Tunus'un ticaret açığı yüzde 60 arttı

Bir tanka süt döken Tunuslu iki çiftçi (EPA)
Bir tanka süt döken Tunuslu iki çiftçi (EPA)
TT

Tunus'un ticaret açığı yüzde 60 arttı

Bir tanka süt döken Tunuslu iki çiftçi (EPA)
Bir tanka süt döken Tunuslu iki çiftçi (EPA)

Tunus İstatistik Enstitüsü, Tunus'un ticaret açığında geçtiğimiz Ekim ayının sonlarında en az yüzde 60 artış kaydedildiğini bildirdi. Geçen yılın aynı dönemiyle karşılaştırıldığında bu rakamın geçmiş yıllara oranla rekor seviyeye uylaştığı bildirildi. Bütçe açığının yaklaşık 21 milyar Tunus dinarına (yaklaşık 6.7 milyar dolar) tekabül ettiği, yılın ilk dokuz ayında bu açığın yaklaşık 19,2 milyara ulaştığı ifade edildi. Bir ay içinde kaydedilen açıktaki artışın en az 2,1 milyar dinara tekabül ettiği biliniyor.
Tunus İstatistik Enstitüsü, ticaret dengesi açığındaki artışı tek başına oranın yaklaşık yüzde 30'unu teşkil eden Çin başta olmak üzere Türkiye, Cezayir, Rusya, İtalya ve İspanya gibi bazı ülkelerle kaydedilen açıklara bağlıyor. Öte yandan Tunus ticaret borsaları, Fransa, Almanya ve Libya gibi diğer birçok ülke ile net kar kaydetti. Geçen yılın aynı dönemindeki 13,3 milyar dinara kıyasla 21 milyar dinar açık kaydedildi.
Bu yılın ilk 10 ayında Tunus ihracatında yüzde 24,9, ithalatta ise yüzde 34 artış kaydedildi. İhracatın ithalat yoluyla kapatılma oranı ise yüzde 5,1 azalarak yüzde 68,9 değerinde kaydedildi.
Tunus Merkez Bankası, döviz rezervlerinin üç yılın en düşük seviyesine düştüğünü açıkladı. İstatistikler, rezervin bu ayın dokuzunda 22 bin 326 milyar dinara gerilediğini gösterdi. Bu rakam, 2021'de aynı dönemdeki 121 güne kıyasla 100 günlük ithalatı karşılamak için yeterli görülüyor.
Tunus makamları, Uluslararası Para Fonu'nun (IMF) iki taraf arasında Tunus'un 1,9 milyar dolara kadar finansal kredi alacağı bir anlaşmanın uygulanmasını bekliyor. Bu rakam bilhassa gerekli mali kaynaklara ihtiyaç duyan devlet bütçesinin finansörlüğüne yönlendirilecek. Bu anlaşma, destek sistemindeki değişiklik, desteğin kademeli olarak terk edilmesine yönelik eğilim, devlet kurumlarında reform, çalışan ücretleri kütlelerinin azaltılması gibi IMF tarafından talep edilen bir dizi koşulla çelişiyor.



Suriye: Gürültünün ortasında hukuk devleti talepleri

Fotoğraf: SANA
Fotoğraf: SANA
TT

Suriye: Gürültünün ortasında hukuk devleti talepleri

Fotoğraf: SANA
Fotoğraf: SANA

Aliya Mansur

Yeni Suriye ulusal logosunun (görsel kimlik) lansman töreni, Suriye'deki her etkinlik gibi Suriyeliler arasında geniş çaplı bir tartışmanın eşlik ettiği, etkileyici ve güzel bir etkinlikti. Suriye Devlet Başkanı Ahmed eş-Şara'nın katıldığı Halk Sarayı'ndaki görkemli törene, “Suriye Demokratik Güçleri”nin kontrolü altındaki Rakka ve Haseke hariç olmak üzere Suriye'nin çeşitli bölgelerinde aynı anda düzenlenen kutlamalar eşlik etti. Gösteriler ve sloganlar Suriye devriminden sahneleri çağrıştırdı.

Şara'nın tören sırasında yaptığı etkileyici konuşma Suriye'nin birliğinin ve çeşitliliğinin altını çizdi ama daha tören bitmeden önce Suriyeliler arasında şu tartışma başlamıştı; bu ulusal logo gerçekten Suriyeli mi yoksa başka ülkelerden “ilham mı” alındı? Bazıları bunun bir alkollü içecek şirketnin ticari logosu olduğunu söyleyecek kadar şüphelerinde ileri gittiler.

