Tunus parlamentosu seçim hazırlıkları tartışmalar arasında başladı

Tunus’ta seçim yasasına ilişkin sert eleştiriler geldi.

Tunuslu bir kadın geçen yaz yeni anayasa referandumunda oy kullanırken (AFP)
Tunuslu bir kadın geçen yaz yeni anayasa referandumunda oy kullanırken (AFP)
TT

Tunus parlamentosu seçim hazırlıkları tartışmalar arasında başladı

Tunuslu bir kadın geçen yaz yeni anayasa referandumunda oy kullanırken (AFP)
Tunuslu bir kadın geçen yaz yeni anayasa referandumunda oy kullanırken (AFP)

Tunus Cumhurbaşkanı Kais Said, 17 Aralık’ta yapılması planlanan parlamento seçimleri için kampanya sürecinin başkent dışındaki on seçim bölgesinde başlamasıyla seçim tarihinin ertelenebileceğine dair iddialara son noktayı koydu. Bu da Yüksek Seçim Kurulu'nun çalışmalarını tam bağımsızlıkla sürdüreceği ve seçimlerin tam zamanında ve yasalara uygun olarak düzenlenmesi gerektiğinin teyidi niteliğindeydi.
Aynı bağlamda, eski bir parlamenter olan Mabruk Kerşid başkanlığındaki Ulusal Bayrak Partisi, durumun ciddiyetinin ve hatada ısrar etmenin ülkeyi tehdit edebilecek tehlikelere götürebileceğinin farkında olarak, vatandaşları çekimser kalmaya ve oylamayı boykot etmeye çağırdı.
Gözlemciler, parlamento seçimleri öncesinde atılan adımların sonuçlarının beklenmedik olduğuna inanıyor. Tunus dışında başlatılan seçim kampanyası, 2011'den bu yana yurtdışında ikamet eden Tunuslular için ayrılan toplam 10 milletvekili sandalyesiyle ilgili seçim bölgelerinde herhangi bir adayın çıkmaması nedeniyle önümüzdeki 13 Aralık'ta sona eriyor. Bu, seçim sürecinin gelecek yılın ilk çeyreğine ertelenmesi ve özellikle her adayın 400 kayıtlı seçmenin oyunu alması şartıyla ilgili olarak seçim yasasında değişiklik yapılması yönünde acil çağrılara yol açtı.
Ön verilere göre, bazı Avrupa ve Arap ülkeleri ile Amerika, Asya, Avustralya ve Afrika'daki yedi seçim bölgesinde adaylık kaydedilmezken, üç seçim bölgesinde tek adayın olması, bu bölgelerdeki adayların otomatik olarak seçimi kazanacağı anlamına geliyor.
Diğer yandan Cuma günü /yarın) Tunus'ta seçim kampanyası başlayacak ve ön veriler beş adayın çekilmesi sonrasında seçimler için kesin aday sayısının 1055'e ulaştığını gösteriyor.
Bu arada, Tunus'ta seçim hazırlıkları yarın başlayacak ve ön veriler, seçimler için nihai aday sayısının 1.055'e ulaştığını gösteriyor. Adaylar, 151 milletvekili sandalyesi için yarışacaklar.
Ancak rakiplerinin olmaması nedeniyle, alacakları oy sayısı ne olursa olsun, parlamento seçimlerinde yaklaşık 10 aday seçimi kazanmış olarak ilan edildi. Bu, Tunus siyasetinin geri kalan bileşenlerini dahil etmeden, anayasa hukuku profesörü olarak Cumhurbaşkanı Said tarafından düzenlenen yeni seçim yasasının sert bir şekilde eleştirilmesine neden oldu.
Bu yasa, parlamento seçimlerinde oy kullanma yöntemini, genellikle siyasi partiler tarafından oluşturulan seçim listelerini oylamak yerine bireylere oy vermeye dönüştürdü. Ayrıca, aday olabilmek için kadın ve erkeklerden 400 destek oyu alma koşulunu getirdi.
Seçim kampanyası, Görsel-İşitsel Medya Yüksek Kurumu (HAICA) ile Seçim Kurumu arasındaki keskin bir tartışmanın ortasında başladı. HAICA Başkanı Nuri el-Lecmi Seçim Komisyonu'na yasama seçimleriyle ilgili medyada çıkan haberleri izleme yetkisi veren son genelgenin iptali için İdare Mahkemesi'ne dava açacağını belirtti.
Diğer yandan Tunus Seçim Kurumu sözcüsü Muhammed el-Munsari, parlamento seçimlerinin medyada yer alması için HAICA'ya bir karar taslağı vermeyi reddettiğini doğruladı. Munsari, basın açıklamasında, iki organın başkanları arasında dostane resmi toplantıların düzenlendiğini ortaya koydu ve iki taraf arasında önemli bir çekişme noktası olmadığını vurgulayarak, tüm tartışmalı konuların çözümlendiğini ve kurumun, kararı koşulsuz olarak imzalamaya hazır olduğunu kaydetti.



