Tunus Frankofoni Zirvesi’ne hazırlanıyor

Tunus’ta Frankofoni Zirvesi’nin başarılı bir şekilde gerçekleştirilmesi için yoğun hazırlıklar devam ediyor. Zirve 19-20 Kasım’da gerçekleştirilecek

Tunus Cumhurbaşkanı Kays Said (Reuters)
Tunus Cumhurbaşkanı Kays Said (Reuters)
TT

Tunus Frankofoni Zirvesi’ne hazırlanıyor

Tunus Cumhurbaşkanı Kays Said (Reuters)
Tunus Cumhurbaşkanı Kays Said (Reuters)

Uluslararası Frankofoni Örgütü Genel Sekreteri Louise Mushikiwabo, 19-20 Kasım tarihlerinde Tunus’ta düzenlenecek Frankofoni Zirvesi’nin başarılı bir şekilde gerçekleştirilmesine yönelik iyimserliğini dile getirirken, tüm taraflar ve kurumlar tarafından gösterilen çabalardan duyduğu memnuniyeti de dile getirdi. Zirvenin çok sayıda Frankofon ülkenin heyetlerinin katılımına sahne olacağını da vurguladı.
Mushikiwabo, Tunus’un güneydoğusunda zirvenin düzenleneceği yer olan Cerbe adasını ziyareti sırasında, Tunus Turizm Bakanı Muhammed Muiz Bilhüseyin tarafından karşılandı. Geçen cumartesi akşamı ülkeye gelen Mushikiwabo, Tunus’ta bulunmaktan duyduğu memnuniyeti dile getirdi ve zirvenin düzenlenmesi için son hazırlıklar hakkında bilgi aldı.
Bilhüseyin ülkesinin bu küresel etkinliğin başarılı bir şekilde tamamlanması için gerekli tüm koşulları sağladığını vurgularken, gerek çeşitli turistik konaklama işletmelerinde gerekse Frankofon köyünde, turistik restoranlarda, resmi turistik rotalarda ve zirvenin düzenleneceği noktadaki tüm turizm işletmelerinin Tunus’un konuklarını ağırlamaya hazır olduğunu vurguladı.
Tunus, bu önemli uluslararası ekonomik etkinliği düzenleyerek, Frankofon alanı ülkeleri ve dışında, ortaklık, yatırım ve dijitalleşme başta olmak üzere bir dizi alanda işbirliği ve ortaklığı güçlendirmek amacıyla Tunus’u ve 50’den fazla diğer ülkeyi temsil eden işadamları, kurumlar, proje fikri sahipleri, uzmanlar ve karar vericiler arasında diyalog kurulması için ülkeyi bir platform halinde getirmeyi amaçlıyor.
Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgiye göre Tunus Dışişleri Bakanlığı’nda Kamu Diplomasisi ve Enformasyon Direktörü Muhammed Trablusi yaptığı açıklamada, Tunus’un ev sahipliği yaptığı Frankofoni Zirvesi’ne 30’dan fazla devlet ve hükümet başkanının katılacağını belirtmişti. Trablusi ülkenin bir turizm ve yatırım destinasyonu imajı kazanmasını desteklemek amacıyla, bu uluslararası etkinliğin iyi bir şekilde kullanılması çağrısında bulundu. Zirvenin, Kasım 2021’in sonundan bu yılın Kasım ayının sonuna kadar, bir yıl ertelenmesinin arkasında siyasi nedenler olduğunu reddetti. “O dönemde, dünya pandemiden geri kalanlar sıkıntılar ve sağlık sonuçları sebebiyle acı çekiyordu. Tunus ve katılımcı ülkelerin isteğiyle zirve yüz yüze olarak gerçekleştirilecekti. Bu da, büyük bir katılım sağlanması için zirveyi bir yıllığına ertelemek için bir fikir birliğine varılması ile sonuçlandı” ifadelerini kullandı.
Zirvenin ertelenmesi kararı birçok siyasi boyutta alındı. Kays Said yönetimine karşı çıkan siyasi ve hukuksal taraflar, bunu, Frankofoniyi destekleyen ülkelerin, kısa bir süre önce Tunus’ta istisnai önlemleri açıklamış olan yönetimden uzaklaştığının teyidi olarak değerlendirdiler. İstisnai adımlar kapsamında, parlamento feshedilmiş, hükümeti görevden alınmıştı. Ayrıca Said o dönemde, anayasal kurumları ‘darbe yapmakla’ itham etmişti.
Tunus Cumhurbaşkanı, ülkesinin zirveye belirlenen zamanda ev sahipliği yapmaya hazır olduğunu açıkladı. Muhalif siyasi partileri, devlete karşı halkı kışkırtmak ve bu zirvenin düzenlenmesini engellemeye çalışmakla itham etti.
Said, bazı tarafların ‘Fransa ile ilişkileri yıpratmaya’ çalıştıklarına dair haberler duyduğunu söyledi. Ayrıca “Dün iktidarda olan, seminerler düzenleyen ve açıklamalarda bulunan kişi, Cerbe adasında zirvenin düzenlememelerini istemek için bazı başkentlere ve partilere yöneldi” ifadelerini kullandı. Cumhurbaşkanı bu ifadeleri ile, 2021’de siyasi nedenlerle Frankofon Zirvesi’nin düzenlenmesini engellemek için birkaç ülkeyle birlikte çalıştığını doğrulayan eski Başbakanı Munsif Merzuki’yi ima ediyordu.
Said, organizasyonun başarılı bir şekilde tamamlanması için devam eden güvenlik ve lojistik hazırlıkların aynı sıra, bu uluslararası etkinliğin altyapısını ve güvenlik hazırlıklarını iyileştirmek için Tunus devlet bütçesinden harcanan fonlara rağmen, Cerbe’deki zirvenin iptal edilmesine yönelik çalışmalara karşı duran ve zirveye katılacağını belirten ülke sayısının 50’ye ulaştığını belirtti.
Tunus geçen yıl boyunca Fransa ve Kanada başta olmak üzere Fransızca konuşulan 80’e yakın ülkenin katılım olacağını öngörmüştü.
Beklenen Frankofon Zirvesi etkinliklerinin ‘Çeşitlilik Çerçevesinde İletişim: Frankofon Alanında Gelişme ve Dayanışmanın Bir Kolu Olarak Dijital Teknoloji’ sloganı altında düzenlenecek. Program kapsamında, ‘Frankofon Alanında Ortak Büyüme’ sloganı altında ‘Tunus Frankofoni Köyü’ ve ’Frankofoni Ekonomi Forumu’ gibi çeşitli etkinlikler gerçekleştirilecek.



