Halil Musa
İslam Şeriatındaki metinler kadınlara miras haklarının verilmesini talep etse de, sosyal, yasal ve prosedürel engeller bunun yolunu kapattığı için Filistin'de kadınların sadece yüzde 12'si meşru haklarını elde edebiliyor.
Bu engeller kadını iki çıkmazla karşı karşıya bırakıyor: Meşru miras hakkını talep etmesi durumunda ailesinin düşmanlığını kazanması veya hakkını alamayıp ekonomik olarak güçlenememesi.
Filistin mevzuatı kadınlara mülk sahibi olma hakkı tanımasına ve İslam hukuku onlara miras hakkı vermesine rağmen, büyük çoğunluğu bu haklara sahip değil.
Bunun nedeni, kadınlara haklarını verecek bağlayıcı mevzuatın olmamasına ek olarak ataerkil kültürün egemenliğidir.
Bu bağlamda Filistin Kadın İşleri Bakanı Emel Hamad, Filistin Bakanlar Kurulu'nun "mirasın kontrolü ve dağıtımı" yasasını onayladığını açıklayarak, Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas tarafından onaylanması halinde "Filistinlileri mirası İslam hukukuna göre paylaşmaya mecbur kılmak" için çalışacağını kaydetti.
Şarku’l Avsat’ın Independent Arabia'dan aktardığı haber göre, yasa kadınları meşru miras hakkından mahrum bırakan herkese hapis cezasına varabilecek cezalar vermeyi öngörüyor.
Yasanın Filistinlilere kadınlara haklarını verme zorunluluğu getireceğini ve geçmişte bireylerin dini sorumluluklarına bırakılan bu konuya devletin sert müdahalesi ile uzlaşmanın ötesine geçileceğini vurguladı.
3 yılık mühlet
Hamad, "yeni yasanın varislere, mirası paylaşmaları için 3 yıl süre tanıyacağını ve onları hapis ve cezai yaptırıma tabi tutacağını" açıkladı.
Kadın İşleri Bakanı, Filistinli kadınların sadece yüzde 12'sinin meşru miras haklarını elde ettiğini ve bunun "kadınların güçlenmesini ve ekonomik bağımsızlığını kazanmasını engellediğini" belirtti.
Yanlış kültür
Filistin Başyargıcı Mahmud el-Habbaş, Şeriat mahkemelerinin uygulamaya müdahale etmediğine veya varisleri kadına yasal hakkını vermeye zorlamadığına, bu mahkemelerin sadece mirasçıların payını İslam hukukuna göre netleştirmeye çalıştığına dikkat çekti.
Habbaş, Independent Arabia'ya yaptığı açıklamada, yasal miras hakkından yoksun bırakılan kadınların davalarını normal mahkemelerin üstlendiğini ve bunun arkasında yanlış kültürün yattığını kaydetti.
Habbaş, "Kadınların miras payından mahrum bırakılması olgusunda azalma, dini bilinç ve irşad nedeniyle hakların verilmesi yönünde olumlu bir eğilim var" dedi.
Sosyal engeller
Kadın Hukuki ve Sosyal Rehberlik Merkezi Müdürü Randa es-Sinyora ise, Filistin mevzuatının ve İslam şeriatının kadınlara mülk sahibi olma hakkını vermesine rağmen, kadınların miras haklarını elde etmelerini engelleyen sosyal, yasal ve prosedürel engellerin varlığından şikayet ediyor.
Sinyora, "Bu olgu, çoğu kadını ebeveynleriyle iyi bir ilişkiyi kaybetme korkusuyla gönüllü olarak ya da yasal cehalet nedeniyle zorlama veya dolandırıcılık yoluyla haklarından vazgeçmesini sağlıyor" dedi.
Rehberlik Merkezinin Müdürü, Kadının hakkından feragat etmediği durumlarda dahi içinde yetiştiği “ayıp kültürü”nün, hakkını ölümden çok daha sonrasına ertelemesine neden olduğunu anlattı. Sinyora, kadının mirasta hak iddia etmesi, aile ilişkilerini, miras kalan kadının ekonomik ve psikolojik durumunu etkileyen birçok soruna yol açtığını ifade etti.
Sinyora, kadınların haklarını elde etmede karşılaştıkları engelleri hafifletmek için resmi ve gayri resmi çabaları birleştirmenin yanı sıra, farkındalık yaratmanın ve kadınların haklarını aramalarını teşvik etmenin, çocukları buna göre yetiştirmenin ve kadın erkek ayrımı yapmamanın önemine dikkat çekti.
'Açgözlü akrabalar'
Şeriat Hakimi Muhammed Cemal Ebu İsniyne, "Akrabaların miras hırsı, kadının zayıflığı ve erkeğe olan ihtiyacı nedeniyle, paranın yabancı bir aileye gideceği korkusu sebebiyle kadını mirasçı olma hakkından mahrum bırakmasına neden oluyor" dedi.
Kadınları miras hakkından mahrum bırakmanın diğer nedenleri arasında, mirasın bölünmesindeki gecikmeden kaynakladığını ifade eden Ebu İsniyne, bunu nedeni ya varislerin ihmali yada merhumun mirasının karmaşıklığı, mallarının çokluğu veya farklı yerlere dağılmasının neden olduğunu ifade ediyor.
İsrail'in kontrolündeki Kerem Şalom Sınır Kapısı’ndan Gazze Şeridi'nin güneyine insani yardım malzemesi taşıyan kamyonların girişinin ardından, Han Yunus sokaklarında un torbaları taşıyarak yürüyen Filistinliler (DPA)