Mısır'ın Somali'ye askeri desteğinin sınırları ne?

Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi ve Somalili mevkidaşı Hasan Şeyh Mahmud geçtiğimiz ağustos ayında Kahire'de bir askeri iş birliği protokolünün imza törenine katıldı. (Mısır Cumhurbaşkanlığı)
Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi ve Somalili mevkidaşı Hasan Şeyh Mahmud geçtiğimiz ağustos ayında Kahire'de bir askeri iş birliği protokolünün imza törenine katıldı. (Mısır Cumhurbaşkanlığı)
TT

Mısır'ın Somali'ye askeri desteğinin sınırları ne?

Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi ve Somalili mevkidaşı Hasan Şeyh Mahmud geçtiğimiz ağustos ayında Kahire'de bir askeri iş birliği protokolünün imza törenine katıldı. (Mısır Cumhurbaşkanlığı)
Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi ve Somalili mevkidaşı Hasan Şeyh Mahmud geçtiğimiz ağustos ayında Kahire'de bir askeri iş birliği protokolünün imza törenine katıldı. (Mısır Cumhurbaşkanlığı)

Somali'nin Mısır'dan askeri destek aldığını tekrar tekrar açıklaması, Addis Ababa ile çatışma halinde olan Mogadişu hükümetine verilen bu desteğin sınırları ve Etiyopya'nın ayrılıkçı Somaliland bölgesinde bir deniz limanı elde etme çabalarına ilişkin soru işaretlerini gündeme getirdi.

Somali Dışişleri Bakanı Ahmed Muallim Fiqi, ülkesinin ‘Mısır'dan askeri yardım ve mühimmat’ aldığını açıkladı. Fiqi cumartesi günü yaptığı basın açıklamasında, ‘Kahire'nin Somali için destekleyici bir rol oynadığını ve tarihsel olarak her zaman Mogadişu'yu savunduğunu’ belirtti.

Uzmanlar ve askeri yetkililer Mısır'ın Somali'ye verdiği askeri desteğin şekillerini sıraladılar. Somali'nin şu anda karşı karşıya olduğu güvenlik sorunları çerçevesinde bu desteğin “ortak savunma ve bilgi alışverişinin yanı sıra Afrika Birliği (AfB) barışı koruma güçlerine katılımı” da içerdiğini ifade ettiler.

Mısır, Etiyopya hükümetinin ocak ayında Somaliland ile imzaladığı ve Etiyopya'nın Somaliland'ı bağımsız bir devlet olarak tanıması karşılığında, Addis Ababa'nın bir deniz limanı alacağı mutabakat zaptına karşı çıktı. Kahire söz konusu anlaşmayı ‘Somali'nin egemenliğine saldırı’ olarak değerlendirdi.

Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi ve Somalili mevkidaşı Hasan Şeyh Mahmud geçtiğimiz ağustos ayında Kahire'de ‘askeri iş birliği protokolü’ imzaladı. Sisi ayrıca ülkesinin Ocak 2025'ten itibaren AfB’nin barışı koruma güçlerine katılacağını duyurdu.

Mısır Askeri Akademisi danışmanlarından Tümgeneral Pilot Dr. Hişam el-Halebi'ye göre Mısır'ın Somali'ye askeri desteği ‘Somali tarafından gelen ve Somali Cumhurbaşkanı tarafından sunulan resmi bir talebe’ dayanıyor.

El-Halebi Şarku’l Avsat'a verdiği demeçte, “Kahire'nin Mogadişu'ya sağladığı güvenlik ve askeri yardım iki şekilde gerçekleşiyor. Birincisi, AfB'nin barışı koruma güçleri çerçevesinde, hafif silahlı Mısır güçlerinin de katılımıyla, güvenliğin sağlanması ve insani yardımların ulaştırılması. İkincisi ise iki ülkenin silahlı kuvvetleri arasında ikili iş birliği çerçevesinde gerçekleşiyor. Somali ordusunun etkinliğini ve yeteneklerini arttırmak için eğitim programlarını içeriyor” ifadelerini kullandı.

