Tunus’ta el-Watad Partisi seçimleri boykot etti

‘Dürüstlük standartlarından’ yoksun olduğunu belirtti.

Geçen yaz anayasa referandumunda oy kullanan Tunuslu bir kadın (AFP)
Geçen yaz anayasa referandumunda oy kullanan Tunuslu bir kadın (AFP)
TT

Tunus’ta el-Watad Partisi seçimleri boykot etti

Geçen yaz anayasa referandumunda oy kullanan Tunuslu bir kadın (AFP)
Geçen yaz anayasa referandumunda oy kullanan Tunuslu bir kadın (AFP)

Tunus’ta ‘el-Watad’ olarak bilinen Birleşik Vatansever Demokrat Parti’nin başkanı Ziad Lakhdhar, önümüzdeki ayın 17’sinde gerçekleştirilecek olan yasama seçimlerini adaylık ve oylama olarak boykot etme kararını açıkladı.
Lakhdhar dün, geçen hafta sonunda yapılan derinlemesine görüşmelerin ardından partinin birçok karar aldığını belirtti. Bu kararlardan en önemlisi, seçim sürecinin ‘bozukluklarına’ dayanan boykot kararıydı. Bu bozukluk, seçim kanununca belirlenen sürelerin bitiminden sonra adaylık başvuru sürelerinin uzatılması, seçmen kütüklerinin açılması ve sandıkların dağıtmasına devam edilmesine dayanıyordu. El-Watad, bu koşulların, seçimlerin ‘dürüstlük standartlarını’ kaybetmiş olduğu anlamına geldiğini belirtti.
Bu kararla el-Watad partisi, önümüzdeki ay yapılması planlanan parlamento seçimlerini boykot etmeye karar veren siyasi partiler listesine katılmış oldu. Söz konusu listede, Nahda Hareketi (İslamcı), İşçi Partisi (Solcu) ve Abir Musa liderliğinde muhalefetteki Özgür Anayasa Partisi ve Eski Cumhurbaşkanı Zeynel Abidin Bin Ali’nin dağılmış olan Anayasal Demokratik Toplum Partisi’nin eski liderliği yer alıyor.
Başka bir bağlamda, Safakes Valisi Fahir Fahfah hükümetin ordu aracılığıyla, bölge merkezine 41 km uzaklıkta bulunan Garmada Yolu üzerindeki çöplük için alternatif bir noktanın belirlenmesine ilişkin karar aldığını belirtti. Daha öncesinde, sakinler Menzil Şakir ve Limama tarım alanlarında atıklar için geçici bir çöp alanı kurulmasını reddetmişti. Bununla birlikte, el-Kena çöp sahasının 2019’dan bu yana yargı kararıyla kapatılmasının ardından, önümüzdeki aylarda yeni atık toplama merkezlerinin açılması bekleniyor.
Safakes belediye başkanları ve bölge müdürleri, Atık Kriz Yönetimi Takibi Danışma Kurulu Başkanı, ulusal kuruluşların ve sivil toplum bileşenlerinin bir dizi temsilcisi ve medyanın bazı temsilcilerinin gerçekleştirdiği acil bir çalışma oturumu sırasında, Safakes Valisi, ‘ülkenin ilerlemesine karşı çıkan bozguncular’ olarak tanımladığı kişileri atık taşıyan kamyonların işleyişini bozmakla suçladı ve içlerinden bazılarını ‘atık taşıyan kamyonları yakmakla tehdit eden haydutlar’ olarak nitelendirdi.
Tunus makamları 2022’nin sonunda Limama bölgesinde bir çöplük kurmaya karar vermişti. Ancak bölge sakinleri kitlesel protesto gösterileri düzenledi ve yolları kapattı. Çöp sahasına giden yolda kamyonların önünü kapatmakla tehdit ettiler. Düzenli depolamanın tarıma ve sağlığa vereceği zararları belirterek bu kararı kınadılar. Protestolar, yetkililerin sonunda kararlarını geri çekmesine neden oldu.
Bir Tunus mahkemesi 11 Temmuz 2019’da, nüfusun sağlığı için oluşturduğu tehlikeler ve halkın sağlıklı bir çevre hakkı nedeniyle, el-Kena depolama alanının kullanımını derhal durdurmaya yönelik bir karar çıkardı. Mahkeme, Ulusal Atık Yönetimi Ajansı ve Ulusal Dezenfeksiyon Ofisi başta olmak üzere çevre alanıyla ilgili bazı devlet kurumlarına, kararın alınmasından itibaren altı aylık bir süre içinde söz konusu bölgedeki atıkların kaldırılmasına yönelik talimat verdi.
Ancak bu çöplüğün kapatılmasıyla, geçen yaz Safakes’de bir çevre krizi ortaya çıktı. Bunun nedeni, yetkililerin atıklarından kurtulamaması ayrıca çevre ve sağlık gereksinimlerini karşılayan, her gün gelen onlarca ton atığın uygun şekilde imha eden bir saha hazırlanıncaya kadar, eyalet merkezine yakın bir noktada geçici bir depolama sahası açmaya hazır olmamasıydı.



Irak'ta seçimlerin boykotu iktidar koalisyonunu karıştırdı

Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
TT

Irak'ta seçimlerin boykotu iktidar koalisyonunu karıştırdı

Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)

Eski Başbakan Haydar el-İbadi Irak'ta ‘seçim sisteminin reforme edilmesi’ çağrısında bulunurken, Koordinasyon Çerçevesi’nin Mukteda es-Sadr'ın Kasım 2025'te yapılması planlanan seçimleri boykot etme kararına karşı tavır alması bekleniyor.

