عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
ARAP DÜNYASI

Eylül ayından bu yana 6 Rus savaş uçağı düştü... Sebebi yaptırımlar mı?

Geçen ay Rusya’nın Yeysk şehrinde bir binaya çarpan ve 13 kişinin ölümüne neden olan Su-34 savaş uçağının enkazı çıkarıldı (EPA)
Geçen ay Rusya’nın Yeysk şehrinde bir binaya çarpan ve 13 kişinin ölümüne neden olan Su-34 savaş uçağının enkazı çıkarıldı (EPA)
TT
TT

Eylül ayından bu yana 6 Rus savaş uçağı düştü... Sebebi yaptırımlar mı?

Geçen ay Rusya’nın Yeysk şehrinde bir binaya çarpan ve 13 kişinin ölümüne neden olan Su-34 savaş uçağının enkazı çıkarıldı (EPA)
Geçen ay Rusya’nın Yeysk şehrinde bir binaya çarpan ve 13 kişinin ölümüne neden olan Su-34 savaş uçağının enkazı çıkarıldı (EPA)

Rus kontrolündeki hava sahasında Eylül ayından bu yana en az 6 savaş uçağı düştü. Bu süre öncesinde kazalar yaşanmış olsa da sayıları çok daha azdı. Rus mühendis Mikhail Bohnert bunun bakım sorunlarına bir işaret olabileceğini düşünüyor ve bunu Rusya’ya yönelik yaptırımların sonuçlarının kesin bir örneği olarak değerlendiriyor.
Amerikan Araştırma ve Geliştirme Şirketi’nin (RAND) yayınladığı bir raporda, mühendis Mikhail Bohnert, zaman geçtikçe uçaklarda mekanik arızaların meydana gelmesinin beklenmesine rağmen, büyük ölçekli uçaklardaki mekanik arızalardaki hızlı artışın, bazı şeylerin değiştiğine işaret olabileceğini belirtti. Zira Batı tarafından Rusya’ya uygulanan yaptırımların, Rusya’nın uçakları güvende tutmak için gerekli yedek parçaları üretme ve bakımını yapma imkanlarının etkilemesinin mümkün olduğunu söyledi.
Uçak bakımı, uçağın ihtiyacı olan ve bazıları ticari sektörden temin edilebilen tüm parçaları bilen yüksek vasıflı teknisyenler gerektiriyor. Savaş uçaklarının bakımı ayrıca, özel yedek parçalar ve özel onarım araçlarını da gerektiriyor.
Savaş uçağı parçaları zamanla aşınıyor, parçalar genellikle hassas aletler ve özel malzemeler gerektiriyor. Sivil uçaklar ve askeri uçaklar arasında bazı örtüşen parçalar bulunuyor olsa da bir noktada, yedek parçaların yeni üretimden olması gerekiyor.
Bohnert, Eylül ayından bu yana 6 Rus uçağının düşmesine dikkatli olarak bakıldığında, bunlardan 4’ünün büyük ölçüde savaşta kullanılan uçaklar olduğunu ve ikisinin ise doğrudan savaşla ilgili olmadığını ve Ukrayna’da kullanılmadığını belirtti.
Rusya’nın Ukrayna’da büyük ölçüde eski ‘Su-25’ uçağını kullandığını belirtmek gerekiyor. Bu nedenle kullanım süresi ve bakım eksikliği nedeniyle arızalar mümkün görülüyor. Kalkış sırasında MiG-21 savaş uçağının düştüğüne dair bir rapor bulunuyor. Rusya, bu gelişmiş Su-25 uçaklarını büyük ölçekte kara saldırılarını desteklemek için kullanıyor.
Bu bağlamda en dikkat çekici olay, nispeten yeni bir Su-34 saldırı uçağının bir konutun üzerine düşmesi oldu. Bu tür arızalar, bu uçakların Ukrayna’da yoğun bir şekilde kullanılması sebebiyle mümkün görülüyor.
Önemli nokta ise, Rus işgaline katılmayan uçaklar bile düşüyor olmasıydı. Bu uçaklar eğitim uçağı olarak kullanılıyordu ve muadilleri mevcut savaşta sınırlı bir şekilde kullanılmıştı.
Moskova’nın Ukrayna işgaline katılmayanlar da dahil olmak üzere çeşitli uçak türlerini kaybetmesi, uçakların bakımı için kalifiye personel eksikliğine, üçüncü taraf şirketlerin kaliteli yedek parçaları yeterli kalitede üretememesi veya parçaların onarımı için alet ve malzemelerin bulunmaması anlamına geliyor olabilir. Yine de uçak arızalarının nedenini kesin olarak belirlemek oldukça zor.
Uçakların düşmesinin nedeninin kalifiye uzmanların bulunmaması olması pek olası görünmüyor. Zira Rus hava üslerine saldırılar düzenlenmiş olsa da, verilen hasar geniş çaplı değildi ve bakımdan sorumlu kişilerin ileri muharebe birimlerine nakledilmesi de pek olası görülmüyor.
Bunların yanı sıra yedek parça firmalarının sıkıntı yaşaması da muhtemel görünüyor. Askeri seferberliğin küçük ve orta ölçekli Rus şirketleri üzerindeki etkileri hakkında tartışma vardı, ancak söz konusu şirketler üzerindeki olumsuz etkiler Putin’in Şubat ayında savaş kararı almasından öncede başlamıştı.
Bu nedenle, görünüşe göre uçak arızalarının en olası nedeni, doğru bakım için gerekli alet ve malzemelerin bulunmaması olabilir. Bunun nedeni konusunda, Batı tarafından aylar önce Rusya’ya uygulanan, ekipman ithalatının azalmasına ve Rusya’nın yedek parça alımını engelleyen kapsamlı yaptırımlar olması mümkün görülüyor.

