Dünya Kupası'nın eğlenceli yüzü: Maskotlar

FIFA tarafından 4 yılda bir düzenlenen Dünya Kupası'nın resmi maskotlarında, genellikle aslan, köpek, horoz ve leopar gibi hayvan figürleri tercih edildi.

Fotoğraf: AA
Fotoğraf: AA
TT

Dünya Kupası'nın eğlenceli yüzü: Maskotlar

Fotoğraf: AA
Fotoğraf: AA

FIFA tarafından ilk kez 1930 yılında Uruguay'da düzenlenen Dünya Kupası için ilk resmi maskot, 1966'da oluşturuldu. İngiltere 1966 için belirlenen maskot, "World Cup Willie" adlı bir aslandı.
ABD 1994'ün maskotu, "Striker" adlı sevimli bir köpek oldu. Fransa 1998'in maskotu, "Footix" isimli, kırmızı ibikli bir horoz olarak hafızalarda yer etti. Almanya 2006'nın maskotu da "Goleo VI" adlı bir başka aslan oldu.
Katar'da düzenlenecek 2022 FIFA Dünya Kupası'nda bu alışkanlığın dışına çıkıldı. Maskot olarak hayvan figürü yerine Katar'ın geleneksel beyaz kıyafetinden yaratılan "La'eeb" isimli uçan bir karakter seçildi.

"La'eeb"
Katar 2022 maskotuna, "süper yetenekli oyuncu" anlamındaki Arapça bir kelime olan La'eeb ismi verildi.
FIFA'nın internet sitesinde maskotun tanıtımı şöyle yapıldı:
"Herkes, maceracı, eğlenceli ve meraklı La'eeb'in neye benzediğini yorumlamaya davetli. La'eeb, insanları 'şimdi her şeydir' sözüne inanmaya teşvik ediyor. La'eeb genç ruhuyla tanınacak, gittiği her yere neşe ve güven yayacak. La'eeb, turnuva maskotlarının yaşadığı paralel bir dünyadan geliyor. Fikirlerin ve yaratıcılığın, karakterlerin temelini oluşturan bir dünya. Turnuva boyunca La'eeb, genç futbolseverlere ilham verip tezahürat yaparak her yerde olacak."

"Fuleco" ve "Zabivaka"
Brezilya 2014'ün maskotu, Fuleco ismi verilen ülkeye özgü bir hayvan türü 3 bantlı armadillo oldu.
Fuleco'nun ismi için futbol ve ekoloji kelimelerinden esinlenildi. Fuleco'nun üzerindeki mavi kabuk, masmavi gökyüzünü simgeledi. Maskotun çim sahadan esinlenerek tasarlanan yeşil şortunun üzerine giydiği beyaz tişörtte, "Brasil 2014" ifadesi yer aldı. Fuleco, elindeki futbol topuyla arkadaşlarına maharetlerini sergiledi.
Rusya 2018'de kahverengi ve beyaz kürklü bir Avrasya kurdu, maskot olarak tercih edildi. Zabivaka adı verilen maskot, Rusya bayrağının renkleri beyaz, mavi ve kırmızıdan oluşan tişört ve şort giydi. Turuncu koruma gözlüğü takan maskotun tişörtünde "Russia 2018" yazısına yer verildi.

