Ara seçimler yaklaşırken ABD’nin Ukrayna’ya yaptığı yardıma yönelik eleştiriler artıyor

ABD Başkanı Joe Biden ve eşi geçen pazartesi günü Beyaz Saray’ın arka bahçesinde (EPA)
ABD Başkanı Joe Biden ve eşi geçen pazartesi günü Beyaz Saray’ın arka bahçesinde (EPA)
TT

Ara seçimler yaklaşırken ABD’nin Ukrayna’ya yaptığı yardıma yönelik eleştiriler artıyor

ABD Başkanı Joe Biden ve eşi geçen pazartesi günü Beyaz Saray’ın arka bahçesinde (EPA)
ABD Başkanı Joe Biden ve eşi geçen pazartesi günü Beyaz Saray’ın arka bahçesinde (EPA)

Beyaz Saray’ın Ukrayna politikasına karşı ABD Kongresi’nde muhalif sesler yükseliyor. Bazı Cumhuriyetçilerin Ukrayna’daki savaş finansmanını engelleme tehdidi sonrasında, ABD Başkanını krize barışçıl bir çözüm bulmak için Rusya ile müzakere etmeye çağıran liberal Demokratlardan da şaşırtıcı bir mesaj geldi.
Mesaj, Alexandria Ocasio-Cortez, Ro Khanna ve Barbara Lee’nin yanı sıra Demokrat Pramila Jayapal liderliğindeki 30 milletvekilinin imzasını içeriyor. Milletvekilleri, mesajda Biden’a ‘çatışmaya bir an önce son vermek için Rusya ile doğrudan müzakerelere girme’ ve ‘ateşkes için gerçekçi bir takvime ulaşma çabalarıyla birlikte ABD’den Ukrayna’ya askeri ve ekonomik yardım sağlama’ çağrısı yaptı. Demokratlar, ABD yönetiminin anlaşmaya varmak için bir teşvik olarak Rusya’ya yaptırımlardan muafiyet sağlaması gerektiğini belirtti. Mesajda nükleer savaş tehlikesi konusunda bir uyarı da yer alırken, “Nükleer bir tırmanışa ilişkin felaket ihtimali, herhangi bir doğrudan askeri çatışmadan kaçınmayı gerekli kılıyor” denildi.
Milletvekilleri, Ukrayna’daki çatışmanın ABD’de gaz ve gıda fiyatlarını artırdığını, ‘son aylarda enflasyonu ve benzin fiyatlarını yükselttiğini’ söyledi. Aynı şekilde milletvekilleri, “Ekonomistler, Ukrayna’daki durumun istikrara kavuşması halinde fiyatları yukarı çeken korkuların hafifleyeceğine ve bunun küresel olarak petrol fiyatlarında düşüşe yol açacağına inanıyor” dedi.
Mesajın bu son kısmı, bazı eleştirmenlerin ‘metni imzalayan milletvekillerini, ara seçimler nedeniyle mesajı yazmakla’ suçlamasına neden oldu. Söz konusu eleştiriler, Demokratların kendileri tarafından yapılırken, Demokrat Milletvekili Jake Auchincloss da metni imzalayan milletvekillerini ‘savaşını kaybeden bir savaş suçlusuna zeytin dalı uzatmakla’ suçladı. Auchincloss ayrıca, “Kongre, Joe Biden’ın etkili stratejisinin arkasında sağlam durmalı ve daha zayıf yaptırımları değil, daha sert yaptırımları teşvik etmelidir!” dedi.
Bu eleştiriler, mesajı yazma çabalarına öncülük eden Milletvekili Jayapal’ı bir başka açıklama yapmaya itti. Öyle ki Pramila Jayapal, “Ukrayna’yı destekleme konusundaki mutlak taahhüdümüzde demokratlar olarak birleştik. Mesajımızdaki hiçbir şey bu desteğin değiştirilmesini gerekli kılmıyor. Diplomasi hayat kurtarabilecek önemli bir araç, tek araçtır” şeklinde konuştu. Jayapal ayrıca, bazıları tarafından Cumhuriyetçilerin açıklamalarına benzer şekilde yapılan yorumlar nedeniyle Biden’a gönderilen mektubun geri çekildiğini açıklayan bir açıklama daha yaptı.
Öte yandan Kevin McCarthy’nin Cumhuriyetçilerin Ukrayna’ya açık çek yazmayacaklarını belirtmesinin ardından Cumhuriyetçi Mitch McConnell da Ukrayna’ya yapılan yardıma sarsılmaz desteğini dile getirdi.



UCM kararı, İsrail'e ambargo uygulanmasını sağlayabilir mi?

