Türkiye, Devlet Yüksek Konseyi ile Trablus hükümeti arasında arabulucu

Dibeybe, yeniden seçim manevrası yapıyor. Mişri ise egemen pozisyonlar için adaylık kapısını açtı

Mişri’nin Trablus’ta Türkiye büyükelçisi ile görüşmesinden bir görüntü (Libya Devlet Yüksek Konseyi)
Mişri’nin Trablus’ta Türkiye büyükelçisi ile görüşmesinden bir görüntü (Libya Devlet Yüksek Konseyi)
TT

Türkiye, Devlet Yüksek Konseyi ile Trablus hükümeti arasında arabulucu

Mişri’nin Trablus’ta Türkiye büyükelçisi ile görüşmesinden bir görüntü (Libya Devlet Yüksek Konseyi)
Mişri’nin Trablus’ta Türkiye büyükelçisi ile görüşmesinden bir görüntü (Libya Devlet Yüksek Konseyi)

Türkiye, Libya’daki büyükelçisi aracılığıyla Devlet Yüksek Konseyi Başkanı Halid el-Mişri ile ülkesindeki ertelenen seçimlerle manevrasını yineleyen Ulusal Birlik Hükümeti (UBH) Başbakanı Abdulhamid Dibeybe arasındaki krize müdahil oldu.
Devlet Yüksek Konseyi’nin üst düzey devlet kurumları için adaylık kapısını açtığını ilan etmesinden birkaç saat sonra Mişri, geçen salı günü başkent Türkiye’nin Trablus Büyükelçisi Kenan Yılmaz ile bir araya geldi. Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgilere göre Türkiye, konseyin toplantı düzenlemeyi engelleme çabalarını redderken Büyükelçi Kenan Yılmaz, siyasi taraflar arasındaki diyaloğun, anlaşmazlıkları çözmenin doğru yolu olduğunu dile getirdi.
Mişri, Libya’daki siyasi sahneye dair gelişmeleri ve mevcut krizi çözmenin yollarını ele aldıklarını, ayrıca seçimleri düzenlemeye hazırlık olarak anayasal mutabakatın gerekliliği üzerinde durduklarını söyledi. Mişri ayrıca, Libya Siyasi Diyalog Forumu (LSDF) üyeleriyle de ‘diyaloğu destekleme, tüm tarafların görüşlerini anayasal bir kural ve birleşik bir yürütme yetkisi üzerinde anlaşmaya yaklaştırma’ yollarını görüştü.
Dibeybe ise Birleşmiş Milletler Libya Özel Temsilcisi ve BM Libya Destek Misyonu (UNSMIL) Başkanı Abdullah Batili’nin ülkede herhangi bir karışıklığın yaşanmaması için geçiş aşamalarının seçimler yoluyla sona erdirilmesinin önemine olan duyarlılığını takdir etti. Dibeybe’ye göre Batili, bazı kurumların seçimleri engellemek üzere sarf ettiği çabaların, ülkenin geleceğine yönelik bir tehdit olduğunu belirtti. Aynı şekilde Dibeybe, yerel gençlik konseylerinin başkanlarının yemin törenine katıldığı sırada, ülkedeki temel seçenek olarak yasama ve cumhurbaşkanlığı seçimlerinin yapılması için tüm çabaların seferber edilmesinde gençlerin rolüne dikkati çekti.
UBH Dışişleri Bakanı Necla el-Mankuş, 16 Kasım’da Trablus’u ziyaret eden üst düzey bir Tunus heyetiyle ‘ikili iş birliği ilişkilerini ve iki halkın çıkarlarına hizmet edecek şekilde iki ülkeyi bir araya getiren stratejik ortaklığın güçlendirilmesi meselesini’ ele aldı.
Aynı şekilde Dibeybe, yaptığı açıklamada bakanlara, müsteşarlara ve kurum başkanlarına, kamu kurumlarına ve sivil kurumlara refakat ve koruma amaçlı motorize araçları ‘bakanlar ve benzerleri için en fazla 2 araçla’ sınırlama, zorunlu olmadıkça koruyucu silahları teşhir etmeme talimatı verdiğini söyledi. Ayrıca Savunma ve İçişleri Bakanlarına da bu kararın uygulanmasını koordine etme çağrısı yaptı.
Öte yandan Başkanlık Konseyi Başkanı Muhammed el-Menfi, Afrika Birliği (AfB) heyetiyle yaptığı görüşmede Kongo-Brazzaville Başkanı ve AfB misyonunun konseyin Libya’da barış ve istikrarı sağlamaya yönelik çabalarına verdikleri desteğe övgüde bulundu.
Fransa’nın Trablus Büyükelçisi ile ülkedeki siyasi ve ekonomik gelişmeleri ele alan Fethi Başağa başkanlığındaki paralel İstikrar Hükümeti ise ülkenin doğusunda kanser olan 9 çocuğun ölümünden sorumlu olanların hesap vermesi çağrısı yaptı. Hükümet, Merkez Bankası’nın iki ay önce yurt dışında tedavi görmeleri kararı almasına rağmen hastane için akreditif açılmasına onay vermeme politikası da dahil olmak üzere, bankacılık işlemlerindeki gecikmenin ölüme neden olduğuna dikkati çekti. Sağlık Bakanlığı, bankanın bir an önce akreditif açılma zorunluluğu getirilmesi için yasama ve denetleyici makamlara müdahale çağrısında bulundu.
Diğer taraftan Halife Hafter liderliğindeki Libya Ulusal Ordusu (LUO), güçlerinin ülkenin güneyindeki maden sahası yakınında 7 DEAŞ teröristini öldürdüğünü açıkladı. Ordunun askeri medya biriminden yapılan açıklamada, Tümgeneral Tarık bin Ziyad el-Muazzaz’ın özel görev gücünün, DEAŞ’a yönelik askeri operasyon düzenlediği ve kimliği belirtilmeyen 2 Arap uyruklu teröristin yakalandığı aktarıldı.



