عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
ARAP DÜNYASI

Irak’ta Kürtler arasındaki ihtilaf hükümetin tamamlanmasını engelliyor

Irak Başbakanı Muhammed es-Sudanî (Reuters)
Irak Başbakanı Muhammed es-Sudanî (Reuters)
TT
TT

Irak’ta Kürtler arasındaki ihtilaf hükümetin tamamlanmasını engelliyor

Irak Başbakanı Muhammed es-Sudanî (Reuters)
Irak Başbakanı Muhammed es-Sudanî (Reuters)

Irak’ın yeni Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudanî’nin Kürt bileşenine pay vermek için kabinesine yeni bir bakanlık ekleme girişimi Kürdistan bölgesindeki iki ana parti; Kürdistan Demokrat Partisi (KDP) ve Kürdistan Yurtseverler Birliği (KYB) arasındaki anlaşmazlığı sona erdirme konusunda işe yaramadı. Irak bileşenleri arasında izlenen geleneklere göre, bakanlıklar bir kez sosyal dengeye göre (yönetimle ilgili bakanlıklar), bir kez de seçim ağırlığına göre (diğer bakanlıklar) dağıtılır. Üç ana bileşen (Şiiler, Sünni Araplar ve Kürtler) genellikle bakanlıklarda aslan payına sahip olsalar da Şiiler için 12, Sünni Araplar için 6, Kürtler için 3 ve azınlıklar kotasına göre iki bakanlık ayrılır. Ancak cumhurbaşkanlığı ile ilgili bir yıldır devam eden Kürt partiler arasındaki anlaşmazlığı nedeniyle Sudanî, çevre ve sağlık bakanlıklarını birbirinden ayırarak, çevre bakanlığını bağımsız bir bakanlık haline getirdi.
Devlet bakanlığı olarak hizmet veren bu bakanlığın oluşturulmasıyla mevcut hükümet 23 bakanlığa sahip oldu. Çevre Bakanlığı’nın Kürtlere tahsis edilmesiyle Kürt bileşenin payı üçten dörde yükseldi. İki Kürt partisi arasındaki alışılagelmiş bölünmeye göre, bir partinin Cumhurbaşkanlığını elde etmesi üzerine, üç bakanlıktan ikisi diğer partinin payına düşecektir.
Mesud Barzani liderliğindeki KDP'nin, kazanan partinin Federal Parlamento’dki sandalye çoğunluğuna göre belirlenmesi konusunda ısrar etmesinden sonra iki parti arasında Cumhurbaşkanının pozisyonu konusunda derin anlaşmazlık yaşandı. KDP’nin parlamentoda 31 sandalyesi bulunurken KYB, 18 sandalyeye sahip. Öte yandan KYB, 2005 yılında imzalanan stratejik bir anlaşmaya göre cumhurbaşkanlığının KYB’nin hakkı olduğunu düşünüyor. Anlaşmaya göre Irak Cumhurbaşkanlığı KYB’nin payına düşerken IKBY Devlet Başkanı ve Başbakanlığı KDP’nin payına düşüyor.
 2018 seçimlerinden bu yana iki parti, Cumhurbaşkanlığı pozisyonu için iki adayla: Eski Cumhurbaşkanı Berhem Salih ve ikinci turda Salih'e kaybeden Sudanî hükümetinde yeniden aynı göreve getirilen Dışişleri Bakanı Fuad Hüseyin, Federal Parlamento'ya girmek zorunda kaldı. Sonuç olarak, iki ana parti arasındaki ilişki gerginleşti. Bölgede aralarındaki sorunlar, KYB liderinin kardeşi IKBY Başbakan Yardımcısı Kubad Talabani'nin hükümet toplantılarından çekilmesinden sonra bile ağırlaştı.
İki Kürt partisi bölge içindeki anlaşmazlıklarını çözemediği için Cumhurbaşkanlığı pozisyonunda bir yıl boyunca anlaşamadıkları için Bağdat'a çekildiler. KYB Dr. Berhem Salih’in  ikinci dönem için aday gösterilmesinde ısrar etmesi, KDP Lideri Mesud Barzani’nin adayı Reber Ahmed’in uzlaşmacı bir aday gibi görünen mevcut Cumhurbaşkanı Abdullatif Reşid lehine adaylıktan çekilmesinin ardından bile Salih’i kabul etmemesiyle anlaşmazlık daha da derinleşti.
Öte yandan KYB Lideri Bafel Talabani, Barzani ile Hukuk Devleti Koalisyonu lideri Nuri el-Maliki arasında yapılan anlaşmanın ardından Abdullatif Reşid'in cumhurbaşkanlığını kazandığı ana kadar Salih'in adaylığında ısrar eden Talabani, Reşid'in KYB’nin adayı olduğunu açıkladı.
Daha sonra KDP, Sudanî’nin aralarında uzlaşmayı sağlamak amacıyla paylarına düşen bakanlıkların sayısını dörde yükseltmesine rağmen KYB’ye verilen bakanlıkların kendi hakkı olduğu konusunda ısrar ediyor. İki bakanlık belirlenmiş olsa da Dışişleri Bakanı olarak KDP’den Fuad Hüseyin ve Adalet Bakanlığı’na KYB’den Halid Şevani atanmasına rağmen bayındırlık ve çevre bakanlıkları üzerinde tartışmalar devam ediyor.
KDP, her iki bakanlığın kendi payı olduğunu iddia ederken, KYB payına bir değil iki bakanlık düştüğünü düşünüyor. Bu bağlamda KYB Lideri Mahmud Hoşanav, Şarku'l Avsat’a "İki Kürt partisi arasında kalan iki bakanlık konusundaki anlaşmazlık henüz çözülmedi. İki parti ve Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani ile müzakereler halen devam ediyor. Ancak göstergeler, sorunun iki tarafın kalan iki bakanlığı paylaşma şekline göre sona ereceğini gösteriyor” şeklinde konuşuyor.

