Yemen: Husi saldırıları BM barış çabalarını baltalıyor

Yemen, Husilerin terör eylemlerine karşı mücadele için uluslararası çabaları birleştirme çağrısında bulundu

Alimi, iletişim ve ulaşım sektörünün gelişimini görüşmek üzere Aden’de bir mini hükümet toplantısı düzenledi (SABA)
Alimi, iletişim ve ulaşım sektörünün gelişimini görüşmek üzere Aden’de bir mini hükümet toplantısı düzenledi (SABA)
TT

Yemen: Husi saldırıları BM barış çabalarını baltalıyor

Alimi, iletişim ve ulaşım sektörünün gelişimini görüşmek üzere Aden’de bir mini hükümet toplantısı düzenledi (SABA)
Alimi, iletişim ve ulaşım sektörünün gelişimini görüşmek üzere Aden’de bir mini hükümet toplantısı düzenledi (SABA)

Yemen hükümeti, enerji kaynakları ve deniz ticaretini tehdit eden Husi terörü ile mücadeleye ilişkin uluslararası çabaları ve bölgesel tutumları birleştirme çağrısını yineledi. Söz konusu çağrı, Husi milislerin son zamanlarda Arap Denizi’ne açılan Hadramut ve Şebve şehirlerindeki iki petrol ihracat limanına yönelik saldırılarının arka planında gerçekleşti.
Şarku’l Avsat’ın resmi kaynaklardan aktardığı bilgilere göre, Yemen hükümetinin açıklamaları, Yemen Dışişleri Bakanı Ahmed Avad bin Mübarek’in Suudi Arabistan Dışişleri Bakanı Prens Faysal bin Ferhan ve Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) Dışişleri Bakanı Şeyh Abdullah bin Zayed ile gerçekleştirdiği temaslar sırasında geldi.
İran destekli Husi milisler birkaç gün önce, ticaret hareketliliği ve petrol ihracatını engellemek amacıyla, Hadramut’ta bulunan Dabbe Petrol Limanı’na ve komşu Şebve şehrindeki en-Nişime limanına yönelik silahlı insansız hava aracı (SİHA) ile saldırı gerçekleştirdi. Bu saldırılar, Arap dünyası ve uluslararası düzeyde kınandı.
Yemenli resmi kaynaklar, Yemen Dışişleri Bakanı Bin Mübarek’in dün (Salı) Suudi mevkidaşı ile gerçekleştirdiği telefon görüşmesinde, Hadramut ve Şebve’deki petrol limanlarına yönelik Husi terörist saldırılarının, Yemen halkının acılarını daha da artıran ciddi bir tehdit oluşturacak şekilde bölgenin güvenlik ve istikrarına, uluslararası seyrüsefere ve enerji kaynaklarının güvenliğine yönelik yansımalarını ele aldı.
Bin Mübarek, Yemen hükümetinin Suudi Arabistan Bakanlar Kurulu’nun Husi milislerini küresel bir terörist grup olarak sınıflandırma, onları boykot etme ve finansman kaynaklarını kurutma çağrısını memnuniyetle karşıladığını yineledi.
Yemen resmi haber ajansı SABA’ya göre, Bin Mübarek, bu terör eylemlerine karşı mücadele etmek, Yemen halkına karşı işlenen Husi suçlar ile ülkenin ekonomik kapasitesine ve bölgenin güvenlik ve barışına yönelik tehditleri ortaya çıkarmanın yanı bu sorumsuz davranışlara karşı sağlam bir uluslararası duruş sergilemek, Husileri küresel bir terörist grup olarak sınıflandırılmasını sağlamak için uluslararası çabaları birleştirmenin ve ortak hareket etmenin önemine dikkat çekti.
SABA’ya göre Suudi Dışişleri Bakanı “Suudi Arabistan, 2216 sayılı Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi kararının açık bir ihlali olan, İran destekli terörist Husi milislerinin barış sürecinin çabalarını baltalayan ve bölgenin güvenliğini tehdit eden tehlikeli bir gerilimin göstergesi olan bu terör saldırılarını kınıyor” ifadelerini kullandı. Bakan, Yemen’in güvenliğini ve istikrarını garanti eden ve halkının isteklerini yerine getiren her adımına yönelik, Krallığın sağlam ve destekleyici bir tutuma sahip olduğunu belirtti.
Aynı bağlamda, Yemen kaynakları, Yemen Dışişleri Bakanı Bin Mübarek’in mevkidaşı ile Yemen petrol limanlarına yönelik Husi saldırılarının barışı sağlama ve savaşı sona erdirmeye yönelik uluslararası çabalara yansımalarını ele aldığını belirtti.
Yemenli bakan, Husi saldırılarını ‘terörist eylemler’ olarak nitelendirirken “Yemen halkının hayati altyapısının ve ekonomik oluşumlarının doğrudan hedef alınmasında tehlikeli bir gösterge’ olduğunu söyledi. Bakan aynı zamanda bu saldırıların BM elçisinin ateşkesi uzatma konusundaki tüm iyi niyetlerini baltaladığını belirtirken, terör eylemlerinin yıkıcı sonuçları konusunda uyarıda bulundu.
Bin Mübarek, uluslararası toplumun sorumluluklarını üstlenmesinin, milislere ve destekçilerine karşı katı önlemler almasının ve onları terör örgütü olarak sınıflandırmak üzere çalışmaların önemine dikkat çekti.
SABA’nın aktardığına göre, BAE Dışişleri Bakanı ülkesinin, ekonomik tesislere yönelik bu saldırıları, tehlikeli bir gerilim ve Yemen’deki savaşı sona erdirme çabalarına ilişkin uluslararası toplumun çabalarına açık bir meydan okuma olarak gördüğünü ve Husi milislerini kınadığını yineledi.
Yemen’deki Ulusal Savunma Konseyi, Husi milislerinin Hadramut ve Şebve şehirlerindeki iki petrol ihracat limanına yönelik saldırılarının ardından, Suç ve Ceza Kanunu, terörle mücadeleye yöne Arap ülkeleri arasındaki anlaşmalar ve Yemen tarafından onaylanan uluslararası ve bölgesel sözleşmeler ve anlaşmalar uyarınca, Husi milislerini bir terör örgütü olarak sınıflandırma kararı aldı.
Yemen’deki Ulusal Savunma Konseyi, kararın uygulamaya konulması açısından gerekli prosedürlerin tamamlanması için ilgili makamlara talimat verdi. Konsey, bu terörist gruba destek, yardım veya kolaylık sağlayan veya herhangi bir şekilde onlarla işbirliği yapan kurum ve kişilere uyarıda bulunarak, “Bu kişilere karşı sert önlemler alınacak ve cezalar uygulanacaktır” açıklamasında bulundu.
Husi grubunu terör örgütü olarak sınıflandırma kararının ardından, geçici başkent Aden’deki Yemen hükümeti, Ulusal Savunma Konseyi’nin bu kararını uygulamaya koymak üzere hızlı adımlar atılması için görüşmelere başladı. Bu adımlar sonucunda milis kontrolü altında bulunan bölgelerdeki nüfusun insani düzeyde zarar görmeyeceği vurgulandı.
Resmi kaynaklara göre, Yemen Başbakanı Muin Abdulmelik, Ulusal Savunma Konseyi ve Başkanlık Konseyine, Husi milislerinin terör örgütü olarak sınıflandırılmasına ilişkin kararlarının uygulamaya konulması ve bu kararın, terörist milisler tarafından kontrol edilen bölgelerdeki vatandaşların yaşamlarını olumsuz etkilememesi için gerekli alternatiflerin geliştirilmesine yönelik talimat verdi.
Husilerin petrol limanlarına yönelik saldırısı, Yemen siyasi çevresini ve halkı kızdırdı. Darbe grubuyla herhangi bir anlaşmanın sona erdirilmesi ve milisleri barışa zorlamak ve başkent Sanaa’yı geri almak üzere en uygun seçenek olarak askeri seçeneğe geri dönülmesi çağrısında bulunuldu.



