Libya, Yunanistan ile ilişkileri onarmaya çalışıyor

Libya Devlet Yüksek Konseyi (DYK) Başkanı Halid el-Mişri, Trablus'ta BM Temsilcisi Bathiliy ile bir araya geldi. (Devlet Konseyi)
Libya Devlet Yüksek Konseyi (DYK) Başkanı Halid el-Mişri, Trablus'ta BM Temsilcisi Bathiliy ile bir araya geldi. (Devlet Konseyi)
TT

Libya, Yunanistan ile ilişkileri onarmaya çalışıyor

Libya Devlet Yüksek Konseyi (DYK) Başkanı Halid el-Mişri, Trablus'ta BM Temsilcisi Bathiliy ile bir araya geldi. (Devlet Konseyi)
Libya Devlet Yüksek Konseyi (DYK) Başkanı Halid el-Mişri, Trablus'ta BM Temsilcisi Bathiliy ile bir araya geldi. (Devlet Konseyi)

Libya Başkanlık Konseyi Başkanı Muhammed el-Menfi, Yunanistan Dışişleri Bakanı Nikos Dendias'ın başkent Trablus'ta Abdulhamid Dibeybe başkanlığındaki geçici Ulusal Birlik Hükümetiyle görüşmeyi reddetmesinin ardından Atina yönetimi ile sükuneti sağlamak için harekete geçti. Bu da Libya'da siyaset ve medyadaki gerilimi artırdı.
Menfi, dün akşam yaptığı açıklamada, konseyinin Libya'nın diplomatik ilişki içinde olduğu tüm ülkelerle dostane ilişkiler sürdürme konusundaki isteğini ve uluslararası yasalar çerçevesinde güçlendirme arayışını vurguladı.
Menfi, Yunanistan'a ilişkin şu açıklamada bulundu:
“Yunanistan Dışişleri Bakanı’nın Trablus ziyaretini iptal etmesinin nedenlerini açıklığa kavuşturmak için iletişimimiz sürüyor. Yanlış anlamayı ortadan kaldırmak ve herhangi bir diplomatik krizden kaçınmak istiyoruz. Gerilimi artıracak herhangi bir adımdan uzak duruyoruz.”
Buna karşılık Dibeybe Hükümeti Sözcüsü, bazı diplomatik önlemlerin alınma sürecinde olduğunu belirttiği açıklamasında şu değerlendirmede bulundu:
"Yunanistan Dışişleri Bakanı'nın Trablus'taki uçağından inmemesi ve başkenti terk etmesi, diplomatik normlara aykırı, kabul edilemez bir davranıştır. Libya devletinin egemenliğinin ihlalidir."
Yunanistan Dışişleri Bakanı, ülkesinin, yaklaşan seçimlerden çıkacak yeni Libya hükümeti ile ekonomik bölgenin sınırlarının belirlenmesine ilişkin müzakerelere başlama niyetini açıklamış ve anlaşmaya hızlı bir şekilde varılabileceğine olan inancını dile getirmişti.
Yunan Bakan dün akşam Temsilciler Meclisi Başkanı Akile Salih İsa'ya, Türkiye'nin 2019'da önceki uzlaşma hükümetleri ile imzaladığı mutabakat muhtıralarını kınamasından duyduğu memnuniyeti dile getirdi. Salih İsa ile ikili ilişkiler konusunda yapıcı tartışmalar yürüttüğünü kaydetti.
Salih, Dendias ile gerçekleştirdiği görüşmede Libya'daki gelişmelerin her düzeyde ele alındığını ve cumhurbaşkanlığı ve parlamento seçimlerinin mümkün olan en kısa sürede düzeenlenerek Libya halkının umutlarını ve isteklerini yerine getiren bir istikrar düzenine ulaşılmasının yollarının arandığını belirtti.
Birleşmiş Milletler Libya Özel Temsilcisi Abdullah Bathiliy dün akşamki toplantılarının ardından konseyin oturumlarını düzenlemesini engelleme girişimlerine karşı olduğunu belirterek bu adımların siyasi krizi derinleştirdiğini vurguladı.
Libya Devlet Yüksek Konseyi (DYK) Başkanı Halid el-Mişri de seçimleri en kısa sürede gerçekleştirmek için iki konsey arasında uzlaşma yoluyla siyasi süreci ilerletmenin yollarını tartıştıklarını ifade etti.
Yerel basın, Mışri’nin dün akşam Canzur kentinde Dibeybe hükümetine bağlı silahlı milislerin liderleriyle görüştüğünü, Abdurrauf Kara liderliğindeki ‘Caydırıcılık Biriminin’, Devlet Konseyi de dahil olmak üzere herkes için bir tehlike haline gelmesi nedeniyle sona erdirilmesi gerektiği konusunda anlaştıklarını aktardı.  
Yerel kaynaklar, Mışri’nin Dibeybe'ye sadık Trablus ve Mısrata şehirlerinin milis liderlerini, Devlet Konseyi ile yakın zamanda artan gerilimin ardından Trablus'u terk etmeye ikna etmeye çalıştığını bildirdi.
Mısrata kentindeki kaynaklar, Dibeybe hükümetinin komutanı Velid en-Nakuzi'nin dün akşam evinde kimliği belirsiz saldırganlar tarafından öldürüldüğü bilgisini paylaştı.



