Etiyopyalıları savaşa dönmemeleri konusunda uyaran BM elçisi, Somali'yi kurtarmak için yardım çağrısında bulundu

Affey, Şarku'l Avsat’a: Suudi Arabistan bizim en önemli ortağımız ve umarız dünya da aynı şeyi yapar.

Muhammed Abdi Affey, Şarku'l Avsat’a röportaj verirken (Fotoğraf: Saad el-Anzi)
Muhammed Abdi Affey, Şarku'l Avsat’a röportaj verirken (Fotoğraf: Saad el-Anzi)
TT

Etiyopyalıları savaşa dönmemeleri konusunda uyaran BM elçisi, Somali'yi kurtarmak için yardım çağrısında bulundu

Muhammed Abdi Affey, Şarku'l Avsat’a röportaj verirken (Fotoğraf: Saad el-Anzi)
Muhammed Abdi Affey, Şarku'l Avsat’a röportaj verirken (Fotoğraf: Saad el-Anzi)

Birleşmiş Milletler (BM) Afrika Boynuzu Mülteciler Yüksek Komiserliği Özel Temsilcisi Muhammed Abdi Affey, Etiyopyalı tarafları hükümet ile Tigray arasında Afrika Boynuzu'ndaki en büyük insani felakete neden olabilecek bir savaşa girmemeleri konusunda uyardı. Yerinden edilen kişi ve mülteci sayısının dünya genelinde 103 milyona ulaştığını ve bunun 25 milyonu Afrika'da olduğunu ifade eden Affey, Somalilileri yerinden edilmiş ve mültecileri açlık ve yoksulluk tehlikelerinden kurtarmak için acilen 40 milyon dolara ihtiyaç duyulduğunu vurguladı.
BM yetkilisi, Etiyopya hükümeti ile Tigray arasındaki savaş deneyiminin tekrarlanmaması konusunda uyardı. Savaşın durdurulması gerektiğini vurgulayan Affey, salgılarının bölgedeki en kötü insani felaketi yaratacağını vurgulayan Affey’e göre bu, bir insani kriz yaratacak ve uluslararası örgüt için büyüyen bir zorluk yaratacak yerinden edilme ve mülteci durumları yaratacaktır. Dünyadaki insani yardımda en iyi ortaklar olarak gördüğü trajik insani koşulları kurtarmak için cömert ortaklıkta Suudi Arabistan örneğini izleyerek dünya ülkelerindeki ortakları dört gözle bekliyordu. Uluslararası toplumu Ukrayna'da, Afrika Boynuzu ülkelerinde ve dünyanın herhangi bir bölgesinde savaşın durdurulmasında etkin bir rol oynamaya çağırdı.
Suudi Arabistan, genel olarak Afrika'daki mülteciler ve yerinden edilmiş kişilerle ilgili barınak çabalarını ve hizmetlerini desteklemeye katkıda bulunan kuruluşun en büyük ortaklarından biridir. Dünya çapında uygulanan hedeflerin çoğuna ulaşılmasına katkıda bulunur.

Suudi Arabistan insani yardımın ön saflarında yer alıyor
Affey, “Riyad'da Suudi Arabistan, Kral Selman İnsani Yardım ve Yardım Merkezi yetkilileri, Afrika İşlerinden Sorumlu Devlet Bakan Yardımcısı Sami el-Salih, İslam Konferansı Teşkilatı Genel Sekreteri ve Cidde İslam Kalkınma Bankası Başkanı ile uluslararası düzeyde sayıları 103 milyonu bulan ve 25 milyonu Afrika'da bulunan yerinden edilmiş ve mültecilere dünyada yardım ve maddi destek yollarını görüştüm. Afrika Boynuzu ülkeleri mültecilere ev sahipliği yaparken aynı zamanda komşu ülkelerden gelen mültecilere de ev sahipliği yapıyor” şeklinde konuştu. BM yetkilisi, Suudi Arabistan'a, uluslararası örgütün etkili ortaklığı ve bu yöndeki somut çabaları için şükranlarını sunmak için geldim. Bir çok destekleyici Suudi makamıyla yaptığım değerli görüşmelerde olarak mülteciler ve yerinden edilmiş kişiler için insana yakışır bir yaşamı teşvik etmeye katkıda bulunan projelerin daha fazla desteklenmesi ve finanse edilmesi, bunlara uygun ortamın sağlanması ve temel altyapı projeleriyle bölgelerin geliştirilmesi ele alındı. Sudan'ın Güney Sudan, Etiyopya, Çad, Somali, Orta Afrika ve Eritre'den gelen bir milyondan fazla mülteciye ev sahipliği yaptığına dikkat çekti.

