Irak’ta Kazımi’nin ekibi içinde karşılıklı suçlamalar hız kazandı

Yeni Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani ve eski Başbakan Mustafa el-Kazımi, 28 Ekim’de yapılan devir teslim oturumunda görüştü. (AFP)
Yeni Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani ve eski Başbakan Mustafa el-Kazımi, 28 Ekim’de yapılan devir teslim oturumunda görüştü. (AFP)
TT

Irak’ta Kazımi’nin ekibi içinde karşılıklı suçlamalar hız kazandı

Yeni Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani ve eski Başbakan Mustafa el-Kazımi, 28 Ekim’de yapılan devir teslim oturumunda görüştü. (AFP)
Yeni Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani ve eski Başbakan Mustafa el-Kazımi, 28 Ekim’de yapılan devir teslim oturumunda görüştü. (AFP)

Irak basını ve siyasi çevreler geçtiğimiz iki gün boyunca, eski Başbakan Mustafa el-Kazımi’nin ekibinin üyeleri arasındaki ciddi suçlamalar ve sert tartışmalarla meşgul. Tartışma, el-Azm İttifakı’nın lideri Hamis Hancer’in sahip olduğu ‘UTV’ kanalında, gazeteci Ahmed Molla Talal’ın sunuculuğunu yaptığı bir programda gerçekleşti. Molla Talal, 2020 yılında başbakanlık görevinin ilk aylarında Başbakan Kazımi’nin sözcüsü olarak görev yapmış ve ardından istifasını sunmuştu.
Söz konusu program, Kazımi’nin ofisinin eski müdürü ve İstihbarat Teşkilatı’nın şu anki başkanı Raid Cuhi hakkında ciddi rüşvet alma ve komplo suçlamalarını beraberinde getirdi.
Programa göre Cuhi, dördüncü nesil (4G) sürümünü başlatmasına izin vermesi için Asiacell Telecom Company başkanından 50 milyon dolar rüşvet aldı.
Molla Talal, dolandırıcılık da dahil olmak üzere çeşitli suçlamalardan 11 yıl hapis cezasına çarptırılan Kürt iş insanı Daban Ahmed Kerim ile kayda alınan bir ses kaydına dikkat çekti.
Hapse atılmadan önce, Kerim’in ifadelerine göre Cuhi ile şirketin Irak devletine olan 400 milyon dolarlık borcunu ertelemeyi ve 4G sürümü piyasaya sürme izni almayı hedefleyen ‘Asiacell’ iletişimden sorumlu yönetim kurulu başkanı Kürt iş insanı Faruk Mustafa Resul arasında bir bağlantı vardı. Bu izin karşılığında Cuhi ve arabulucu taraf (Daban Ahmed Kerim) eşit olarak pay etmek üzere 100 milyon dolar alacaktı.
Televizyon programına göre anlaşma tamamlandı. 4G sürümünün başlatılmasına ve şirketin borçlarının ertelenmesine izin verildi. Ancak Daban Ahmed Kerim’e göre Raid Cuhi, Kerim’in 50 milyon dolardan fazla aldığını iddia etti. Ahmed Kerim ise istihbarat servisleriyle gizli anlaşma yaparak Cuhi’yi devirmeye çalıştı ve 11 yıl hapis cezasına çarptırıldı.
İstihbarat birimi ve başkanı Raid Cuhi, Ahmed Molla Talal’ın programının ortaya koyduğu suçlamalar karşısında sessiz kalmadı ve ‘(Molla Talal ile) programında bir dolandırıcı’ başlıklı uzun bir açıklama yaptı.
Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgilere göre açıklamada, programın bölümünde mesleki ve ahlaki ihlaller ve suiistimaller gündeme getirildi. Programda dile getirilenler de ‘ihlaller, yalanlar ve iftiralar’ olarak nitelendirildi.
Açıklamada ayrıca şu ifadelere yer verildi:
“Söz konusu kanal, tanınmış bir dolandırıcılık çetesinin bir üyesinin yalanlarını incelemeksizin (ki bu yasal görevidir) servis etmesine ve pazarlamasına izin verdi. Üyelerinin çoğu, 2020 yılında bir Süleymaniye ve Erbil şehirlerinde meydana gelen ve önemli isimlerin etkilendiği bir dolandırıcılığın ortaya çıkmasından sonra tutuklandı.”
‘UTV’ kanalı idaresi, programdan zarar gören tarafları ağırlamak istediğini dile getirirken 22 Kasım’da ‘Asiacell’ telekomünikasyon şirketinin Yönetim Kurulu Başkanı Faruk Mustafa Resul de Molla Talal’a sert bir sözlü saldırıda bulundu ve Molla Talal’ı ‘yalan ve uydurma haber yaymakla’ suçladı. Mustafa Resul ayrıca televizyon programında ​​​​bahsedilenlerle ilgili gerçekleri yayınlayacağına söz verdi.
Molla Talal’ın Kazımi hükümetinde eski meslektaşı olan Raid Cuhi ile münakaşasının yanı sıra 22 Kasım’da Molal Talal ile Kazımi’nin eski medya danışmanı gazeteci Maşrık Abbas arasında da bir tartışma yaşandı. Abbas, Molla Talal’a hitaben Twitter üzerinden yaptığı bir paylaşımda şu ifadeleri kullandı:
“Kardeşim Ahmed Molla Talal, çok iyi biliyorsun ki ben her aşamada senin yanında yer aldım. Ama sen, dostum, kendin ve ne yazık ki bizim için de kişisel olarak küçük düşürücü bir intikam peşinde koşuyorsun. Çok ileri gittiğin için özür dilemeni öneririm. Başkalarından duyduğun her şey doğru değil. Emin olman için telefonlar hep açık.”
Molla Talal da benzer şekilde Twitter üzerinden bir paylaşımda bulundu:
“Çok iyi biliyorsun ki bir gün bile ne senin ne de başkasının duruşuna ihtiyacım oldu. Yalnızca suçlu intikam almaktan korkar. İntikam almak için seninle kişisel bir kan davam yok! Sizden (hükümet sözcüsü) uzak durma kararı almama atıf yaptın. Bunun inançla verdiğim kişisel bir karar olduğunu hatırlatmama izin verin. Doğru zamanda sen ayaktaydın. Raid de öyleydi. İstifa mektubumu sizin önünüze fırlattım. Sonra beni vazgeçmeye ikna etmek için seni peşimden gönderdi.”