"Willie", "Striker", "Footix", "Goleo VI", "Zakumi"
İngiltere 1966 için tasarlanan "World Cup Willie", kupa tarihinin ilk maskotu oldu.
Uzun yeleli Willie, İngiltere bayrağından yapılmış, üzerinde "Dünya Kupası" yazan bir forma giydi.
ABD 1994'ün maskotu da Willie gibi bir hayvandı. Çizgi film karakterlerini andıran bir köpek olan Striker, üzerinde ABD bayrağının renklerini taşıdığı şort ve tişört giydi. Futbol topuna sol ayağını dayayarak poz veren maskotun formasında "ABD 1994" yazısı yer aldı.
Fransa 1998'de de hayvan maskot geleneği devam etti. Kırmızı ibikli, sarı gagalı ve mavi tüylü horoz Footix, sağ elinde tuttuğu futbol topuyla gülümsüyordu.
Almanya 2006'nın maskotu Goleo VI, tıpkı Willie gibi bir aslandı. Elinde konuşan topu "Pille" ile dolaşan Goleo, 1950 ve 1970'lerde Almanya Milli Takımı'nın kullandığı gibi yakası ve kol kenarları siyah, forma numarası 06 olan, beyaz forma ile siyah krampon giydi.
2010 yılında Güney Afrika'da düzenlenen Dünya Kupası'nın resmi maskotu ise "futbol sahasında kamufle olmak amacıyla saçlarını yeşile boyayan", maceraperest Afrika leoparı Zakumi oldu. Bu sevimli maskotun adı, Güney Afrika'nın uluslararası plaka işareti "ZA" ile 2010 yılına atıfta bulunmak amacıyla birçok yerli dilinde "10" anlamına gelen "Kumi" ifadelerinin yan yana getirilmesiyle oluştu.

Diğer maskotlar
Dünya Kupası'nda kullanılan diğer maskotlar, Meksika 1970'te kafasında Meksika şapkasıyla "Juanito" adlı bir çocuk, Batı Almanya 1974'te "Tip ve Tap" adlı Alman kardeşler, Arjantin 1978'de küçük futbolcu "Gauchito" oldu.
İspanya 1982'de "Naranjito" isimli, gülümseyen bir portakal, maskot olarak kullanıldı.
Meksika 1986'nın maskotu, Meksika mutfağının vazgeçilmezlerinden, acı biber "Pique" idi. Bu sevimli biberin elinde bir top, kafasında da boyundan büyük bir Meksika şapkası bulunuyordu.
İtalya 1990'ın maskotu, "Ciao" ise kafası toptan, vücudu İtalya bayrağının rengindeki küplerden yapılmış bir insan figürüydü.
Güney Kore-Japonya 2002'nin maskotu için de 3 dijital karakter seçildi. "Ato, Kaz, ve Nik" isimleri verilen karakterler, turuncu, mor ve mavi renkleriyle futbolseverlerin karşısına çıktı.



Kadınların erkekleri geçmesi beklenen ekstrem sporlar açıklandı

Kenya'dan Sharon Lokedi, 21 Nisan 2025 tarihinde 129. Boston Maratonu Kadınlar klasmanında bitiş çizgisini geçerek yarışı kazandı (Reuters)
Kenya'dan Sharon Lokedi, 21 Nisan 2025 tarihinde 129. Boston Maratonu Kadınlar klasmanında bitiş çizgisini geçerek yarışı kazandı (Reuters)
TT

Kadınların erkekleri geçmesi beklenen ekstrem sporlar açıklandı

Kenya'dan Sharon Lokedi, 21 Nisan 2025 tarihinde 129. Boston Maratonu Kadınlar klasmanında bitiş çizgisini geçerek yarışı kazandı (Reuters)
Kenya'dan Sharon Lokedi, 21 Nisan 2025 tarihinde 129. Boston Maratonu Kadınlar klasmanında bitiş çizgisini geçerek yarışı kazandı (Reuters)

Yeni bir araştırmaya göre kadın sporcular, erkek rakipleriyle aralarındaki performans farkını kapatıyor ve yakında ultra maraton gibi ekstrem spor etkinliklerinde onları geçebilir.

Erkekler tarihsel olarak Olimpik 100 metre müsabakaları gibi atletizm yarışlarında kadınlardan daha iyi performans gösterirken, kadınlar atıcılık ve binicilik gibi sporlarda üstünlük sağlıyor.

Atletizmde cinsiyetler arasındaki performans farkı da 20. yüzyıldan bu yana daraldı ve sonrasında bir durağanlık dönemi yaşandı.

Hakemli dergi Frontiers in Physiology'de yayımlanan yeni bir çalışma, kadın atletlerin ultra maraton ve Arktik keşif gezilerinde erkeklerle aralarındaki performans farkını hızla kapattığını ve bu alanlarda bir gün onları geçebileceklerini ortaya koyuyor.