Gazze ateşkesi: Arabulucular garanti krizini nasıl aşacak?

Gazze Şeridi'nde yıkılan binaların ardından güneş batarken (AFP)
Gazze Şeridi'nde yıkılan binaların ardından güneş batarken (AFP)
TT

Gazze ateşkesi: Arabulucular garanti krizini nasıl aşacak?

Gazze Şeridi'nde yıkılan binaların ardından güneş batarken (AFP)
Gazze Şeridi'nde yıkılan binaların ardından güneş batarken (AFP)

ABD Başkanı Donald Trump'ın önümüzdeki hafta İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile Beyaz Saray'da bir araya gelerek Gazze Şeridi'nde olası bir ateşkesle ilgili gelişmeleri ele alması bekleniyor.

Ancak Şarku’l Avsat'a konuşan uzmanların tahminlerine göre, Netanyahu'nun siyasi geleceğinin parçalanmasından korkarak Gazze'deki savaşı kalıcı olarak durdurmayı reddetmesi ışığında, Hamas'ın ısrar ettiği savaşı durdurma garantisi krizi bir ‘ikilem’ olmaya devam ediyor. Arabulucuların savaşı sona erdirecek tüm fikir ve önerilerin tartışıldığı kısmi bir ateşkese gitmekten başka çareleri olmadığına dikkat çeken uzmanlar, Trump'ın İsrail Başbakanı’yla görüşmesi sırasında bu konuyu çözmek için yapacağı baskıya güveniyor.

Hamas dün bu garantilerin önemini vurguladı.

Hamas Siyasi Büro Başkanı’nın Medya Danışmanı Tahir en-Nunu CNN'e verdiği demeçte, “Ciddiyiz ve bir anlaşmaya varmaya hazırız; savaşı sona erdirmek için gerekli şartlar açık olduğu takdirde her türlü teklifi kabul etmeye hazırız” dedi.

dsfrg
İsrail'in dün Gazze Şeridi'ne düzenlediği bombardıman sırasında yükselen dumanlar (AFP)

Hamas liderlerinden Mahmud Merdavi dün yaptığı açıklamada, herhangi bir anlaşmanın ‘saldırganlığın tamamen durdurulması, işgal güçlerinin geri çekilmesi, insani protokole uyulması ve varılacak herhangi bir anlaşmanın fiilen uygulanmasını sağlayacak açık garantilere’ bağlı olması gerektiğini söyledi.