Daha fazlasını oku

 
 
ARAP DÜNYASI

ABD'nin silahların kontrolüne ilişkin belgesine karşı Hizbullah'tan farklı bir Lübnan pozisyonuna doğru eğilim

ABD’nin Ankara Büyükelçisi ve Suriye Özel Temsilcisi Tom Barrack, Beyrut'a yaptığı son ziyaret sırasında (EPA)
ABD’nin Ankara Büyükelçisi ve Suriye Özel Temsilcisi Tom Barrack, Beyrut'a yaptığı son ziyaret sırasında (EPA)
TT
TT

ABD'nin silahların kontrolüne ilişkin belgesine karşı Hizbullah'tan farklı bir Lübnan pozisyonuna doğru eğilim

ABD’nin Ankara Büyükelçisi ve Suriye Özel Temsilcisi Tom Barrack, Beyrut'a yaptığı son ziyaret sırasında (EPA)
ABD’nin Ankara Büyükelçisi ve Suriye Özel Temsilcisi Tom Barrack, Beyrut'a yaptığı son ziyaret sırasında (EPA)

Hizbullah, Lübnan’da silahların yalnızca resmi güvenlik kurumlarının elinde bulunmasına yönelik yerel ve uluslararası taleplere karşı ‘varoluşsal tehdit’ kartını öne sürdü. Hizbullah Genel Sekreteri Şeyh Naim Kasım dün akşam yaptığı konuşmada, ‘ulusal güvenlik stratejisinin’ tartışılmasına başlanmadan önce bu tehdidin ortadan kaldırılması şartını koştu. Bu durum, Lübnan devleti ile Hizbullah arasında bir ‘farklılaşmaya’ işaret ediyor. Zira devlet, ABD’li arabulucu Tom Barrack’ın önerisini ‘olumlu şekilde ele alacakken’ Hizbullah farklı bir tutum sergiliyor.

