İsrail’in başı yeni örgütle dertte: Aslanların yuvası

İsrailli yetkililer Nablus merkezli Aslanların Yuvası örgütünün büyüyerek ciddi bir tehdide dönüştüğünü vurguluyor

İsrail askerleri dün Ramallah'ın doğusundaki Deyr Cerir kasabasında baskın düzenlediği evde bir odayı harabeye çevirdi (AFP)
İsrail askerleri dün Ramallah'ın doğusundaki Deyr Cerir kasabasında baskın düzenlediği evde bir odayı harabeye çevirdi (AFP)
TT

İsrail’in başı yeni örgütle dertte: Aslanların yuvası

İsrail askerleri dün Ramallah'ın doğusundaki Deyr Cerir kasabasında baskın düzenlediği evde bir odayı harabeye çevirdi (AFP)
İsrail askerleri dün Ramallah'ın doğusundaki Deyr Cerir kasabasında baskın düzenlediği evde bir odayı harabeye çevirdi (AFP)

İsrail ordusu, Cuma akşamı geç saatlerde Beyt El yerleşimi yakınında bir yerleşimcinin yaralandığı silahlı saldırıyı gerçekleştiren gruba operasyon düzenledi.
İsrail ordusu, Ramallah'ın kuzeydoğusundaki Deyr Cerir kasabasında 19 yaşındaki Muhammed Udeh ile ona yardım eden diğer iki şüpheliyi tutukladığını açıkladı. Açıklamada Udeh'in evinde silah, giysi ve propaganda malzemeleri bulunduğunu belirtildi.
İsrail ordusu, yine Deyr Cerir köyünden olan 23 yaşındaki Kays Imad Şecaiyye adlı üyenin saldırı sırasında öldürülmesinin ardından grubu takip etmeye başladı. Ordu, bölgeyi kapatarak grup üyelerini takip etmek için operasyon başlatırken, daha fazla tutuklama yapmak için diğer bölgelere saldırdı.
Salfit'in batısındaki Karavat Beni Hasan kasabasında çıkan çatışmalarda 5 Filistinli vuruldu ve ikisinin durumunun kritik olduğu bildirildi.
Beyt El operasyonu, Batı Şeria'daki birçok Filistin operasyonuna ve İsrail saldırıları ve tutuklamalarına tanık olan karşılıklı bir gerilimin tırmanması sürecinde gerçekleşti.          
İsrail, Beyt El operasyonundan önce Cenin'de iki Filistinliyi öldürdü ve bir önceki operasyonda yaraladığı üçüncü Filistinli de öldü. Böylece öldürülenlerin sayısı Cuma günü 4'e yükseldi.
İsrail medyası, Beyt El yerleşim operasyonunun, operasyonların kuzey Batı Şeria'dan merkeze ve güneye doğru genişlemesinin altında yatan korkuları ateşlediğini söyledi.
Yediot Ahronot Gazetesi, Beyt El yerleşimine yönelik açılan ateşin, saldırıların endişe verici bir şekilde yayılmasına ilişkin korkuları güçlendirdiğini söyledi.
Dün İsrail, Batı Şeria'daki bir dizi silahlı saldırının ardından kuzey Batı Şeria'daki Nablus kuşatmasına devam etti. Askeri görevli Ido Baruch, geçen Salı günü Nablus yakınlarındaki Şabi Şomron yerleşimi yakınlarında öldürüldü.
Nablus’un ne kadar süreyle kuşatma altında kalacağı belli değil. İsrail haftalardır kuzey Batı Şeria'daki Nablus ve Cenin'i hedef alıyor ve orada düzinelerce baskın düzenleyerek militanları ve sivilleri  öldürüyor. İsrail Kanal 13, Nablus'taki Arinu'l-Usud (Aslan Yuvası) örgütünün bilinen tüm Filistinli gruplardan daha etkili hale geldiğini ve varlığının İsrail'in güvenliğini ve Filistin yönetiminin istikrarını tehdit ettiğini söyledi.
Bir raporda örgütle ilgili olarak: "Bir yıldan az bir sürede, önemsenmeyecek küçük bir örgütten, toprağı olan tüm örgütlerden daha fazla etkili olan ve İsraillilerin güvenliğini ve Filistin Yönetiminin istikrarını tehdit eden bir örgüte dönüştüler" dendi.
Sosyal medya uygulamaları Nablus'ta faaliyet gösteren silahlı gruba ait hesapları yasakladı.
Şarku’l Avsat’ın İsrail’in Arapça yayın yapan devlet radyosundan aktardığına göre, yasak yetkili İsrail makamlarının talebi üzerine geldi.
İsrail, örgütü hedefine aldı ve eğer Filistin yönetimi örgütü dağıtmayı başaramazsa en nihayetinde onu ortadan kaldırmayı planladığını bildirdi.
İsrail, Filistin yönetiminin bölgede kontrolü kaybettiğini ve bunun da bu grupların oluşmasına yol açtığını iddia ediyor ancak Filistin yönetimi İsrail'in Filistin topraklarında şiddeti tırmandırmayı ve seçimlerdeki çıkarı uğruna Filistin kanını dökmeyi tercih ettiğini söylüyor.
Meretz lideri Zehava Galon, İsrail'de tırmanan gerilim ve yaklaşan seçimler arasında bir bağlantının olduğunu doğruladı ve İsrail Savunma Bakanı Beni Gantz'ı Batı Şeria'da faaliyet gösteren güçlerini kontrol etmeye çağırdı.
Galon, Gantz'ın kan dökülmesini önlemek için askerleri disipline etmeye ve sakinleştirmeye çalışması gerektiğini söyledi.
Galon, radikal aşırı sağ çizgideki Knesset üyesi Itamar Ben-Gvir'e saldırdı ve "Bütün amacı Kudüs'te, özellikle Filistin mahallelerinde dini bir çatışmanın fitilini ateşlemek, üstelik seçim kampanyası için kendi lehine fotoğraflar çekebilmenin bedelini Yahudilerin ve Arapların kanıyla ödemeye hazır" dedi.



