Kaddafi’nin istihbarat hayaleti: Ebu Acile

Libyalı bir yetkiliye göre Ebu Acile, ABD’ye sınır dışı edilebilir.

Ebu Acile. (Twitter)
Ebu Acile. (Twitter)
TT

Kaddafi’nin istihbarat hayaleti: Ebu Acile

Ebu Acile. (Twitter)
Ebu Acile. (Twitter)

ABD uçağının İskoçya üzerinde teröristlerce bombalanmasından 33 yıl sonra, Amerikalı ve İskoç müfettişler, Libya’nın devrik lideri Muammer Kaddafi döneminin İstihbarat Teşkilatı’n subaylarından Ebu Acile Mesud’da istediklerini buldular.
Medyada ‘Lockerbie’ olarak bilinen dava, Libya’nın kurbanların ailelerine 2,7 milyar dolar tazminat ödeyip iki zanlıyı teslim etmesiyle sonuçlandı. Zanlılardan biri hapis cezasına çarptırılırken, diğeri serbest bırakıldı. Amerikan, İngiliz ve İskoç soruşturma kurumları, söz konusu davaya ilişkin soruşturmayı tamamlamaya çalışıyor.
Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgilere göre Geçici Birlik Hükümeti Başkanı Abdulhamid Dibeybe ve Dışişleri Bakanı Necla el-Menkuş, davayı yeniden açmaya yönelik isteklerini dile getirdiler. Diğer taraftan Ebu Acile’nin akıbeti ise bilinmiyor. Ailesi, kimliği belirsiz kişilerce kaçırıldığını söylüyor.
Libyalı kaynaklara göre Ebu Acile’nin evinden kaçırılması, ABD Özel Kuvvetleri’nin geçmişte benzer operasyonlardaki deneyimleri göz önüne alındığında, Dibeybe’ye bağlı güvenlik güçleri ile Amerikalı olma ihtimali yüksek olan taraflar arasındaki bir anlaşmayla gerçekleşti.
Libyalı ve ABD’li yetkililer, Ebu Acile’nin akıbeti konusunda sessiz kalırken çok sayıda gözlemci ise korkunç kazadan 30 yılı aşkın bir süre sonra açık kalan dava çerçevesinde Ebu Acile’nin çoktan ABD tarafına teslim edilmiş olabileceğine veya ABD’ye gitmekte olduğuna inanıyor. Pan Am 103’ün enkazı, kabaca İskoçya’nın genişliğinde, 840 mil karelik bir alana dağılmıştı.
ABD’nin soruşturmayı Ebu Acile ile tamamlama konusundaki tekrarlanan arzusu göz önüne alındığında Libyalı bir yetkili, Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada şu değerlendirmede bulundu: “Sıkı güvenlik altında ABD’ye çoktan gitmiş olması göz ardı edilemez” 
Diğer yandan Dibeybe hükümetindeki yetkililer, yorum yapmaktan kaçınıyor. Ancak kaçırılma olayı ile Dibeybe’nin davayı yeniden açma arzusu arasındaki bağlantı, Ebu Acile’nin ortadan kaybolmasıyla ilgili olarak şimdiden gerçek endişelere yol açtı bile.
ABD’li yetkililer yalnızca iki yıl önce, 1988 yılında Pan Am 103’ün İskoçya’nın Lockerbie kasabası üzerinde infilak etmesiyle bağlantılı yeni bir zanlı olan Ebu Acile’ye karşı suç duyurusunda bulundu. Söz konusu faciada, çoğu ABD’li 270 kişi yaşamını yitirmişti.
2020 yılında, görevden ayrılmadan bir hafta önce eski ABD Başsavcısı William Barr, Ebu Acile’nin yargılanacağını açıkladı. Bir basın toplantısında konuşan Barr, “Amerikalıları ve diğerlerini öldürmekten sorumlu olan bu adam, işlediği suçlardan dolayı adalet karşısına çıkacak” dedi. Ayrıca ABD’nin, üçüncü komplocu Ebu Acile Mesud’a Pan Am 103 faciasındaki rolü nedeniyle suç duyurusunda bulunduğunu belirtti.
Amerikan medyasına göre ABD’li müfettişler, Ebu Acile’nin Kaddafi’nin devrilip öldürülmesinden sadece bir yıl sonra, 12 Eylül 2012’de gerçekleşen bir görüşmede Libyalı bir yetkiliye yaptığı itirafları hakkında bilgi aldı.
ABD’li yetkililer, Ebu Acile’yi suçlayan Libyalı yetkilinin adını vermezken onu bir kolluk görevlisi olarak nitelendirdi. Yetkililer, Libya hükümeti kabul ederse bir duruşmada ifade vermeye istekli olduğunu ifade ettiğini de belirtti.
Bu subay ve Ebu Acile arasındaki Arapçadan İngilizceye tercüme edilen bir görüşmeye göre Ebu Acile, Pan Am 103’ü düşüren bombayı yaptığını ve saldırıyı gerçekleştirmek için Abdelbaset el-Megrahi ve Emin Halifa Fehima ile birlikte çalıştığını itiraf etti. Ayrıca ABD ve diğer Batı ülkeleri vatandaşlarına karşı başka komplolara karıştığını da kabul etti.
Ebu Acile Muhammed Mesud Hayr el-Merimi, bazen Dış Güvenlik Servisi (Libya İstihbaratı) olarak anılan Cemahiriyye Güvenlik Hizmeti’nde çalıştı. Diğer ülkelere karşı terör eylemleri gerçekleştirmek ve yurt dışındaki Libyalı muhaliflerin faaliyetlerini bastırmakla suçlanıyor. 1973 yılından itibaren patlayıcı madde yapımında ‘teknik uzman’ olmak üzere çeşitli görevlerde bulunan Ebu Acile, görev süresi içinde albay rütbesine terfi etti.