Bilim insanlarının egzersiz veya spor performansındaki cinsiyete özgü farklılıklar hakkında bildiklerinin çoğu bugüne kadar laboratuvar temelli çalışmalardan elde edildi.

Araştırmacılar bu çalışmaların iyi kontrol edilmesine ve fizyolojik mekanizmalarla ilgili bilgiler ortaya koymasına rağmen "gerçek dünya"yla pratik bir bağlantı eksikliği taşıdığını söylüyor.

Ekstrem sporlarda gerçek dünyadaki atletik performans daha yakından gözlemlendiğinde, erkekler ve kadınlar arasındaki farkın genel olarak kapandığı ortaya çıkıyor.

Örneğin erkekler maraton dünya rekoru halihazırda 2 saat 35 saniyeyle, hayatını kaybeden Kenyalı atlet Kelvin Kiptum'a ait ve bu rekor 2023'teki Chicago Maratonu'nda kırılmıştı.

Buna karşılık, kadınlar rekoru aynı etkinlikte yine Kenyalı Ruth Chepng'etich tarafından 2 saat 9 dakika 56 saniyeyle kırılmuştu. Bu rekor, erkek atletin sadece 10 dakika kadar gerisinde.

Daha önce 2002'de koşu efsanesi Pamela Reed, Kaliforniya'daki Death Valley'de düzenlenen 218 km'lik zorlu bir yarış olan Badwater Ultra Maratonu'nu tüm erkek rakiplerini yenerek kazanmıştı.

Güç, kuvvet ve hız gibi özellikler genellikle erkeklerde daha yüksek olsa da son zamanlarda yapılan çalışmalar, bir etkinliğin mesafesi veya süresi arttıkça cinsiyetler arasındaki atletik performans farkının azaldığını gösteriyor.

Bilim insanları rüzgarı kesmek için geliştirilmiş ayakkabılar ve tavşan atletler gibi gelişmelerin yanı sıra daha iyi beslenmenin, bu türden ekstrem atletizm etkinliklerinde performans açığını kapatabileceğini söylüyor.

Ayrıca ekstrem koşullar altında kadınlar erkeklerden daha fazla metabolik verimlilik sergiliyor gibi görünüyor.

Özellikle aşırı soğuk koşullarda gerçekleştirilen etkinlikler sırasında böyle bir durum olduğu anlaşılıyor.

Son çalışmaya göre uzak bir yerde desteksiz bir şekilde yapılan 200 kilometrelik bir Arktik kış keşif gezisi olan Alaska Mountain Wilderness Ski Classic sırasında, kadınların yük taşımada harcadığı toplam enerji erkeklere kıyasla daha düşüktü.

Kadın sporcularda soğuğa bağlı vücut ısısı üretiminin, erkeklere kıyasla daha düşük bir sıcaklıkta aktive olduğunu fark eden araştırmacılar, bu olguya "Arktik kayma" adını veriyor.

Bilim insanları, bu fizyolojik sürecin soğuk stresi altındaki metabolik taleplerini azaltıyor olabileceğinden şüpheleniyor.

Son 40 yılda, 6, 72, 144 ve 240 saat süren etkinliklerde erkekler ve kadınlar arasındaki yarış süreleri arasındaki fark yaklaşık yüzde 3 oranında azaldı.

Erkekler ve kadınlar benzer sayılarda yarıştığında fark daha da azalıyor ancak elit erkek sporculara kıyasla bu tür ultra etkinliklere daha az sayıda elit kadın sporcu katılıyor.

Bilim insanları, dünyanın en uzun ve en soğuk ultra maratonu olan Yukon Arktik Ultra (YAU) gibi zorlu ekstrem spor etkinliklerine katılanlardan alınan plazma, serum, dışkı, saç, kas ve yağ dokusu örneklerini analiz eden daha ileri çalışmalar yapmayı umuyor.

Araştırmacılar şöyle diyor: 

Ekstrem ortamlarda gerçekleştirilen dayanıklılık etkinliklerinden elde edilen veriler, kadınların fiziksel ve besinsel stres altında metabolik olarak daha fazla olmasa da eşit derecede dirençli olabileceğini gösteriyor.

Independent Türkçe