Trump’ın açıklaması ateşkesi tehlikeye mi attı? 17. Maddeyle Gazze'de fiili bölünme ihtimali masada mı?

Filistinliler, Gazze Şeridi'nin merkezindeki Nuseyrat mülteci kampında kaplarını suyla dolduruyor (AFP)
Filistinliler, Gazze Şeridi'nin merkezindeki Nuseyrat mülteci kampında kaplarını suyla dolduruyor (AFP)
TT

Trump’ın açıklaması ateşkesi tehlikeye mi attı? 17. Maddeyle Gazze'de fiili bölünme ihtimali masada mı?

Filistinliler, Gazze Şeridi'nin merkezindeki Nuseyrat mülteci kampında kaplarını suyla dolduruyor (AFP)
Filistinliler, Gazze Şeridi'nin merkezindeki Nuseyrat mülteci kampında kaplarını suyla dolduruyor (AFP)

ABD Başkanı Donald Trump’ın, Gazze’deki ateşkes anlaşmasının “ikinci aşamasının değiştirileceği” yönündeki kısa ve belirsiz açıklaması, bu değişikliğin ne anlama geldiğine ilişkin soruları gündeme taşıdı.

Uzmanlara göre Trump’ın işaret ettiği değişiklik, anlaşmanın uygulanma biçiminde bir revizyon anlamına geliyor. Buna göre, İsrail’in hâlihazırda yüzde 55’ini kontrol ettiği Gazze’den çekilmesi ve Hamas’ın silahsızlandırılmasına geçilmesi yerine, 17. maddenin devreye alınması söz konusu olabilir. Bu madde, barış planının taraflardan biri kabul etmese bile tek taraflı olarak ilerletilmesine imkân tanıyor.

