Irak’ta Kazımi’nin ekibi içinde karşılıklı suçlamalar hız kazandı

Yeni Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani ve eski Başbakan Mustafa el-Kazımi, 28 Ekim’de yapılan devir teslim oturumunda görüştü. (AFP)
Yeni Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani ve eski Başbakan Mustafa el-Kazımi, 28 Ekim’de yapılan devir teslim oturumunda görüştü. (AFP)
TT

Irak’ta Kazımi’nin ekibi içinde karşılıklı suçlamalar hız kazandı

Yeni Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani ve eski Başbakan Mustafa el-Kazımi, 28 Ekim’de yapılan devir teslim oturumunda görüştü. (AFP)
Yeni Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani ve eski Başbakan Mustafa el-Kazımi, 28 Ekim’de yapılan devir teslim oturumunda görüştü. (AFP)

Irak basını ve siyasi çevreler geçtiğimiz iki gün boyunca, eski Başbakan Mustafa el-Kazımi’nin ekibinin üyeleri arasındaki ciddi suçlamalar ve sert tartışmalarla meşgul. Tartışma, el-Azm İttifakı’nın lideri Hamis Hancer’in sahip olduğu ‘UTV’ kanalında, gazeteci Ahmed Molla Talal’ın sunuculuğunu yaptığı bir programda gerçekleşti. Molla Talal, 2020 yılında başbakanlık görevinin ilk aylarında Başbakan Kazımi’nin sözcüsü olarak görev yapmış ve ardından istifasını sunmuştu.
Söz konusu program, Kazımi’nin ofisinin eski müdürü ve İstihbarat Teşkilatı’nın şu anki başkanı Raid Cuhi hakkında ciddi rüşvet alma ve komplo suçlamalarını beraberinde getirdi.
Programa göre Cuhi, dördüncü nesil (4G) sürümünü başlatmasına izin vermesi için Asiacell Telecom Company başkanından 50 milyon dolar rüşvet aldı.
Molla Talal, dolandırıcılık da dahil olmak üzere çeşitli suçlamalardan 11 yıl hapis cezasına çarptırılan Kürt iş insanı Daban Ahmed Kerim ile kayda alınan bir ses kaydına dikkat çekti.
Hapse atılmadan önce, Kerim’in ifadelerine göre Cuhi ile şirketin Irak devletine olan 400 milyon dolarlık borcunu ertelemeyi ve 4G sürümü piyasaya sürme izni almayı hedefleyen ‘Asiacell’ iletişimden sorumlu yönetim kurulu başkanı Kürt iş insanı Faruk Mustafa Resul arasında bir bağlantı vardı. Bu izin karşılığında Cuhi ve arabulucu taraf (Daban Ahmed Kerim) eşit olarak pay etmek üzere 100 milyon dolar alacaktı.
Televizyon programına göre anlaşma tamamlandı. 4G sürümünün başlatılmasına ve şirketin borçlarının ertelenmesine izin verildi. Ancak Daban Ahmed Kerim’e göre Raid Cuhi, Kerim’in 50 milyon dolardan fazla aldığını iddia etti. Ahmed Kerim ise istihbarat servisleriyle gizli anlaşma yaparak Cuhi’yi devirmeye çalıştı ve 11 yıl hapis cezasına çarptırıldı.
İstihbarat birimi ve başkanı Raid Cuhi, Ahmed Molla Talal’ın programının ortaya koyduğu suçlamalar karşısında sessiz kalmadı ve ‘(Molla Talal ile) programında bir dolandırıcı’ başlıklı uzun bir açıklama yaptı.
Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgilere göre açıklamada, programın bölümünde mesleki ve ahlaki ihlaller ve suiistimaller gündeme getirildi. Programda dile getirilenler de ‘ihlaller, yalanlar ve iftiralar’ olarak nitelendirildi.
Açıklamada ayrıca şu ifadelere yer verildi:
“Söz konusu kanal, tanınmış bir dolandırıcılık çetesinin bir üyesinin yalanlarını incelemeksizin (ki bu yasal görevidir) servis etmesine ve pazarlamasına izin verdi. Üyelerinin çoğu, 2020 yılında bir Süleymaniye ve Erbil şehirlerinde meydana gelen ve önemli isimlerin etkilendiği bir dolandırıcılığın ortaya çıkmasından sonra tutuklandı.”
‘UTV’ kanalı idaresi, programdan zarar gören tarafları ağırlamak istediğini dile getirirken 22 Kasım’da ‘Asiacell’ telekomünikasyon şirketinin Yönetim Kurulu Başkanı Faruk Mustafa Resul de Molla Talal’a sert bir sözlü saldırıda bulundu ve Molla Talal’ı ‘yalan ve uydurma haber yaymakla’ suçladı. Mustafa Resul ayrıca televizyon programında ​​​​bahsedilenlerle ilgili gerçekleri yayınlayacağına söz verdi.
Molla Talal’ın Kazımi hükümetinde eski meslektaşı olan Raid Cuhi ile münakaşasının yanı sıra 22 Kasım’da Molal Talal ile Kazımi’nin eski medya danışmanı gazeteci Maşrık Abbas arasında da bir tartışma yaşandı. Abbas, Molla Talal’a hitaben Twitter üzerinden yaptığı bir paylaşımda şu ifadeleri kullandı:
“Kardeşim Ahmed Molla Talal, çok iyi biliyorsun ki ben her aşamada senin yanında yer aldım. Ama sen, dostum, kendin ve ne yazık ki bizim için de kişisel olarak küçük düşürücü bir intikam peşinde koşuyorsun. Çok ileri gittiğin için özür dilemeni öneririm. Başkalarından duyduğun her şey doğru değil. Emin olman için telefonlar hep açık.”
Molla Talal da benzer şekilde Twitter üzerinden bir paylaşımda bulundu:
“Çok iyi biliyorsun ki bir gün bile ne senin ne de başkasının duruşuna ihtiyacım oldu. Yalnızca suçlu intikam almaktan korkar. İntikam almak için seninle kişisel bir kan davam yok! Sizden (hükümet sözcüsü) uzak durma kararı almama atıf yaptın. Bunun inançla verdiğim kişisel bir karar olduğunu hatırlatmama izin verin. Doğru zamanda sen ayaktaydın. Raid de öyleydi. İstifa mektubumu sizin önünüze fırlattım. Sonra beni vazgeçmeye ikna etmek için seni peşimden gönderdi.”



