Irak’taki ‘yüzyılın hırsızlığına’ ilişkin gelişmeler

Yolsuzluk ülkede birçok kez protestoların patlak vermesine neden oldu (Reuters)
Yolsuzluk ülkede birçok kez protestoların patlak vermesine neden oldu (Reuters)
TT

Irak’taki ‘yüzyılın hırsızlığına’ ilişkin gelişmeler

Yolsuzluk ülkede birçok kez protestoların patlak vermesine neden oldu (Reuters)
Yolsuzluk ülkede birçok kez protestoların patlak vermesine neden oldu (Reuters)

Irak’ta 3,7 trilyon dinar (2,5 milyar dolar) tutarındaki vergi ve gümrük sigorta fonlarının ‘kaybolması’ konusu, ülke gündeminde geniş bir şekilde yer almaya devam ediyor.
Resmi olarak doğrulanmasa da, çalınan para miktarının yaklaşık 10 trilyon dinara çıkma olasılığı konuşulurken, bu olay neredeyse 20 yıldır devlet kurumlarının engelleyemediği organize yağmanın acısını çeken bir ülkede ‘yüzyılın hırsızlığı’ olarak nitelendirildi.
Ülkedeki bu yaygın yolsuzluk, Uluslararası Şeffaflık Örgütü ve diğer uluslararası izleme örgütlerinin sınıflandırmalarında Irak’ın en fazla yolsuzluk yapılan ülkeler listesine girmesine yol açtı.
Yaklaşık 40 sayfalık dava dosyasına göre, Maliye Bakanlığı tarafından yürütülen iç soruşturma, 5 sahte şirket tarafından gerçekleştirilen hırsızlığın, vergi dairesinin devlete ait Rafidain Bank’taki hesabından çekildiğini ortaya çıkardı.
Ayrıca bu hırsızlığın, Vergi Dairesi ve Rafidain Bankası’nın çok sayıda yetkili ve çalışanının devlet ve Temsilciler Meclisi’ndeki üst düzey yetkililerle olan suç ortaklığıyla gerçekleştirildiği de bildirildi.
Büyük çaplı hırsızlık davasındaki son gelişmede, İkinci Karkh Soruşturma Mahkemesi, Vergi Dairesi genel müdürü, yardımcısı ve finans ve kontrol departmanındaki bir denetçinin ifade vermek üzere çağrılmasına karar verdi.
Mahkeme ayrıca şirket sahipleri hakkında yakalama kararı çıkararak, şirketlerin banka hesaplarına ihtiyati tedbir koydurdu.
Ödenen tutarları denetlemek için Maliye Bakanlığı, Genel Vergi Dairesi, Rafidain Bankası ve Dürüstlük Komisyonu’ndan ortak bir denetim komitesi oluşturmasına da karar verdi.
Maliye Bakanlığı ise, çalınan vergi dairesi fonları konusunda uzun bir açıklama yaptı ve şirket sahipleri ve bu paranın çekilmesinden çıkar sağlayanlar hakkında tutuklama emri çıkarıldığını bildirdi.
Bakanlık, Irak Dürüstlük Komisyonu’nun Ağustos ayından bu yana konuyla ilgili bir soruşturma yürüttüğünü vurguladı.
Dürüstlük Komisyonu ise, 3,7 trilyon dinar tutarındaki kayıp vergi fonlarıyla ilgili yeni bir açıklama yaptı.
Komisyon, Maliye Bakanlığı aracılığıyla alınan bilgilerin yargıya intikal ettirildiğini belirterek, çalışmaları hakkında yanlış haber yaymaya veya yanlış bilgi vermeye yeltenen herkesi yasal sorumluluğa maruz kalacakları konusunda uyardı.



Suriyeli Yahudiler Şam'daki Faranj Sinagogu’nda ibadet ediyor

Eski Şam'ın Yahudi Mahallesi'ndeki el- Faranj Sinagogu’nda ibadet eden bir Yahudi, 29 Nisan 2025. (AFP)
Eski Şam'ın Yahudi Mahallesi'ndeki el- Faranj Sinagogu’nda ibadet eden bir Yahudi, 29 Nisan 2025. (AFP)
TT

Suriyeli Yahudiler Şam'daki Faranj Sinagogu’nda ibadet ediyor

Eski Şam'ın Yahudi Mahallesi'ndeki el- Faranj Sinagogu’nda ibadet eden bir Yahudi, 29 Nisan 2025. (AFP)
Eski Şam'ın Yahudi Mahallesi'ndeki el- Faranj Sinagogu’nda ibadet eden bir Yahudi, 29 Nisan 2025. (AFP)

AFP fotoğrafçısı, ABD'de yaşayan Suriyeli Yahudilerden oluşan bir heyetin bugün Şam'ın eski şehrindeki el- Faranj Sinagogu’nda (Frenk sinagogu) ibadet ettiğini ve bunun Beşşar Esed rejiminin devrilmesinden bu yana Suriye'nin başkentine yapılan bir dizi ziyaretin parçası olduğunu söyledi.

Ziyaret, Suriye'deki Yahudi topluluğunun lideri Bahur Chamntoub’un geçen hafta ortasında kimliği belirsiz saldırganların Yahudi mezarlığına girerek Yahudi mistisizminin sembolü olan Haham Hayyim Vital'in mezarını tahrip ettiklerini açıklamasının ardından gerçekleşti.