Azalan iyimserliğe rağmen... Gazze Şeridi'nde ateşkes için ABD destekli öneri tartışılıyor

İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik saldırılarının yol açtığı yıkımdan (AP)
İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik saldırılarının yol açtığı yıkımdan (AP)
TT

Azalan iyimserliğe rağmen... Gazze Şeridi'nde ateşkes için ABD destekli öneri tartışılıyor

İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik saldırılarının yol açtığı yıkımdan (AP)
İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik saldırılarının yol açtığı yıkımdan (AP)

İsrail ve Hamas’tan müzakereciler, 6 Temmuz'dan bu yana Doha'da devam eden ateşkes görüşmelerinin son turunda, esirlerin aşamalı olarak serbest bırakılmasını, İsrail güçlerinin Gazze Şeridi'nin bazı bölgelerinden çekilmesini ve çatışmanın sona erdirilmesine ilişkin görüşmeleri içeren 60 günlük ateşkes için ABD destekli bir öneriyi tartışıyorlar.

ABD'li, Katarlı ve Mısırlı arabulucular bir anlaşmaya varmak için çalışıyor, ancak bir anlaşmaya varılabileceğine dair iyimserlik azaldı.

İşte Reuters'a isminin açıklanmaması kaydıyla konuşan bir yetkilinin özetlediği ateşkes önerilerinin ayrıntıları ve ilgili bazı siyasi hesaplara bir bakış:

İsrailli esirler ve Filistinli mahkûmlar

Gazze Şeridi'nde tutulan 10 esir, 18 cesetle birlikte 60 günlük bir süre içinde iade edilecek. Takaslar tören olmadan gerçekleşecek. Buna karşılık İsrail de sayısı henüz belli olmayan Filistinli mahkûmları serbest bırakacak. İsrail, Hamas ve müttefikleri tarafından tutulan 50 esirden yaklaşık 20'sinin hayatta olduğuna inanıldığını söylüyor.

