عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
EKONOMİ

TÜİK: Yıllık enflasyon yüzde 85.5

Fotoğraf: AA
Fotoğraf: AA
TT
TT

TÜİK: Yıllık enflasyon yüzde 85.5

Fotoğraf: AA
Fotoğraf: AA

Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) ekimde aylık bazda yüzde 3,54, Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) yüzde 7,83 artış gösterdi. Yıllık enflasyon tüketici fiyatlarında yüzde 85,51, yurt içi üretici fiyatlarında yüzde 157,69 olarak kaydedildi.
Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre, ekim itibarıyla 12 aylık ortalamalar dikkate alındığında, tüketici fiyatları yüzde 65,26, yurt içi üretici fiyatları yüzde 122,93 arttı.
Aylık bazda TÜFE yüzde 3,54, Yİ-ÜFE yüzde 7,83 yükseldi.
TÜFE, ekimde geçen yılın aralık ayına göre yüzde 57,8, geçen yılın aynı ayına kıyasla yüzde 85,51 artış gösterdi.
Yİ-ÜFE ise Aralık 2021'e göre yüzde 96,74, geçen yılın ekim ayına kıyasla yüzde 157,69 arttı.
Öte yandan, Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından belirlenen yeniden değerleme oranına esas teşkil eden Yİ-ÜFE, ekim ayı sonunda 12 aylık ortalamalara göre yüzde 122,93 artış gösterdi. Çeşitli vergi ve harçlarla ilgili kanunlarda, vergi, harç ve ceza tutarlarının her yıl yeniden değerleme oranı kadar artması öngörülüyor.

Yİ-ÜFE imalatta yüzde 122,97, elektrik, gaz üretimi ve dağıtımında yüzde 554,56 arttı
Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre, Yİ-ÜFE, ekimde bir önceki aya kıyasla yüzde 7,83, geçen yılın aralık ayına göre yüzde 96,74, geçen yılın aynı ayına kıyasla yüzde 157,69 ve 12 aylık ortalamalara göre yüzde 122,93 arttı.
Sanayinin 4 sektörünün ekimde yıllık bazda değişimleri, madencilik ve taş ocakçılığında yüzde 162,06, imalatta yüzde 122,97, elektrik, gaz üretimi ve dağıtımında yüzde 554,56 ve su temininde yüzde 109,45 artış olarak gerçekleşti.
Bu grupların aylık değişimlerine bakıldığında ise madencilik ve taş ocakçılığında yüzde 3,49, imalatta yüzde 3,19, elektrik, gaz üretimi ve dağıtımında yüzde 32,55 ve su temininde yüzde 2,8 artış oldu.
Ana sanayi gruplarının yıllık değişimleri incelendiğinde, ara malında yüzde 123,12, dayanıklı tüketim malında yüzde 98,65, dayanıksız tüketim malında yüzde 132,88, enerjide yüzde 417,61 ve sermaye malında yüzde 95,61 yükseliş görüldü.
Bu grupların aylık değişimlerine bakıldığında ise ara malında yüzde 2,38, dayanıklı tüketim malında yüzde 2,29, dayanıksız tüketim malında yüzde 4,3, enerjide yüzde 26,5 ve sermaye malında yüzde 3,1 artış hesaplandı.
Yıllık Yİ-ÜFE'ye göre 23 alt sektör daha düşük, 6 alt sektör daha yüksek değişim gösterdi.
Yıllık en düşük artış yüzde 67,83 ile diğer ulaşım araçları, yüzde 80,73 ile giyim eşyası, yüzde 82,44 ile temel eczacılık ürünleri ve müstahzarları alt sektörlerinde gerçekleşti. Buna karşılık elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme yüzde 554,56, ham petrol ve doğal gaz yüzde 252,78, diğer metalik olmayan mineral ürünler yüzde 214,12 ile endekslerin en fazla arttığı alt sektörler oldu.
Aylık Yİ-ÜFE'ye göre 27 alt sektörde daha düşük, 2 alt sektörde daha yüksek değişim oldu.
Aylık en düşük artış yüzde 0,25 ile metal cevherleri, yüzde 0,35 ile ana metaller, yüzde 1,08 ile kimyasallar ve kimyasal ürünler alt sektörlerinde görüldü. Buna karşılık, elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme yüzde 32,55, ham petrol ve doğal gaz yüzde 8,03 ile endekslerin en fazla arttığı alt sektörler olarak sıralandı.
 

Daha fazlasını oku

 
 
DÜNYA

Trump bir sonraki FED başkanını erken açıklayacak mı?

FED Başkanı Jerome Powell, Temsilciler Meclisi Finansal Hizmetler Komitesi oturumunda konuşurken (EPA)
FED Başkanı Jerome Powell, Temsilciler Meclisi Finansal Hizmetler Komitesi oturumunda konuşurken (EPA)
TT
TT

Trump bir sonraki FED başkanını erken açıklayacak mı?

FED Başkanı Jerome Powell, Temsilciler Meclisi Finansal Hizmetler Komitesi oturumunda konuşurken (EPA)
FED Başkanı Jerome Powell, Temsilciler Meclisi Finansal Hizmetler Komitesi oturumunda konuşurken (EPA)

ABD Başkanı Donald Trump, 11 ay sonra görev süresi dolacak olan Jerome Powell'ın yerine FED'in yeni başkanı olarak seçeceği ismi alışılmadık bir şekilde erken açıklamayı düşünüyor.

