Kamboçya'da taşıyıcı anneliğin yasaklanmasıyla kadınlar, insan ticareti suçlamasıyla karşı karşıya kalıyor. Kadınlar mahkemelerde, doğurdukları çocuklara bakmak ya da hapse girmek arasında tercih yapmak zorunda bırakılıyor.
Kamboçya'da taşıyıcı annelik sektörü, Hindistan ve Nepal gibi ülkelerin bunu yasaklamasıyla gelişti. Örneğin Tayland taşıyıcı anneliği 2015'te yasaklayınca, buradaki doğurganlık klinikleri Kamboçya'ya taşındı.
Kamboçya Sağlık Bakanlığı da bir yıl sonra taşıyıcı anneliğin yasaklandığını duyurdu. Ancak bunu suç haline getiren bir yasa çıkarılmadı. The New York Times (NYT) bu sebeple doğurganlık kliniklerinin ve taşıyıcı annelik ofislerinin açılmaya devam ettiğini bildirdi.
Bununla birlikte klinik ve ofislere polis baskınları 2017'de başladı. Bir klinikte çalışan Avustralyalı hemşire ve Kamboçyalı iki personel, insan ticaretinden hüküm giydi.
Para kazanma umuduyla taşıyıcılık anneliği seçen Kamboçyalı kadınlar da 20 yıla kadar hapis cezası verilebilen insan ticaretiyle suçlanıyor. Mahkemeler kadınlara, parmaklıklar arkasına atılma ya da doğurdukları bebeklere bakma seçenekleri sunuyor.
Yetkililer, yasağın halkın sömürüldüğü gerekçesiyle getirildiğini savunuyor. İnsan Ticaretiyle Mücadele Komitesi Başkan Yardımcısı Çou Bun Eng, "Taşıyıcı annelik, kadınların bebekleri satmaya istekli olduğu anlamına geliyor. Bu da insan ticareti sayılır. Kamboçya'nın satmak için bebek üreten bir yer olarak bilinmesini istemiyoruz" dedi.
NYT, bu yasağın en ağır bedelini taşıyıcı annelerin ödediğini yazdı. 2018'de yakalanan kadınların hemen hemen hepsinin askeri hastanede doğum yapmak zorunda kaldığı hatırlatıldı. Bazıları yatağa kelepçelenmiş haldeydi.
Kadınlara iki yıl önce hapis cezalarının askıya alınması karşılığında çocuklara bakmaları önerildi. Bu, maddi zorluklar sebebiyle taşıyıcı anneliğe başvuran kadınların beslemesi gereken bir mide daha ortaya çıkması anlamına geliyor.
Yaklaşık 30 taşıyıcı anneyle 2018'de yakalanan Hun Daneth bu kadınlardan biri. Ayda birkaç yüz dolar kazandığını belirten kadın, çalıştığı fabrikadaki bir görevliden taşıyıcılık annelikle 9 bin dolar kazanabileceğini öğrendiğini belirtti.
Daneth, başkent Punom Pen'in çevresinde bu sayede ev inşa eden kişileri bildiğini ifade etti: "Borçlarını ödediler. Yeni bir hayata başladılar."
Daneth, söz konusu görevli aracılığıyla Perfect Fertility Center (P.F.C.) adlı taşıyıcı annelik ajansıyla temasa geçti. Böylece yolları Çinli Şu Venjun'la kesişti. Şu, taşıyıcı anne bulabilmek için P.F.C.'ye 2017'de 75 bin dolar ödemişti.
"Birinin bebeğinin olmasına yardım ediyordum. O keyfi vermek istedim" diyen Daneth, çocuğa bakmayı kabul edince hapisten çıktı. 25 yaşındaki Daneth zaman içerisinde onu kendi çocuğu gibi görmeye başladığını söyledi: "Onu çok seviyorum."