Garanti ikilemi

Geçtiğimiz ay İsrail ile İran arasındaki çatışmaların durmasının ardından yeniden gündeme gelen garanti talebi, müzakerelerin ivme kazandığı bir dönemde güçlü bir şekilde ortaya çıktı.

Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati pazar akşamı televizyonda yayınlanan bir röportajda şunları söyledi: “Şu anda masada olan ve üzerinde çalıştığımız şey, bir dizi esirin serbest bırakılması ve ateşkesin sürdürülmesi için gereken ivmeyi yaratacağı umuduyla insani ve tıbbi yardımın mümkün olan en kısa sürede girmesi karşılığında İsrail saldırganlığının 60 günlük bir ateşkesle durdurulmasıdır.”

Abdulati, “İsrail ve İran arasında ateşkes sağlandıktan sonra Gazze Şeridi'ne odaklanmak isteyen bir Amerikan vizyonu var. Gelecekteki herhangi bir anlaşmanın ateşkesin sürdürülebilirliğini sağlamak ve İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik saldırganlığının yeniden başlamasını önlemek için yeterli miktarda garanti içermesi gerektiğine dair bir Amerikan anlayışı var” ifadelerini kullandı.

xscdfgt
Gazze Şeridi'ndeki İsrail saldırılarında hayatını kaybedenlerin cenaze töreninde gözyaşı döken Filistinliler (Reuters)

Şarku’l Avsat’ın Reuters'tan aktardığına göre, son ateşkes çabaları hakkında bilgi sahibi olan Filistinli ve Mısırlı kaynaklar, arabulucu rolü oynayan Katar ve Mısır'ın savaşın her iki tarafıyla temaslarını yoğunlaştırdığını, ancak yeni bir görüşme turu için henüz bir tarih belirlenmediğini belirtti.

Katar Başbakanı ve Dışişleri Bakanı Şeyh Muhammed bin Abdurrahman Al Sani ile dün bir telefon görüşmesi yapan Mısır Dışişleri Bakanı, Gazze Şeridi'ndeki son gelişmeleri ve iki ülkenin ‘ateşkesi yeniden başlatmak, Filistin halkını bu zulümden kurtarmak, esir ve mahkûmları serbest bırakmak ve Gazze Şeridi'ne acil ve engelsiz insani yardım akışını sağlamak’ için ABD ile ortak çabalarını ele aldı.

Hamas, savaşı sona erdirecek bir anlaşmanın parçası olması halinde kalan tüm esirleri serbest bırakmaya hazır olduğunu ifade ederken, İsrail esirlerin serbest bırakılması gerektiğini ve savaşın sona ermesinin Hamas'ın silahsızlanmasına ve Gazze Şeridi'ni yönetmekten uzaklaşmasına bağlı olduğunu savunuyor.

‘Dikenli konular’

Mısır Düşünce ve Stratejik Araştırmalar Merkezi Genel Müdür Yardımcısı Tümgeneral Muhammed İbrahim ed-Duveyri, Hamas'ın talep ettiği garanti krizinin çözümünün kolay olmadığını düşünüyor. Ed-Duveyri, “İsrail'in reddetme ısrarı var. Zira savaşın sona ermesi şu anda Netanyahu hükümetinin yıkılması anlamına geliyor (...) Bu, Filistin hareketinin silahsızlandırılması ve liderlerinin sürgüne gönderilmesi konusundaki ısrarına ek olarak gerçekleşiyor” şeklinde konuştu.