STK'lerin Hollanda hükümetine karşı Lahey'de açtığı davanın görüldüğü mahkeme binası önünde protesto düzenlendi (Reuters)
STK'lerin Hollanda hükümetine karşı Lahey'de açtığı davanın görüldüğü mahkeme binası önünde protesto düzenlendi (Reuters)
TT

UCM kararı, İsrail'e ambargo uygulanmasını sağlayabilir mi?

STK'lerin Hollanda hükümetine karşı Lahey'de açtığı davanın görüldüğü mahkeme binası önünde protesto düzenlendi (Reuters)
STK'lerin Hollanda hükümetine karşı Lahey'de açtığı davanın görüldüğü mahkeme binası önünde protesto düzenlendi (Reuters)

Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin (UCM), Gazze'de işlenen "savaş suçları ve insanlığa karşı suçlar" nedeniyle İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ve eski Savunma Bakanı Yoav Gallant hakkında çıkardığı tutuklama emrinin yankıları sürüyor. 

İsrail'in köklü gazetelerinden Haaretz'in savunma analisti Amos Harel'in kaleme aldığı yazıda, UCM kararının İsrail'e karşı silah ambargosu taleplerini artırabileceğine dikkat çekiliyor.  

Gazetenin görüştüğü Kudüs merkezli düşünce kuruluşu İsrail Demokrasi Enstütüsü'nden Eran Şamir-Borer, UCM'nin kararını eleştirirken, sürecin bu noktaya varmasında Tel Aviv yönetiminin yol açtığına işaret ediyor. 

Analist, İsrail'de Gazze savaşıyla ilgili bağımsız bir inceleme yürütülse UCM'nin böyle bir karar vermek durumunda kalmayacağını savunarak şunları söylüyor: 

Devlet hiçbir şey yapmadı, kafasını kuma gömdü.

Hamas'ın 7 Ekim 2023'teki Aksa Tufanı operasyonuyla patlak veren Gazze savaşında muhalefet kanadı, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu liderliğindeki radikal sağcı koalisyonun kararlarının incelenmesi için defalarca komisyon kurulmasını talep etmişti. Ancak Netanyahu, araştırma komisyonu kurulmasına savaş bitene kadar karşı olduğunu söylemişti. 

İsrail'in ekonomi gazetelerinden Globes'taki analizde UCM kararının, İsrail'in Gazze işgalini eleştirenlerle Tel Aviv'e silah satışının yasaklanmasını isteyenlerin elini güçlendirdiği yorumu paylaşılıyor. 

Haberde, İsrail'in askeri teçhizatının yüzde 30'unun Almanya tarafından gönderildiği hatırlatılıyor. UCM kararının, Berlin hükümetinin İsrail'e silah tedariki konusundaki ısrarcılığının zayıflamasına yol açabileceği değerlendirmesi yapılıyor. 

UCM'nin merkezi Hollanda'nın Lahey şehrinde yer alıyor. Hollanda Dışişleri Bakanı Caspar Veldkamp, mahkemenin tutuklama emrini uygulayacaklarını duyurmuştu. 

Ancak sivil toplum kuruluşları (STK), Hollanda'nın İsrail'e silah gönderen ülkeler arasında yer aldığına dikkat çekerek ambargo talebiyle Lahey'de hükümete karşı dün dava açtı. Mahkeme, talebe ilişkin kararını 13 Aralık'ta açıklayacak.

Diğer yandan Times of Israel, UCM kararından önce de son dönemde İsrail'e silah tedarikinin durdurulması çağrılarının arttığına işaret ediyor. Haberde, Dışişleri Bakanı Hakan Fidan'ın İsrail'e ambargo talep ettiği mektubu 1 Kasım'da Birleşmiş Milletler Genel Sekreterliği'ne gönderdiği hatırlatılıyor. Ortak mektupta aralarında Rusya ve Çin'in de yer aldığı 52 ülkenin imzası var. 

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron da geçen ayki açıklamasında Gazze savaşının sonlandırılması için İsrail'e silah ambargosu çağrısı yapmıştı. Avrupa Birliği (AB) Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, Macron'a destek verirken, Netanyahu açıklamaya tepki göstermişti. 

İsrail'in en büyük silah tedarikçisi olan ABD, UCM'yi kuran Roma Statüsü'ne taraf değil. ABD Başkanı Joe Biden, UCM kararını "rezalet" diye nitelerken, Netanyahu mahkemeyi "Yahudi düşmanlığıyla" suçlamıştı. İsrail de üye devletler arasında yer almıyor ve UCM'nin yargı yetkisini tanımıyor.

Independent Türkçe, Haaretz, Globes, Times of Israel, AP