Ebu Acile’nin ‘serbest bırakılması’ çağrısı yapıldı

Ebu Acile’nin kabilesi Dibeybe’den Ebu Acile’nin serbst bırakılmasını istedi.

Ebu Acile. (Twitter)
Ebu Acile. (Twitter)
TT

Ebu Acile’nin ‘serbest bırakılması’ çağrısı yapıldı

Ebu Acile. (Twitter)
Ebu Acile. (Twitter)

Kaçırılan eski istihbarat görevlisi Tuğgeneral Ebu Acile Mesud’un da mensubu olduğu Libya Merayime kabilesi, Abdulhamid Dibeybe başkanlığındaki geçici Birlik Hükümeti’ne ‘kısıtlama veya koşul olmaksızın’, adının daha fazla Lockerbie davasına karışmaması için derhal müdahalede bulunma çağrısı yaptı.
Merayime kabilesi gençleri ve ileri gelenleri, Rigdalin şehrinden yaptıkları yazılı açıklamada, bu davanın arka planında kimliği belirsiz kişilerce kaçırılan Ebu Acile’nin serbest bırakılmasını istedi. Kaçıran tarafların ‘yasal ve ahlaki sorumlulukları’ üstlendiğini belirten ileri gelenler, kabile mensuplarından ve Libya halkından Ebu Acile’nin serbest bırakılması için çalışmalarını talep etti.
Yerel medya organları, Dibeybe’nin Başsavcı Sıddık es-Sur ile telefonla görüşerek, ‘kaçırma olayından ülkesinin batısındaki Misrata şehrinde bulunan ortak kuvvetin sorumlu olduğu’ konusunda kendisine bilgi verdiğine dair resmi olarak doğrulanmayan bilgiler yayınladı.
Diğer yandan Halid el-Mişri başkanlığındaki Devlet Yüksek Konseyi, Sıddık es-Sur’un başsavcılık makamına seçilmesiyle ilgili takip edilen prosedürlerin geçerliliğini savundu.
Konsey, eski Konsey Başkanı Abdurrahman Suveyhili de dahil olmak üzere konseyin dört üyesi tarafından Yüksek Mahkeme’ye yapılan itiraza cevaben Sur’un Yüksek Yargı Konseyi tarafından 14 üzerinden 12 oyla Başsavcı olarak seçildiğini, parlamentonun da onun seçilmesi için oy kullandığını ve Yüksek Konsey’ın dörde karşı 55 oy ve 25 çekimser oy ile uzlaşı sağladığını belirtti. Konsey, “Temel ilke, yargı kurumunu siyasi uyuşmazlık ve çatışmalara karıştırmamak ve kurumun bağımsızlığını korumaktır” ifadesini kullandı.
Savcılık yetkilileri ve temsilcileri, Suveyhili’nin Sur’a karşı yürüttüğü kampanyayı protesto etmek için Trablus ve Misrata’da gösteri düzenledi. Eylemciler, gösterilen devlet kurumlarını yiyip bitiren yolsuzlukla mücadele çabalarını hedef aldığını vurguladı.  
Temsilciler Meclisi üyeleri, Temsilciler Meclisi ile Devlet Yüksek Konseyi arasında Sirte’de bir toplantı yapılabileceğini dile getirdi. Yüksek Konsey üyeleri, Mişri’nin Dibeybe hükümetinin müdahalesinden uzak bir şekilde şehirde konsey üyeleri için bir oturum düzenlemeyi düşündüğünü kaydetti.  