Suriye halkının merkezi mi yoksa federal devlet mi anlaşmazlığı üzerine bir okuma

Şam'da Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed'in devrilmesini kutlamak için düzenlenen havai fişek gösterileri arasında muhaliflerin bayrağını dalgalandıran bir Suriyeli (Reuters)
Şam'da Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed'in devrilmesini kutlamak için düzenlenen havai fişek gösterileri arasında muhaliflerin bayrağını dalgalandıran bir Suriyeli (Reuters)
TT

Suriye halkının merkezi mi yoksa federal devlet mi anlaşmazlığı üzerine bir okuma

Şam'da Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed'in devrilmesini kutlamak için düzenlenen havai fişek gösterileri arasında muhaliflerin bayrağını dalgalandıran bir Suriyeli (Reuters)
Şam'da Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed'in devrilmesini kutlamak için düzenlenen havai fişek gösterileri arasında muhaliflerin bayrağını dalgalandıran bir Suriyeli (Reuters)

Macid Kıyali

Suriye’de Beşşar Esed rejiminin düşmesinin ardından geçiş dönemi liderliği ile muhalifleri arasında yaşanan iç çatışma, siyasi sistemin niteliği, özellikle de merkeziyetçilik mi yoksa ademi merkeziyetçilik mi, merkezi bir devlet mi yoksa federal bir devlet mi tartışmaları üzerine yoğunlaşıyor.