Gazze ateşkesi, anlaşma şartlarının yarattığı engeller ve ilerleme umutları arasında sıkışıp kaldı

İsrail'in Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki Cibaliye'de bulunan Halime es-Sadiye Okulu'na düzenlediği saldırının meydana getirdiği hasarı inceleyen Filistinliler (AFP)
İsrail'in Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki Cibaliye'de bulunan Halime es-Sadiye Okulu'na düzenlediği saldırının meydana getirdiği hasarı inceleyen Filistinliler (AFP)
TT

Gazze ateşkesi, anlaşma şartlarının yarattığı engeller ve ilerleme umutları arasında sıkışıp kaldı

İsrail'in Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki Cibaliye'de bulunan Halime es-Sadiye Okulu'na düzenlediği saldırının meydana getirdiği hasarı inceleyen Filistinliler (AFP)
İsrail'in Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki Cibaliye'de bulunan Halime es-Sadiye Okulu'na düzenlediği saldırının meydana getirdiği hasarı inceleyen Filistinliler (AFP)

Gazze ateşkes müzakereleri, Hamas'ın İsrail'i engellemekle suçladığı ve ABD ile İsrail'in görüşmelerde bir ilerleme kaydedileceği ve birkaç gün içinde anlaşmaya varılacağı yönündeki iyimser söylemleri arasında Katar'ın başkenti Doha'da altıncı gününe girdi.