Seçmenin ve ABD Başkanı Trump'ın dış yönelimleri

 Amerikalı seçmenin sabrı tükendi ve artık Soğuk Savaş dönemindeki gibi dış meseleleri umursamıyor (AFP)
Amerikalı seçmenin sabrı tükendi ve artık Soğuk Savaş dönemindeki gibi dış meseleleri umursamıyor (AFP)
TT

Seçmenin ve ABD Başkanı Trump'ın dış yönelimleri

 Amerikalı seçmenin sabrı tükendi ve artık Soğuk Savaş dönemindeki gibi dış meseleleri umursamıyor (AFP)
Amerikalı seçmenin sabrı tükendi ve artık Soğuk Savaş dönemindeki gibi dış meseleleri umursamıyor (AFP)

Nebil Fehmi

Politikacılar, analistler ve medya çalışanları, ABD seçimlerinin sonucunu anlamak ve Donald Trump'ın 5 Kasım'daki başkanlık yarışını kazanmasının ardından beklenen dış pozisyonları ve politikaları tahmin etmek için büyük bir çaba gösteriyor. ABD'nin siyasi ve askeri gücü, ekonomik ve maddi zenginliği ve kararlarından ülkelerin çoğunluğunun hem olumlu hem de olumsuz etkilendiği göz önüne alındığında böyle olması doğaldır.

Seçimlerin bazı özelliklerini netleştirmek ve önümüzdeki dönemin siyasi yönelimlerini öğrenmek amacıyla Amerikan siyasi haritasında aktif ve etkili rol oynayan bazı isimler ile istişarede bulundum. Onlara genel olarak seçmenlerin uluslararası gelişmelere ilgisiz olmalarının, Demokrat ve Cumhuriyetçi partilerin adayları olmak için başvuranların oldukça çeşitli arka planlarını umursamamalarının nedenlerini sordum. Bu adaylık yarışlarının çoğunun neden siyasi merkezin sağında ve solunda yer alan geleneksel adayların lehine sonuçlandığını, eski aktör Ronald Reagan'ın 1981'deki zaferi ve Donald Trump’ın 2016 ve 2024'teki zaferlerine benzer şekilde, alışılmadık bir şahsiyetin neden adaylığı ve büyük ödül olan başkanlığı sadece arada sırada kazandığını da sorguladım.