Meclis Başkanı'nın ‘Irak'ın kimliği’ konusundaki açıklamaları siyasi krize yol açtı

 Irak Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani (Irak Temsilciler Meclisi internet sitesi)
Irak Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani (Irak Temsilciler Meclisi internet sitesi)
TT

Meclis Başkanı'nın ‘Irak'ın kimliği’ konusundaki açıklamaları siyasi krize yol açtı

 Irak Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani (Irak Temsilciler Meclisi internet sitesi)
Irak Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani (Irak Temsilciler Meclisi internet sitesi)

Irak Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani'nin açıklamaları, yardımcısı Muhsin el-Mendelavi ile yaşadığı tartışmanın ardından siyasi krize yol açarak dün yapılması planlanan oturumun ertelenmesine neden oldu.

El-Meşhedani, ‘Irak'ın kimliği’ olarak tanımladığı şeyin anayasa metninde belirtildiği gibi ‘Arap Birliği'nin kurucu üyesi’ olmakla ilişkilendirilmesini kınamış ve açıklamasında ‘bu kimliğin binlerce yıl öncesine dayandığını’ belirtmişti.

Söz konusu kimliğin bu bağlantıyla nitelendirilmesine ilişkin bir soruya cevaben el-Meşhedani, bu bağlantıyı tamamen uygunsuz bularak ‘saçma’ kelimesini kullandı ve siyasi bir krize yol açtı.

Oturumun ertelenmesine, yapılmaması konusunda ısrar etmesine ve açıklamalarını geri çekmemesine rağmen el-Meşhedani bugün X platformunda “Gerçek bir sınav anında Sünni bloklar başkan etrafında kenetleniyor” diye yazdı ve meclis başkanına destek vermek için parlamento merkezinde toplanan Sünni milletvekillerine atıfta bulundu.

Irak'ın siyasi geleneğine göre meclis başkanlığı Sünni güçlerin elindeyken, Kürtler cumhurbaşkanlığı, Şiiler ise başbakanlık koltuğuna oturuyor.

Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani'nin liderliğindeki İnşa ve Kalkınma Bloğu, yardımcısıyla patlak veren krizi kontrol altına almak amacıyla Sünni kampı dışından el-Meşhedani'ye desteğini açıklayan ilk siyasi bloklardan biri oldu.

İnşa ve Kalkınma Bloğu Sözcüsü Firas el-Meslemavi yaptığı basın açıklamasında, “Cabbar el-Kenani, Muhammed es-Sayhud, Kazım et-Tuki ve Murtaza es-Saadi'nin de aralarında bulunduğu 5 milletvekilinden oluşan blok liderliği, oturumu etkileyen sözlü tartışmalarla ilgili olarak parlamento içinde yaşananların koşullarını belirlemek üzere Temsilciler Meclisi Başkanlığı ile kapalı bir toplantı gerçekleştirdi” dedi.

El-Meslemavi, “Yaşananlar, meclis başkanlığının toplu olarak sorumlu olduğu bir emsal teşkil ediyor. Çünkü en yüksek yasama otoritesi olan yasama kurumunun başkanlığını ve üyelerini düzenleyen usul kuralları ve Temsilciler Meclisi yasası vardır. Bu nedenle bir blok olarak çözümlerle birlikteyiz ve oturumları düzenlemek ve önemli yasaları geçirmek için uygun yolları destekliyoruz” ifadelerini kullandı.

