Endişe yaratan yeni koronavirüs varyantı XBB'ye dair tüm bilinenler

Omikron'un alt varyantı, diğerlerinden de bulaşıcı

Omikron varyantı ilk kez kasımda, Botsvana ve Güney Afrika'da tespit edilmişti (Pixabay)
Omikron varyantı ilk kez kasımda, Botsvana ve Güney Afrika'da tespit edilmişti (Pixabay)
TT

Endişe yaratan yeni koronavirüs varyantı XBB'ye dair tüm bilinenler

Omikron varyantı ilk kez kasımda, Botsvana ve Güney Afrika'da tespit edilmişti (Pixabay)
Omikron varyantı ilk kez kasımda, Botsvana ve Güney Afrika'da tespit edilmişti (Pixabay)

Yeni koronavirüs varyantı XBB, son günlerde bazı ülkelerde vaka sayısını artırarak endişe yaratıyor.
Varyantın Avustralya, Singapur, Danimarka ve Japonya dahil olmak üzere 17'den fazla ülkeye yayıldığı düşünülüyor.
Virüse dair pek çok asılsız iddia medyada yayılırken, akıllarda birçok soru işareti belirdi.
İşte XBB'ye dair tüm bilinenler…

Aslında Omikron'un bir parçası
Omikron, uzun süredir koronavirüsün en baskın varyantı. Son derece bulaşıcı olmasına rağmen hastalıkların büyük ölçüde hafif ilerlemesi, birçok ülkede normalleşmeye yönelik adımların atılmasını sağladı.
Bu nedenle birçok kişi yeni varyant haberleri karşısında endişeye kapılıyor. Akıllarda "Yeniden karantinalar dönemi mi başlayacak?" sorusu beliriyor.
Öte yandan XBB, aslında Omikron'dan bağımsız bir varyant değil. Omikron'un iki alt varyantının (BJ.1 ve BA.2.75) kombinasyonundan oluşuyor ve kendisi de bir alt varyant olarak görülüyor.

"Singapur varyantı" demek yanlış
XBB'nin medyada Singapur'la ilişkilendirilmesinin nedeni virüsün ilk kez bu ülkede görülmesi değil. Singapur'daki Kovid vaka sayısı 10 Ekim'de 4 bin 719'ken XBB'nin etkisiyle bir gün sonra 11 bin 732'ye yükseldi. Bu da virüsün Singapur'la anılmasına neden oldu.
Ayrıca ülkede yerel vakaların yüzde 54'ünün XBB'den kaynaklandığı düşünülüyor.
Ancak XBB, aslında daha ağustosta Avustralya, Bangladeş, Danimarka, Hindistan, Japonya ve ABD'de dolaşımdaydı.
Singapur Bilim, Teknoloji ve Araştırma Ajansı'nın yöneticilerinden Dr. Sebastian Maurer-Stroh, XBB'nin "Singapur varyantı" diye adlandırılmasının yanlış olduğunu söyledi.
Maurer-Stroh, XBB varyantının, Singapur'da tespit edilen ilk vakalardan birkaç hafta önce kayıt altına alındığını ifade etti.

"Ölümleri artırmadı"
Sağlık Bakanı Ong Ye Kung, yeni alt varyantın çok yakından izlendiğini belirtiyor. Geçen hafta yaptığı basın açıklamasında, "XBB, diğer tüm alt varyantlara hakim olabileceğini gösteren özellikler sergiliyor" diyen bakan, sözlerini şöyle sürdürmüştü:
"Dünyanın birçok yerinde tespit edildi ama Singapur'da çok hızlı yayılıyor. Üç hafta içinde günlük vakaların yarısından fazlasına ulaştı."
Bakanlıktan yapılan açıklamada XBB'nin şiddetli Kovid vakalarını ve buna bağlı ölümleri artırdığı söylentisi de yalanlanmıştı.
Açıklamaya göre XBB kaynaklı vakalar artsa da durumu ciddi olan hastaların sayısı nispeten düşük kalmaya devam ediyor.

"Virüs beklendiği gibi davranıyor"
Asya odaklı haber sitesi CNA'ya konuşan Dr. Maurer-Stroh, virüsün aslında beklendiği gibi davrandığını ve yeni varyantların her zaman eskilerin yerini alacağını söyledi.
Bulaşıcı hastalık uzmanı Dr. Leong Hoe Nam da varyantın BA.4 ve BA.5'in yerini alabileceğine katıldığını ifade etti.
BA.4 ve BA.5, uzun süredir Omikron'un en baskın alt varyantları olarak görülüyordu. Ancak Leong'a göre XBB, mevcut suşlardan daha bulaşıcı:
"Fakat daha ciddi durumlara yol açtığına dair kanıt yok. Bu da işin iyi yanı."

