Koli basiline karşı yeni aşı geliştirildi

Koli Basili (FDA)
Koli Basili (FDA)
TT

Koli basiline karşı yeni aşı geliştirildi

Koli Basili (FDA)
Koli Basili (FDA)

Duke Üniversitesi'nden bilimsel araştırma ekibi, insanlarda idrar yolu enfeksiyonu yapan Koli Basili bakterisine karşı aşı geliştirdi.
Science Advances dergisinde perşembe günü yayınlanan makalelerinde ekip, aşılarını nasıl yaptıklarını, fareler ve tavşanlar üzerinde test edildiğindeki performansını anlatıyor.
İdrar yolu enfeksiyonları kadınlarda daha sık görülür ve idrar yaparken şiddetli ağrıya neden olabilir ve tedavi edilmezse ölümcül olabilecek başka komplikasyonlara da yol açabilir.
Bu tür enfeksiyonlar genellikle antibiyotiklerle tedavi edilir. Ne yazık ki, bazı kadınlar kronik olarak enfekte oluyor, bu da yılda birkaç kez idrar yolu enfeksiyonu geçirdikleri anlamına geliyor.
Bu gibi durumlarda, antibiyotik reçete etmeye devam etmek zorlaşıyor. Çünkü antibiyotik diğer bağırsak sorunlarına neden olan bağırsaklardaki tüm bakterileri öldürüyor.
Bu yeni araştırmada, araştırmacılar idrar yolu enfeksiyonlarıyla başa çıkmak için yeni bir yaklaşım benimsedi, genel olarak antibiyotiklerden kaçındı ve bunun yerine yalnızca enfeksiyona neden olan bakterileri hedef alan haplar üretti.
Bilim insanları uzun yıllardır idrar yolu enfeksiyonlarına karşı bir aşı geliştirmeye çalışıyorlar. Ancak, esas olarak ilacın ağız, boğaz ve idrar yolunun duvarlarını kaplayan hücresel mukozaya nüfuz etmesini sağlamadaki sorunlar nedeniyle başarısız oldular.
Bu sorunu aşmak için araştırmacılar, hücresel mukozaya nüfuz edebilen ilaçları manipüle etmeyi içeren çeşitli yaklaşımlar denediler. Sadece mukoza zarına nüfuz edemeyen değil, aksine bağışıklık sistemini, idrar yolu hastalıklarına neden olan koli basilini tanıması için eğitebilecek bir tür nano elyaf geliştirdiler. Söz konusu nano elyaf, bakterinin yüzeyinde bulunan üç "peptide" maruz bırakarak bakteriyle mücadele edebilecek. Aşı yönteminin, idrar yolunu ve ağzı çevreleyen mukoza zarları arasındaki benzerlikler nedeniyle idrar yolunda bir bağışıklık tepkisini tetiklediği ortaya kondu. Ekibin yaptığı haplar dil altına yerleştirilip tükürükte çözülebiliyor.
Aşılarını fareler ve tavşanlar üzerinde test eden araştırmacılar, bunun geleneksel antibiyotikler kadar etkili olduğunu ve tekrar tekrar kullanımının sindirim sorunlarına yol açmadığını belirlediler.
Şarku’l Avsat’ın Science Advances dergisinden aktardığına göre yeni aşının insanlarda etkili olduğu kanıtlanırsa, genel olarak hastalıkları tedavi etmek için kullanılan antibiyotik sayısını önemli ölçüde azaltacak ve mevcut antibiyotiklere karşı bakteriyel direnç gelişimini yavaşlatacak.



Uçaklar için "köpekbalığı derisi" geliştirildi

MicroTau'nun köpekbalığı derisinden esinlenen film kaplaması ABD Hava Kuvvetleri'nin Lockheed Martin C-130J aracına uygulandı (MicroTau)
MicroTau'nun köpekbalığı derisinden esinlenen film kaplaması ABD Hava Kuvvetleri'nin Lockheed Martin C-130J aracına uygulandı (MicroTau)
TT

Uçaklar için "köpekbalığı derisi" geliştirildi

MicroTau'nun köpekbalığı derisinden esinlenen film kaplaması ABD Hava Kuvvetleri'nin Lockheed Martin C-130J aracına uygulandı (MicroTau)
MicroTau'nun köpekbalığı derisinden esinlenen film kaplaması ABD Hava Kuvvetleri'nin Lockheed Martin C-130J aracına uygulandı (MicroTau)

Köpekbalığı derisinden ilhamla uçaklara film kaplama geliştiren Avustralyalı bilim insanları, sürükleme kuvvetini azaltabileceklerini ve havayolu endüstrisinde milyarlarca dolarlık yakıt tasarrufu sağlayabileceklerini iddia ediyor.