Anayasa görüşmeleri sürüyor
Mişri’nin ikinci yardımcısı Ömer Bouşah geçen cumartesi akşamı başkent Trablus’ta Fransa Büyükelçisi Mustafa Mahrac ile anayasal kurala ilişkin son gelişmeleri ve  onaylanan başlıkları görüştü. Devlet Yüksek Konseyi tarafından yapılan açıklamada Mahrac’ın ‘Fransa’nın seçim sürecine doğru ilerlemek amacıyla anayasal kuralı ve seçim yasalarını tamamlamak için gereken fikir birliğine varmaya yönelik siyasi çözüm çabalarına verdiği desteği’ aktardı.
Aynı şekilde Temsilciler Meclisi Başkanı Akile Salih de el-Kubba şehrindeki yeni Libya Merkez Bankası’nın başkan yardımcısı Marei el-Barasi ile bankacılık gelişmelerini ve iş akışını ele aldı.
Başkanlık Konseyi Başkanı Muhammed el-Menfi ise 27 Kasım’da başkent Trablus’ta İngiltere’nin Trablus Büyükelçisi Caroline Hurndall ile yaptığı görüşmede şunları söyledi:
“Konsey, seçimler düzenlemeye istekli. Libya halkının istikrar arzusuna yanıt olarak seçimlere giden açık bir yol sağlamak için uzlaşıya dayalı anayasal çerçevelere ulaşma çabalarını destekliyor.”
Menfi’nin ofisi tarafından yapılan yazılı açıklamaya göre Caroline Hurndall, ülkesinin ulusal uzlaşı konusunu başarıya ulaştırarak istikrarı sağlamaya çalışan Başkanlık Konseyi’ni desteklemeye devam ettiğini söyledi.
Diğer yandan Dibeybe, 27 Kasım’da Almanya’nın Trablus Büyükelçisi Michael Ohnmacht ile ‘seçimlerin uluslararası düzeyde desteklenmesi, Almanya’nın bu husustaki rolü, Dördüncü Almanya- Libya Ekonomik Forumu’nu düzenlemek için koordinasyon’ meselelerini görüştü.
Dibeybe, Savunma Bakanı olarak Misrata’daki Hava Savunma Koleji’ne yaptığı saha ziyareti sırasında, ‘teknik gelişmeler doğrultusunda ve askeri alanda her seviyede eğitim gören öğrencilerin ihtiyaçlarının karşılanması’ da dahil, tüm askeri kurumlarda eğitim seviyesini yükseltmek için gerekli yetenekleri sağlamayı amaçladığını belirtmişti. Dibeybe ayrıca hükümetin, ‘üniversite öğrencilerine benzer şekilde askeri kolejlerdeki seçkin öğrenciler için bursları onaylamayı’ düşündüğüne dikkat çekti.
Dibeybe hükümetindeki Yerel Yönetim Bakanlığı, Uluslararası Kızılhaç Komitesi’ni Libya’daki misyonu aracılığıyla ‘ulusal güvenliği etkileyen aşırılıklara’ karışmakla suçladı. 
Bu çerçevede yerel basına sızan bir karara göre belediyelerin ‘Cumhurbaşkanlığı İç Güvenlik Servisi Başkanı Lütfi el-Hariri’nin tavsiyesine cevaben’ bu misyonla herhangi bir sıfatla iş yapmasını yasakladı. Kendileriyle iletişim kurma girişimlerine rağmen Kızılhaç Komitesi’nden veya Libya’daki heyetinden bu suçlamalarla ilgili herhangi bir açıklama yapılmadı.



Sudan Savaşında yeni umut penceresi: Suudi–ABD Girişimi

Sudan, on binlerce kişinin hayatını kaybettiği çatışmaların gölgesinde üçüncü yıl üst üste küresel insani krizler izleme listesinin başında yer aldı (Reuters)
Sudan, on binlerce kişinin hayatını kaybettiği çatışmaların gölgesinde üçüncü yıl üst üste küresel insani krizler izleme listesinin başında yer aldı (Reuters)
TT

Sudan Savaşında yeni umut penceresi: Suudi–ABD Girişimi

Sudan, on binlerce kişinin hayatını kaybettiği çatışmaların gölgesinde üçüncü yıl üst üste küresel insani krizler izleme listesinin başında yer aldı (Reuters)
Sudan, on binlerce kişinin hayatını kaybettiği çatışmaların gölgesinde üçüncü yıl üst üste küresel insani krizler izleme listesinin başında yer aldı (Reuters)

Sudanlıların, 15 Nisan 2023’ten bu yana yaşadıkları savaşın ve insani trajedinin yakın zamanda sona ereceğine dair umutları giderek zayıfladı. İlk kurşunun sıkıldığı andan itibaren bölgesel ve uluslararası girişimlerin tıkanması, kamuoyundaki karamsarlığı daha da derinleştirdi.

Veliaht Prens Muhammed bin Selman’ın inisiyatif alması ve Başkan Donald Trump’tan doğrudan müdahale istemesi, karamsar tablo içinde yeni bir umut penceresi açtı; Suudi Arabistan, kilitlenmiş sürecin çözümünde belirleyici bir aktör olarak öne çıktı.

Veliaht Prens, kısa süre önce ABD’ye yaptığı resmî ziyaret sırasında, savaşın durdurulmasına yardımcı olması için Başkan Trump’tan müdahale talep etti. Trump, 19 Kasım’da düzenlenen ABD–Suudi İş Forumu’nda yaptığı açıklamada bu talebi doğruladı.

dfrgt
Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman, Riyad’daki el-Yemame Sarayı’nda Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı Abdülfettah el-Burhan’ı kabul ederken (SPA)

Veliaht Prens’in Sudan’daki savaşı sona erdirmek için kendisinden doğrudan müdahale istediğini ifade eden Trump,  “Prens, Sudan konusunda belirleyici bir adım atmamı talep ediyor” dedi. Trump, ABD’nin çatışmanın bitirilmesinde etkin bir rol oynayacağını da sözlerine ekledi.