Hindistan'da da yükselişte: Veriler ölümlerde artış göstermiyor
XBB, Hindistan'da da büyük bir hızla yayılıyor.
Uzmanlara göre ülkedeki baskın alt varyant, bir süredir BA.2.75'ti. Bu Omikron varyantı, geçen haftaya kadar vakaların yaklaşık yüzde 98'ini oluşturuyordu.
Ancak XBB büyük bir hızla yayılmaya başladı ve Maharaştra gibi bazı eyaletlerde enfeksiyonların yüzde 20 ila 30'unu teşkil eder hale geldi.
Öte yandan Hindistan'dan gelen veriler de XBB'nin daha bulaşıcı görünmesine rağmen hastaneye yatışlarda veya ölümlerde herhangi bir artışa neden olmadığını gösteriyor.

Aşılar ne kadar koruyor?
Singapur'da tavsiye edilen aşı uygulaması, yurttaşların üç doz BioNTech veya 4 doz Sinovac olmasını gerektiriyor. Dr. Leong, bu uygulamanın şiddetli hastalıklara karşı halen çok etkili olduğunu belirtiyor.
Hintli bulaşıcı hastalık uzmanı Dr. Sudhanshu Vrati, virüsün değişen durumlara hızla adapte olduğunu ve yeni varyantların bu yüzden ortaya çıktığını vurguluyor.
Indian Express'e konuşan uzman, "Nüfusların büyük kısmı artık aşı veya enfeksiyon yoluyla bağışıklık kazanmış durumda. Virüsün hayatta kalmak için adapte olması gerekiyor. Ancak bu, ciddi vakalara ve hastaneye yatışlara yol açmaz. Çoğu Kovid-19 vakasında boğaz ağrısı, öksürük ve ateş oluyor. Bu semptomlar üç gün içinde ortaya çıkmaya başlıyor" dedi.
Independent Türkçe, CNA, Indian Express, Yahoo News



Ukrayna artık resmen silah deneme alanı: Kiev destekli Test in Ukraine girişimi nedir?

Fotoğraf: Brave1
Fotoğraf: Brave1
TT

Ukrayna artık resmen silah deneme alanı: Kiev destekli Test in Ukraine girişimi nedir?

Fotoğraf: Brave1
Fotoğraf: Brave1

Ukrayna'da devlet destekli bir savunma girişimi, yabancı ülkeleri ve savunma şirketlerini, "silahlarını Ukrayna'da denemeye" çağırdı. 

Dün resmi olarak başlatılan bu program kapsamında Kiev, müttefik hükümetlerin insansız hava araçları (İHA), deniz dronları, elektronik harp sistemleri ve yapay zeka destekli ürünler gibi savunma teknolojisi prototiplerini savaş alanında test etmek üzere teslim etmelerini sağlayacak.

Denemeler karşılığında, kiev yönetimine bağlı olan bu girişim, kullanılan silahların cephedeki performansına dair ayrıntılı bir rapor sunacak ve gerçek zamanlı yapılması gereken değişikliklere dair önerilerde bulunacak.

Ukrayna Dijital Dönüşüm Bakanı Mykhailo Fedorov, konuyla ilgili basın açıklamasında, "Bu, bir laboratuvarda simüle edilemeyecek bir deneyim elde etme fırsatı" ifadelerini kullandı. 

"Test in Ukraine" (Ukrayna'da test et) adı verilen bu süreç, Kiev destekli Brave1 tarafından koordine edilecek. 

Brave1 nedir?

Ukrayna'nın savaş teknolojilerinde devrim yaratma hedefiyle kurduğu Brave1, 2 yıl önce, Nisan 2023'te Ukrayna Dijital Dönüşüm Bakanlığı öncülüğünde kuruldu. 

"Savunmada inovasyonun kalbi" olarak tanımlanan Brave1, yalnızca Dijital Dönüşüm Bakanlığı tarafından desteklenmiyor.

Brave1, Savunma Bakanlığı, Stratejik Sanayi Bakanlığı, Ekonomi Bakanlığı, Genelkurmay Başkanlığı ve Milli Güvenlik ve Savunma Konseyi gibi devletin kritik kurumlarının ortaklaşa yürüttüğü bir platform olarak faaliyet gösteriyor.