Bu sorulara aldığım en iyi yanıt, seçim sisteminin istikrarlı ve başarılı olduğu, ancak bir süper gücü ilgilendirmesine rağmen, seçim tercihlerinin kişisel ve yerel bakış açılarına ve düşüncelere göre yapıldığı, sürprizlerden, hatta hatalardan veya mantıksız görünen şeylerden muaf olmadığı için özel bir konuma sahip olduğu yönündeydi.

Bu yanıta eşlik eden açıklama, ulusal toplumsal alanın geniş olduğu, ancak seçmenlerin ilgi alanının çok sınırlı olduğuydu. Bu nedenle, çok sayıda Amerikan seçmeninin siyasi ve ekonomik elitlerin kendi çıkarlarını göz ardı etmesinden duyduğu öfkenin bir sonucu olarak hukuki olarak hükümlü, hakkındaki uygulanabilecek mahkeme kararları tarafından tehdit edilen bir adayın zaferi de dahil olmak üzere garip görünen sonuçları olabiliyor. Elitlerin bu umursamazlığı, Seçiciler Kurulunda 312 oyun yanı sıra doğrudan oylamada Cumhuriyetçi Parti için alışılmadık bir durum olan mutlak çoğunluğu elde eden Donald Trump'ı iki kez tercih eden, çok çeşitli ve giderek büyüyen öfkeli bir sınıf yarattı.

ABD geniş, kaynakları bol ve meydan okumaları sert olan bir kıta. Toplumsal eğilimler bir eyaletten diğerine farklılık gösteriyor ve sahil bölgelerindeki vatandaşların görüşleri orta bölgedekilerden farklı. Toplum özellikle kişisel çıkar felsefesini bir yaşam biçimi olarak benimsediği için, onları doğrudan etkilemediği sürece uluslararası kaygılarla hiçbir ilgileri yok. Dolayısıyla seçmenler, ülkeleri bir süper güç olmasına rağmen uluslararası meselelerle hiçbir ilgisi bulunmayan, hatta bölgesel düzeyde bile olmayan, yerel vizyon ve görüşlere göre oy kullanıyorlar.  Seçmenler kararlarını, temel kişisel çıkarlarını karşılayacağına inandıkları kişiler lehine belirliyorlar. Bunlar da çoğu zaman ekonomi ya da George W. Bush'un işgallerinden sonra Obama'nın zaferinin sebeplerinden biri olan savaş ya da Trump için en önemli sorunlardan biri olan yasadışı göçmenlerle ilgili endişeler gibi anlık korkularıdır.

Pek çok kişi, her ne kadar uzun bir süre içinde kademeli olarak gerçekleşse de önde gelen Amerikan partileri toplumsal dönüşümleri büyük ölçüde yanlış yorumladığından, uluslararası toplumun zaman zaman seçim sonuçlarına şaşırmasının doğal olduğu konusunda beni temin etti.

Bundan sonra neler olacağına dair düşünceler ve istişareler bağlamındaysa, Amerikan dış politikasının 20 yıldır kademeli olarak içe kapanma ve izolasyon, büyük güç rolü ve sorumluluklarından uzaklaşıp sadece ulusal çıkarlara odaklanma yönünde bir değişime tanık olduğunu belirtmek gerekir.

Amerikalı seçmen artık ülkesinin maliyetli dış sorumluluklar üstlenmesini hoş karşılamıyor ki Trump da bu tutumu benimsiyor. Bazı analistler, en yakın dostlar da dahil olmak üzere, istisnasız tüm dış meselelerin bundan etkileneceğini ileri sürdü ve diretti. Bazılarına bununla ilgili sorularımı sormaya devam ettiğimde, her şeyin göreceli ve orantılı olduğu cevabını aldım. Ancak onlara göre mali, siyasi ve askeri açıdan açık çek politikasının devam edeceğini ya da ABD’nin her konuyu yakından takip edeceğini düşünenler yanılıyor. Çünkü Amerikan seçmeninin artık sabrı tükendi ve Soğuk Savaş döneminde olduğu gibi dış meseleleri umursamıyor.