Ed-Duveyri, arabulucuların, fikirlerin ortaya atılacağı, garantiler hakkında tartışmaların yapılacağı ve şartlarının anlaşmada açıkça belirtileceği geçici bir ateşkese gitmekten başka çaresi olmadığına inanıyor. Ed-Duveyri, “Garantiye ihtiyaç duyan tek şey savaşın durması değil; İsrail'in nihai çekilmesi de bir kriz ve Hamas'ın silahları gibi çetrefilli bir konu. Bu ve benzeri konular nihai statü müzakerelerine ertelenmeli” dedi.

fgthy
Gazze Şeridi'nin orta kesimindeki Deyr el-Balah'a düzenlenen İsrail saldırısında hayatını kaybeden Filistinlilerin cenaze töreninde gözyaşı döken bir çocuk (Reuters)

Filistinli siyasi analist Eymen er-Rakab, mevcut krizin garantiler ve Washington'un gelecekte savaşı durdurma garantisi konusundaki tutumuna karar vermemiş olmasıyla ilgili olduğuna inanıyor. Er-Rakab, Gazze Şeridi'ndeki zor koşullar ışığında Hamas'ın kabul edeceği geçici bir ateşkesin sonuçlanmasının ardından garantiler krizinin arabulucular tarafından yapılacak sonraki görüşmelerin bir parçası olmasını bekliyor.

Hamas'ın garantiler konusundaki ısrarı, Trump'ın dün yaptığı açıklamada pazartesi günü Beyaz Saray'da Netanyahu ile yapacağı görüşmede Gazze ve İran'daki durumu ele alacağını duyurmasıyla birlikte geldi. Şarku’l Avsat’ın Reuters'tan aktardığına göre Trump, “Gazze Şeridi'nde ateşkes sağlanmasını ve esirlerin geri dönmesini umuyoruz ve bunun önümüzdeki hafta içinde gerçekleşmesini bekliyoruz” dedi.

dfgth
Gazze Şeridi'nin orta kesiminde İsrail tarafından bombalanan bir bölgeyi inceleyen Filistinliler (Reuters)

Netanyahu dün yaptığı açıklamada, geçen ay İran ile 12 gün süren savaşta elde ettiğini söylediği ‘büyük zaferin’ ardından Trump ile görüşmek üzere önümüzdeki hafta ABD'ye gideceğini söyledi.

Beyaz Saray Sözcüsü Karoline Leavitt pazartesi günü düzenlediği basın toplantısında, Netanyahu'ya yakınlığıyla bilinen İsrail Stratejik İşler Bakanı Ron Dermer'in Gazze savaşının sona erdirilmesi konusunu görüşmek üzere Beyaz Saray yetkilileriyle bir araya gelmek üzere bu hafta Washington'da olacağını belirtti.

Bilgi sahibi Mısırlı kaynaklar dün yerel medyaya, ‘İsrail ve Hamas'ın sadece geçici bir ateşkes değil, kapsamlı bir takas anlaşması yapmaları için son saatlerde Mısır'ın artan baskısı’ hakkında konuştu.

Kaynaklar, çeşitli taraflardan heyetlerin önümüzdeki 72 saat içinde Kahire'ye gelmesinin beklendiğini, her iki tarafı temsil eden şahsiyetlerin ise anlaşmazlık noktalarını çözmek üzere halihazırda Kahire'de bulunduğunu söyledi.

sdfrgty
İsrail'in Gazze şehri sahiline düzenlediği saldırıda hayatını kaybeden akrabasının cenazesi başında gözyaşı döken Filistinli bir kadın (AFP)

Kaynaklara göre Netanyahu, ‘kapsamlı bir anlaşmaya varma ihtimali olan müzakereleri engellerken, Amerikalı arabulucu tam bir ateşkesi içeren anlaşmayı onaylaması karşılığında Netanyahu'nun siyasi kariyerini hapishanede sonlandırmayacak şekilde İsrail içinde tam bir beraat üzerinde çalışmayı teklif ediyor.’

Trump ile Netanyahu arasında Gazze konusunda yeni bir geçici anlaşmaya varılması için daha fazla görüşme yapılmasını bekleyen ed-Duveyri, ‘Washington'un bu krizi sona erdirmek için oynayacağı büyük bir rol olduğunu, önyargılı olmaması ve krizi mümkün olan en kısa sürede sona erdirmek için Mısır ve Katar ile birlikte çalışması gerektiğini’ belirtti.

Netanyahu'nun Washington ziyaretinin Gazze Şeridi için yeni bir anlaşmaya varılmasında ‘belirleyici’ olacağına inanan er-Rakab, Trump'ın Netanyahu’ya baskı yaparak Washington'dan ateşkes ilan edebileceğini ve bunun gerçekleşmesi halinde Hamas'ın ateşkesi kabul edeceğini ve ABD’nin anlaşmanın uygulanması sırasında garantilerin görüşüleceği sözünü vereceğini düşünüyor.