10 Ekim’de yürürlüğe giren ateşkes anlaşmasındaki 17. madde, Hamas’ın öneriyi geciktirmesi veya reddetmesi halinde, “yardımların genişletilmesi dahil, planın belirtilen unsurlarının, İsrail ordusunun terörden arındırılmış olarak uluslararası istikrar gücüne devrettiği bölgelerde uygulanacağını” düzenliyor.

Geçen ekim ayında Hamas ile İsrail arasında imzalanan “barış belgesi” sadece birinci aşamayla ilgili maddeleri içeriyordu. Bu aşama; ilk ateşkes, İsrail güçlerinin geri çekilmesi, esir takası ve insani yardım girişlerinin kolaylaştırılmasını kapsıyor. Ancak savaş sonrası Gazze’nin yönetimine ilişkin “ikinci aşama” konusunda resmî bir mutabakat sağlanmış değil.

Perşembe günü yaptığı açıklamada Trump, planın ikinci aşamasının “çok yakında değiştirileceğini” söyledi. Açıklama, sürecin tıkanması ve sahadaki ilerlemenin sınırlı kalması nedeniyle endişelerin arttığı bir döneme denk geldi; ancak Trump değişikliğin içeriğine dair ayrıntı vermedi.

Görsel kaldırıldı.
Filistinli bir kadın, İsrail'in Han Yunus'ta düzenlediği bir baskın sonucu akrabalarından birinin öldürülmesine tepki gösteriyor (AFP)

Ahram Siyaset ve Strateji Merkezi İsrail Çalışmaları uzmanı Dr. Said Okaşa, (Saeed Okasha) Trump’ın sözünü ettiği değişikliğin büyük olasılıkla 17. maddeye dayanacağını belirtiyor. Okaşa’ya göre bu adım, “eski Gazze” ve “yeni Gazze” ayrımını güçlendirecek bir fiili bölünmeye kapı aralayabilir. Bu yaklaşımı geçen ay ABD’nin bölge özel temsilcisi Steve Witkoff’un da çeşitli görüşmelerde dile getirdiğini hatırlattı.

Okkaşa, anlaşmanın geçen ay Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi tarafından onaylandığını anımsatarak, Hamas’ın silahsızlanma sürecine yanıt vermemesi gibi gerekçelerle 17. maddenin yeniden devreye sokulmasının mümkün olduğunu söyledi. Uzman, böyle bir senaryonun Gazze’de “ne savaş ne barış” şeklinde sürecek bir çıkmaz yaratabileceğini ifade etti.

Görsel kaldırıldı.
Filistinliler, Cebaliye'de yıkılan binaların enkazı arasında sokaklara kurulmuş çadırların yanından geçiyor (AFP)

Filistinli siyaset analisti Dr. Ayman el-Rakkab da, Trump’ın değişiklik açıklamasının içeriğinin belirsizliğine işaret ederek, “İsrail’in bölgede kalma isteğiyle birleştiğinde, Gazze’nin fiilen ikiye bölünmesi ihtimali güçleniyor” değerlendirmesinde bulundu.

Bu belirsizlik sürerken, Axios haber sitesi Trump’ın 25 Aralık’tan önce Gazze’de barış sürecinin ikinci aşamasına geçileceğini açıklamayı planladığını duyurdu. Habere göre Washington, Gazze’de oluşturulacak yeni yönetim yapısı ve uluslararası istikrar gücünün son hazırlıklarını tamamlıyor. ABD Başkanı’nın, bu adımları görüşmek üzere İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile ay sonundan önce bir araya gelmesi bekleniyor.

İkinci aşamanın önünde ciddi engellerin olduğunu ifade eden Rakkab: “Barış Konseyi ile teknokrat hükümet henüz kurulmadı. Güvenliği devralacak polis gücü ve uluslararası istikrar kuvveti oluşturulmadı. Bu nedenle somut bir hareketin en erken ocak ayında mümkün olabileceğini düşünüyorum” dedi.

