyonu ve 25 Temmuz çizgisini destekleyen bazı partiler, 17 Aralık’ta yapılması planlanan parlamento seçimleri için öneriler konusundaki ikileme bir çözüm bulmak için çalışıyor. Bu bağlamda, Cumhurbaşkanı Kays Said, Faruk Buasker başkanlığındaki Bağımsız Yüksek Seçim Kurulu üyeleri, Halk Hareketi Başkanı Zuheyr Magzavi, Tunus İleri Hareketi'nin Başkanı Ubeyd Breiki ile bir araya gelerek, sunulan öneriler konusunu görüştü.
Gözlemcilere göre, söz konusu toplantı, Cumhurbaşkanı’nın seçim yasasını değiştirme sözü verdikten sonra gerekli öneriler şartından vazgeçme yaklaşımı göstermesinin yanı sıra Cumhurbaşkanlığı’nın bu projesini destekleyen partilerin, yaklaşan seçimlerde adaylarını desteklemeleri ve seçim kampanyaları için finansman sağlanmasını engellemesinin ardından geldi.
Seçim Komisyonu ve Cumhurbaşkanlığı’nın 25 Temmuz’daki anayasa referandumunda tam mutabakata varmalarına rağmen, şu anda tutumlarının çatıştığı en önemli konulardan biri, yaklaşan milletvekili seçimleri için önerilerin toplanması şartına dayanıyor.
Seçim Komisyonu Başkanı Faruk Buasker, “Bu dönemde seçim yasasına dokunmamak daha iyi. Belirli bir seçim olgusuyla yüzleşmek için değişiklik veya teknik bir revizyon gerekiyorsa da, bunun sürecin düzgün işleyişi üzerinde bir etkisi olmayacaktır ancak yine de Seçim Komisyonu’nun görüşünü aldıktan sonra düşünmek gerekir” ifadelerini kullandı. Buasker, Cumhurbaşkanı’nın bahsettiği revizyonun sevindirici olduğunu belirterek “Bu konu hala inceleniyor, Seçim Komisyonu konuya ilişkin görüş bildirecek. Ancak önerinin alınıp verilmesi olgusunun sınırlandırılması ve yerel yönetim liderinin öneri sürecini etkilemek için konum ve nüfuzlarının kullanılmasından yana olacağı görülüyor” ifadelerini kullandı.
Buasker, seçim sürecinin çoktan başlamış olması, Seçim Komisyonu’nun yaklaşık 140 bin öneri alması ve bundan vazgeçerse akıbetinin ne olacağı bilinmemesi sebebiyle, öneri şartından tamamen vazgeçilmesinin mümkün olmadığını belirtti. Buasker Seçim Komisyonu’nun, seçim sürecinin çeşitli aşamalarıyla ilgili prosedürleri basitleştirmeye ve yasal metinlerle çelişmediği taktirde seçimlere katılma hakkını kolaylaştırmaya yardımcı olacak prosedürler uygulamaya kararlı olduğunu açıkladı. Ayrıca, seçim süreciyle ilgili alınan tüm bilgi ve verileri sürekli olarak takip ettiğini vurguladı.
Bu bağlamda, gözlemciler, milletvekili seçimleri için adayların önerilerini toplamaya başladıktan sonra, Seçim Komitesi’nin görüşlerinin ‘başkanlığın seçim yasasını değiştirme eğilimiyle farklılaştığına’ inanıyor. Komisyon’un son dönemde yaklaşık 140 bin öneri aldıktan sonra hassas bir durumla karşı karşıya olduğunu vurgulayan gözlemciler, adaylık kapısının koşulsuz olarak herkese açılması durumunda Komite’nin bu önerilerle ne yapacağını düşünür hale geldiğini belirtti. Bu önerilerin adaylar arasında fırsat eşitliği ilkesine zarar verebileceğine de dikkat çekildi. 
Yeni seçim yasasının yayınlanmasından önce, Seçim Komisyonu, Cumhurbaşkanı Said’e kadın ve erkeklerden 200 eşit öneri alma şartının eklenmesini önermişti. Ancak, Cumhurbaşkanı adaylara daha fazla şeffaflık sağlamak ve tüm adaylar için zorlu bir koşul olan rastgele adaylık kaosunu bitirmek amacıyla öneri şartını gözden geçirme sözü vererek, bu sayıyı iki katına yani 400’e çıkardı. Ancak, Seçim Komisyonu, önerilerin toplanması ile ilgili şartın değiştirilmesinden haberdar değildi.
Diğer yandan, Hür Anayasa Partisi Başkanı Abir Musa, feshedilen parlamentonun Başkanı ve Nahda Hareketi lideri Raşid Gannuşi’ye bir uyarı gönderdi. Gönderilen uyarıda, Gannuşi’ye, Hür Anayasa Partisi milletvekilleri adına konuşmaması konusunda uyarı yapıldı. Musa, Gannuşi’nin feshedilen parlamento konusunda verdiği tüm kararların veya attığı tüm adımların ‘adli takip gerektiren, sahtecilik olarak kabul edildiğini’ söyledi.
Mevcut siyasi durumdan Cumhurbaşkanı Said’i sorumlu tutan Musa, Said’e ‘Gannuşi’nin kendisini ve partisini sorumluluk almaktan kaçınmak için dışarıda ve içeride yaptığı aldatmacaları sona erdirmek için derhal adımlar atılması’ çağrısında bulundu.