Somali ve Ukrayna trajedisi
Affey, “Suudi yetkililerle, şu anda bölgenin karşı karşıya olduğu en trajik insani sorun olan Afrika Boynuzu'ndaki mevcut duruma, özellikle de Somali'deki duruma olası çözümlerin nasıl bulunabileceğini ele aldık. Şu anki durum 40 yıldır görülmemiş ve üç milyondan fazla Somalili için büyük bir trajediyi temsil ediyor. Son üç yılda Somali'den komşu ülkelere açlık ve yoksulluktan kaçan 200 binden fazla mülteci ve yerinden edilmiş kişi olduğu için uluslararası örgüt üzerinde muazzam bir baskı yaratıyor. Bu durum, Suudi Arabistan gibi insani girişimlerde bulunan ülkelerle birlikte bir bütün olarak uyumlu uluslararası çabaları gerektirmektedir. Genel olarak bölgedeki ve özel olarak Somali'deki yoksullara verilen zararı azaltmak için Riyad'dan ortaklarımıza ve uluslararası topluma bölge halklarını boğan insanlık dramını hafifletmeleri ve açlık, yoksulluk, kuraklık, savaşlar ve istikrarsızlıktan kaynaklanan mevcut zorlukların üstesinden gelmeleri için sesleniyoruz” dedi. Muhammed Abdi Affey, Ukrayna halkı arasındaki Rus-Ukrayna savaşından ve binlerce kişinin enerji, gıda ve ilaç kıtlığıyla her gün ve sürekli olarak yerinden edilmesi ve sığınmasından kaynaklanan trajik duruma işaret etti. “Bu durum, uluslararası örgütün yetenekleri üzerindeki yükü ve daha fazla maddi ve mali desteğe ve çeşitli biçimlerde insani yardıma olan acil ihtiyacını artırdı” şeklinde konuşan BM Yetkilisi bunun, Afganistan, Güney Sudan, Yemen ve Somali de dahil olmak üzere diğer birçok ülkede yerinden edilmiş ve mültecilerin koşullarının trajedisini artırdığını gösterdiğini söyledi.
Affey, “Dünyada olup bitenlerle meşgul olurken, diğer fakir ve kurak ülkelerde, özellikle de çocukların acı çektiği Afrika Boynuzu'nda olup bitenleri unutmamanın ister Avrupa'da ister başka bir yerde olsun, insanların dikkatini çektiğini görüyoruz. Temiz su kıtlığı, bulaşıcı hastalıkların yayılması ve çadır, giysi ve ilaç kıtlığı ışığında kadınlar ve yaşlılar açlık ve hastalıktan etkileniyor. Durum en kötü insani duruma ulaştı. Acil yardıma ihtiyacımız var” dedi.
BM Yetkilisi, “Dünyanın dört bir yanındaki ortaklarımızın önümüzdeki birkaç ay boyunca dünyanın her yerindeki insani zorlukların üstesinden gelmemiz, trajik insani durum ve dünyanın birçok yerinde ve özellikle Afrika Boynuzu'nda devam eden sığınma ve yerinden edilme vakaları nedeniyle uluslararası örgütün maruz kaldığı muazzam baskıyı azaltma konusunda bize destek sağlayacağını umuyoruz” şeklinde konuştu.