Görsel kaldırıldı.Eski Şam'ın Yahudi Mahallesi'ndeki el- Faranj Sinagogu’nda Tevrat'ın el yazmasını taşıyan bir haham, 29 Nisan 2025. (AFP)

Ziyaret heyetinde, Suriye'yi terk eden son haham olan ve 1990'ların başında ülkeyi terk eden binlerce Suriyeli Yahudi arasında yer alan Yusuf Hamra'nın oğlu Haham Henry Hamra da yer aldı. Yusuf Hamra, ayrılışından bu yana ilk kez geçtiğimiz şubat ayında oğluyla birlikte Şam'ı ziyaret etmişti.

Henry Hamra, Suriye'deki 20'den fazla sinagogdan biri olan el- Faranj Sinagogu’nda, aralarında Brooklyn'deki Suriye Yahudi cemaatinden Victor Kemil'in de bulunduğu heyet üyelerinin huzurunda sabah ibadetini yönetti.

Görsel kaldırıldı.Eski Şam'ın Yahudi Mahallesi'ndeki el- Faranj Sinagogu’nda ibadet eden Yahudi erkekler, 29 Nisan 2025. (AFP)

Kemil AFP'ye yaptığı açıklamada, ziyaretin ‘yakında Suriye'yi ziyaret edecek daha büyük bir heyetin hazırlıklarının’ parçası olduğunu söyledi.

Şarku’l Avsat’ın AFP’den aktardığına göre Kemil, “Sinagogu ve buradaki toplumu en azından ziyaretçi kabul etmeye hazırlamak istiyoruz. Umuyoruz ki, ülkedeki durum iyileşir ve geri dönmeyi ya da turizm için gelmeyi daha fazla düşünmeye başlarlar. Biz gururlu Suriyeli Yahudileriz ve çocuklarımız da bizim ne kadar gururlu olduğumuzu biliyorlar. Bu mirası ve bu tarihi kesinlikle sevecekler” ifadelerini kullandı.

Kemil, heyetin dün Şam'da, Şam'daki Yahudi mezarlığında gömülü olan Haham Vital'in ölüm yıldönümünü andığını söyledi.

Anma töreni, geçen hafta kimliği belirsiz saldırganların mezarlıkta Vital'in mezarının bulunduğu bölüme girmelerinin ardından gerçekleşti.

Görsel kaldırıldı.ABD'de yaşayan Suriyeli Yahudilerden oluşan bir heyet, Eski Şam'daki el- Faranj Sinagogu'nda ibadet ediyor. (AFP)

Suriye'deki Yahudi topluluğunun lideri Bahur Chamntoub cuma günü Facebook'ta yaptığı paylaşımda, kimliği belirsiz kişilerin ‘tarihi eser aramak için Haham Vital’in mezarının yanındaki alanı kazdıklarını’ belirtti. Chamntoub, “Bölgeden sorumlu yetkilileri bilgilendirdik. Onlar da vandalizmin gerçekleştiği yeri incelediler ve olayın sorumlularını bulacaklarına dair söz verdiler” dedi.

İslam Ülkeleri Hahamlar İttifakı adına geçtiğimiz pazar günü Chamntoub tarafından yayınlanan açıklamada, “Haham Hayyim Vital'in mezarına yapılan saygısızlık karşısında derin bir şok ve üzüntü duyuyoruz” denildi. Açıklamada ayrıca, ‘Suriye hükümeti, Yahudi kutsal mekanlarını, sinagoglarını ve mezarlıklarını acilen emniyete almaya” çağrıldı.

AFP'ye konuşan Kemil, “Olayın amacını bilmiyoruz ve amacın hahamın kemiklerine dokunmak, taşımak ya da saygısızlık etmek olup olmadığını öğrenmeye çalışıyoruz. Bu hiçbir şeyi değiştirmeyecek. Haham bizim için çok önemli ve gömülü olduğu yer bizim için sonsuza kadar önemli kalacak” ifadelerini kullandı.

Suriye’deki çatışma yıllarında, Şam’ın Cobar mahallesinde bulunan ve dünyanın dört bir yanından gelen Yahudiler için kutsal bir yer olan eski bir sinagog yağmalanmış ve ağır hasar görmüştü.

Suriye'deki varlıkları milattan önceki yüzyıllara kadar uzanan Yahudiler, Esed ailesinin yönetimi sırasında dinlerinin gereklerini yerine getirme özgürlüğüne sahipti. Ancak Esed rejimi 1992 yılına kadar hareketlerini kısıtladı ve seyahat etmelerini engelledi. Seyahat etmelerine izin verildikten sonra sayıları yaklaşık 5 binden şu anda Şam'da ikamet eden 7 yaşlı kişiye düştü.

Görsel kaldırıldı.Eski Şam'ın Yahudi Mahallesi'ndeki el- Faranj Sinagogu’nda Tevrat'ın el yazmasını taşıyan bir Yahudi, 29 Nisan 2025.

Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şera liderliğindeki yeni yetkililer, Suriye'nin geleceğinin inşasına ve güvenliğinin sağlanmasına tüm toplulukları dahil etme sözü verirken, azınlıklar arasında zaman zaman yaşanan ihlaller nedeniyle kaygılar yaşanıyor.

Suriye Dışişleri Bakanı Esad Hasan eş-Şeybani, New York'a yaptığı bir ziyaret kapsamında, New York'taki Suriyeli Yahudi toplumundan bir heyetle görüştü. Şarku’l Avsat’ın Suriye resmi haber ajansı SANA’dan aktardığına göre Şeybani, görüşmede ‘iletişim ve anlayış köprülerinin güçlendirilmesinin önemini’ ele aldı.