Sudani liderliğindeki İnşa ve Kalkınma Bloğu’nun el-Meşhedani ve yardımcılarıyla görüşmesi, parlamentodaki Sünni blokların el-Meşhedani'yi destekleyici bir tutum sergilemek üzere bir araya gelmesinin ardından gerçekleşti.

 Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani ile Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani arasında Bağdat'ta gerçekleşen bir görüşmeden (hükümet medyası)Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani ile Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani arasında Bağdat'ta gerçekleşen bir görüşmeden (hükümet medyası)

Yanlış anlama

Sünni bir siyasetçiye göre, ‘el-Meşhedani'nin açıklamaları herhangi bir belirsizlik içermiyor, ancak Şii güçlerin yardımcısını bu yöne iten kasıtlı bir iradesi olduğu anlaşılıyor’.

Adının açıklanmaması kaydıyla Şarku'l Avsat'a konuşan Sünni siyasetçi, “El-Meşhedani ile pek çok konuda aynı fikirde olmasam da, Irak'ın kimliği ve anayasal olarak Arap Birliği üyeliğiyle ilişkilendirilmesi konusunda söyledikleri doğru. Hatalı olan Irak anayasasını hazırlayan taraftır” dedi.

Söz konusu tartışma, Temsilciler Meclisi Başkan Yardımcısı Muhsin el-Mendelavi’nin el-Meşhedani'yi telefonla arayarak “Irak'a hakaret ettin” demesiyle başladı.

Telefon görüşmesiyle yetinmeyen el-Mendelavi tartışmayı sürdürmek üzere el-Meşhedani'nin ofisine gitti ve ‘Irak'ın kimliği’ hakkındaki açıklamalarına itiraz etti. El-Meşhedani ise “Irak, Arap Birliği kurumundan daha büyüktür, 7 bin yıllıktır ve kimliğini onlarca yıllık bir kurumdan alması makul değildir” şeklinde yanıt verdi.

El-Meşhedani'nin Arap Birliği'ne ilişkin açıklamaları, meclis başkanlığı ile ilişkilerde bardağı taşıran son damla gibi görünse de el-Meşhedani televizyonda yaptığı açıklamalarda, Irak'ta önümüzdeki ay gösteriler düzenleneceğini ve bir güvenlik sorunu yaşanması halinde ‘acil durum hükümetine’ gidilebileceğini söylemek gibi başka önemli konuları da gündeme getirdi. ABD'nin Halk Seferberlik Güçleri (Haşdi Şabi) ile ilgili olarak tüm siyasi liderlere mesaj gönderdiğini de doğrulayan el-Meşhedani, ABD'nin yaklaşımının Halk Seferberlik Güçleri’ni yapılandırmak değil, güvenlik güçlerine entegre etmek olduğunu belirtti.

‘Boşluğu doldurmak’

Araştırmacı Yahya el-Kubeysi Şarku’l Avsat'a yaptığı açıklamada şöyle dedi: “Devlet içindeki Sünni temsiliyeti sadece bir boşluğu dolduruyor, çünkü bu boşluğu Şii siyasi aktörler yönlendiriyor.”

El-Kubeysi'ye göre bu durum, Federal Yüksek Mahkeme'nin Irak Temsilciler Meclisi eski Başkanı Muhammed el-Halbusi'yi görevinden alma ve parlamentodan ihraç etme kararına kadar uzanıyor.

El-Kubeysi, “Bu karar anayasal ya da yasal bir argümana dayanmıyordu; daha ziyade siyasi bir karardı. Federal Yüksek Mahkeme de bu kararı almak için bir araçtı” ifadelerini kullandı.

Araştırmacı Seyf es-Saadi'ye göre ‘Temsilciler Meclisi'nin krizi 61. madde ve fıkralarında öngörülen yasama sürecinden sapması ve siyasi bloklar ile liderlerinin meclisin genel gidişatını kontrol etmesidir. Tüm sorumluluk meclis başkanlığına atfedilemez; aksine Temsilciler Meclisi Başkanı’nın sorumluluğu milletvekillerinin sorumluluğunu tamamlayıcı niteliktedir. Milletvekillerinin çoğu kendi bloklarının direktiflerini takip etmekte ve başkanlarının kararlarına uymamakta, bu da parlamento içinde tıkanıklığa yol açmaktadır.’

Es-Saadi Şarku’l Avsat'a verdiği demeçte, ‘beşinci parlamento döneminin sona erdiğini ve halen yürütme makamının performansını denetleyecek anayasal bir dayanaktan yoksun olduğunu’ ifade etti.