Ukrayna düşürülen Rus savaş uçağı sayısının Afganistan'dakilerin iki katını geçtiğini öne sürdü

"Bu savaş Rusya için aynı derecede utanç verici ve kendi yıkımına neden olacak"

Fotoğraf: AFP
Fotoğraf: AFP
TT

Ukrayna düşürülen Rus savaş uçağı sayısının Afganistan'dakilerin iki katını geçtiğini öne sürdü

Fotoğraf: AFP
Fotoğraf: AFP

Ülkenin başkomutanına göre Ukrayna, Sovyetler Birliği'nin Afganistan'daki askeri müdahalesinde kaybettiği uçak sayısını aşarak 8 aydır süren çatışmalarda 270'den fazla Rus uçağını imha etti.
The Independent'ta yer alan habere göre General Valeri Zalujni'nin açıklaması bağımsız olarak doğrulanamasa da iddiası Ukrayna'nın savaş alanında artan başarı kaydıyla ilgili anlatılanlarla ve son zamanlarda Rus işgalindeki kritik toprakların geniş çapta geri alınmasıyla örtüşüyor.
Rusya'nın ülkenin enerji altyapısının, bildirildiği üzere yüzde 40'ına düzenlediği saldırılar sonucu birçok kişi elektrik ve su kesintilerinin etkisi altında yaşamasına rağmen Ukrayna'nın Moskova'ya karşı başlattığı karşı saldırıda kazandığı ivme halkını cesaretlendirmeye devam ediyor.
Batılı müttefiklerinin sağladığı askeri teçhizat desteğiyle Ukrayna, şimdi güneydeki Rus işgal kuvvetlerine baskıyı artırıyor.
General Zalujni, Twitter hesabından yaptığı paylaşımda, "Büyük çaplı saldırıda (Ukraynalı) savunucular, Sovyetler Birliği'nin Afganistan'daki 10 yıllık savaşta kaybettiğinin iki katından (daha fazla) (Rus) uçağı yok etti: Ukrayna'daki 278 (Rus) uçağına kıyasla Afganistan'da 118 Sovyet uçağı kaybetmişti" ifadelerini kullandı.
Zalujni, "Bu savaş Rusya için aynı derecede utanç verici ve kendi yıkımına neden olacak" yazdı.
Sovyetlerin Afganistan'dan çekilmesinden 30 yıldan uzun süre geçmişken, söz konusu askeri harekat birçok Rus tarafından Vietnam'daki ABD savaşına benzetilerek yabancı topraklarda kanlı bir macera gibi şiddetli eleştirilerle karşı karşıya kalmaya devam ediyor.
Afganistan'daki 10 yıllık savaşta yaklaşık 14 bin Sovyet askeri öldürüldü. Birçoğu, Rusya'nın Ukrayna'da başlattığı savaşta öldürülen Rus askerleri için yaygın kullanılan bir terim olan Kargo 200 denilen çinko tabutlarda ülkesine geri gönderildi.
Savaş başladığından beri her iki taraf da diğerine büyük kayıplar yaşattığını belirtti ama bu sayıların çoğunlukla abartılı olduğu düşünülüyor.
Ukrayna 74 bin Rus askerinin öldürüldüğünü açıkladı. Rusya'nın savunma bakanı eylülde 61 bin Ukrayna askerinin öldürüldüğünü açıklamıştı.
Soğuk aylar gittikçe yaklaşırken G7, Rusya'nın enerji altyapısına yönelik saldırıları karşısındaki Ukrayna için kış yardımı programına başlayacağını açıkladı.
Toplantıya ev sahipliği yapan Almanya Dışişleri Bakanı Annalena Baerbock gazetecilere, "Yaklaşan kış aylarında birçok kişinin (yaşlılar, çocuklar, gençler, aileler), Rusya Devlet Başkanı'nın acımasız taktikleri nedeniyle açlık veya soğuktan ölmesine izin vermeyeceğiz" dedi.



Antik Maya kentinin ilk hükümdarının mezarı keşfedildi

Hükümdarın mezarı, antik Maya kenti Caracol'da bir zamanlar tapınak olan Caana Piramidi'nin yanında bulundu (Caracol Arkeoloji Projesi/Houston Üniversitesi)
Hükümdarın mezarı, antik Maya kenti Caracol'da bir zamanlar tapınak olan Caana Piramidi'nin yanında bulundu (Caracol Arkeoloji Projesi/Houston Üniversitesi)
TT

Antik Maya kentinin ilk hükümdarının mezarı keşfedildi

Hükümdarın mezarı, antik Maya kenti Caracol'da bir zamanlar tapınak olan Caana Piramidi'nin yanında bulundu (Caracol Arkeoloji Projesi/Houston Üniversitesi)
Hükümdarın mezarı, antik Maya kenti Caracol'da bir zamanlar tapınak olan Caana Piramidi'nin yanında bulundu (Caracol Arkeoloji Projesi/Houston Üniversitesi)

Kritik öneme sahip Maya kenti Caracol'un ilk hükümdarı olduğu düşünülen birine ait mezar keşfedildi. Mezarda bulunan eserler dönemin büyük kentleri arasındaki ilişkiye ışık tutuyor.