Şarku’l Avsat'a konuşan uzmanlar, karmaşık müzakere sahnesini deşifre etti. Uzmanlara göre, görüşmelerin geleceğine dair süren belirsizliğe rağmen, Amerikan tarafının açık ve doğrudan baskıları sayesinde bir ‘çözülme’ ihtimali ağır basıyor. Bu süreçte, engelleyici şartların aşılması ve Hamas’a bazı güvencelerin verilmesi öngörülüyor. Ayrıca, ABD ile İsrail arasında Gazze cephesinde bir sakinlik sağlanması konusunda mutabakat bulunuyor. Zira, Washington ile Tahran arasındaki mevcut görüşme hattı başarısız olursa, İran’a ikinci bir saldırı düzenlenmesi ihtimali değerlendiriliyor.

Geçtiğimiz pazar gününden bu yana Doha'da devam eden müzakerelerin ortasında Netanyahu perşembe günü yayınladığı bir videoda Hamas'ın silahsızlandırılmasını, askeri kabiliyetlerinin olmamasını ve bölgeyi yönetmemesini şart koşarak bunlar olmadan Gazze Şeridi'nde anlaşma ihtimalini dışladı ve savaşa geri dönme tehdidinde bulundu. Netanyahu, “Bu müzakereler yoluyla elde edilebilirse iyi olur, aksi takdirde kahraman ordumuzun gücüyle başka yollarla elde edeceğiz” dedi.

İsrail Dışişleri Bakanı Gideon Saar perşembe günü Avusturya gazetesi Die Presse'ye verdiği röportajda, müzakerelerin geleceği için bir başka koşul öne sürerek Hamas liderlerinin sürgüne gönderilmesinin ‘savaşı sona erdirecek çözümün bir parçası olabileceğini’ belirtti.

Diğer yandan Hamas yaptığı açıklamada, İsrail'in ‘kötü niyetli’ tutumunu eleştirerek daha önce ‘saldırganlığın kalıcı olarak durdurulmasını, işgal ordusunun kapsamlı bir şekilde geri çekilmesini ve yardımların serbest akışını sağlayacak bir anlaşma karşılığında tüm esirlerin bir kerede serbest bırakılacağı kapsamlı bir takas anlaşmasına varmayı teklif ettiğini, ancak Netanyahu'nun o zaman bu teklifi reddederek kaçmaya ve daha fazla engel koymaya devam ettiğini’ vurguladı.

Bununla birlikte Hamas, hem Filistin hem de İsrail tarafındaki esirlerin serbest bırakılması karşılığında savaşı sona erdirecek bir anlaşmaya yönelik müzakerelere ‘olumlu ve sorumlu’ yaklaşımını sürdürdüğünü ifade etti. Bu açıklama, Hamas'ın ‘devam eden ateşkes görüşmelerinde yardım akışının sağlanması, İsrail güçlerinin Gazze Şeridi'nden çekilmesi ve kalıcı bir ateşkes için gerçek garantiler verilmesi de dâhil olmak üzere birçok önemli noktanın müzakere edildiğini’ belirtmesinden bir gün sonra geldi.

Han Yunus'ta yerinden edilmiş insanlar için kurulan derme çatma bir kampta yıkılmış çadırları inceleyen Filistinlilere bakan bir kadın (AFP)Han Yunus'ta yerinden edilmiş insanlar için kurulan derme çatma bir kampta yıkılmış çadırları inceleyen Filistinlilere bakan bir kadın (AFP)

Bu, Hamas liderlerinden Basim Naim'in ‘Netanyahu'nun 22 aylık savaş ve kıtlıkta başaramadığını müzakere masasında da başaramayacağını’ vurguladığı basın açıklamalarıyla aynı zamana denk geldi.

Netanyahu'nun Gazze Şeridi ve İran dosyalarına değindiği Washington ziyaretinin ardından İsrail yeniden İran'ı vurma tehdidinden söz etmeye başladı. Savunma Bakanı Yisrael Katz perşembe günü yaptığı açıklamada, İsrail'in İran tarafından tehdit edilmesi halinde bu ülkeyi ‘daha büyük bir güçle’ vuracağını söyledi.

İsrail'in haziran ayında İran'a karşı 12 gün süren bir hava savaşı başlatması bölgede daha geniş çaplı bir çatışma korkusu yarattı. İki taraf, 23 Haziran'da ABD Başkanı Donald Trump tarafından ilan edilen, ABD arabuluculuğunda bir ateşkes üzerinde anlaştı.

İsrail ve Filistin konularında uzman Mısırlı siyaset bilimi profesörü Dr. Tarık Fehmi, ateşkes müzakerelerinin engellerden ve ayrıntılara getirilen karartmadan, ABD'nin baskısı altında bir atılımın her iki tarafça da kabul edilmesine doğru ilerleyeceğini düşünüyor. Fehmi, Netanyahu'nun Washington ziyaretinde Gazze ve İran meselelerinin farklı görüşlere yol açacak şekilde ele alındığını, ancak Trump'ın Gazze'de anlaşmanın tamamlanması ve İsrail'in gerekirse İran'ı vurmasına izin verilmesi konusunda ısrarcı olduğunu belirtti.

