Türkiye, Suriye’nin kuzeyinde kara harekatı düzenlemekte kararlı

Suriye muhalefetindeki Süleyman Şah grubu dün Afrin’de düzenlenen askeri geçit töreninde (AFP)
Suriye muhalefetindeki Süleyman Şah grubu dün Afrin’de düzenlenen askeri geçit töreninde (AFP)
TT

Türkiye, Suriye’nin kuzeyinde kara harekatı düzenlemekte kararlı

Suriye muhalefetindeki Süleyman Şah grubu dün Afrin’de düzenlenen askeri geçit töreninde (AFP)
Suriye muhalefetindeki Süleyman Şah grubu dün Afrin’de düzenlenen askeri geçit töreninde (AFP)

Türkiye, güney sınırlarında bir ‘terör devleti’ kurulmasına izin vermeyeceğine dair güvencesini yineledi.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, dün Artvin Yusufeli Barajı ve HES, Yeni Bağlantı Yolları ve Tünelleri, Yeni Yerleşim Bölgesi Açılış Töreni’nde yaptığı konuşmada Pençe-Kılıç Harekatı’na değinerek, kara harekatının işaretini verdi.
Erdoğan konuşmasında, “Birkaç gündür uçağımızla, topumuzla, SİHA’mızla teröristlerin tepesindeyiz. İnşallah en kısa sürede hepsinin kökünü kazıyacağız. Ülkemiz sınırlarına ve vatandaşlarına yönelik saldırıların kaynakları bellidir. Bu bölgedeki teröristlerin her birinin kimliğini, yerini, sicilini biliyoruz. Aynı şekilde bu teröristleri kimlerin himaye ettiğini, silahlandırdığını, cesaretlendirdiğini de çok iyi biliyoruz” dedi.
Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar ise, ABD’ye ‘teröre desteği’ kesmesi çağrısını yineledi.
Akar, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonundaki sunumunda konuya ilişkin şunları söyledi;
“19 Kasım’da başlatılan ve Irak’ın ve Suriye’nin kuzeyinde icra edilen Pençe-Kılıç Harekatı, terör örgütüne yönelik son dönemde gerçekleştirilen en büyük, en kapsamlı ve en etkili hava harekatı olmuştur.”
Operasyonların Birleşmiş Milletler Şartı’nın 51. maddesinde belirtilen meşru müdafaa hakkı kapsamında, uluslararası hukuka uygun, komşu ülkelerin toprak bütünlüğüne ve egemenlik haklarına saygılı, sadece terör unsurları hedef alınarak icra edildiğini dile getiren Akar şu ifadelerle devam etti;
“24 Temmuz 2015’ten bugüne kadar yurt içinde, Irak ve Suriye’nin kuzeyinde toplam 36 bin 854, bu yılın başından itibaren ise 3 bin 585 terörist etkisiz hale getirilmiştir.”
Akar, Pazar günü Kara Kuvvetleri Komutanlığı Harekat Merkezi’nde yaptığı konuşmada ise, “Pençe-Kılıç Harekatı’nın başlangıcından bugüne kadar kara ateş destek vasıtaları ve uçaklar tarafından 184 terörist etkisiz hale getirildi” dedi.
Genelkurmay Başkanı Orgeneral Yaşar Güler, Hava Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Atilla Gülan ve Deniz Kuvvetleri Komutanı Oramiral Ercüment Tatlıoğlu ile Kara Kuvvetleri Komutanlığı’na giden Akar şunları söyledi;