Vin Win adlı bir başka taşıyıcı anne, farklı kökenlere sahip çocukları büyütmenin zorluğundan dert yakındı:
"İnsanlar 'Neden kahverengi saçları var?' 'Nereden geldi?' diye soruyor."
Doğurduğu çocuğa bakan 22 yaşındaki Vin, eski eşiyle bu yüzden ayrıldıklarını belirtti. Vin şöyle konuştu:
"Oğluma bakıyorum ve güzel bir yerde yaşaması gerektiğini düşündüğüm için ona acıyorum. Burası onun gerçek evi değil."
Taşıyıcı anne Ry Ly ise "Suçlu gibiydik. Bebeklerimiz suç" dedi.
NYT Avustralya, ABD ve Çin gibi ülkelerdeki kişilerin taşıyıcı anne bulmak için ajanslara başvurduğunu bildirdi. Çinli işinsanı Şu da yaşananları duyduktan sonra çocuğunu alabilme umuduyla Kamboçya'ya gitti.
P.F.C. dikkat çekmemesi için uyarmasına rağmen Şu, Daneth'le temasa geçti. Çocuğuna oyuncak ve bebek bezi satın alan ve 2019'da çocuk için pasaport çıkaran Şu, polis tarafından yakalandı. Şu iki yıl önce insan ticaretinden suçlu bulunup 15 yıl hapse mahkum edildi.
Temyiz başvurusu haziranda reddedilen Şu'nun avukatı May Vannady "Gerçekten kendi çocuğunu kaçırdığını mı düşünüyorlar?" ifadesini kullandı.
İnsan Ticaretiyle Mücadele Komitesi Başkan Yardımcısı Çou ise karara destek verdi. Çou, Çinli çetelerin Kamboçyalı taşıyıcı annelerin doğurduğu çocuklardan organ topladığını öne sürdü.
"Gerçek kanıtlar varsa şikayette bulunabilirler"
P.F.C.'nin kurucusu Tony Yu'ya göre Kamboçyalı avukatlar, ajansının yasal olduğuna dair kendisine güvence vermişti.
Yumurta donörlerinin çoğunun Rusya, Ukrayna ve Güney Afrika'daki kadınlar olduğunu belirten Yu, "Müşterilerimiz arasında melez çocuklar popüler" dedi. Ajansın kurucusu, taşıyıcı anneyle çocuk sahibi olmak isteyenlerin çoğunun Çinli ve gey olduğunu belirtti.
Polis baskınları sırasında yurtdışında olan Yu, "Her şeyi yasal ve açık bir şekilde yapmak istedim" dedi. Baskınların ardından durumu kurtarmak için toplamda 740 bin dolardan fazla harcadığını ileri sürdü.
Kamboçya Ulusal Polisi Sözcüsü Çay Kimhen ise bu iddiayı reddederek şu ifadeleri kullandı: "Birincisi, söylenenlerin herhangi bir kanıtı var mı? İkincisi, gerçek kanıtlar varsa şikayette bulunabilirler."
Yu ayrıca taşıyıcı annelerin mahkemeyle yaptığı anlaşmaya rağmen çocukların büyük kısmının Çinli ebeveynleriyle buluştuğunu da sözlerine ekledi.
Independent Türkçe, The New York Times, AFP
Pakistan'ın Azad Cammu Keşmir bölgesinin başkenti Muzafferabad yakınlarındaki Naryan Behak köyünde, şiddetli yağmurların yol açtığı sel felaketinde hayatını kaybedenlerin cenazelerinin yanında bekleyen vatandaşlar (AP)
Pakistan'ın kuzeybatısındaki Swat Vadisi'nin ana şehri Mingora'da şiddetli yağmurlar nedeniyle sel sularına gömülen bir itfaiye aracı (AP)
Pakistan'ın kuzeybatısındaki Swat Vadisi'nde ani sel felaketinin yol açtığı hasarı temizleyen insanlar (EPA)