Afrika Boynuzu'ndaki yakıcı çatışmanın yansımaları
BM yetkilisi, uluslararası örgütün şu anda karşı karşıya olduğu zorluklardan birinin, trajik insani koşullar altında daha fazla mülteci ve yerinden edilmiş insan akını bekleyen Afrika Boynuzu'ndaki şiddetli çatışmanın yansımaları olduğunu vurguladı. Bölge halklarının artık çatışma, kuraklık, açlık ve yoksulluk belasıyla boğuştuğuna işaret etti.
Affey, “Sudan'da Etiyopya'dan 65 bin mülteci ve komşu ülkelerde iki milyondan fazla yerinden edilmiş insan ve Güney Sudan'dan mülteci var. Sudan, Uganda, Kenya ve Etiyopya'da Sudan Hükümeti ve Güney Sudan Hükümeti ile yerinden edilenler ve mültecilerin koşullarının uzlaştırılması için projeler ve anlaşmalar üzerinde çalışıyoruz. Bu kürsüden Sudanlı taraflarca yakın zamanda Cuba'da imzalanan Cuba Barış Anlaşması'nın ilgili maddesinin uygulanması gerektiğini vurguluyoruz. İki ülkedeki yerinden edilmiş ve mültecilerin koşullarının uzlaştırılmasına ilişkin maddeyi gerçekleştirmek için Cuba Anlaşmasını destekliyoruz. Şu anda Sudan ve Güney Sudan'ın içinde ve dışında yerinden edilmiş ve mültecilerin trajik insani koşullarını hafifleten sürdürülebilir kalkınma projelerinde temsil edilen uzun vadeli çözümler bulabilmek için Sudan başkanlığındaki IGAD ve Sudan Hükümeti ile çalışıyoruz. Beklenen bu çözümlere ulaşmak için IGAD ile sürekli diyalog halindeyiz” dedi.
BM Yetkilisi, “Afrika Birliği, hem Nijerya hem de Kenya cumhurbaşkanlığı ile işbirliği içinde, Cuba Barış Anlaşmasının desteklenmesinde önemli bir rol oynuyor. Uluslararası örgüt olarak biz, bölgedeki insani durumu düzeltmek için olası olumlu sonuçlara ulaşmaktan büyük mutluluk duyuyoruz. Şarku'l Avsat aracılığıyla Etiyopya ve komşu ülkelerdeki mültecilerin ve yerinden edilmiş kişilerin insani koşullarıyla yüzleşebilmemiz için Etiyopyalı tarafların savaşı durdurma ve akıl ve diyaloğu cephane ve top seslerine üstün getirme çabalarına teşekkür etmek istiyorum” ifadelerini kullandı.
Affey son olarak, “Somali'de, özellikle de Somali hükümetinin sağladığı zayıf desteğin ışığında, insani durumu uzlaştırmak için 40 milyar dolara ihtiyacımız var. İnsani durumdan etkilenen ve birkaç milyar dolara ihtiyaç duyan Afrika Boynuzu halklarının yanı sıra ortaklarımızın da bunu bize sağlayacağını umuyoruz. Mültecilerin ve yerinden edilmiş kişilerin acil gelişimi için barınak, giyecek, yiyecek ve temel altyapı sağlamayı hedefliyoruz” dedi.



İran'daki güvenlik değişiklikleri... Askeri zorunluluk mu, diplomatik mesaj mı?

Tahran'daki İran Radyo ve Televizyon Kurumu binasına düzenlenen İsrail saldırısının ardından yükselen dumanlar, 16 Haziran (Reuters)
Tahran'daki İran Radyo ve Televizyon Kurumu binasına düzenlenen İsrail saldırısının ardından yükselen dumanlar, 16 Haziran (Reuters)
TT

İran'daki güvenlik değişiklikleri... Askeri zorunluluk mu, diplomatik mesaj mı?