El-İbadi liderliğindeki Zafer Koalisyonu, seçim sisteminin ‘yolsuzluk’ suçu işleyen kişilerin seçime katılmasını engellemesi gerektiğini bildirdi. Koalisyon tarafından bugün yapılan basın açıklamasında, “Ülkenin karşı karşıya olduğu zorluklar, özellikle de bu tarihi anda, sistemin siyasi tabanını genişletmeyi, herkesi dahil etmeyi ve seçim sürecini yolsuzluğa bulaşmış kişilerden ve manipülatörlerden korumayı gerektiriyor” denildi.

Koalisyon, ‘herhangi bir devletin çöküşünün üstesinden gelmenin, halkın çıkarlarını ve devletin varlığını koruyarak iç siyasi ve sosyal birlikle başarılabileceğini’ vurguladı. Açıklamada, “Ulusal bir reform vizyonu temelinde aday olmamak, çıkarlar nedeniyle başkalarının seçimlere katılmasına izin vermemekten temelde farklıdır” ifadesi yer aldı.

Koordinasyon Çerçevesi’nin ana bileşenlerinden biri olan el-İbadi'nin koalisyonu, Sadr'ın benzer bir açıklama yapmasından bir gün sonra seçimleri boykot ettiğini duyurdu.

 Eski Irak Başbakanı Haydar el-İbadi (X)Eski Irak Başbakanı Haydar el-İbadi (X)

Koordinasyon Çerçevesi'nin pozisyonu

Koordinasyon Çerçevesi, Sadr ve el-İbadi'nin kararları ve bunların bir sonraki parlamentoda Şii temsiliyeti üzerindeki etkileri konusunda hemen bir görüş bildirmedi. Bilgi sahibi kaynaklar, “Sadr ve el-İbadi'nin kararlarını ele alma konusunda Şii meclisi içinde anlaşmazlıklar var” dedi.

Şarku’l Avsat'a konuşan kaynaklar şu ifadeleri kullandı: “Bedir Örgütü lideri Hadi el-Amiri ve Hikmet Hareketi lideri Ammar el-Hekim'in başını çektiği bazı Şii liderlerin durumu kontrol altına alma çabaları var. Yaşananlara uyum sağlamak için uzlaşmacı bir çözüm arayışının yanı sıra Sadr'a seçimlere katılması ve boykotu tersine çevirmesi için davette bulunma ve Bağımsız Yüksek Seçim Komisyonu'nu birkaç günlüğüne adaylık kapısını yeniden açmaya davet etme olasılığı da var… Koordinasyon Çerçevesi içinde farklı görüşler var, ancak Kanun Devleti Koalisyonu lideri Nuri el-Maliki'nin tutumunun Sadr'ı boykotu kırmaya ve seçimlere katılacağını açıklamaya davet etme eğiliminde olduğu dikkat çekiyor.”

Sadr, Kasım ayında yapılması planlanan parlamento seçimlerini boykot etme kararından dönmek için zorlu koşullar öne sürdü.

Sadr X platformundaki hesabı üzerinden yaptığı paylaşımda, “Yolsuzluk var olduğu sürece hiçbir seçime katılmayacağım. Doğruluk ancak kontrolsüz silahların teslim edilmesi, milislerin dağıtılması ve ordunun güçlendirilmesiyle tesis edilecektir” ifadelerini kullandı.

Yerel platformlarda, Sadr Hareketi liderleri ile aralarında Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani'nin de bulunduğu Şii liderler arasında seçimlere katılma amacıyla temaslar kurulduğuna dair sızıntılar dolaşıyor.

Şarku’l Avsat'a konuşan siyasi bir kaynak, ‘Sadr Hareketi ile geri dönme olasılıkları konusunda şu ana kadar görüşmelerin durmadığını’ söyledi.

Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr (Sadr Hareketi medyası)Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr (Sadr Hareketi medyası)

Seçimlerin meşruiyeti

Son dönemde izlenen çeşitli göstergelere göre seçimlerin meşruiyetine ilişkin endişeler bulunuyor. Boykotun kırılgan bir bölgesel ve uluslararası ortamda diğer kesimler tarafından da tekrarlanması, özellikle silah taşıyan ya da geçmişte silah taşımış olanlar başta olmak üzere pek çok Şii gücün, İran'ın hedef alınmasının ardından ABD ve İsrail tarafından hedef alınabilecekleri korkusunu taşımaya devam ettikleri bir dönemde, siyasi sistemin meşruiyetini etkileyebilir.

Aynı bağlamda araştırmacı Seyf es-Saadi Şarku’l Avsat'a verdiği demeçte şu ifadeleri kullandı: “Irak'taki siyasi sınıf, boykot eden çoğunluğun seçimlere katılma güvenini yeniden tesis edecek olgun bir seçim sistemi sunamadı. Bunun nedeni, seçim yasasının her seçim döneminde, oy veren halkın gerekçeleri dikkate alınmaksızın, büyük geleneksel partilerin ölçülerine uyacak şekilde değiştirilmesidir… Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr ve iki eski başbakan Haydar el-İbadi ve Mustafa el-Kazımi'nin boykotu, seçimlere giden sürecin ciddiyetinin bir göstergesidir.”

Ancak es-Saadi, ‘seçim bölgesi sistemi, Sainte Lague sistemi ve benimsenen yüzde ile her seçimde sorunlara neden olan sonuç hızlandırma cihazlarına ilişkin doğru istatistiklere dayanan olgun bir yasanın çıkarılması yoluyla Irak'taki seçim sisteminde reform yapılabileceğini’ düşünüyor.