Okaşa, yakın vadede İsrail’in kontrolde tuttuğu bölgeyi yüzde 60 seviyesine çıkarmaya çalışabileceğini, ancak anlaşmanın genel çerçevesinde büyük bir tırmanış beklemediğini belirtti.

Geçtiğimiz günlerde Yedioth Ahronoth, İsrail’in yaklaşık iki milyon Filistinliyi sarı çizginin doğusunda İsrail kontrolündeki yeni bölgelere yeniden yerleştirmeyi, Hamas kontrolündeki bölgeleri tamamen sivillerden boşaltmayı ve Hamas unsurlarını bu bölgelerde aşamalı şekilde takip etmeyi içeren bir plan hazırladığını yazmıştı. Şarku’l Avsat’ın  Telegraph gazetesinin Batılı diplomatlara dayandırdığı haberinden aktardığı bilgilere göre ABD planının Gazze’nin kalıcı biçimde ikiye ayrılması riskini barındırdığını bildirmişti.

Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati ise geçtiğimiz günlerde Barselona’da AB Dış Politika Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas ile yaptığı görüşmede, Gazze ile Batı Şeria’nın birliğinin korunması gerektiğini vurgulayarak, ayrıntıları tartışılan hiçbir adımın “bölünmeyi pekiştirmesine” izin verilemeyeceğini söyledi. Abdulati, çarşamba günü yaptığı başka bir açıklamada da, “Gazze’nin bölünmesini konuşmak dahi mümkün değildir. Gazze, Doğu Kudüs dâhil olmak üzere, kurulacak Filistin devletinin ayrılmaz bir parçasıdır” dedi.

Uzman Okaşa’ya göre Mısır, hem Gazze’nin bölünmesini hem de anlaşmayı zayıflatacak her türlü değişikliği engellemek için diplomatik çabalarını sürdürecek. Buna karşın, Trump’ın planı etrafındaki belirsizlik nedeniyle önümüzdeki döneme ilişkin tüm senaryolar hâlâ masada.


Avn, BM Güvenlik Konseyi heyetinden İsrail'e ateşkes ve geri çekilme anlaşmasını uygulaması için baskı yapmasını istedi

Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn'ın bugün Baabda'daki Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nda Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi temsilcilerinden oluşan bir heyetle yaptığı görüşmeden (Lübnan Cumhurbaşkanlığı’nın resmi X hesabı)
Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn'ın bugün Baabda'daki Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nda Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi temsilcilerinden oluşan bir heyetle yaptığı görüşmeden (Lübnan Cumhurbaşkanlığı’nın resmi X hesabı)
TT

Avn, BM Güvenlik Konseyi heyetinden İsrail'e ateşkes ve geri çekilme anlaşmasını uygulaması için baskı yapmasını istedi

Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn'ın bugün Baabda'daki Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nda Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi temsilcilerinden oluşan bir heyetle yaptığı görüşmeden (Lübnan Cumhurbaşkanlığı’nın resmi X hesabı)
Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn'ın bugün Baabda'daki Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nda Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi temsilcilerinden oluşan bir heyetle yaptığı görüşmeden (Lübnan Cumhurbaşkanlığı’nın resmi X hesabı)

Lübnan Cumhurbaşkanlığı, Cumhurbaşkanı Joseph Avn’ın bugün ülkede bulunan Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi temsilcilerinden oluşan bir heyetle bir araya geldiğini açıkladı. Görüşmede Avn, Lübnan ordusunun görevini tamamlaması için destek çağrısında bulunarak, İsrail’in Güney Lübnan’dan çekilmesi için baskı yapılmasını talep etti.

Cumhurbaşkanlığı, heyetin ‘uluslararası kararların uygulanması yoluyla Lübnan’da istikrarı destekleme ve ülkelerin Lübnan ordusuna yardım ederek birliklerini tamamlamaya ve silah tekelini sağlamaya hazır olduklarını’ belirttiğini duyurdu.