Daha fazlasını oku

 
 
ARAP DÜNYASI

Gazze'nin trajedilerinden biri daha: Yüzlerce insana bir banyo

Gazze'deki tuvaletlerin yetersizliği, halkın karşı karşıya olduğu en zorlu insani sorunlardan biri (Independent Arabia - Meryem Ebu Dakka)
Gazze'deki tuvaletlerin yetersizliği, halkın karşı karşıya olduğu en zorlu insani sorunlardan biri (Independent Arabia - Meryem Ebu Dakka)
TT
TT

Gazze'nin trajedilerinden biri daha: Yüzlerce insana bir banyo

Gazze'deki tuvaletlerin yetersizliği, halkın karşı karşıya olduğu en zorlu insani sorunlardan biri (Independent Arabia - Meryem Ebu Dakka)
Gazze'deki tuvaletlerin yetersizliği, halkın karşı karşıya olduğu en zorlu insani sorunlardan biri (Independent Arabia - Meryem Ebu Dakka)

İzzettin Ebu Ayşe

Fatıma, yarım saattir mülteci kampının tek tuvaletine girmek için uzun bir kuyrukta sıranın kendisine gelmesini beklerken bir kadın olarak aniden, “Bu uzun kuyruğu atlamam lazım, aniden regl oldum, lütfen müsaade edin!” diye bağırdı.

Fatıma'nın önünde sıraya dizilmiş yaklaşık 20 erkek ve kadının her biri tuvalete girip ihtiyaçlarını giderirken, diğerleri onları beklemek zorunda kalıyor.

Utanç ve mahremiyet

Bu şekilde bağırdığı için utanan Fatıma, “Sırayı neden atlatmam gerektiğini gerekçelendirmek zorundaydım ama bahanem bir kadın olarak mahremiyetimdi. Ne yazık ki bu savaşta insanlar arasında mahremiyet falan kalmadı.

Fatıma, savaştan önce Gazze şehrinin doğusunda yaşıyordu. Ancak bugün bu bölge tehlikeli bir savaş alanına dönmüş durumda. Fatıma, oradan kaçmak zorunda kaldı ve yaklaşık 250 kişiyle birlikte bir sığınma kampında yaşıyor. Hepsi de bütün gün dolu olan tek bir banyoyu paylaşıyor.