“Mehmetçiğin karşısına çıkamayan teröristler alçakça girişimlerde bulundular. Panik ve korku içindeler. Terör örgütünün çöküşünü daimi hale getirmek için gerekeni yapmaya devam edeceğiz.” 
Bu arada Türk Silahlı Kuvvetleri, Gaziantep’in Karkamış ilçesine havan topu ile düzenlenen saldırıyla sivillerin hedef alınmasına yanıt olarak, Suriye’nin kuzeyindeki Suriye Demokratik Güçleri (SDG) mevzilerini hedef almaya devam ediyor.
İçişleri Bakanı Süleyman Soylu, Karkamış ilçesine gerçekleştirilen havan saldırısına ilişkin, “Maalesef ilk aldığımız bilgiler çerçevesinde 3 vatandaşımız hayatını kaybetti” şeklinde bir açıklama yaptı.
Kilis’teki Öncüpınar Sınır Kapısı bölgesine yapılan bir diğer roketli saldırıda ise 1’i asker 7’si polis 8 kişi yaralandı.
Salı günü üst üste dördüncü gün, Türk topçusu, Halep’in kuzey kırsalında SDG mevzilerine yönelik topçu ve füze bombardımanını yoğunlaştırdı.
Öte yandan Suriye rejim güçleri, Halep’in batı kırsalına bağlı Kafr Nuran köyü ve Asus köyü çevresini ağır toplarla hedef aldı.
Suriye İnsan Hakları Gözlemevi (SOHR), Türkiye’ye ait SİHA’ların dün Uluslararası Koalisyon ve SDG özel kuvvetleri olan terörle mücadele birimlerinin Haseke’nin kuzeyindeki ortak askeri üssünü hedef aldığını öne sürdü.
SOHR, saldırı sonucunda 2 unsurun öldüğünü, 3 kişinin de ağır yaralandığını bildirdi.
Reuters’ın Türk ve Suriyeli muhalif kaynaklara dayandırdığı haberine göre, Türk savaş uçakları, Suriye’deki YPG mevzilerine saldırmak için ilk kez Rusya ve ABD’nin kontrolündeki hava sahasına girdi.
Reuters’e göre, Türkiye’nin Rusya ve ABD tarafından kontrol edilen hava sahasını kullanması, Ankara’nın Moskova ve Washington üzerindeki artan etkisinin bir göstergesi olabilir.
Haberde Milli Savunma Bakanlığı’ndan (MSB) adının açıklanmasını istemeyen bir kaynak, Türk savaş uçaklarının operasyon boyunca Suriye, Rusya veya ABD’nin kontrolündeki hava sahasını kullanmadığını, saldırıların Türkiye hava sahası içinden düzenlendiğini bildirdi.
Ancak bir Türk güvenlik yetkilisi şunları dedi: 
“Suriye’de hem Rusya, hem de ABD’nin kontrolündeki hava sahası alanları var. İstanbul’daki saldırı sonrası ve ardından sınırda yapılan roket saldırılarını takiben TSK jetleri ABD ve Rusya’nın kontrolündeki hava sahasını kullandı. Bu iki ülkeyle bir şekilde koordinasyon kuruldu.”
Bir Türk güvenlik yetkilisi ve Suriye muhalefetinden iki kaynak da savaş uçaklarının YPG’nin kontrolündeki Suriye topraklarının üzerinde uçtuğunu ve Ankara’nın bu konuda özellikle Rusya’yla temas halinde olduğunu bildirdi.
Haberde, muhalif kuvvetlerden bir kaynak ve iki Türk kaynak, Türkiye’nin, Suriye Milli Ordusu’ndan olası bir kara operasyonuna hazırlık yapmasını istediğini söyledi.
Rusya Savunma Bakanlığı ve ABD Dışişleri Bakanlığı yorum taleplerine yanıt vermedi.