Maya dünyasının en büyük ve en önemli şehirlerinden Caracol'un nüfusunun zirve döneminde 100 bine ulaştığı tahmin ediliyor. Ancak diğer pek çok Maya şehrinde olduğu gibi, bilinmeyen nedenlerle MS 900 civarında çöküşe geçti.

Kalıntıları Belize'de yer alan antik kentin harabelerindeki kazılar en az 40 yıldır sürüyor. Fakat bugüne kadar yapılan çalışmalarda hiçbir kraliyet üyesine ait mezara rastlanmamıştı. 

Kazılara liderlik eden Houston Üniversitesi arkeologları Diane ve Arlen Chase, etkileyici bir keşifle bu durumu değiştirdi. 

İlk kez Caracol'da bir kraliyet mezarı ortaya çıkaran ekip, bunun kentin bilinen ilk hükümdarına ait olduğunu düşünüyor.

Houston Üniversitesi'nden yapılan açıklamaya göre Te K'ab Chaak adlı kralın mezarı yaklaşık MS 350'ye tarihlendi. Araştırmacılar tahta 331'de çıkan Te K'ab Chaak'ın hanedanının en az 460 yıl varlığını sürdürdüğünü söylüyor.

Field Museum'dan arkeolog Gary Feinman, yer almadığı çalışmanın bulguları hakkında "Çok erken bir döneme ait hükümdar buldular, ki bu çok önemli ve bir hanedanın kurucusu olduğu iddia ediliyor" diyerek ekliyor: 

Bu büyük bir bulgu.

Araştırmacılar mezarda bulunan kalıntılara dayanarak Te K'ab Chaak'ın 1,7 metre boyunda ve öldüğünde dişi olmayan yaşlı bir adam olduğunu tespit etti.

Chase çifti kalıntılarla birlikte gömülen seramik kapların tarzından mezarın son derece eski olduğu sonucuna vardı. Kırmızı zincifre mineraliyse, çok yüksek statüye sahip birine ait olduğunu anlamına geliyordu.

Arlen Chase "Eşyalar zincifreyle kaplanmışsa kraliyet ailesinin en üst seviyedeki kişileri sözkonusu demektir" diye açıklıyor.

Ekip mezarda yeşim taşından yapılmış üç set kulak süsü de buldu. Maya elitlerinin kullandığı bu değerli eşyalara pek sık rastlanmıyor. 

ghyjudcfv
Çömlek kaplar üzerinde daha önce görülmeyen tasvirler bulundu (Houston Üniversitesi)

Ayrıca mozaik bir ölüm maskesi de keşfeden araştırmacılar bunun çok daha nadir olduğunu belirtiyor. Chase çifti daha önce sadece bir adet ölüm maskesi bulmuştu.

Arkeologlar mezarda gördükleri çömleklerin de etkileyici olduğunu ifade ediyor. Bu kaplarda Mayaların ticaret tanrısı, bir sinek kuşu ve mızrak tutan bir hükümdarla ona adak adayan kişiler resmedilmişti. Bazılarında maymun, baykuş ve nasua gibi hayvanlar tasvir edilmişti. 

Arlen Chase bazı tasarımlar için "Bunları daha önce hiç görmemiştik" diyor.

Araştırmacılar mezardaki bazı eserlerin, yine MS 350'lere tarihlenen diğer iki Caracol mezarındakilere çok benzediğini söylüyor. Bunlar arasında Meksika'nın orta kesiminden gelen yeşil obsidyen bıçaklar ve mızrak fırlatmak için kullanılan bir alet de vardı. 

Ekip bu aletlerin genellikle Caracol'un 1200 kilometre uzağındaki Teotihuacán kentiyle ilişkilendirildiğini belirtiyor. 

Chase çiftine göre bu durum iki kent arasındaki büyük mesafelere rağmen erken Maya halkının, Orta Meksika topluluklarıyla sanılandan onlarca yıl önce ilişki kurduğuna işaret ediyor. Te K'ab Chak zamanında Teotihuacán'dan Caracol'a yürümek muhtemelen en az 150 gün sürüyordu.

İkili, ellerindeki bulgulara dayanarak kentler arasında ticari ve diplomatik ilişkiler kurulduğunu düşünüyor. Öte yandan bazı uzmanlar net çıkarımlar yapmadan önce daha net kanıtlara ihtiyaç duyulduğunu belirtiyor.

Independent Türkçe, Live Science, New York Times, Smithsonian Magazine, Houston Üniversitesi