El-Halebi, ‘Mısır'ın askeri desteğinin kimseye karşı olmadığını ve diğer bölgesel taraflarla savaşmayı amaçlamadığını’ belirtti. ‘Mısır'ın Somali'yi terör örgütlerinin tehdidi ve Kızıldeniz bölgesinin güvenliğiyle ilgili güvenlik sorunları çerçevesinde desteklemeyi amaçladığını’ ifade eden el-Halebi, bunun, ‘Mısır'ın Libya, Sudan, Yemen ve Suriye'ye yönelik politikasıyla aynı olan, egemenliklerini korumak için çatışmalarla karşı karşıya olan ülkelerin ulusal kurumlarını desteklemeye dayanan dış politika parametreleriyle tutarlı olduğunu’ kaydetti.

Somali geçtiğimiz ağustos sonunda, Mısır'ın barışı koruma güçlerine katılımının bir parçası olarak Mısır askeri teçhizatının ve heyetlerinin başkent Mogadişu'ya geldiğini duyurdu. Bunu, Etiyopya'nın ‘bölge için risk oluşturan bazı ülkelerin dış müdahalesini eleştiren’ açıklaması izledi. Söz konusu açıklamada, ‘buna karşı kayıtsız kalınmayacağı’ belirtildi.

Öte yandan el-Halebi, Etiyopya'nın Kızıldeniz'de bir liman elde etme hamlesini eleştirerek, bunun ‘uluslararası hukuk kurallarını ihlal ettiğini ve Somali'nin endişesinin meşru olduğunu, zira Etiyopya'nın hamlesinin, bölgenin resmi olarak bölünmesinin bir başlangıcı olduğunu’ vurguladı.

Mısırlı Afrika uzmanı Rami Zuhdi, Mısır'ın Somali'ye verdiği askeri desteğin sınırlarını ve şeklini sıralayarak, bunun ‘ortak savunma anlaşması, bilgi alışverişi, Somali silahlı kuvvetleri için eğitim programları ve AfB barışı koruma güçlerine katılımı’ içerdiğini belirtti. Zuhdi, ‘barışı koruma misyonundaki Mısır güçlerinin 10 bin personele ulaşabileceğini, bunların 7 bininin sınır korumasına, 3 bininin ise şehirlerdeki güvenlik durumunun korunmasına katılacağını’ söyledi.

Şarku’l Avsat'a konuşan Zuhdi, “Mısır'ın istikrarı sağlama ve Somali'yi koruma arzusu, karşılıklı savunma anlaşması ve uluslararası hukuk kuralları doğrultusunda askeri iş birliği seviyesini mümkün olduğunca sınırsız hale getirebilir” dedi.

“Kahire, Somali'nin bağımsızlığından bu yana Mogadişu'ya her zaman destek olmuştur” diyen Zuhdi, ‘bu desteğin kriz dönemlerinde arttığını ve şekillerinin çoğaldığını’ belirtti. Zuhdi ayrıca ‘mevcut Somali Cumhurbaşkanı’nın Mayıs 2022’de göreve gelmesinden bu yana Kahire'yi üç kez ziyaret ettiğini’ vurguladı.

Somali, topraklarında Etiyopya birliklerinin varlığını sürdürmesi nedeniyle bir güvenlik sorunuyla karşı karşıya. Zuhdi, Addis Ababa'nın AfB barış gücü misyonunun bir parçası olarak bu yılın sonunda görev süresi dolacak olan birliklerini sürdürmekte ısrar etmesi halinde gerilimin artabileceğini kaydetti.

Somali Dışişleri Bakanı geçtiğimiz günlerde basına yaptığı açıklamada, AfB barış gücü misyonuna katılan Etiyopya güçlerinin bu yılki görev sürelerinin sonunda Somali topraklarını terk etmelerini talep etti. Etiyopya güçlerinin bölgede kalışını ‘ülkesinin mevcut tüm imkanlarla mücadele edeceği askeri bir işgal’ olarak değerlendiren Fiqi, ‘Addis Ababa'nın sadece deniz limanlarını elde etmeye değil, Somali topraklarını kontrol etmeye ve egemenliğine katmaya çalıştığına’ işaret etti.