Fatıma, sözlerini şöyle sürdürdü:

“Bu insanca bir hayat değil. Hiçbir şey yok, susuz, yiyeceksiz ve daha da zoru tuvaletsiz çadırlarda yaşıyoruz. Tuvaleti kullanmak için çok erken kalkıp kadınlar ve erkeklerden oluşan karma bir kuyrukta sıra beklemem gerekiyor. Kirli bir banyoyu kullanmak salgın hastalıkların yayılması için davetiye çıkarıyor.”

Ortak banyoların başta kadınlar olmak üzere Gazzelilerin üzerinde psikolojik ve sağlık açısından etkileri var (Independent Arabia - Meryem Ebu Dakka)Ortak banyoların başta kadınlar olmak üzere Gazzelilerin üzerinde psikolojik ve sağlık açısından etkileri var (Independent Arabia - Meryem Ebu Dakka)

En zorlu insani meselelerden biri

Kamptaki herkes küçük bir banyoyu kullanıyor. Burayı banyo, tuvalet ve çamaşır yıkamak için kullandığını söyleyen Fatıma, bu durumdan oldukça şikayetçi ve psikolojik olarak bu durumdan etkilenmiş görünüyor.

Gazze Şeridi’ndeki tuvaletlerin yetersizliği, halkın karşılaştığı en zor insani sorunlardan biri. Bu aynı zamanda sadece yerinden edilmiş insanların tek bir tuvaleti kullanmasını değil, aynı zamanda kirli tuvaletleri, susuzluğu ve cinsiyet mahremiyetinin olmadığı çok katmanlı bir sorun.

Elinde boş bir şişe taşıyan Yusuf, tuvaletten çıkarak şişeyi suyla doldurmanın bir yolunu aradı. Yusuf, tuvalet kirlendiği ve temizlemek istediği için kuyruktaki insanlardan tuvalete girmemelerini istedi, fakat bu zaman alan bir süreçti.

Çadırlardan uzağa

Kimse tuvaletin temizlenmesini beklemedi ve Yusuf şişeyi doldurmak için en yakın su kaynağını ararken teker teker içeri girdiler. Kampta iki tuvalet olmasını kabul edebileceğini fakat kabul edemediği tek şeyin tuvaletlerin temiz olmaması olduğunu söyleyen Yusuf, “Banyoda su deposu yok. Bu yüzden sürekli kirli kalıyor. Gazze'nin ciddi bir su krizi yaşaması büyük zorluk yaratıyor” ifadelerini kullandı. Yusuf, su bulunsa bile hijyen araç ve gereçlerinin eksik olduğunu ve tuvaletlerin temizlenmesi sürecini engellediğini ifade etti.

kurulduğundan, yerinden edilen kişiler ilkel banyolar/tuvaletler inşa ediyor (Independent Arabia - Meryem Ebu Dakka)Kampların çoğu temel hizmetlere erişimi olmayan tarım arazileri üzerine kurulduğundan, yerinden edilen kişiler ilkel banyolar/tuvaletler inşa ediyor (Independent Arabia - Meryem Ebu Dakka)

Yaklaşık 350 kişilik olan, nispeten büyük bir kampta yaşayan Yusuf, az sayıdaki tuvaletin çadırlara uzak olduğundan ve tuvalete ulaşmak için 250 metre yürümek zorunda kaldıklarından şikayetçi.

Gazze'deki tuvalet krizi, İsrail ordusunun Gazzelilerden evlerini terk etmelerini istemesi ve onları hiçbir altyapı, kanalizasyon sistemi ve tuvaletin bulunmadığı barınaklara (okullar, kamplar ya da kamu tesisleri) tıkıştırmasıyla ortaya çıktı.

İlkel tuvaletler

Yerinden edilen insanların sayısı arttıkça ve tahliye alanları genişledikçe, mevcut barınma tesisleri sayıları karşılayamaz hale geliyor. Bu durum tuvaletler üzerinde baskıya neden olurken özellikle kadınlar için sağlık ve psikolojik açıdan felaketlere yol açıyor.

