1700 yıl önce Mayaların hediyesi dişi örümcek maymundu

1.700 yıllık dişi örümcek maymun iskeletinin kalıntıları (AFP)
1.700 yıllık dişi örümcek maymun iskeletinin kalıntıları (AFP)
TT

1700 yıl önce Mayaların hediyesi dişi örümcek maymundu

1.700 yıllık dişi örümcek maymun iskeletinin kalıntıları (AFP)
1.700 yıllık dişi örümcek maymun iskeletinin kalıntıları (AFP)

Yeni bir araştırmaya göre, bin 700 yıl önce Kolomb öncesi Güney Amerika'da iki büyük güç arasındaki bağları güçlendirmek için hediye olarak kullanılan dişi örümcek maymun, daha sonra diri diri gömülerek kurban edildi.
Şarku’l Avsat’ın AFP’den aktardığı habere göre, önde gelen Maya halkının bu değerli hediyeyi Teotihuacan'daki başka bir medeniyete sunması muhtemel. PNAS Journal'da yayınlanan çalışma, bu yöntemi Çin'in 20. yüzyılın yetmişli yıllarında ABD ile ilişkilerini normalleştirmede uyguladığı panda diplomasisine benzetiyor.
Antik DNA ekstraksiyonu, karbon tarihleme ve hatta diyet analizi gibi çeşitli teknikler kullanan araştırmacılar, hayvanın yaşam ve ölüm yolunu yeniden oluşturmayı başardılar ve 5 ila 8 yaşları arasında canlı olarak gömüldüğünü keşfettiler.
Araştırma ekibinin çalışmaları, Nawa Sugiyama'nın 2018 yılında UNESCO tarafından Dünya Mirası listesine alınan ve günümüz Meksika'sının kurak platolarında yer alan Teotihuacan arkeolojik alanında aniden hayvan kalıntıları keşfetmesiyle başladı. Kaliforniya Üniversitesi’nden Nawa Sugiyama AFP’ye yaptığı açıklamada şunları söyledi: Bu bölge örümcek maymunun anavatanı olmadığı için burada yaygın olarak görülmezler. Dolayısıyla burada örümcek maymunun neden var olduğu, bunu kimin getirdiği ve neden kurban edildiği konusunda soru işaretleri oluştu.
Başkent Mexico City'den 50 kilometreden daha az bir mesafede bulunan Teotihuacan, Orta Amerika'da önemli bir kültürel değişim ve yenilik merkeziydi.
Maymun iskeleti, Meksika'nın bugün hala kullanılan amblemi olan altın kartalın yanında bulundu ve etrafı bir grup değerli eşyayla çevriliydi. Bunların arasında, Kolomb öncesi kültürler için önemli olan volkanik bir kaya olan obsidyenden yapılmış çiviler vardı. Sugiyama'ya göre burada, değiş tokuşun en yüksek seviyelerde gerçekleştiği hipotezini doğrulayan bir örümcek maymunu tasvir eden bir duvar resmi de keşfedildi.
Araştırmacılar, dişi örümcek maymunun "garip bir hayvan olduğu göz önüne alındığında, Teotihuacan dağlarında bir merak uyandırabileceğini” ifade etti.
Araştırmanın yazarları, "Teotihuacan'da insan ve hayvan kurban etmede yaygın olan bir geleneğe göre, hayvanın ellerinin arkasından bağlı olduğunu ve ayaklarının da bağlı olduğunu, bunun da canlı canlı gömüldüğü anlamına geldiğini" kaydetti.



Batılı teknoloji devleri, Çin üretimi yapay zekaya yöneliyor

Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)
Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)
TT

Batılı teknoloji devleri, Çin üretimi yapay zekaya yöneliyor

Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)
Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)

Batılı ülkelerdeki büyük firmalar, Çin üretimi yapay zeka modellerini kullanmaya yöneliyor.

Wall Street Journal’ın (WSJ) analizinde, Amazon Web Services, Microsoft ve Google gibi Amerikan devlerinin, müşterilerine DeepSeek’i bir seçenek olarak sunmaya başladığını yazıyor.

Bu durumun, ABD hükümetinin veri güvenliği nedeniyle Çinli DeepSeek firmasının bazı uygulamalarını devlet cihazlarında yasaklamasına rağmen gerçekleştiğine işaret ediliyor.

Analiz firması Sensor Tower’ın verilerine göre, ABD’li OpenAI firmasının ürettiği ChatGPT en popüler yapay zeka destekli sohbet botu olma özelliğini koruyor. Küresel çapta uygulamanın 910 milyon kez indirildiği belirtiliyor. Çinli mühendislerin tasarladığı DeepSeek ise 125 milyon kez indirildi.

Harvard Üniversitesi’nin haziranda yayımladığı bir çalışmada, Çin’in yapay zekada öne çıkmasını sağlayan iki temel unsurun veri zenginliği ve insan sermayesi olduğu belirtilmişti.

WSJ’nin analizine göre de Amerikan şirketleri daha çok “yapay genel zeka” (AGI) gibi devrimsel ilerlemelere yoğunlaşırken, Çinli firmalar pratik uygulamalarla günlük sorunları çözmeye odaklanıyor. Çinli şirketler aynı zamanda modellerini açık kaynak olarak sunuyor. Bu sayede kullanıcılar modelleri kendi ihtiyaçlarına göre uyarlayabiliyor.

Alibaba’nın “Qwen” adlı açık kaynak modelinin dünya genelinde 100 binden fazla türevi geliştirildi. Haberde, Japonya Ekonomi Bakanlığı için özel yazılımlar geliştiren Tokyo merkezli Abeja şirketinin Google ve Meta yerine Qwen’i tercih ettiğine dikkat çekiliyor.

DeepSeek, diğer yapay zeka şirketlerine kıyasla düşük maliyetle ve az sayıda çip kullanarak geliştirdiği açık kaynaklı yeni modeli DeepSeek-R1'i, 20 Ocak'ta piyasaya sürmüştü. ABD’li şirketlerle yarışan modelleri daha ucuza geliştirip sattığını öne süren DeepSeek, Nvidia'dan Microsoft'a kadar teknoloji devlerinin yüzlerce milyar dolar değer kaybetmesine neden olmuştu.

Batılı ülkeler, DeepSeek’in siber güvenliği ihlal ettiğini ve verilerin Pekin yönetimiyle paylaşılmasını sağladığını öne sürmüş, firmaysa iddiaları yalanlamıştı.

Güney Afrika’daki Witwatersrand Üniversitesi, DeepSeek’in diğer yapay zeka modellerine göre daha iyi veri güvenliği sağladığını savunuyor. Üniversite yetkililerinden Tarık Surtee, “Açık kaynaklı olması ve çevrimdışı kullanılabilmesi, verilerimizi koruyor” diyor.

Independent Türkçe, Wall Street Journal, RT