NASA'nın James Webb Uzay Teleskobu'ndan yeni Yaratılış Sütunları fotoğrafı

Görüntüler, 6 bin 500 ışık yılı uzaklıktaki Yılan Takımyıldızı'ndan geliyor

Uzmanlara göre görüntü, yıldız oluşum sürecinin daha iyi anlaşılmasını sağlayacak (NASA)
Uzmanlara göre görüntü, yıldız oluşum sürecinin daha iyi anlaşılmasını sağlayacak (NASA)
TT

NASA'nın James Webb Uzay Teleskobu'ndan yeni Yaratılış Sütunları fotoğrafı

Uzmanlara göre görüntü, yıldız oluşum sürecinin daha iyi anlaşılmasını sağlayacak (NASA)
Uzmanlara göre görüntü, yıldız oluşum sürecinin daha iyi anlaşılmasını sağlayacak (NASA)

James Webb Uzay Teleskobu, Yaratılış Sütunları'nı bir kez daha görüntüledi. Bu sefer en gelişmiş teleskobun Orta Kızılötesi (Enstrüman Mid-Infrared Instrument/MIRI) adlı kamerasıyla çekilen görsel, NASA tarafından dün paylaşıldı.
Kartal Nebulası'ndaki yoğun hidrojen ve toz bulutu, Dünya'dan yaklaşık 6 bin 500 ışık yılı uzaklıktaki Yılan Takımyıldızı'nda yer alıyor. Sütunlar, etraftaki dev yıldızların yoğun morötesi ışıklarıyla şekilleniyor.

Sütunlardan yansıyan ışığın buraya ulaşması 6 bin 500 yıl sürüyor. Dolayısıyla Dünya'dan bakıldığında sütunların 6 bin 500 yıl önceki hali görülüyor.
MIRI'nin görselinde, sütunlardaki yıldızların çoğu gizli. Bunun sebebi, sütunlardaki pek çok yıldızın orta kızılötesi ışıkta algılanacak kadar tozla çevrili olmaması.
Yani MIRI, tozlu "pelerinini" henüz çıkarmamış genç yıldızları gösteriyor. Bunlar, sütunların kenarlarındaki kızıl noktalar. Mavi noktalarsa daha yaşlı yıldız anlamına geliyor.
James Webb sütunları geçen hafta Yakın Kızılötesi Kamera'yla (Near Infrared Camera/NIRCam) yakalamıştı.

6 bin 500 yıl önceki hali görülen sütunlar muhtemelen şu an dağılmış durumda (NASA)

Bu görüntü, mavi renkteki binlerce genç yıldızı ortaya koymuştu.

Teleskobun kızılötesi gözleri evrenin derinliklerine bakıyor
25 Aralık 2021'de ESA'nın Ariane 5 adlı kargo roketiyle fırlatılan teleskobun kaydettiği görüntüler, yıldızların ve galaksilerin evriminin daha iyi anlaşılmasını sağlayacak.
Gözlem aracının kızılötesi kameraları, bir zaman makinesi görevi görüyor.
Güçlü teleskopları kullanarak çok uzaktaki gök cisimlerini inceleyen bilim insanları, ilgili gök cisminden gelen ışığın Dünya'ya ulaşma süresi uzadığı için "zamanda geriye bakma" imkanı yakalıyor.
James Webb Uzay Teleskobu ise 13,5 milyar yıl öncesini, yani evrenin yeni oluştuğu zamanı gözlemleyebilecek kadar güçlü bir cihaz.
Evrendeki en eski galaksiler, Büyük Patlama'ya o kadar yakın bir dönemde oluştu ki bunların ışığı Dünya yörüngesine ulaştığında son derece soluk oluyor.
Bu ışık evrende ilerlerken genişleyip dağılarak spektrumun kızılötesi ucuna doğru kayıyor. Gözlemlenebilmesi içinse son derece güçlü bir teleskop gerekiyor. 
Hubble Uzay Teleskobu şimdiye dek geçmişe dair birçok gizemi aydınlatmayı başardı. Ancak gücü bu türden gözlemlere yetmiyordu. Ayrıca Hubble çoğunlukla ultraviyole ve görünür ışıkta gözlem yapmıştı. 
Öte yandan James Webb Uzay Teleskobu, rahatça kızılötesi gözlem yapabiliyor.
Independent Türkçe, CNN International, ESA