Tom Barrack ve Arabistanlı Lawrence

Fotoğraf: Reuters
Fotoğraf: Reuters
TT

Tom Barrack ve Arabistanlı Lawrence

Fotoğraf: Reuters
Fotoğraf: Reuters

İbrahim Hamidi

ABD Başkanı Donald Trump'ın Türkiye Büyükelçisi ve Suriye- Lübnan Özel Temsilcisi Tom Barrack, her açıklaması veya tweeti ile tartışma yaratıyor. Sözleri, Ortadoğu'ya yabancı bir Amerikan sözlüğünden geliyor. Osmanlı İmparatorluğu'nun çöküşünden sonra Sykes-Picot Anlaşması ile çizilen sınırları ve Batı'nın “(Ortadoğu'da) haritalar dayatmasını ve sınırları kurşun kalemle çizmesini” sert bir şekilde eleştirdi.

Tom Barrack, “Batı’nın müdahale dönemi sonsuza dek sona erdi. Gelecek, bölgenin kendi üreteceği çözümlerindir” dedi. Ayrıca, “giriştiğimiz beş savaşın” başarısızlıklarının ardından gelen “rejim değişikliği” ve “ulus inşası” politikalarını da tenkit etti.

Barrack, Suriye Emeviliğine ve Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şara'ya olan hayranlığını dile getirerek, onu bağımsızlık için 12 yıl mücadele eden ABD'nin kurucu başkanı George Washington'a benzetti. Ayrıca, ABD'nin terörle mücadeledeki müttefiki olan Suriye Demokratik Güçleri’ni (SDG) hedef aldı. Lübnanlıları, hemen harekete geçmezlerse “varoluşsal bir tehdit” ile karşı karşıya kalacakları, Bilad-ı Şam haritasına geri dönme kaderini yaşayacakları konusunda uyardı. Ayrıca, Lübnan’ın “Büyük Suriye” haritasına dahil olduğuna dolaylı olarak işaret etti.

Şarku’l Avsat’ın Al Majalla’dan aktardığı analize göre Barrack, her açıklamanın ardından ilk açıklamasını düzelten bir açıklama yayınlıyor. Ancak, Trump'ın Temsilcisi’nin Ortadoğu'daki kilit ülkeler hakkındaki bu açıklamalarının önemini küçümsemek hata olur. Bunu vurgulamak için de açıklamalarına eşlik eden gelişmelere ve açıklamalara dikkat çekmek gerekiyor.

Öncelikle, Başkan Trump, 13 Mayıs'ta Riyad'da yaptığı “Başkan Trump'ın Ortadoğu'da Müreffeh Bir Gelecek Vizyonu” başlıklı açılış konuşmasında Ortadoğu vizyonunu bizzat ortaya koydu. “Devlet inşacıları diye adlandırılanlar, inşa ettiklerinden çok daha fazla devleti yok ettiler” dedi. Ardından “Amerikalılar Irak ve Afganistan'da trilyonlarca dolar harcadılar, ancak hiçbir işe yaramadı. ABD, bu iki ülkeden geri çekildi ve başarısız oldu çünkü Amerikalı ‘müdahaleciler’ anlamadıkları toplumlara müdahale ettiler ve nasıl yaşanacağına dair dersler verdiler” diye ekledi.

Öte yandan, bölgenin ve liderlerinin ürettiği çözümleri övdü ve “modern Ortadoğu'nun doğuşunun bölge halklarının kendi elleriyle gerçekleştiğini” ve bunun “büyük bir dönüşüme” yol açtığını söyledi. Trump, “geçmişi” olan Suriye Cumhurbaşkanı Şara'ya da övgüler yağdırdı ve ardından “Suriye'ye bir şans” vermek için ona ve Heyet Tahrir eş-Şam'a yönelik yaptırımları kaldırdı.

Trump'ın Türkiye Büyükelçisi Barrack'ı Suriye ve Lübnan Özel Temsilcisi olarak ataması, Ankara'nın bir zamanlar Amerika'nın "Arabistanlı Lawrence'ı" olarak adlandırdığı Brett McGurk'ün politikalarına karşı büyük bir darbe

İkincisi, Trump'ın İran, Gazze ve Ukrayna Özel Temsilcisi Steve Witkoff gibi Barrack da Dışişleri Bakanlığı bürokrasisinden ve Amerikan kurumlarından çok uzak ve Başkan Trump ile doğrudan dostluğu olan bir iş adamı. Ortadoğu'daki önemli meselelerdeki rolü artarken, Dışişleri Bakanlığı'nda müzakere ve diplomasi deneyimine sahip üst düzey yetkililerin atamaları ya ertelendi (örneğin, Dışişleri Bakan Yardımcısının yardımcısı olarak göreve başlaması planlanan Joel Rayburn) ya da Dışişleri Bakanı Marco Rubio tarafından uygulanan “kapsamlı reform planı” kapsamında Dışişleri Bakanlığı'ndan uzaklaştırıldılar.