Tahran'daki İran Radyo ve Televizyon Kurumu binasına düzenlenen İsrail saldırısının ardından yükselen dumanlar, 16 Haziran (Reuters)
Tahran'daki İran Radyo ve Televizyon Kurumu binasına düzenlenen İsrail saldırısının ardından yükselen dumanlar, 16 Haziran (Reuters)

İran Ulusal Güvenlik Yüksek Konseyi'nin savunma konularıyla ilgilenecek bir alt komite kurulmasına ilişkin kararını onaylamasının ardından, güvenlik ve askeri kurumların kapsamlı bir şekilde gözden geçirilmesi çerçevesinde gerçekleşen bu gelişmeye ilişkin iç tepkiler farklılık gösterdi. İranlı bir milletvekili, ülkenin en üst düzey güvenlik kurumunda yapılan değişikliklerin ‘mevcut savaş koşullarında gerekli’ olduğunu söylerken, eski bir yetkili ise bunun ‘Batı'ya yönelik bir mesaj’ olduğunu belirtti.

Değişiklikler, kamuoyunun artan baskısı altında bekleniyordu. Zira haziran ayında İsrail ile yaşanan kısa süreli savaşın sonuçları, İran için 1980'lerde Irak ile savaşından bu yana en büyük askeri zorluktu.

Ulusal Güvenlik Yüksek Konseyi Genel Sekreterliği, yeni savunma organının ‘savunma planlarını gözden geçireceğini ve İran Silahlı Kuvvetleri’nin kapasitesini merkezi bir şekilde güçlendireceğini’ bildirdi. İran devlet televizyonu, Ulusal Güvenlik Yüksek Konseyi üyelerinin komitenin oluşumunu onayladığını duyurdu.

Komitenin yapısı Ulusal Güvenlik Yüksek Konseyi'nden çok farklı olmayacak. Komite, sembolik olarak İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan tarafından yönetilecek ve Meclis Başkanı, yargı yetkilileri, silahlı kuvvetlerin üst düzey komutanları, savunma, istihbarat ve dışişleri bakanları da komiteye dahil olacak.

Komite, mevcut Ulusal Güvenlik Yüksek Konseyi Sekreteri Ali Ekber Ahmediyan tarafından savunma planlarının hazırlanması ve İran Silahlı Kuvvetleri’nin kapasitesinin güçlendirilmesi için yönetilecek. Komitenin üyeleri arasında Meclis Başkanı, Yargı Erki Başkanı, silahlı kuvvetlerin komutanları ve ilgili bakanlıklar yer alacak.

Birçok haberde, İran Dini Lideri Ali Hamaney'in Danışmanı Ali Laricani'nin, komite genel sekreterliği görevine getirileceği, Devrim Muhafızları Ordusu'nun (DMO) üst düzey generali olan Ahmediyan'ın rolünün ise savunma konularıyla sınırlı kalacağı belirtildi.

Laricani geçen yıl, İran Dini Lideri Ali Hamaney'in Danışmanı olarak aktif bir rol oynadı ve Beşşar Esed'in devrilmesinden önce Lübnan ve Suriye'ye gitti. Son olarak Hamaney'den Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'e bir mesaj iletti. Daha önce Pezeşkiyan'ın Laricani'yi eski görevine geri getirmeye çalıştığına dair haberler çıkmıştı. İkili, Pezeşkiyan'ın 3 yıl boyunca Meclis Başkan Yardımcısı olduğu dönemde parlamentoda birlikte çalışmıştı.

t5y67u8
İran Dini Lideri Ali Hamaney'in Danışmanı Ali Laricani'nin internet sitesinde yayınlanan arşiv fotoğrafı

Yetkililer, Ulusal Güvenlik Yüksek Konseyi'ne bağlı Nur News Ajansı ve Tesnim ve Fars gibi DMO’ya yakın önde gelen medya kuruluşları tarafından sızdırılan haberlere rağmen, Laricani'nin atanmasını henüz resmi olarak açıklamadı. Resmî açıklamanın bu ayın ilerleyen günlerinde yapılması bekleniyor.

Laricani, iki yıl boyunca Ulusal Güvenlik Yüksek Konseyi Sekreterliği görevini yürüttükten sonra 12 yıl boyunca Meclis Başkanı olarak görev yaptı. Şarku’l Avsat’ın reformist çizgide yayın yapan Ham Mihan gazetesinden aktardığına göre Laricani, toplamda 25 yıl boyunca Ulusal Güvenlik Yüksek Konseyi üyesi olarak görev yaptı.