Batılı teknoloji devleri, Çin üretimi yapay zekaya yöneliyor

Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)
Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)
TT

Batılı teknoloji devleri, Çin üretimi yapay zekaya yöneliyor

Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)
Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)

Batılı ülkelerdeki büyük firmalar, Çin üretimi yapay zeka modellerini kullanmaya yöneliyor.

Wall Street Journal’ın (WSJ) analizinde, Amazon Web Services, Microsoft ve Google gibi Amerikan devlerinin, müşterilerine DeepSeek’i bir seçenek olarak sunmaya başladığını yazıyor.

Bu durumun, ABD hükümetinin veri güvenliği nedeniyle Çinli DeepSeek firmasının bazı uygulamalarını devlet cihazlarında yasaklamasına rağmen gerçekleştiğine işaret ediliyor.

Analiz firması Sensor Tower’ın verilerine göre, ABD’li OpenAI firmasının ürettiği ChatGPT en popüler yapay zeka destekli sohbet botu olma özelliğini koruyor. Küresel çapta uygulamanın 910 milyon kez indirildiği belirtiliyor. Çinli mühendislerin tasarladığı DeepSeek ise 125 milyon kez indirildi.

Harvard Üniversitesi’nin haziranda yayımladığı bir çalışmada, Çin’in yapay zekada öne çıkmasını sağlayan iki temel unsurun veri zenginliği ve insan sermayesi olduğu belirtilmişti.

WSJ’nin analizine göre de Amerikan şirketleri daha çok “yapay genel zeka” (AGI) gibi devrimsel ilerlemelere yoğunlaşırken, Çinli firmalar pratik uygulamalarla günlük sorunları çözmeye odaklanıyor. Çinli şirketler aynı zamanda modellerini açık kaynak olarak sunuyor. Bu sayede kullanıcılar modelleri kendi ihtiyaçlarına göre uyarlayabiliyor.

Alibaba’nın “Qwen” adlı açık kaynak modelinin dünya genelinde 100 binden fazla türevi geliştirildi. Haberde, Japonya Ekonomi Bakanlığı için özel yazılımlar geliştiren Tokyo merkezli Abeja şirketinin Google ve Meta yerine Qwen’i tercih ettiğine dikkat çekiliyor.

DeepSeek, diğer yapay zeka şirketlerine kıyasla düşük maliyetle ve az sayıda çip kullanarak geliştirdiği açık kaynaklı yeni modeli DeepSeek-R1'i, 20 Ocak'ta piyasaya sürmüştü. ABD’li şirketlerle yarışan modelleri daha ucuza geliştirip sattığını öne süren DeepSeek, Nvidia'dan Microsoft'a kadar teknoloji devlerinin yüzlerce milyar dolar değer kaybetmesine neden olmuştu.

Batılı ülkeler, DeepSeek’in siber güvenliği ihlal ettiğini ve verilerin Pekin yönetimiyle paylaşılmasını sağladığını öne sürmüş, firmaysa iddiaları yalanlamıştı.

Güney Afrika’daki Witwatersrand Üniversitesi, DeepSeek’in diğer yapay zeka modellerine göre daha iyi veri güvenliği sağladığını savunuyor. Üniversite yetkililerinden Tarık Surtee, “Açık kaynaklı olması ve çevrimdışı kullanılabilmesi, verilerimizi koruyor” diyor.

Independent Türkçe, Wall Street Journal, RT