Hamas iki aylık ateşkesi ihtiyatlı bir şekilde değerlendiriyor

İsrail'in Han Yunus'a düzenlediği saldırıda hayatını kaybedenler için düzenlenen cenaze töreninde gözyaşı döken Filistinli bir kadın (AFP)
İsrail'in Han Yunus'a düzenlediği saldırıda hayatını kaybedenler için düzenlenen cenaze töreninde gözyaşı döken Filistinli bir kadın (AFP)
TT

Hamas iki aylık ateşkesi ihtiyatlı bir şekilde değerlendiriyor

İsrail'in Han Yunus'a düzenlediği saldırıda hayatını kaybedenler için düzenlenen cenaze töreninde gözyaşı döken Filistinli bir kadın (AFP)
İsrail'in Han Yunus'a düzenlediği saldırıda hayatını kaybedenler için düzenlenen cenaze töreninde gözyaşı döken Filistinli bir kadın (AFP)

Hamas kaynaklarına göre Hamas yönetimi, ABD Başkanı Donald Trump'ın İsrail'in şartlarını kabul ettiğini açıkladığı Gazze Şeridi'nde iki aylık (60 günlük) ateşkes önerisini inceliyor.

Şarku’l Avsat'a konuşan kaynaklar, bu kaynaklardan birinin önerideki ‘tuzaklar’ olarak nitelendirdiği hususlar nedeniyle yeni öneri üzerindeki müzakerelerde ‘ihtiyatlı’ davranıldığını ve kaynakların tahminlerine göre ‘savaşı sona erdirecek net bir şart’ konusunun halen belirsiz olduğunu söyledi.

Gazze Şeridi'ndeki ateşkes müzakereleri, 20 aydır devam eden ve on binlerce kişinin ölümüne yol açan savaşı sona erdirecek kapsamlı bir anlaşmaya varmak üzere müzakerelerin ikinci aşamada sürdürülmesi temelinde geçici bir anlaşmaya varılması amacıyla ABD'nin de aralarında bulunduğu arabulucular tarafından hummalı bir çalışmaya sahne oluyor.

Xnjc
Gazze Şeridi'nin orta kesiminde İsrail tarafından bombalanan bir bölgeyi inceleyen Filistinliler (Reuters)

Trump dün akşam sosyal medya platformu Truth Social üzerinden yaptığı paylaşımda, İsrail'in yeni bir ateşkes önerisini kabul ettiğini duyurdu ve yönetiminden temsilcilerin ‘İsraillilerle Gazze konusunda uzun ve verimli bir toplantı’ yaptığını açıkladı.

Hamas'ın savaşın sona ermemesine ilişkin kaygılarına dolaylı bir yanıt verdiği anlaşılan Trump, 60 günlük süre zarfında tüm tarafların savaşı sona erdirmek için çalışacağını söyledi.