Delta Air Lines, Avustralya merkezli havacılık şirketi MicroTau'yla işbirliği yaparak yakıt verimliliğini artırmak üzere uçaklara uygulanabilecek özel bir filmin kullanımını araştırdı.

Avustralya Ulusal İmalat Tesisi'yle (ANFF) birlikte geliştirilen teknoloji, köpekbalıklarının suda sorunsuzca süzülmesini sağlayan, üst üste binmiş binlerce küçük pula sahip derisini taklit ediyor.

Araştırmacılar yapay film kaplamanın da benzer şekilde uçakların türbülansı azaltmasına, uçuş hızını artırmasına ve yakıt maliyetlerini düşürmesine katkı sağladığını söylüyor.

Bir uçağın içinde ilerlediği hava, uçağın yüzeyini ovalayıp direnç yaratan, saç tokası girdabı (hairpin vortex) adlı küçük girdaplar oluşturur.

Yeni film kaplamasının üzerinde, bu girdaplardan daha dar olan ve girdapların uçak yüzeyinin yakınında oluşmasını engelleyen küçük oluklar var.

İşin zor kısmı filmi sürtünmeye dirençli hale getiren bu tür minik olukların olduğu bölümler oluşturmaktı.

Özel lazer üretim teknolojisini kullanan MicroTau, köpekbalığı derisi benzeri deseni hafif bir malzemeyle hızla üretip bunları kendinden yapışkanlı yamalar haline getirerek bu engeli aştı.

Şirket film kaplamanın, mevcut ulaşım araçlarına uyarlanabilen ölçeklenebilir bir çözüm sunarak taşımacılık endüstrilerinin karbon ayak izini en aza indirebileceğini belirtiyor.

Firma bu teknoloji sayesinde ticari havacılık ve nakliye şirketlerinin yakıt maliyetlerinde 34 milyar doların üzerinde tasarruf sağlayabileceğini ve yüzlerce milyon ton civarında karbondioksit emisyonunu azaltabileceğini iddia ediyor.

MicroTau, örneğin filmin Airbus A380 gibi bir uçağa uygulanması halinde, Sidney'den Los Angeles'a uçuş başına 5 bin dolardan fazla yakıt ve 18 tondan fazla karbondioksit emisyonu tasarrufu sağlanabileceğini ifade ediyor.

Şirket, bu rakamın bir uçağın ömrü boyunca milyonları bulabileceğini dile getiriyor.

MicroTau, kaplamayı Lockheed Martin'in devasa C-130J nakliye uçakları ve Boom Supersonic'in şık XB-1 prototipi de dahil bir dizi hava aracında halihazırda test ediyor.

New Scientist'e konuşan Boom Supersonic sözcüsü "Yamalar gözle görülür bir bozulma olmadan bu koşullara rahatlıkla dayandı" diyor.

Delta'nın Sürdürülebilir Gökyüzü Laboratuvarı Direktörü Sangita Sharma ise CBC News'a yaptığı açıklamada şu ifadeleri kullanıyor:

Köpekbalığı derisini taklit eden teknoloji, bu mikro oluklardan yararlanarak yüzeydeki bir tür sürükleme kuvvetini azaltıyor. Yüzeydeki bu sürükleme kuvveti yüzde 4'e varan bir yakıt avantajı sağlayabilir.

Sharma'ya göre havayolu şirketleri bu sayede yılda 15 milyar litre yakıt tasarrufu yapabilir. 

Avustralya merkezli şirket, teknolojinin daha da geliştirilmesiyle havayolu şirketlerinin verimliliği yüzde 10'a kadar artırmasını sağlamayı umuyor.

Independent Türkçe