Wall Street Journal'ın (WSJ) yakın tarihli bir haberinde yer alan bu karar, Trump'ın yönetim kurulunun faiz oranlarını düşürme konusundaki yavaş yaklaşımından duyduğu hayal kırıklığının bir sonucu olarak ortaya çıktı. Powell'ın halefi, üç ila dört aylık geçiş döneminin çok öncesinde, bu yaz ya da eylül veya ekim aylarında açıklanabilir.

ghyj
FED Başkanı Jerome Powell, FED Yönetim Kurulu toplantısında (EPA)

Trump'ın mevcut para politikasına karşı sabırsızlığının artması, onu seçim sürecini hızlandırmayı düşünmeye sevk etti. Şarku’l Avsat’ın WSJ’den aktardığına göre erken bir duyuru, başkan adayının mayıs ayında resmi olarak göreve başlamadan önce bile piyasa beklentilerini etkilemesine ve para politikasını yönlendirmesine olanak sağlayabilir.

Favori adaylar

FED başkanlığı için aralarında şu isimlerin de bulunduğu çok sayıda kişi yarışıyor:

  • Kevin Warsh: Eski bir FED yöneticisi ve Başkan George W. Bush'un danışmanı olan Warsh favoriler arasında. Trump, Warsh ile sekiz yıl önce bu pozisyon için ve geçen sonbaharda da Hazine Bakanlığı için görüşmüştü. Geçmişte bir ‘şahin’ (istihdamdan çok enflasyonla ilgilenen) olarak tanınmasına rağmen Warsh geçtiğimiz günlerde Trump'ın erken bir aday göstermesi halinde şaşırmayacağını belirtti. Ancak Trump'a yakın bazı isimler Warsh'ın fazla bağımsız olacağından endişe ediyor.
  •  Kevin Hassett: Ulusal Ekonomi Konseyi'nin şu anki direktörü olan Hassett'in bu göreve ilgisiz olduğu bildirildi.
  • Scott Bessent: ABD Hazine Bakanı'nın ismi çeşitli adayların müttefikleri tarafından dillendiriliyor. Uzun süredir yatırımcı olan Bessent, kamuoyu önünde mevcut görevine bağlı olmasına rağmen FED Başkanı olma fikrine sıcak baktığını ifade etti. Temsilcilere “Başkan Trump ne isterse onu yapmaktan mutluluk duyacağını” söyledi.
  • David Malpass: Trump'ın ilk döneminde atadığı Dünya Bankası eski başkanı, düşük faiz oranlarını desteklemesi ve FED'in ‘eski’ modellerini eleştirmesi nedeniyle Başkan'ın gözüne girmeyi başardı.
  • Christopher Waller: FED Yönetim Kurulu Üyesi Waller, Trump tarafından 5 yıl önce FED Yönetim Kurulu’na atanmış olsa da zayıf bir aday olarak görülüyor. Waller, yönetimin büyüme odaklı bir para politikası arzusu doğrultusunda, temmuz sonundaki bir sonraki FED toplantısında mümkün olan en kısa sürede faiz indirimi çağrısında bulunan ilk isim olarak Beyaz Saray'ın dikkatini çekti.

Beyaz Saray'ın tutumu ve FED'in bağımsızlığı

Beyaz Saray Sözcüsü Kush Desai, yönetimin ‘ekonomik büyümeyi, istihdamı ve yatırımı hızlandırmak için zemin hazırladığını ve para politikasının bu gündemi tamamlama ve ABD'nin ekonomik toparlanmasını destekleme zamanının geldiğini’ belirtti.

dfgrthy
FED Başkanı Jerome Powell, FED Yönetim Kurulu'nun bir toplantısına başkanlık ederken (AFP)

Siyasi baskılara rağmen FED Başkanı Jerome Powell, siyasetin Merkez Bankası’nın görüşlerini etkilemediğini sürekli olarak savundu. Powell bir Senato komitesine verdiği demeçte, faiz oranlarını düşürme konusundaki temkinli yaklaşımını şu sözlerle savundu: “Eğer burada bir hata yaparsak, bedelini insanlar öder... ödeyecektir.”

Erken açıklamanın riskleri ve dinamikleri

Erken bir açıklama, hem Trump hem de gelecek başkan için potansiyel dezavantajlar barındırıyor. Bu adım yeni başkanı zor bir duruma sokabilir, potansiyel olarak gelecekteki meslektaşlarının kamuoyu önünde eleştirilmesine yol açabilir veya çok uyumlu olarak algılanabilir, bu da Senato onayını tehlikeye atabilir. Ekonomist Douglas Rediker'in belirttiği gibi, ‘Trump seçimini ne kadar erken yaparsa, o kişinin karşılaşacağı zorluklar o kadar artar ve Powell'ın gerçek halefi olma ihtimali o kadar azalır.’

Dahası, Powell'ın FED'deki görev süresi 2028 yılına kadar devam ediyor, yani başkan olarak görev süresi sona erdikten sonra 18 ay daha Yönetim Kurulu’nda kalmayı seçebilir, ki o bu konuda yorum yapmayı reddetti.

Trump'ın sadık bir başkan arzusu, daha kolay bir faiz politikası isteğiyle uyumlu olsa da, mevcut Yönetim Kurulu üyeleri görevden erken ayrılmadığı sürece üyelerin çoğunluğunu atayamayacağı için, 12 üyeli faiz belirleme komitesini etkilemekte büyük bir zorlukla karşı karşıya. FED, Başkan Richard Nixon'ın faiz oranlarını düşük tutması için FED Başkanı’na gizlice baskı yaptığı 1970'lerden bu yana bağımsızlığını şiddetle koruyor.