Trump, Hamas'ı anlaşmayı kabul etmeye çağırdı ve anlaşmayı reddetmenin vahim sonuçları olacağı konusunda uyardı. Trump, “Hamas'ın Ortadoğu'nun iyiliği için bu anlaşmayı kabul etmesini umuyorum. Çünkü durum daha iyiye gitmeyecek, daha da kötüleşecek” ifadelerini kullandı.

Güncellenmiş bir versiyon

Hamas'tan önde gelen kaynaklar Şarku’l Avsat'a Trump'ın bahsettiği teklifin ‘harekete ulaştığını’ ifade ederek, bunun ‘ABD’nin Ortadoğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff'un önceki teklifinin güncellenmiş bir versiyonu’ olduğunu belirtti.

Kaynaklar, Hamas liderliğinin ‘varılabilecek herhangi bir anlaşmayı destekleyecek bir Filistin mutabakatı’ elde etmek amacıyla öneriyi Filistinli gruplara ilettiğini bildirdi.

Ckkdk
Hamas'ın silahlı kanadı İzzeddin el-Kassam Tugayları mensupları (Reuters)

Bazı Hamas kaynaklarına göre yeni öneri de öncekiler gibi Filistinlilerin haklarını karşılayan tüm talepleri karşılamıyor ve aşılması gereken pek çok tuzak içeriyor. Muhtemelen derinlemesine incelendikten sonra, gruplarla istişare edilerek kapsamlı bir Filistin pozisyonu ile yanıt verilecek.

Görmezden gelinen noktalar

Hamas'tan bir kaynak ‘bu teklifin, özellikle 60 günlük ateşkes olarak bilinen Witkoff teklifinde Katarlı arabulucu tarafından sunulan bazı değişikliklerle ilgili olarak son günlerde ve haftalarda yapılan toplantılarda müzakere heyetinin talep ettiği bazı noktaları görmezden geldiğine’ dikkat çekti.

Hamas'tan aynı kaynaklar, Filistinli grupların ‘İsrail'in Gazze Şeridi'nden çekilmesi konusuyla ilgili net maddelere ihtiyaç duyduklarını ve savaşın sona ermesiyle ilgili net bir madde elde etme ihtiyacında ısrar ettiklerini’ doğruladı.

Kaynaklar ayrıca, ‘insani yardım protokolünün özellikle hastanelerin, okulların ve altyapının yeniden inşasıyla ilgili maddesinin halen gevşek olduğu ve İsrail'in bunu yapması için herhangi bir zorunluluk taşımadığı’ uyarısında bulundu. Kaynaklara göre madde sadece Gazze Şeridi'ne yardım taşıyan tırların sayısının arttırılmasından bahsediyor.

Değişikliklerle birlikte olumlu tahminler

Kaynaklar, ‘müzakerelerin ardından, arabuluculara iletilecek bazı değişikliklerle birlikte teklifin olumlu karşılanmasını’ bekliyor.

Ancak diğer kaynaklar, ‘önerinin şu anki haliyle gönülsüzce kabul edileceğini’ belirterek, “Kabul, arabulucuların ve ABD'nin müzakereler devam ettiği sürece anlaşmanın devamını garanti altına alma taahhüdü, yani müzakereler devam ettiği sürece 60 gün sonra savaşın yeniden başlamayacağına dair verdikleri bazı güvenceler ışığında gerçekleşecek” dedi.

Kaynaklar, işlerin Filistin halkının isteklerine uygun şekilde gitmesi halinde bir ya da iki hafta içinde bir anlaşmaya varılabileceğini öne sürdü.

Buna karşılık bazı kaynaklar, Trump'ın ve İsrail'in “bu dosyada olumlu gelişmeler olduğu” yönündeki açıklamalarının bir aldatmaca olduğu tahmininde bulunarak, “Teklif derinlemesine inceleniyor” dedi ve yanıtın gelmesinin uzun sürmeyeceğini bildirdi.

Sayıyla ilgili bir sorun yok

Kaynaklar, şu anda meselenin esas olarak serbest bırakılacak İsrailli esirlerin sayısı ya da bunlar arasında ölenlerin cesetlerinin teslimi süreciyle ilgili olmadığına dikkat çekti. İsrail Kanal 14 televizyonunun İsrailli bir siyasi kaynaktan aktardığına göre, savaşı sona erdirmeye yönelik herhangi bir formüle, Amerikan tarafının Hamas'ın silahsızlandırılması ve liderlerinin Gazze Şeridi dışına gönderilmesiyle ilgili taleplerinin karşılanmaması halinde İsrail'in çatışmalara yeniden başlayabileceğini garanti eden bir mektup eşlik edecek.