Şarku’l Avsat’a konuşan Filistinli kaynak: Hamas 60 günlük ateşkes önerisinde 3 değişiklik talep etti

İsrail'in Gazze Şeridi'nin güneyine düzenlediği hava saldırısının ardından küçük bir çocuğu kucağında taşıyan bir adam (AFP)
İsrail'in Gazze Şeridi'nin güneyine düzenlediği hava saldırısının ardından küçük bir çocuğu kucağında taşıyan bir adam (AFP)
TT

Şarku’l Avsat’a konuşan Filistinli kaynak: Hamas 60 günlük ateşkes önerisinde 3 değişiklik talep etti

İsrail'in Gazze Şeridi'nin güneyine düzenlediği hava saldırısının ardından küçük bir çocuğu kucağında taşıyan bir adam (AFP)
İsrail'in Gazze Şeridi'nin güneyine düzenlediği hava saldırısının ardından küçük bir çocuğu kucağında taşıyan bir adam (AFP)

Hamas Hareketi’nin 60 günlük ateşkes önerisini kabul etmesi ve dolaylı müzakerelere hazır olduğunu duyurmasıyla Gazze Şeridi'ndeki ateşkes görüşmeleri yeni bir aşamaya girdi. Öte yandan İsrail'in, şimdiye kadar Gazze Şeridi'nin yüzde 65'ini kontrol altına aldığı bölgelerden çekilme konusunda engeller çıkaracağına dair bazı endişeler hakim.

Şarku’l Avsat’a konuşan uzmanlar, ABD’nin Gazze’deki savaş konusunda gösterdiği gayret ve krizin iki tarafının da olumlu tepkisinin ‘olası engelleri aşabileceğini, bunların en önemlilerinin ise geri çekilme ve savaşın sona erdirilmesine dair garantiler olduğunu’ düşünüyor. Uzmanlar, ateşkes anlaşmasının yakında, belki de Başbakan Binyamin Netanyahu'nun pazartesi günü Beyaz Saray'ı ziyaret edip Başkan Donald Trump ile görüşmesinden sonra veya kısa bir süre sonra sonuçlanacağını tahmin ediyorlar.

AlQahera News haber kanalının cuma akşamı kimliğini açıklamadığı Mısırlı kaynaklardan aktardığı bilgilere göre Mısır, tüm taraflar arasında mutabakat sağlayacak nihai bir formüle ulaşmak için çeşitli taraflarla yoğun temaslara başlarken taraflar arasında dolaylı müzakereler yeniden başladı. Hamas arabuluculara son tekliflerine cevabını iletti ve cevabında, kabul edilmesi halinde 60 günlük ateşkes sağlanması için dolaylı müzakerelere kapıyı aralayacağını belirtti.

Müzakerelerin gidişatını yakından takip eden Filistinli bir kaynak, dün Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, Hamas'ın öneriyi kabul ettiğini, ancak bazı değişiklikler talep ettiğini söyledi. Bu değişikliklerin başında savaşın sona erdirilmesi, insani yardımların Gazze Şeridi’ne girişiyle ilgili mekanizmanın yeniden düzenlenmesi ve İsrail'in 2 Mart öncesindeki mevzilerine geri çekilmesi geldiğini söyleyen kaynağa göre bu değişikliklerin sebebi ocak ayında varılan ateşkes anlaşmanın çökmesinin ardından İsrail’in daha fazla bölgeye genişlemesi. Kaynak, yeni müzakerelerin Doha ve Kahire arasında yapılacağını, çünkü iki ülke arasında anlaşma maddelerinin uygulanmasına ilişkin ortak dosyalar olduğunu belirtti.

cdfgrtyu
İsrail'in Gazze Şeridi'nin güneyine düzenlediği hava saldırılarında öldürülen Filistinliler (AFP)

Hamas tarafından cuma günü yapılan açıklamada, arabuluculara öneriye ilişkin ‘olumlu’ yanıt verildiği ifade edildi. Önerinin içeriğine değinilmeyen açıklamada, ‘önerinin uygulama mekanizması hakkında müzakerelere derhal başlamaya ciddiyetle hazır olduğu’ vurgulandı.

İsrail gazetesi Hayom, müzakerelerin devam etmesindeki en büyük zorluğun İsrail ordusunun Gazze Şeridi'nden çekilme haritası olacağını bildirdi. Hamas tam çekilme talep ederken, İsrail ‘Morag Koridoru’ adı verilen hattı ve onun güneyindeki tüm bölgeleri elinde tutmak istiyor.