Üçüncüsü, Barrack'ın nerede ikamet ettiğinin büyük bir önemi var, çünkü kendisi Trump'ın Türkiye Büyükelçisi. Ankara, eski Beyaz Saray Ortadoğu yetkilisi Brett McGurk ile ciddi bir sorun yaşıyordu. McGurk'ü Amerika’nın “Arabistanlı Lawrence’ı” olarak adlandırıyordu. Bununla, McGurk'ün, geçen yüzyılın başında Osmanlı İmparatorluğu'na karşı Arap isyanını destekleyen İngiliz Arabistanlı Lawrence’a benzer şekilde, Doğu Suriye'de kendisine karşı bir Kürt oluşumu kurarak Ortadoğu haritasını yeniden çizmek istediğini kastediyordu.

Dolayısıyla, Trump'ın Türkiye'ye elçi olarak Barrack'ı ataması, McGurk'ün politikalarına karşı büyük bir darbe anlamına geliyor. Barrack'ın Suriye, Kürtler, Lübnan, haritalar ve Sykes-Picot Anlaşması hakkındaki açıklamalarında da bu açıkça görülüyor. Barrack'ın sözlerinin önemini pekiştiren, Trump'ın bizzat kendisinin Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın “dostu” olduğunu defalarca açıkça söylemiş olması. Hatta İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'yu, Erdoğan ile askeri çatışma yerine Suriye konusunda bir anlaşmaya varmaya da teşvik etmişti.

Dördüncüsü, ABD'nin son on yıllarda Ortadoğu'daki politikaları, işlevsel olarak muhatap olduğu her rejimin hassasiyetlerini ve değerlendirmelerini dikkate alan birçok örtük, dile getirilmemiş mutabakat içeriyordu. Örneğin, Suriye güçlerinin 1976'da Amerikan onayıyla Lübnan'a girdiği tartışmasızdır. Hafız Esed, Çöl Fırtınası Harekâtı'na katılımı ve İsrail ile müzakereler karşılığında ABD’den yeşil ışık aldıktan sonra, 1990'da Mişel Avn isyanını bastırdı. Aynı durum, Filistin Kurtuluş Örgütü ve lideri Yaser Arafat'ın 1982'de Lübnan'dan sınır dışı edilmesi için de geçerliydi.

Bu mutabakatların sırları çekmecelerde ve söylemsel değerlendirmelerde saklı kaldı. Daha sonra al-Majalla’da, Suriye'nin 2005'te ordusunun çekilmesiyle vesayet döneminin sona ermesinden önce Lübnan'daki birçok eyleminin Amerikan onayıyla desteklendiğine dair bir dizi gizli Suriye belgesi yayınlayacağız.

Barrack'ın sözleri, Lübnan, Suriye ve Sykes-Picot Anlaşması doğmadan önce Osmanlı, Bilad-ı Şam ve Büyük Suriye’nin eyaletlerinden biri olan Zahle’den göç etmeden önce atalarının anlattığı hikâyelere duyulan bir özlem değil. Trump'ın ikinci döneminde söylenmiş olmaları, onlara daha fazla ağırlık kazandırıyor. Bunlar en azından boş veya tesadüfü sözler değil, aksine Beyaz Saray koridorlarındaki ciddi düşünceleri yansıtıyor. Çoğu, üst düzey liderler arasında kapalı kapılar ardında da söylenmiş olabilir. Ancak, gerçekleşmesi dengelere bağlı ve başarılı olması başka bir konu, çünkü birçok Amerikan macerası amaçlanandan farklı bir şekilde sona erdi. Trump yönetiminin hızlı sonuç almak istemesi ve görüşlerini desteklemek için uzun süreli bir askeri müdahaleye yanaşmaması, Barrack'ın tweetlerini tehlikeli ve rahatsız edici kılıyor ve etkileri sosyal medya platformlarının ötesine uzanıyor.