Bu konu meşru olmasına rağmen, tartışmaya katkı sağlamak amacıyla bazı temel gözlemler aşağıda sunuyorum.

İlk gözleme göre ademi merkeziyetçilik ya da federalizm meselesini gündeme getirmek, bu konuda kutuplaşmanın temel nedeninin Suriye’deki iç çatışmada kimlik, etnik, mezhepsel ve bölgesel özelliklerin baskın olması olduğu gerçeğini görmeyi zorlaştırdı.

Çatışmanın önde gelen tarafları, siyasi veya sınıfsal güçleri ya da tarafları temsil etmekten ziyade kimlik temelli yahut mezhepsel, etnik ve bölgesel kimliği vurgulayan taraflar olduklarından, bu konunun siyasi niteliği göz ardı ediliyor.

Dikkati çeken ikinci gözleme göre ise federal ya da ademi merkeziyetçi bir devlet için mücadele eden güçler, bunu demokrasi meselesinden daha öncelikli tutuyorlar. Bunun nedeni, söz konusu güçlerin (SDG, Suveyda'daki Hicri Hareketi ve kıyı şeridinde Esed rejiminin çöküşünden etkilenen güçler) demokratik olmayan güçler olmaları. Prensipte pozisyonları, politikaları ve tercihleri ve temsil ettiklerini iddia ettikleri gruplarla olan ilişkileri göz önüne alındığında bu güçlerin Esed rejimi altında kendilerini ifade etmedikleri ve bu konuyu bu kadar yoğun bir şekilde gündeme getirmedikleri unutulmamalı.

Üçüncü ve belki de en önemli gözleme göre federal bir devlette kimlik statüsü konusundaki çatışmaya öncelik verilmesi, devletin kurulması ve vatandaşlık taleplerini ya gölgeliyor ya da ön plana çıkarıyor. Bunların, 54 yıllık Esed döneminde eksik olan iki temel unsur olduğu ve özellikle mevcut koşullarda, yani devletin kurumlar ve hukuk devleti olarak yeniden kurulması ve vatandaşların güçlendirilmesi, böylece Suriyelilerin gerçek anlamda özgür ve eşit vatandaşlar olarak bir halk haline gelmeleri için ülke genelinde Suriyelilerin en çok ihtiyaç duyduğu unsurlar olduğu unutulmamalı.

Bu yüzden iki temel sorunla karşı karşıyayız. Bunlardan birincisi, artık var olmayan Esed rejiminin Suriye'nin birliğini zayıflatıp bozmayı başarması, Suriyelileri mezhep, din, etnik köken, bölge ve aşiret aidiyetlerine göre sınıflandırması ve ‘böl ve yönet’ politikası uyarınca onları birbirlerine düşürmesinden kaynaklanıyor.

İkinci sorun, Suriyelilerin kendi koşullarını kontrol edememeleri. Bu durum, Suriye’nin geleceğinin, Suriye halkının aleyhine, uluslararası güçlerin, özellikle ABD ve bölgesel tarafların meselesi haline gelmesine neden oldu. Bu durum, kimlik çatışmaları, özellikle de silahlı çatışma veya silahlı milisler şeklinde ortaya çıkan çatışmalar için de geçerli.

Federalizm, bir ülkeyi bölmek değil, aksine ülkenin birliğini organize etmek ve merkezin statü, egemenlik ve kaynaklar konusunda çevre bölgelere müdahale etmesini önlemek için daha uygun bir yöntem. Böylelikle karşılıklı güven temelinde hükümete daha geniş katılım sağlanır.

Suriye geçiş dönemi yönetimi ve Suriye muhalefetinin geri kalanı, gelecekteki siyasi sistemin nasıl olacağı ve otoriterliğin ve marjinalleşmenin geri dönüşünü önlemeye katkıda bulunanlar da dahil olmak üzere yeni konsensüsler oluşturmak için neyin uygun olduğu konusunda kafa karışıklığı ya da netlik sağlanamaması ortaya çıkan federalizm ve ademi merkeziyetçilik konusundaki tartışmalardan sorumlu.