Kampların çoğu temel hizmetlere erişimi olmayan tarım arazileri üzerine inşa edildiğinden, yerinden edilmiş kişiler kendi ilkel, sağlıksız ve yetersiz tuvaletlerini/banyolarını inşa ediyorlar.

Çadırının yakınlarındaki bir köşede ailesi için yeni bir banyo ve tuvalet inşa eden Zeyd, kamp sakinlerinin tuvaleti kullanmayı istediklerini, onlara engel olmadığını söyledi. Zeyd, umumi tuvaletlerin yerinden edilmiş kişilerin karşılaştığı en büyük zorluklardan biri olduğunun altını çizdi.

Ek bir sorun olarak temizlik

Zeyd, sözlerini şöyle sürdürdü:

 “Çok sayıda yerinden edilmiş kişinin belirli coğrafi bölgelere sıkıştırılması umumi tuvalet krizine yol açtı. Bu da sık kullanılan bu ortak tuvaletleri temizleyecek günlük kullanım suyunun ciddi şekilde yetersiz olması, su sağlayan pompaları çalıştıracak su ve elektrik kaynaklarının kesilmesi ve hijyen kitlerinin yetersizliği gibi diğer krizlerle birlikte ortaya çıktı.”

Zeyd ve onunla birlikte banyoyu kullanan komşuları banyoyu sırayla temizlemek zorunda. Şarku’l Avsat’ın Independent Arabia’dan aktardığı habere göre Zeyd, “Kötü kokuları gidermek ve böceklerin yayılmasını mümkün olduğunca sınırlamak için atıkları kumla örtüyoruz. Su kıtlığı ve temizlik malzemelerinin yüksek fiyatlı olması nedeniyle büyük zorluklarla karşılaşıyoruz” dedi.

Üç çocuk annesi olan Sabrin, “Banyolar çok yetersiz ve ilkeller. Boyutları da küçük ve dar.  Bu yüzden ihtiyacı karşılamıyor. Küçük çocukların kuyrukta bekleyecek sabrı yok” ifadelerini kullandı.

Umumi banyoların/tuvaletlerin farklı yaş gruplarının ihtiyaçlarını karşılayamadığını ve kadınların mahremiyetini koruyamadığını belirten Sabrin, “Bunlar feci ve insanlık dışı koşullar. Gazze'de tuvalet kullanımı psikolojik ve fiziksel olarak yorucu bir halde. Uygun donanıma sahip bir banyomuz yok” şeklinde konuştu.

Psikolojik ve sağlık üzerindeki etkileri

Umumi tuvaletler meselesinin Gazzeliler üzerinde ağır bir psikolojik ve sosyal etkisi söz konusu. Yerinden edilen insanlar her zaman insanlık onurlarının ihlal edildiğini hissediyor ve utanç verici durumlara maruz kaldıklarında öfkeleri ve üzüntüleri daha da ağır basıyor.

Dermatoloji uzmanı Dr. Enes ed-Deyk, aşırı kalabalık sorunundaki en ciddi faktörün yerinden edilen kişilerin mülteci kamplarındaki tuvaletleri paylaşmak zorunda kalmaları, bunun da ishal, solunum yolu hastalıkları ve cilt hastalıkları gibi birçok hastalığın yayılmasına neden olması olduğunu söyledi.

Dr. Deyk, şunları söyledi:

“Sağlıksız koşullar, özellikle ilaç ve tıbbi bakım eksikliği göz önünde bulundurulduğunda, cilt ve sindirim sistemi hastalıklarının ortaya çıkmasına katkıda bulunuyor. Aynı zamanda salgın hastalıkların yayılması riski oluşturuyor. Uygun ve güvenli banyoların eksikliği ve yaygın olarak ahşap ve plastikten yapılmış banyoların olması nedeniyle, utanç ve endişe duyan kadınlarla karşılaştım. Bu durum onların daha az su içmelerine ya da uzun saatler boyunca tuvaleti kullanmaktan kaçınmalarına yol açıyor. Bu da idrar yolu enfeksiyonları gibi ciddi sağlık komplikasyonlarına neden olabiliyor.”