Kasım’ın son açıklaması, silahlarını teslim etme mekanizmalarının tartışılmasına karşılık daha önce öne sürdüğü şartlara eklenen yeni bir koşul olarak görülüyor. Bu şartların başında ise, İsrail’in ateşkes anlaşmasındaki yükümlülüklerini yerine getirmesi koşuluyla Hizbullah’ın silah konusunu görüşmeye hazır olacağı yönündeki talep geliyor. Her ne kadar Lübnan’daki resmi çevreler, Hizbullah’ın bu dosyada ‘esnek davrandığını’ ve ‘ağır silahlarını (nokta atışlı füzeler ve insansız hava araçları) teslim etmeye hazır olduğunu’ ifade etse de, konuya yakın kaynaklara göre Hizbullah, İsrail’in önceden bazı adımlar atmasını şart koşuyor.

Hizbullah, ABD'nin İsrail'e son savaştan bu yana Lübnan içinde işgal ettiği beş noktadan çekilmesi, elindeki 16 kişiyi serbest bırakması, Lübnan topraklarına yönelik ihlal ve saldırıları durdurması ve son savaşta yıkılan yerleri yeniden inşa etme görevine başlaması için baskı yapmasını talep ediyor.

ABD elçisi yeniden geliyor

ABD’nin Ankara Büyükelçisi ve Suriye Özel Temsilcisi Tom Barrack’ın, Lübnanlı yetkililer tarafından geçtiğimiz pazartesi günü Beyrut'taki ABD Büyükelçiliği'nden teslim alınan ve Lübnan'dan önümüzdeki aralık ayında sona erecek bir süre içerisinde silahların geri çekilmesi için ‘net’ bir takvim taahhüt etmesini talep eden ABD belgesine resmi bir yanıt almak üzere üçüncü bir ziyaret için yakında Beyrut'a gelmesi bekleniyor. Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn, Meclis Başkanı Nebih Berri ve Başbakan Nevvaf Selam'ın temsilcilerinden oluşan komite, Lübnan'ın iki hafta önce Beyrut'ta ABD elçisine verdiği bir belgeye ilişkin gözlemleri içeren belgeyi inceliyor. Başbakan Selam'ın bu hafta Meclis Başkanı Berri ile bir araya gelerek Lübnan'ın vereceği yanıtın ayrıntılarını görüşmesi bekleniyor.

Hükümetin esnekliği

Lübnan makamları, Amerikan taleplerini içeren belgeye karşı esnek bir tutum sergiliyor. Bununla beraber Amerikan heyetiyle yürütülen temaslara aşina kaynakların Şarku’l Avsat’a aktardığına göre Lübnan makamları, Washington’un talep ettiği şekilde Karz-ı Hasen Vakfı ile ilgili tedbirleri artırmak, mali ve idari reformları uygulamak gibi kendisine düşen görevleri de yerine getiriyor. Hizbullah ise silah meselesinde daha katı bir tutum sergiliyor.

Kaynaklar, ABD'nin yanıtını incelemekle görevlendirilen komitenin görevinde önemli ilerleme kaydettiğini belirterek, Lübnan devletinin Amerikan anlaşmasına olumlu yaklaşacağını ve hükümetin silahlanmada tekelleşmeyi aşamalı olarak uygulama sözü vereceğini ifade etti. Kaynaklara göre Lübnan'ın resmi yanıtı Hizbullah'ın taleplerindeki sert tutumundan farklı olacak. Kaynaklar, Hizbullah'ın garantiler talep ettiğini ve Kasım'ın açıklamalarının da gösterdiği gibi son zamanlarda tutumunu sertleştirdiğini belirtti.

Varoluşsal tehdit

Kasım dün akşam yaptığı konuşmada, “Hizbullah, Emel Hareketi, direniş ve Lübnan'ın bağımsızlığını isteyen ve Lübnan'ın Lübnanlılar için nihai bir vatan olduğuna inanan egemen bir hat olarak bizler, direnişe, çevresine ve bir bütün olarak Lübnan'a yönelik varoluşsal bir tehditle karşı karşıya olduğumuzu hissediyoruz” ifadesini kullandı.