Filistinlilere yardım

19 Ocak'ta varılan bir anlaşmaya göre, Birleşmiş Milletler (BM) ve Uluslararası Kızılhaç Komitesi'nin (ICRC) katılımıyla Gazze Şeridi'ne yeterli miktarda yardım derhal ulaştırılacak.

İsrail’in geri çekilmesi

İlk gün, ilk 8 esirin serbest bırakılmasının ardından İsrail ordusu, üzerinde mutabık kalınacak haritalara göre Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki bazı bölgelerden çekilecek. Yedinci gün, 5 ceset alındıktan sonra, İsrail haritalara göre Gazze Şeridi'nin güneyindeki bazı bölgelerinden çekilecek.

ABD Başkanı Donald Trump, Maryland eyaletindeki Andrews Ortak Üssü'nde gazetecilere el sallarken (AFP)ABD Başkanı Donald Trump, Maryland eyaletindeki Andrews Ortak Üssü'nde gazetecilere el sallarken (Arşiv-AFP)

Teknik bir ekip, teklifin çerçevesi üzerinde mutabakata varıldıktan sonra yapılacak hızlı müzakereler sırasında çekilme kılavuzunun oluşturulması için çalışacak.

Kalıcı ateşkes müzakereleri

Anlaşmanın ilk gününde kalıcı ateşkes müzakereleri başlayacak. Bir anlaşmaya varılması halinde, 7 Ekim 2023'ten bu yana Gazze Şeridi'nde tutulan tüm esirler ve Filistinli mahkûmlar serbest bırakılacak.

Garantiler

Teklif, ABD Başkanı Donald Trump'ın anlaşmaya bağlılığını garanti ediyor. Arabulucular, ara verilen süre boyunca ciddi müzakerelerin yapılmasını sağlayacak ve daha fazla zamana ihtiyaç duyulması halinde bu süreyi uzatabilecekler.

İsrail'de siyasi hesaplar

İsrail hükümetinin iki aşırı sağcı üyesi, Maliye Bakanı Bezalel Smotrich ve Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir, ateşkes çabalarını eleştirerek bunun yerine Hamas'ın tamamen yok edilmesi çağrısında bulundu.

İki ismin bir anlaşma imzalanması halinde istifa edip etmeyeceği belli değil. Netanyahu onları kendi tarafında tutmak için İsrail ordusunun Gazze Şeridi'nde ocak ayında yürürlüğe giren son ateşkesten çok daha geniş bir alanı kontrol etmesi için bastırıyor ve ordunun güneyde Han Yunus ile Refah arasındaki bölgeyi kontrol etmesine izin veriyor. Hükümet bu bölgede yaklaşık 600 bin kişi için bir ‘insani yardım şehri’ inşa etmeyi planladığını ve bunun Gazzeliler için güvenli bir alan olacağını belirtti. Muhalifler bu kenti bir toplama kampına benzetti.

Eleştirmenler, Netanyahu'nun müzakereleri Knesset'in yaz tatiline gireceği 27 Temmuz'a kadar uzatmaya çalıştığını söylüyor. Zira Knesset açık değilken bir hükümeti devirmek çok zordur.

Hamas'ın siyasi hesapları

Hamas, bu kadar çok toprağın doğrudan İsrail'in kontrolüne bırakılmasına ya da kıyı şeridi üzerindeki zaten kırılgan olan kontrolünü azaltacak kapalı bir ‘insani yardım şehri’ kurulmasına temelden karşı. Bu nedenle Hamas, İsrail güçlerinin ocak ayındaki ateşkesten önce belirlenen hatlara çekilmesini talep ediyor.

Hamas ayrıca, İsraillilerin ateşkesi uzatma niyetinde olmadıklarından endişe duyduğundan, çatışmaların durdurulmasının savaşın sona ermesine yol açacağına dair daha güçlü garantiler verilmesi için bastırıyor.