Aslında, yeni yönetime bağlı olanlar ve geleneksel Suriye muhalefeti tarafından federalizmin reddedilmesinin sebebi, aceleci davranışlar, duygusal ve milliyetçi coşku ve önyargılar.

Söz konusu tartışmayı kapatmak yerine açmalı, tüm soruları sormalı. Çünkü Suriye’nin geleceği tartışmaya açık. Tüm Suriyeliler bu tartışmayla ilgileniyor ve bu konuda cevaplar bulmaya katkıda bulunuyor.

Daha spesifik olarak, federal ya da ademi merkeziyetçi bir devlet tartışmasıyla ilgili olarak, federalizmin herhangi bir ülkenin bölünmesi anlamına gelmediği, aksine birliğin daha uygun bir şekilde örgütlenmesi ve merkezin statü, egemenlik ve kaynaklar konusunda çevreyi kötü yönde etkilemesini önlemek için, karşılıklı güvene dayalı yönetişime daha geniş katılımı garanti eden bir sistem olduğunun anlaşılması gerekiyor.

Toplumun yönetimini etkileyen sorunlara güvenlik çözümleri getirilemedi. Çünkü herhangi bir güvenlik çözümü coğrafyaya, topluma, egemenliğe ve devlete sadece bölünmeler getirir.

Tüm bunlar bölünmek değil, federalizm gücün paylaşılması anlamına gelir. Dışişleri, savunma ve genel ekonomi yönetimi gibi devlet egemenliği ile ilgili konularda merkezileşme söz konusu. Bunların tümü birleşik parlamento ve merkezi hükümetin sorumluluğunda. Öte yandan iç güvenlik, eğitim, sağlık ve yerel kalkınma konularının yönetimi eyaletlerin veya yerel yönetimlerin yetki alanına girer.

Burada bazılarının endişelerini hafifletebilecek en önemli nokta, federalizmin etnik köken/milliyet veya din/mezhep yerine coğrafyaya dayalı olmasıdır. Çünkü herhangi bir kimlik meselesi, demokratik karakterini zayıflatır ve eşit vatandaşlık haklarının ve vatandaşların devletinin güçlenmesini engeller. Tıpkı Lübnan'da ve Irak'ta olduğu gibi.

Elbette, birçok alanda idari meselelerle ilgili olan ademi merkeziyetçi bir devleti, anayasaya göre yetkileri paylaşan federal bir devletle karıştırmak bir sorundur. Şarku'l Avsat'ın al Majalla'dan aktardığı analize göre federal devleti ayrılıkçı bir devlet olarak görmek de bir tür karışıklık veya yanılgı olarak adlandırılabilir, ancak bu doğru değil, çünkü merkezi devletler, yönetim, temsil ve kaynak dağıtımında esnekliğe sahip federal devletlere göre ayrılmaya çok daha yatkındır, zira günümüzün en büyük, en güçlü ve en zengin devletleri federal devletlerdir.

Bu yüzden herhangi bir kimlik grubuyla anlaşmazlık, kavramların karışmasına veya çarpıtılmasına yol açmamalı. Örneğin, İsrail'in siyasi sistem olarak demokrasiyi benimsemesi, demokrasiye karşı düşmanlığı teşvik etmemeli. Ayrıca, belirli bir önermeye elverişli olmayan koşullar olduğunu gözlemlememiz, bu kavramın tartışmaya açılmaması, geliştirilmemesi ve belirli bir ülkede devlet kurulması için ulusal birliği oluşturmaya hizmet eden bağlamlara yerleştirilmemesi gerektiği anlamına gelmez.

Son olarak, bu alanda, özellikle Suriye bağlamında, dikkate alınması gereken iki konu var. Öncelikle ülkenin toprakları üzerinde devlet egemenliğinden söz edilmesi için bunun halkın birliği gerçeğine dayanması gerekiyor. İkinci olarak ise toplumun yönetimini etkileyen sorunlara güvenlikle ilgili bir çözüm bulunmuyor, çünkü herhangi bir güvenlik çözümü coğrafyanın, toplumun, egemenliğin ve devletin bölünmesine yol açar.