Görsel kaldırıldı.Hizbullah Genel Sekreteri Naim Kasım dün akşam yaptığı konuşmada (Hizbullah medyası)

Kasım, “Lübnan'ın karşı karşıya olduğu üç gerçek tehlike var: güney sınırında İsrail, doğu sınırında DEAŞ ve Lübnan'ı kontrol etmeye, üzerinde vesayet kurmaya çalışan ve Lübnan'ın hareket ve yaşama kabiliyetini yok etmek isteyen Amerikan zorbalığı” dedi.

Kasım, Lübnanlılara hitaben şunları söyledi: “Sözümüz bir olsun ve öncelik için çalışalım. Tehlikeyi ortadan kaldırdıktan sonra savunma stratejisini ve ulusal güvenlik stratejisini tartışmaya hazırız. Sizi İsrail'e iyilik yapmamaya çağırıyorum. Çatışma halinde ABD hedeflerine ulaşamaz.”

Hizbullah silahlarına sarılıyor

Lübnan Kuvvetleri Partisi kaynaklarının Şarku’l Avsat'a yaptığı açıklamaya göre Kasım'ın son tutumu ‘silahlarına sarılma meydanından henüz ayrılmadığı, yani halen aynı noktada olduğu’ şeklinde değerlendiriliyor. “Bu tutum görünüşte çevresine yönelik ve üstü kapalı tavizler mi içeriyor?” diye soran kaynak, başkanlar (Avn, Berri ve Selam) tarafından dile getirilen bazı hususların işlerin kolay olduğuna işaret ettiğini hatırlattı.

Görsel kaldırıldı.Lübnan Meclis Başkanı Nebih Berri, ABD’nin Ankara Büyükelçisi ve Suriye Özel Temsilcisi Tom Barrack ile yaptığı görüşme sırasında (Reuters)

Kaynaklar, “Şu ana kadar görünen o ki, Hizbullah silah bırakmamakta ısrar ediyor. Hizbullah'ın maksimum yapabileceği şey Litani Nehri’nin güneyinden çekilmek. Savunma stratejisi diye bir şey yok. Ondan istenen, silahlarını teslim etmesi” ifadelerini kullandı. Kaynaklar, ‘Hizbullah'ın şimdiye kadar, varoluşsal tehditler konusunda aynı söylemleri sürdürdüğünü, hâlbuki bu silahlar ve destek savaşı aracılığıyla Lübnan’a varoluşsal bir tehdit teşkil edenin bizzat kendisi olduğunu ve silahları yüzünden savaşları ülkeye çektiğini’ ifade etti.

Kaynaklar, Hizbullah’ın yetkilileri aracılığıyla yaptığı açıklamalarda ‘ABD’ye İsrail sınırını korumaya hazır olduklarını, bunu da Litani’nin güneyinden tamamen çekilerek ve silah meselesini Litani’nin kuzeyinde hükümetle müzakere ederek yapabileceklerini anlatmak istediklerine’ dikkat çekti. Kaynaklar, ‘bu durumun ABD tarafından reddedildiğini, Washington’ın hamle karşılığında hamle ilkesine bağlı kaldığını, yani İsrail’in aşamalı olarak çekilmesi, esirlerin serbest bırakılması ve hedef almayı durdurması karşılığında devletin de Hizbullah’ın askerî yapısını dağıtarak egemenliğini tesis etmesini istediğini’ vurguladı.

Lübnan Kuvvetleri Partisi’ne yakın kaynaklar, ‘Hizbullah’ın artık bu yönde bir adım atmazsa hem kendisini hem de tüm Lübnan halkını yeni bir savaşa sürükleyeceğinin farkında olduğunu, eylül ayında önceki ABD temsilcisi Amos Hochstein’ın sunduğu fırsatı değerlendirmediğinde savaşla karşılaştığını ve şimdi Tom Barrack’ın sunduğu fırsatı değerlendirmemesi halinde Lübnan’ı tehlikeye atacağını bildiğini’ ifade etti. Kaynaklar, Lübnan’ın yeni şiddet sahnelerine sürüklenmemesi konusunda uyardı.