İran, 1980'lerde İran-Irak savaşı sırasında benzer bir komite kurmuştu. O dönemde komiteye, savaş sırasında Meclis Başkanı olan eski Cumhurbaşkanı Ali Ekber Haşimi Rafsancani başkanlık etmişti.

İran Meclisi İçişleri Komisyonu üyesi milletvekili Kamran Gazanferi, komitenin kurulmasının ‘mevcut savaş koşullarında gerekli’ olduğunu söyledi. Değişikliği temel olarak ‘Ulusal Güvenlik Yüksek Konseyi ve genel sekreterliğinin zayıflığına’ bağladı.

Parlamento çevrelerine yakın olan Iran Observer haber sitesine konuşan Gazanferi, Ali Laricani'nin ‘özel yeteneklere sahip olduğunu, ancak zayıf yönleri de bulunduğunu’ vurguladı. Gazanferi, “Yetkililer, onun Ulusal Güvenlik Yüksek Konseyi Sekreterliği’nde bulunmasından yararlanmaya karar verirlerse, bazı yönlerden faydalı olabilir, ancak konseyin tüm zayıflıklarını ortadan kaldırmayacaktır” dedi.

2015 yılındaki nükleer müzakereler sırasında Ulusal Güvenlik ve Dış Politika Komisyonu'nun başkanlığını yürüten eski milletvekili Haşmetullah Felahatpişe, “Saha gerçekleri, savaşın yeniden başlaması ihtimalinin yüzde 90 olduğunu gösteriyor. Çünkü Siyonist varlık savaştan başka bir şey istemiyor” ifadelerini kullandı.

İran iç politikası konusunda uzmanlaşmış Fararu internet sitesine konuşan Felahatpişe, “Laricani'nin atanmasının İranlıların gerilimi azaltma çabalarının bir parçası olduğunu düşünüyorum. Bu, ülkenin siyasi yönetim sistemindeki pahalı bir hatanın düzeltilmesi olarak görülebilir” dedi. Felahatpişe, son yıllarda askerlerin bu pozisyondaki hakimiyetini ve politikacıların geri çekilmesini eleştirdi.

Felahatpişe sözlerini şöyle sürdürdü: “Pezeşkiyan hükümetinin dışişleri bakanı bile parlamentonun güvenini kazanmak için mecliste askeri sicilini sergiledi. İran'ın bazı diplomatik seçeneklerini kaybetmesine neden olan boşluklardan biri, savaş öncesinde Ulusal Güvenlik Yüksek Konseyi'nin diplomasi alanında hiçbir rol oynamamış olmasıdır. Ne yazık ki, Ulusal Güvenlik Yüksek Konseyi Genel Sekreterliği mevcut gelişmeler ve tehditler hakkında siyasi analiz yapmaktan yoksundu.”

Laricani'nin atanmasının ilk sonucunun ‘İran'ın ulusal güvenliğini diplomasi çerçevesinde gördüğü mesajını Batı'ya vermek’ olacağını öngören Felahatpişe şu ifadeleri kullandı: “Geçmişteki savaş önlenebilirdi, olası bir savaş da önlenebilir. Diplomatlar müzakere masasının mimarlarıdır. Dostlar ve düşmanlar dahil tüm tarafların ulusal çıkarlarını ortaya koymakla yükümlüdürler ve buna dayanarak müzakere masasını düzenlerler.”

Felahatpişe, Trump'ın ‘Kongre'deki çoğunluğunu kaybetmeden önce 4 trilyon dolarlık anlaşmayı gerçekleştirme şansının sınırlı olduğunu’ ve ‘şirketlerin bölgedeki güvensizlikten endişe duyduğunu’ belirtti. Felahatpişe, İran'ın ‘istikrar peşinde olduğunu’ ve Netanyahu'nun ‘kendi siyasi çıkarları için savaşı uzatmaya çalıştığını’ iddia etti.