İsrail Ordu Sözcüsü Avichay Adraee cuma günü X platformu üzerinden yaptığı açıklamada, ordunun Gazze Şeridi’nin yaklaşık yüzde 65'ini operasyonel olarak kontrol altına aldığını söyledi.

İsrail Yayın Kurumu’nun kaynaklardan aktardığına göre ‘Hamas’ın yanıtında önerilen değişikliklerin İsrail karar vericileri için bir zorluk oluşturacağı’ düşünülüyor. İsrail hükümeti Bakanlar Kurulu, anlaşmayı görüşmek üzere cumartesi akşamı toplanacağını açıkladı.

İsrail ve Filistin meselelerinde uzman olan siyaset bilimi profesörü Dr. Tarık Fehmi, İsraillilerin geri çekilme konusunda biraz oyalanacağını, ancak Hamas'ın anlaşmaya varmaya yönelik esnek tutumunu göz önünde bulunduracağını, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun ABD Başkanı Donald Trump ile görüşmeden önce bir miktar uzlaşma göstermeye mecbur kalacağını ve savaşan tarafların ABD Başkanı’nı kazanmak ve ona olumlu mesajlar vermek için çaba göstereceğini tahmin ediyor.

Her iki tarafın da çekinceleri nedeniyle Kahire ve Doha'da düzenlenen müzakerelerde tam çekilme konusunun gündeme gelmeyeceğini düşünen Dr. Fehmi’ye göre buna karşın İsrail güçlerinin yeniden konuşlandırılması ve nüfuslu bölgelerin dışına ve bazı koridorlardan çekilmesi söz konusu olabilir.

Ana çekilme noktalarının mevcut müzakereleri engellemesini beklemeyen Dr. Fehmi, savaşan tarafların önerilen çerçeve anlaşmasına onay verdiğini ve ayrıntıların taktiksel noktalar içerdiğini, gerçek anlamda radikal olmadığını, özellikle de Hamas'ın insani yardımların girişini öncelikli gördüğünü ve ABD ve İsrail destekli Gazze İnsani Yardım Vakfı (GHF) dışında uluslararası kuruluşların da insani yardım çalışmalarına dahil edilmesi için baskı yapacağını belirtti.

frgtyhu7
İsrail'in Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki Cibaliye’ye düzenlediği hava saldırısının ardından yükselen dumanlar (AFP)

Filistinli siyasi analist Dr. Eymen er-Rakab, anlaşmanın şu anki en önemli engelinin Hamas'ın işgalcilerin 2 Mart öncesindeki durumuna geri dönmesini talep etmesi olduğunu düşünüyor. İsrail, bu konudaki anlaşmayı kabul ederse, özellikle de Gazze Şeridi'nin yaklaşık yüzde 20'sini oluşturan Refah'ta kalma niyetinde olduğu için, büyük bir taviz vermiş olacak. Nihai durum ve tam çekilme konusundaki tartışmaların, yaklaşan ateşkes dönemine ertelenmesi bekleniyor. Bu ateşkes, ilerleyen aşamalarda İsrail'in uluslararası ve Arap güçlerinin varlığı karşılığında tam çekilmeyi kabul etmesini içerebilir.

İsrail gazetesi Yedioth Ahronoth, kimliği açıklanmayan İsrailli yetkililere dayandırdığı haberinde Trump'ın Netanyahu ile görüşmesi sırasında Gazze'de ateşkes anlaşması yapıldığını açıklayabileceğini yazdı.

ABD Başkanı Trump, geçtiğimiz cuma günü, Hamas'ın Gazze'deki ateşkes önerisine ‘olumlu’ yanıt vermesinin ‘iyi’ olduğunu söyledi. Başkanlık uçağı Air Force One’da gazetecilere açıklamalarda bulunan Trump, Gazze konusunda ‘birkaç gün içinde’ bir anlaşma sağlanabileceğini belirtti.

ABD merkezli televizyon ağı CNN’nin cuma günü aktardığına göre İsrailli 10 rehine canlı olarak, 18 rehine ise ölü olarak tam zamanında serbest bırakılacak ve herhangi bir tören veya kutlama yapılmayacak. Ateşkesin yürürlüğe girmesiyle birlikte Gazze'ye insani yardım akışı hemen başlayacak.

Dr. Fehmi’ye göre Beyaz Saray’a gitmek isteyen Netanyahu, Trump’ı ziyaret etmeden önce ateşkes anlaşmasının ilan edilmesini engelleyen ve formalitede kalan tüm anlaşmazlıkları, tüm sorunları ve önemli fikir ayrılıklarını bir kenara bırakarak siyasi çıkarlarına, İran dosyasına ve yeni Ortadoğu düzenlemelerine odaklanıyor.

Dr. Rakab ise önümüzdeki günlerde özellikle Netanyahu’nun Beyaz Saray ziyareti sırasında, 60 günlük ateşkesin yakında yürürlüğe girmesinden sonra ABD'nin savaşı kesin olarak durdurma arzusunun gerçek olup olmadığının daha net bir şekilde anlaşılacağına dikkati çekti.