Açıklamada Avn’ın, Lübnan’ın uluslararası kararları uygulama taahhüdünü yinelediği ve “İsrail tarafını ateşkesi uygulamaya ve çekilmeye zorlamamız gerekiyor; bu konuda sizden destek bekliyoruz” ifadelerini kullandığı kaydedildi.

Geçen yıl kasım ayında, ABD arabuluculuğunda İsrail ile Hizbullah arasında bir ateşkes sağlanmıştı. Bu ateşkese rağmen, İsrail hâlâ Güney Lübnan’daki bazı noktalarda kontrolünü sürdürüyor ve ülkenin doğusu ile güneyine yönelik saldırılarını devam ettiriyor.


Ukrayna: Rusya ile taviz değil, gerçek barış peşindeyiz

Ukrayna'nın güneydoğusunda Rus araçları ve askerleri (Reuters)
Ukrayna'nın güneydoğusunda Rus araçları ve askerleri (Reuters)
TT

Ukrayna: Rusya ile taviz değil, gerçek barış peşindeyiz

Ukrayna'nın güneydoğusunda Rus araçları ve askerleri (Reuters)
Ukrayna'nın güneydoğusunda Rus araçları ve askerleri (Reuters)

Ukrayna Dışişleri Bakanı Andriy Sibiga, dün Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı'na (AGİT) yaptığı açıklamada, Ukrayna'nın Rusya ile "taviz değil, gerçek barış" istediğini söyledi.

Güvenlik ve insan haklarına odaklanan bir kuruluş olan AGİT, savaş sonrası Ukrayna'da rol oynamayı hedefliyor.

ABD Başkanı Donald Trump, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile ABD elçileri arasında "oldukça iyi" olarak nitelendirdiği görüşmelerin ardından çarşamba günü yaptığı açıklamada, barış görüşmelerine giden yolun şu anda belirsiz olduğunu söyledi.

Sibiga, örgütün yıllık bakanlar kurulu toplantısından önce, "Münih'te gelecek nesillere ihanet edenlerin isimlerini hâlâ hatırlıyoruz" diyerek, "Bu bir daha asla olmamalı. İlkelerden taviz verilmemeli ve uzlaşmaya değil, gerçek barışa ihtiyacımız var" ifadelerini kullandı.

devfdr
Rus askerleri Kursk bölgesindeki Sudzha’da devriye geziyor (Arşiv- AP)

Bakan, görünüşe göre İngiltere, Fransa ve İtalya'nın Adolf Hitler'in o dönem Çekoslovakya olan toprakları ilhak etmesini kabul ettiği 1938 tarihli Nazi Almanyası anlaşmasına atıfta bulunuyordu. Bu anlaşma, tehditkâr bir güçle yüzleşmemenin işareti olarak yaygın olarak kullanılıyor.

Sibiga, ABD'ye barışı sağlama çabalarından dolayı teşekkür etti ve Ukrayna'nın "bu savaşı sona erdirmek için mümkün olan her fırsatı değerlendireceğine" söz verdi. "Avrupa geçmişte çok fazla adaletsiz barış anlaşması imzaladı. Hepsi yeni felaketlere yol açtı" diye ekledi.

Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy dün, ekibinin Amerika Birleşik Devletleri'ndeki toplantılara hazırlandığını ve Trump'ın temsilcileriyle diyaloğun devam edeceğini söyledi.

Amerika Birleşik Devletleri, Kanada, Rusya ve Avrupa ile Orta Asya'nın büyük bir bölümünü içeren 57 üye ülkeyi kapsayan Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT), Soğuk Savaş döneminde Doğu-Batı diyaloğu için kilit bir forum olarak ortaya çıktı.

Örgüt son yıllarda, Rusya'nın kilit kararların uygulanmasını engellemesi ve örgütü Batı kontrolü altında olmakla suçlamasıyla sık sık çıkmaza giriyor. Rusya, açıklamasında Ukrayna'nın AGİT gündemine "tamamen hakim olmasından" şikayet etti.