Irak'ın işgalinden bu yana, ister Demokrat ister Cumhuriyetçi yönetim altında olsun, ABD'nin uzun süren savaşlardan çekilmeye çalıştığına dair çok sayıda kanıt olmasına rağmen, bazıları bu görüşlere şaşırmış olabilir. Savaşlardan çekilmeye yönelik son adım, Biden'ın Afganistan'dan çekilmesiydi ve İran'a yönelik farklı tutumlarına rağmen ne Biden ne de kendisinden önce Trump, istisnai durumlar dışında ve uzaktan olmak kaydıyla İran'a karşı askeri güce başvurmadı.

Trump'ın beklenen dış politika felsefesinin çerçevesini belirli başlıklarla özetlemek mümkün. Birincisi, ideolojiden yoksun ve ABD ile Trump’ın kişisel siyasi sermayesine doğrudan ve kısa vadeli getiriler kazandırmayı hedefleyen politikalara bağlı kalmaktır. İkincisi, ilişkilerin çerçevesi kendisinden öncekiler gibi siyasi coğrafyadan ziyade “coğrafi ekonomi” denilen şeye daha yakın olacaktır, yani hesaplarda getiri ve ekonomik etki önce gelecektir. Üçüncüsü, savaş öngörülemeyen sürprizleri beraberinde getirdiği ve bir işadamı olarak pratik hesaplarını bozduğu için Amerikan askeri veya diğer güçlerinin yaygın kullanımı desteklenmeyecektir. Dördüncüsü, Trump’ın kararları gerçekçiliğe, pragmatizme, kazanan ve kaybedene dayanıp, doğru ve yanlış ya da tarihsel değerlendirmelerle hiçbir şekilde bağlantılı olmayacaktır.

Bu ilkeler çerçevesinde, seçimlerden sonra Trump'ın danışmanlarından biri tarafından hızlı bir açıklama yapılarak Ukrayna'ya çözümün işgal altındaki toprakların geri alınması değil, uygun güvenlik düzenlemeleri üzerinde anlaşmaya varılması olduğu yönünde net bir mesaj iletileceği belirtildi. Trump'ın Çin'e yönelik eleştirilerinin çoğunun ağırlıklı olarak ekonomi politikalarına odaklandığı da görüldü.

Trump daha önce Netanyahu'nun işleri sonuçlandırmak için icraatta bulunması gerektiğini belirtmiş ancak kastettiğinin daha fazla güç kullanmak mı yoksa mevcut şekliyle askeri operasyonları durdurmak mı olduğuna açıklık getirmemişti. Netanyahu'ya Ocak 2025'te yeni görevine bu sıcak konularla başlamak istemediğini bildirdiğine dair haberler de yayınlandı. Lübnan'da ateşkesin sağlanması ve yerleşmesi konusunda anlaşmaya yaklaşıldığına dair sızıntılar da var. Ancak bunu Hizbullah'ı ve onun İran ile bağlantısını göz ardı ederek başarmak zor. Netanyahu, seçildikten sonra Trump ile birden fazla kez görüştüğünü ve pozisyonlarda tam bir uyumun bulunduğunu belirtti. Bu uyumun İran tehdidi ile bağlantılı olduğunu açıkladı.

2024 yılının son ayları Ortadoğu'nun güvenliğini, istikrarını ve geleceğini etkileyen, daha izolasyoncu ve içine kapanık Amerikan siyasi eğilimlerinin gölgesinde, önümüzdeki yılın ve gelişmelerinin gidişatını belirlemede belirleyici önemli hadiselerle dolu olacaktır.

*Bu makale Şarku’l Avsat tarafından Londra merkezli Al Majalla dergisinden çevrilmiştir.