Fehmi'ye göre bir atılım şansı, İsrail'in özellikle Mısır sınırına yakın Morag Koridoru’ndan kademeli olarak çekilmeyi kabul etmesiyle mümkün. Hamas, ABD yönetimiyle doğrudan iletişim kanalının devam etmesiyle bunu kabul edebilir. Bu da müzakerelerdeki pozisyonunu güçlendirecek, Netanyahu'nun Trump ile çatışmasını önleyecek ve İran'ı tekrar hedef alma isteklerini kabul etmesi karşılığında Gazze anlaşmasını uygulamasına olanak tanıyacaktır.

Filistinli siyasi analist Dr. Suheyl Diyab'a göre Hamas mümkün olduğunca çok şey teklif etti; ancak müzakereler Netanyahu'nun, ABD yönetiminin ve özellikle de İsrail içişlerinin krizleri nedeniyle tıkanmış durumda. Netanyahu, özellikle de kişisel çıkarları için herkesi manipüle etme girişimleri sona erdiğinden, kendisine sunulan senaryoları seçme konusunda halen büyük tereddütler yaşıyor.

Diyab, Netanyahu-Trump görüşmelerinin ayrıntıları henüz açıklanmadığı için Gazze ateşkes dosyasının İran dosyasının ayrıntılarıyla bağlantılı olduğunu göz ardı etmedi. Dünyanın ABD ve İran arasındaki anlaşma ya da anlaşmazlığın seyrini izlediği bu dönemde, bir atılım ve anlaşmanın teşvik edilmesi, İsrail ve Washington'un dikkat çekici bir şekilde yeniden zorladığı bir seçenek gibi görünüyor.

İsrail'in Gazze Şeridi'nin güneyine düzenlediği saldırılarda hayatını kaybeden Filistinliler (AFP)İsrail'in Gazze Şeridi'nin güneyine düzenlediği saldırılarda hayatını kaybeden Filistinliler (AFP)

Geçtiğimiz perşembe günü televizyonda yayınlanan bir röportajda Netanyahu birkaç gün içinde bir anlaşmaya varılacağı umudunu dile getirerek şunları söyledi: “50 esir halen Hamas tarafından tutuluyor ve bunlardan sadece 20'sinin hayatta olduğuna inanılıyor. Şu anda yaşayanların yarısının ve ölülerin yarısının çıkarılmasını öngören bir anlaşmamız var, yani 10 yaşayan insanımız ve yaklaşık 12 ölen rehinemiz kalacak, ancak onları da çıkaracağım. Umarım birkaç gün içinde bunu sonuçlandırabiliriz.”

Geçen hafta Netanyahu ile Beyaz Saray'da iki kez görüşen Trump, ateşkesin yakın olduğu söylemini yineleyerek bu haftayı olası bir tarih olarak belirledi. ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio perşembe günü yaptığı açıklamada bir anlaşma için ‘büyük umutları’ olduğunu ifade etti.

Öte yandan Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati, Alman mevkidaşı Johann Fadivoll ile yaptığı telefon görüşmesinde, Gazze Şeridi'ndeki son gelişmeler ile ateşkesin yeniden başlatılması ve bazı esir ve mahkûmların serbest bırakılmasına yönelik müzakerelerdeki gelişmeler hakkında bilgi verdi. Mısır Dışişleri Bakanlığı tarafından dün yapılan açıklamaya göre Abdulati, ‘Filistin halkının kanının akıtılması ve trajik insani durum ışığında Gazze Şeridi'ne insani yardım akışının sağlanması gerektiğini’ vurguladı.

Fehmi'ye göre Gazze anlaşması yaklaşıyor. “Birkaç gün içinde anlaşma nihai aşamasına girecek. Pazar ya da pazartesi günü ABD'nin Ortadoğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff'un son rötuşları yapmak üzere bölgeye bir ziyaret gerçekleştireceğini görebiliriz” diyen Fehmi, ‘Washington'un bölgedeki çıkarlarını düşünerek ve Trump'ı izleyicileri önünde mahcup etmemek için anlaşmanın başarısız olmasına izin vermeyeceğini’ vurguladı.

Diyab, Netanyahu'nun Washington ziyaretinden sonra bir anlaşma istediğine ve Trump'a hayır diyemeyeceğine inanıyor. Dolayısıyla siyasi çıkarları çerçevesinde kendisine daha fazla zaman kazandırabilecek bir atılımla ya da özellikle farklılıklar ve ABD'nin baskıcı tutumu nedeniyle kendisini devirecek bir tökezleme ve patlamayla karşı karşıya.