*Bu analiz Şarku’l Avsat tarafından Londra merkezli al Majalla dergisinden çevrilmiştir


Tedmür'de ortak devriyeye düzenlenen saldırıda Suriyeli ve Amerikalı personel yaralandı

 Suriye polisi (Suriye İçişleri Bakanlığı)
Suriye polisi (Suriye İçişleri Bakanlığı)
TT

Tedmür'de ortak devriyeye düzenlenen saldırıda Suriyeli ve Amerikalı personel yaralandı

 Suriye polisi (Suriye İçişleri Bakanlığı)
Suriye polisi (Suriye İçişleri Bakanlığı)

Suriye güvenlik kaynakları bugün, Suriye güvenlik güçleri ile ABD kuvvetlerinin, ülkenin orta kesimindeki Tedmür kentinde ortak devriye sırasında silahlı saldırıya uğradığını bildirdi.

Suriye resmi haber ajansı SANA’ya konuşan bir güvenlik kaynağı, saldırıda Suriye güvenlik güçlerinden iki kişinin ve bazı ABD askerlerinin yaralandığını, saldırıyı gerçekleştiren kişinin ise öldürüldüğünü açıkladı.

Kaynak, olayın ardından ABD’ye ait helikopterlerin yaralıları et-Tanf Üssü’ne tahliye ettiğini belirterek, saldırının nedenleri ve koşullarına ilişkin henüz bilgi bulunmadığını ifade etti.

Olay nedeniyle Deyrizor-Şam uluslararası kara yolunda trafiğin geçici olarak durdurulduğu, bölge semalarında ise yoğun hava hareketliliği yaşandığı kaydedildi.


Haberlere göre İsrail, Gazze şehrinde Hamas lideri Raid Saad'ı hedef aldı

Filistinliler, Gazze Şeridi'nde İsrail bombardımanı sonucu hasar gören bir evin çökmesinin ardından kurbanları arıyor (Reuters)
Filistinliler, Gazze Şeridi'nde İsrail bombardımanı sonucu hasar gören bir evin çökmesinin ardından kurbanları arıyor (Reuters)
TT

Haberlere göre İsrail, Gazze şehrinde Hamas lideri Raid Saad'ı hedef aldı

Filistinliler, Gazze Şeridi'nde İsrail bombardımanı sonucu hasar gören bir evin çökmesinin ardından kurbanları arıyor (Reuters)
Filistinliler, Gazze Şeridi'nde İsrail bombardımanı sonucu hasar gören bir evin çökmesinin ardından kurbanları arıyor (Reuters)

İsrail ordusu bugün Gazze Şehrinde üst düzey bir Hamas militanını hedef aldığını açıkladı.

İsrail ordusu, Shin Bet güvenlik servisiyle birlikte yaptığı ortak açıklamada, “Kısa bir süre önce, İsrail Savunma Kuvvetleri (IDF) ve Şin Bet, Gazze Şehri bölgesinde üst düzey bir Hamas teröristini hedef aldı. Son birkaç aydır Hamas'ın yeteneklerini ve silah üretim kapasitesini yeniden inşa etmek için çalışıyordu” ifadeleri yer aldı.

Şarku’l Avsat’ın İsrail haber sitesi Ynet’ten aktardığına göre operasyonun hedefinde, Hamas'ın askeri kanadı olan İzzeddin Kassam Tugayları Komutanı Raid Saad vardı.

Filistin Enformasyon Merkezi ise Gazze şehrinin batısındaki Nablusi Kavşağı yakınlarında sivil bir araca düzenlenen İsrail hava saldırısında dört kişinin öldüğünü duyurdu.

El-Aksa TV daha önce Gazze şehrinin güneybatısında patlamalar duyulduğunu bildirmişti.