Suriye şahininin “çalıntı” olduğu suçlamaları - ki bu kesinlikle doğru değil - ve bunlara verilen karşılıklar arasında meselenin özü neredeyse kayboldu. Oysa meselenin özü şu: Nasıl bir Suriye istiyoruz? Hukuk devleti olan bir Suriye mi yoksa halkın ruh hallerinin dalgalanmalarına tabi bir Suriye mi?

Konuya ilişkin yorumunda Anayasa Bildirgesi Taslağı Komitesi üyesi Dr. Ahmed el-Karbi, resmi logoların kabulü tartışılırken yasal temellere dayanmanın gerekliliğini vurguladı. Anayasa Bildirgesi'nin 5. maddesinde açıkça “devletin logosu kanunla belirlenir” ifadesinin yer aldığına ve hukuka dayalı bir devletin anayasal çerçevelere uygun olarak onaylanmamış bir logoya indirgenemeyeceğine işaret etti.

Suriye'deki tartışma ve çekişmenin özü bu olmak yerine, bazı Suriyeliler binlerce yıllık Suriye anıtlarına kazınmış olan Suriye şahininin kökeni ve sembolizmiyle ilgili suçlamalarda bulunmakla meşgul oldular.

Esed rejiminin devrilmesinden ve Şara'nın yönetime gelmesinden bu yana, Suriye halkı hükümetin, özellikle de Başkan Şara'nın her eylemini mutlak biçimde destekleyenler ile hükümetin yaptığı her eylemi veya açıklamayı mutlak biçimde reddedenler arasında bölündü. İki grup arasında, bir şeyleri düzeltmek amacıyla eleştirenlerin ve teşvik etmek amacıyla destekleyenlerin sesleri kayboldu.

Esed rejiminin devrilmesinden bu yana 7 ay geçti ve yeni otoritenin en belirgin özelliği Suriyelilerle ilişkilerinde şeffaf olmamak

Şarku'l Avsat'ın Al Majalla'dan aktardığı analize göre Esed rejiminin devrilmesinden bu yana yedi ay geçti ve yeni otoritenin en belirgin özelliği Suriyelilerle ilişkilerinde şeffaf olmamak. Bu da yorumlara kapıyı açıyor ve Suriye halkının doğasını ve doğruluğunu bilinmediği söylentilerin yayılmasına katkıda bulunuyor.

17 Mayıs'ta Suriye Cumhurbaşkanlığı, eski rejim tarafından işlenen ihlallerle ilgili gerçekleri ortaya çıkarmak, sorumlularından hesap sormak, mağdurlara tazminat ödemek ile görevli bir geçiş adaleti komisyonu kurulacağına dair bir kararname yayınladı. Kararname, Abdulbasıt Abdullatif'in komisyon başkanı olarak atanmasını ve duyuru tarihinden itibaren 30 günü geçmeyecek bir süre içinde bir çalışma grubu oluşturma ve iç yönetmelikler hazırlama görevini üstlenmesini öngörüyordu.

Bu kararnamenin yayınlanmasının üzerinden yaklaşık bir buçuk ay geçti, yani komisyonun kurulması için öngörülen 30 günlük süre geçti. Peki bu komisyon hangi aşamada? Cevap yok. Bu sadece şeffaflığın eksik olduğunu değil, aynı zamanda hükümetin kendi yayınladığı kararnamelere ve mevzuata, örneğin Anayasa Bildirgesi'nin 5. maddesine bağlı olmadığının da bir örneği.

İşte meselenin özü de budur: Nasıl bir Suriye istiyoruz?

Hukuk ve kurumlar devleti Suriye'nin sesi, iki grubun kopardığı gürültü arasında neredeyse duyulmuyor. Bir tarafta destekçiler var ve bunların çoğu Suriyelilerin “Aralık 2024 devrimcileri” olarak adlandırdığı, devrimin 14 yılı boyunca önemli bir rol veya sese sahip olmayan, şimdiyse hükümetin sağ tarafında yer alan kişiler. Diğer taraftaki hükümetin muhalifleri arasındaysa, hükümetin her türlü eylemini çarpıtmakla meşgul olan, çoğunluğu eski rejim kalıntısı ve solcu olan sesler bulunuyor. İkisi arasında aklın sesi kayboluyor.

Suriye'nin istikrarı sadece Suriye için değil, bölge için de bir öncelik. İstikrarlı bir Suriye, komşu ülkelerin istikrarının başlangıcıdır ve bir vatandaşlık devleti ve hukukun üstünlüğünün inşası, Suriyelilerin onlarca yıllık geleceğinin temel taşıdır. Sağlam olmayan temeller üzerine inşa edilen her yapı, özellikle Suriye'nin düşmanları hâlâ pusuda beklediğinden, çökme riski altındadır. Hukukun üstünlüğü, adalet, özgürlük, vatandaşlık ve şeffaflık, istediğimiz devleti inşa etmek için önceliklerdir.