Platform, savunma start-up'larına hibe desteği, yeni teknolojiler için test ve geri bildirim süreçleri ve bu teknolojileri Ukraynalı üreticilerle eşleştirerek ortak üretim imkanları üzerine çalışıyor. 

Platformun en "can alıcı" özelliği ise, NATO ile çalışan ülkelerde askeri ve savunma amaçlı malzemelerin standartlaştırılmış şekilde tanımlanması ve izlenmesi amacıyla kullanılan benzersiz bir kimlik numarası sistemi olan NATO Stock Number (NATO Stok Numarası) sertifikasyonu hizmeti vermesi. 

Brave1, 2023 sonunda yaklaşık 500 savunma projesine destek verdi ve 2024'te bütçesini 1,5 milyar grivnaya (yaklaşık 39 milyon dolar) çıkardı.

Platformda bugüne kadar 3 bin 600'den fazla proje başvurusu alındı; bu kapsamdainsansız hava araçları (İHA), elektronik harp sistemleri, yapay zeka destekli görüntüleme teknolojileri ve otonom kara/deniz platformları gibi alanlarda onlarca prototip cephede test edildi.

Brave1 aynı zamanda Avrupa Birliği (AB) tarafından da destekleniyor.  

Brave1'e sağladığı finansal ve yapısal destek de dikkat çekici.

Brave1; Avrupa Savunma Fonu (EDF) ve AB Savunma İnovasyon Programı (EUDIS) ile birlikte 100 milyon avroluk BraveTechEU iş birliğine imza attı.

Ukrayna'nın aynı zamanda Avrupa'nın 150 milyar euro'luk ortak savunma fonu olan SAFE kapsamına da alındığını hatırlamakta fayda var. 

Özetle Brave1, sadece Ukrayna'nın savunma ihtiyacına değil, aynı zamanda NATO ve Avrupa'nın genel güvenlik mimarisine katkı sunan stratejik bir inovasyon üssü haline gelmiş durumda.

Platformun Avrupalı ortakları arasında İsveçli SAAB, Alman Rheinmetall, ABD'li Raytheon gibi dev savunma şirketlerinin bulunması da dikkat çekici. 

"Test in Ukraine" nasıl işleyecek?

Brave1 tarafından ilan edilen "Test in Ukraine" girişiminin nasıl uygulanacağı, platformun internet sitesinde tarif edilmiş.

"Neden Ukrayna'da test?" sorusunu soran Brave1, bunun yanıtını ‘gerçek savaş koşulları' olarak gösteriyor. 

Ukrayna'nın müttefiklerine ait teknolojilerin, "gerçek savaş tecrübesine sahip birliklerle doğrudan çalışarak" test edileceğini vurgulayan Brave1, savunma şirketlerine ürünlerini "cephede kazanılan deneyime göre geliştirmeyi" vaat ediyor. 

"Gelin birlikte geliştirelim, üretelim, sahaya sürelim ve yeni pazarlara erişimi hızlandıralım!" sloganıyla açıklanan girişime dair şirketin sunduğu "test senaryoları" ise şu şekilde: 

Birlikte Test Edelim: Ürününüzü getiriyorsunuz ve test sürecine doğrudan katılıyorsunuz. Böylece performansını yerinde gözlemleyebilir, gerekirse anlık düzenlemeler yapabilirsiniz. Bize Bırakın: Ürününüzü Brave1'e teslim ediyorsunuz, geri kalan her şeyle biz ilgileniyoruz. Ürününüzün nasıl kullanılacağına dair bize çevrimiçi bir eğitim veriyorsunuz, biz testleri kendi ekibimizle yürütüyor ve sonuçları içeren detaylı bir rapor sunuyoruz.

Brave1 ayrıca, internet sitesinde yayınladığı detaylı yönergelerle, savunma şirketlerine Ukrayna'ya ithalat izni alma konusunda ve izne tabii olmayan ürünler konusunda detaylı bilgiler sunuyor. 

Bütün bunlar, devam eden savaşta Kiev yönetiminin ülkeyi fiilen bir Ar-Ge laboratuvarına dönüştürdüğünü, savunma devlerinin ise yeni silahlarını "gerçek savaş koşullarında" test etmenin heyecanıyla Ukrayna'nın kapılarını çalmaya başladığını gösteriyor.

Independent Türkçe