Petrol açısından en zengin ülkelerden biri olan Irak birçok sorun nedeniyle yoksulluğun da en fazla olduğu ülkelerden biri konumunda. 2003 sonrasındaki Irak hükümetlerinin yolsuzluğun Irak devletinin eklemlerini ve Mezopotamya’nın altyapısını yiyip bitiren tehlikeli sonuçlarıyla mücadele etme çabalarına rağmen yolsuzluk ülkeyi bu yöndeki küresel istasyonlardan biri haline getirdi.
Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani’nin medya ofisi tarafından geçtiğimiz çarşamba günü yapılan açıklamada, Yolsuzluk ile Mücadele Yüksek Komisyonu’nun kurulacağı belirtilmişti. Korgeneral Ahmed Ebu Ragıf başkanlığında eski Başbakan Mustafa el-Kazımi tarafından oluşturulan komiteyi andırsa da bu komisyonun ‘olağanüstü bir oluşum niteliğinde’ olduğu vurgulanmıştı.
Alışılmamış mekanizmalar
Ofis tarafından yapılan açıklamada şu ifadelere yer verildi:
“Başbakan'ın doğrudan rehberliğinde, bakanlık müfredatına uygun olarak yolsuzlukla mücadele amacıyla ve alışılmamış mekanizmalar yoluyla çarşamba günü Dürüstlük Komisyonu, Yolsuzlukla Mücadele Yüksek Komisyonu adlı istisnai bir oluşum kurdu. Bununla kapsamlı yolsuzluk dosyalarıyla mücadele edilmesi, yolsuzluk davalarında arananların bulunması ve kötüye kullanılan kamu fonlarının geri alınmasının hızlandırılması amaçlanıyor.” ifadelerine başvuruldu.
Irak Başbakanı Sudani, görevinin önceliğinin Irak devletine yönelik ciddi bir tehlike olarak ve meydana gelen tüm tehditlerden daha tehlikeli olarak nitelendirdiği ‘yolsuzlukla mücadele’ olduğunu vurgulamıştı. Hükümet tarafından yönetilen Rafiain Bank'ta Genel Vergi Dairesi fonlarından 2,5 milyar dolar değerindeki hırsızlık olayını soruşturan Irak makamları, olaya karışanlar hakkında tutuklama emri çıkarmıştı.
Şarku’l Avsat’ın Independent Arabia’dan aktardığı habere göre Kanun Devleti Kaolisyonu, Başbakan'ın kuracağı komisyonun öncekilerden farklı olacağını bildirdi. Kanun Devleti Koalisyonu milletvekillerinden Sair Ciburi yaptığı basın açıklamasında şunları söyledi:
“Başbakan, tüm siyasi baskıları bir kenara bırakarak yolsuzlukla mücadele ve yolsuzluk yapanlardan hesap sorma hususunda gayet ciddi. Yolsuzlukla ve yozlaşmışlarla mücadele etmesi yönünde Başbakan Sudani’ye yönelik büyük bir siyasi ve meclis desteği mevcut. Zira hükümet programı, Irak halkının ve dini otoritenin yıllardır çağrıda bulunduğu bu hususlara odaklanıyor.”
İstisnai vaziyet
Dürüstlük Komisyonu üyesi Aliye Nasif’in basın açıklaması da şöyle oldu:
“Irak'ta yolsuzluk istisnai bir durumdur. Dolayısıyla istisnai muamele gerektirir. Dürüstlük Komisyonu'ndan daha yüksek bir yapı oluşturan Başbakan, bu husus karşısında gözetim dairelerinden kaçınmadı. Zira yolsuzluk hususunda kırmızı çizgiler var. Bağlantıları ve çıkarları olan taraflar ve memurlar tarafından yürütülen petrol kaçakçılığı dahil olmak üzere kapsamlı yolsuzluk dosyaları, aynı zamanda vergi daireleri ve gayrimenkul dosyası kapsamında sözleşmelerde yolsuzluk ve ihlaller var. Tüm bunlar istisnai önlemler gerektiriyor. Başbakan ise şu iki çizgide ilerlerken istisnai önlemler aldı: Hizmet eksikliği ve yolsuzlukla mücadele. Bu adımlar, ülkenin güvenli karaya oturmasını sağlayacaktır.”
Diğer yandan eski milletvekili Vail Abdullatif ise yolsuzluğun sorumluları ile mücadele edilmeden yeni Irak hükümetinin verdiği sözlerin yerine getirilemeyeceğini ifade etti. Basın açıklaması yapan Abdullatif şunları söyledi:
“Sudani, halkın farkında olması gereken bir grup yolsuzun tutuklanmasını talep ediyor. Zira yalnızca bir genel müdür veya müdür yardımcısının hesap vermesi, yolsuzlukla mücadeleyi gerçekçi bir şekilde etkilemeyecektir.”
Bugün Irak devletinde yolsuzluğun köklerinin olduğunu, Basra’daki petrol kaçakçılığında anlaşıldığı gibi devletin bu yolsuzluğa liderlik ettiğini itiraf eden Abdullatif, yolsuzluk bu şekilde devam ettiği taktirde Irak devletinin çöküşünün yakın olabileceğini vurguladı.
Halk için zafer
Siyasi güçlerin şu anki hükümetin oluşturulduğu son ittifaklarında hükümet için bir bakanlar programı şeklinde yansıtılan bir politika belgesi imzaladığını belirten siyasi araştırmacı Nebil Cabbar et-Temimi, hükümetin oluşturulduğu tarih itibariyle en fazla 90 gün içinde etkili yolsuzlukla mücadele araçları oluşturmasının zorunlu kılınmasının da belge kapsamında yer aldığına işaret etti. “Sudani'nin öncelikle üzerinde anlaşmaya varılan politikaları tamamlamak için bakanlık müfredatındaki taahhüdünü yerine getirmeye çalıştığına, aynı zamanda halk için zafer elde etmek amacıyla uğraştığına inanıyoruz” ifadelerini kullandı.
Temimi, bu komisyonun Dürüstlük Komisyonu’na bağlanmasını ise eski Başbakan Kazımi'nin oluşturduğu bir önceki komitede meydana gelen dengesizliğin önüne geçilmesi ile açıkladı. Anayasaya aykırı bir komite olarak oluşumuna karşı yapılan itirazların kabulü ardından önceki komitenin oluşumu Federal Mahkeme tarafından reddedilmişti. Temimi’nin ifade ettiğine göre siyasi güçlerin yolsuzlukla mücadeledeki ciddiyeti hakkındaki soru işaretleri, aynı siyasi güçlere yönelik dolaşan şüpheler nedeniyle varlığını sürdürüyor.
