Libya seçimlerinin akıbetine dair belirsizlik sürüyor

Libya’da siyasetçiler arasındaki kriz, artan siyasi bölünme ve en başa dönme korkuları göz önüne alındığında, ertelenen cumhurbaşkanlığı ve parlamento seçimleri konusunu daha karmaşık hale getirdi.

Geçen yılın sonunda gerçekleşmesi planlanan seçimlerin ertelenmesinin ilk yılı, Libya’daki yürütme otoritesi tarafından gerçekleştirilmesi için son tarihler belirlenerek sahada somut bir adım atılmadan sona ermek üzere. Bu yıl, yalnızca geçici Birlik Hükümeti Başkanı Abdulhamid Dibeybe’nin, rakipleri karşısında ‘iktidarda kalmak için bu demokratik yolu engellemeye çalıştığı’ yönünde bazı suçlamalar gündeme getirildi.

Dibeybe ile Devlet Yüksek Konseyi Başkanı Halid el-Mişri arasındaki ilişkinin karanlık bir tünele girmesiyle gözlemciler, seçimlere ilişkin belirsizliği ona erdirmek ve Libya’yı (Birleşmiş Milletler Libya Özel Temsilcisi Abdullah Bathiliy’nin de belirttiği üzere) ‘bölünme risklerinden’ uzak tutmak için Temsilciler Meclisi ile Devlet Yüksek Konseyi arasında anlaşmaktan başka çare kalmadığı görüşünde.

Politikacılar, Temsilciler Meclisi ve Devlet Yüksek Konseyi üyelerinden oluşan Anayasal Süreç Komitesi’nin anayasa, oy kullanma hakkı ve ordu mensuplarının seçimlere aday olmasıyla ilgili kalan tartışmalı noktaları görüşmek üzere yakın zamanda toplanmasını bekliyor.

Bu çerçevede politikacılar, Libya’nın siyasi liderlerin anlaşmazlıklarına rehin olmasının, ülke işlerinin nasıl yönetileceğine ilişkin iç yönelimlerin ve çıkarların çokluğu göz önüne alındığında devam edeceğine dikkat çekiyor.

Ülkedeki geçiş dönemlerinin uzamasına dair duyulan korkunun artmasıyla birlikte geçtiğimiz aylarda birçok Libya’daki partiler ve önde gelen isimler çözüm için girişimlerde bulundu. Ancak bazı taraflar, Libya Ulusal Ordusu Komutanı Mareşal Halife Hafter’e atıfla aday olma hakkından dışlandığını belirtiyor.

Ülkeyi bölünme tehlikesine girmekten kurtarma girişimi çerçevesinde, aralarında parlamenterler, Yüksek Konsey üyeleri, hakimler ve bazı kabile ileri gelenlerinin de bulunduğu 120 Libyalı isim ‘seçim sürecini kurtarma ve seçim sürecini gasp etmek isteyen partilerin mevcut duruma tutunmasını önleme’ gerekliliğini teşvik etmeyi amaçlayarak, bir girişim ortaya koydu.

Bildiriye imza atan taraflar, 2014 yılından bu yana, sekiz yıldır Libyalıların siyasi liderlerini seçmelerine izin verilmediğini vurguladı. Suheyrat ve Cenevre’deki güç paylaşımı anlaşmaları, çatışmayı önleme, kurumları birleştirme ve seçimler düzenleme konularında vaatlerinden hiçbirini gerçekleştiremedi ve kurulduktan bir yıl sonra çöktü. Taraflar, “Paralel hükümetler de dahil olmak üzere, beş hükümet ve yaklaşık 10 bin Libyalının hayatına mal olan 4 çatışmayla acı verici bir sonuçla karşılaşıldı” açıklamasında bulundu.

Söz konusu taraflar ayrıca Libyalıların yeni liderler seçme ve daha iyi bir yarın oluşturma haklarını yeniden kazanma zamanının geldiğine dikkat çekti.

Tüm Libyalıların da etkileşime girdiği girişim dört nokta içeriyor. Bu bağlamda taraflar, vatandaşların ‘artık umudun kalmadığı bir siyasi süreçten bıktığını’ bildirdi..

Girişimin eksenleri arasında sırasıyla 2012 tarihli ve 4 sayılı Anayasa Beyannamesi ve Seçim Kanunu'’un anayasal dayanak ve seçim kanunu olarak kabul edilmesi ve BM politikasında belirtildiği gibi seçimlerin denetlenmesi için uluslararası yardım talep edilmesi ihtiyacı yer alıyor.