İsrail'in savaşı sona erdirme şartını, koşullarının yerine getirilmemesi halinde yeniden savaşa dönme konusunda Amerikan garantisi almaya bağladığı açıkça görülüyor.

Sunulan teklifin küçük değişikliklerle Witkoff'un teklifiyle aynı olduğuna dikkat çeken bir kaynak, İsrail'in Hamas yönetimine son verilmesi, Gazze Şeridi'nin silahsızlandırılması ve hareketin üst düzey liderlerinin yurt dışına sürgün edilmesi gibi önemli şartlarında halen ısrarcı olduğunu kaydetti.

Mfkdj
ABD Başkanı Donald Trump'ın Ortadoğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile birlikte (DPA)

Diğer yandan İsrail'in ilerleme fırsatı olduğunu düşünmesi halinde bir İsrail heyetinin yakında Katar'a gidebileceği belirtildi.

İsrail Yayın Kurumu ile İsrail Kanal 12 ve Kanal 13 televizyonları tarafından Trump'ın açıklamalarından önce yayınlanan bir haberde, müzakerelerde önemli bir ilerleme kaydedildiği ve Katar'ın Witkoff'un önerisinde yaptığı değişikliklerin İsrail tarafından kabul edilebilir olduğu, ancak halen üzerinde çalışıldığı belirtildi.

İsrail Yayın Kurumu'na göre Katar tarafından sunulan öneri 60 günlük ateşkesi, esirlerden 8'inin ilk gün, 2'sinin ellinci gün sağ olarak serbest bırakılmasını ve kaçırılan 18 İsraillinin cesedinin 3 aşamada teslim edilmesini içeriyor.

Değiştirilen teklif, İsrail ordusunun Gazze Şeridi'nin güneyinde yakın zamanda İsrail tarafından oluşturulan ve Han Yunus'u Refah'tan ayıran Morag Ekseni’ne çekilmesini öngörüyor ki bu da İsrail güçlerinin bu bölgenin kontrolünü elinde tutmaya devam etmesi anlamına geliyor. Hamas bunu şiddetle reddediyor ve İsrail’in Gazze Şeridi'nin tüm bölgelerinden tamamen çekilmesinde ısrar ediyor.

Söz konusu teklif ayrıca, Gazze Şeridi'ne insani yardım akışının arttırılmasını da öngörüyor.

İsrail Yayın Kurumu, savaşı sona erdirme koşulları ve İsrail ordusunun çekileceği yer konusunda anlaşmazlıklar olduğuna dikkat çekti.

Kanal 12, gerçek bir ilerleme olduğunu ve İsrail'in daha önce hazır olmadığı diğer formülleri, özellikle de savaşı sona erdirmek için garantiler sağlama konusunda daha istekli olduğunu belirterek, son günlerde büyük bir Amerikan baskısının arttığına işaret etti.

İsrail'in bir anlaşmaya varılabileceğine dair olumlu söylemlerine rağmen İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, Hamas'la herhangi bir anlaşmayı reddeden ve Gazze Şeridi'ndeki savaşın devam etmesini ve genişlemesini talep eden bakanlar Bezalel Smotrich ve Itamar Ben-Gvir'in tutumuyla ilgili bir zorlukla karşı karşıya.

Jdjjdj
Gazze şehrine giden bir Dünya Gıda Programı (WFP) konvoyundan indirilen gıda ve insani yardım çuvallarını taşıyan Filistinliler, 16 Haziran 2025 (AP)

Gün içinde Smotrich ve Ben-Gvir arasında anlaşmazlıklar yaşandı. Ben-Gvir, blok oluşturmak ve herhangi bir anlaşmayı reddetmek üzere aralarında bir toplantı yapılacağını iddia etti. Smotrich bunu yalanladı ve Ben-Gvir'i Gazze Şeridi'nde elde edilen ‘zafer’ pahasına kişisel siyasi kazançlar peşinde koşmakla suçladı. Bu, Smotrich'in anlaşma konusundaki pozisyonunda olası bir değişime işaret ediyor.

Netanyahu cumartesi akşamı, ABD Başkanı Donald Trump ile görüşmek üzere Washington'a gitmeden önce Knesset'te bir oturum düzenleyecek; yeni teklifle ilgili son oylama yapılacak.