Halk ne diyor?

Savaşın harabeye çevirdiği Hartum’da vatandaşlar, Suudi hamlesini “kardeşlerden beklenen” bir adım olarak görüyor. Ahmed Musa, “Veliaht Prens’in yaptığı, kardeş bir ülke olan Suudi Arabistan’dan beklenen bir adımdır” diyor.

Hızlı Destek Güçleri’nin kontrolüne giren Faşir’de yaşayan Hava İbrahim, savaşın yıkımını şu sözlerle anlatıyor: “Savaş yeşili kuruyu yok etti; çok zarar gördük.”

Kuşatma altındaki Kuzey Kordofan’ın başkenti Ubeyd’en İsa Abdullah ise genel ruh hâlini şöyle özetliyor: “Savaştan etkilenmeyen ev kalmadı; bu nedenle kardeşlerin müdahalesini memnuniyetle karşılıyoruz.”

Sudan Kurucu İttifakı'nın (Te'sis) fiilî başkenti konumundaki Nyala’dan F. Cibril, kamuoyunun temel beklentisinin çatışmaların sona ermesi, insani yardımların ulaştırılması ve yerinden edilenlerin geri dönüşü olduğunu belirtti.

sa
Güney Sudan’ın Renk şehrinde bir sınır noktasından ayrılmayı bekleyen, yerinden edilmiş ailelerin kişisel eşyalarını taşıyan bir kamyon (Arşiv – AFP)

Sudanlılar dışarıdan dayatılan bir çözümden ziyade, tarafları yeniden müzakere masasına getirecek, siyasi süreçlerin zaman kazanmak için kullanılmasını engelleyecek “tarafsız” bir arabulucu istiyor. Kamuoyunda Suudi Arabistan’ın bu rolü üstlenebileceği düşünülüyor.

Geri adım sinyalleri

Resmî düzeyde tepkiler tek çizgide ilerlemedi. Trump’ın 19 Kasım 2025’te Veliaht Prens’in talebini açıklamasının hemen ardından, Egemenlik Konseyi Başkanı ve Ordu Komutanı Abdülfettah el-Burhan adımı memnuniyetle karşıladı ve X’te “Teşekkürler Prens Muhammed bin Selman, teşekkürler Başkan Trump” mesajını paylaştı.

Suudi ve ABD girişimlerine destek açıklayan Burhan hükümeti, barış için hazır olduğunu vurguladı; ancak Dörtlü Grup çerçevesindeki arabuluculuğa mesafeli durarak Suudi Arabistan’ın tek başına yürüteceği bir süreci ön plana çıkardı.

Askerî bir anlaşma mı?

Eski Başbakan Abdullah Hamduk’un liderliğindeki sivil-demokratik ittifak Sumud, Suudi çabalarını “yeni bir yol açabilecek olumlu bir adım” olarak değerlendirdi; ancak çözümün yalnızca askerler arasında kalmaması ve sivil aktörlerin kapsamlı bir uzlaşmaya dâhil edilmesi şartını koydu.

HDK’ye yakın Sudan Kurucu İttifakı da Suudi Arabistan’ın  hamlesini desteklediğini ve bunun krallığın Sudan’ın çöküşünü önleme konusundaki hassasiyetini yansıttığını söyledi.

Girişim başarılı olur mu?

Sudanlılar, Suudi–ABD girişimlerinin ateşkesi zorlayan, insani yardım geçişlerini mümkün kılan ve krizi yeniden üretmeyen bütüncül bir diplomatik çerçeveye dönüşmesini umuyor. Avukat Hatem İlyas, Şarku’l Avsat’a bu yaklaşımın “en büyük ihtiyaç” olduğunu ifade etti.

İlyas, Şarku’l Avsat’a, savaşın en büyük zorluğunun meşruiyet mücadelesi, toplumsal bölünme, kurumların zayıflığı ve çok sayıda aktörün çıkar çatışmalarından kaynaklanan karmaşık yapı olduğunu ifade etti.

rty6
Faşir’den kaçan Sudanlılar, 19 Kasım 2025’te Kuzey Sudan’daki Debbe kentinde bulunan “El-Ifad” yerinden edilmişler kampına ulaştıktan sonra dinlenirken (AFP)

Tüm belirsizliklere karşın, Sudan’ın doğusundan batısına uzanan kentlerde ortak bir duygu öne çıkıyor. Paris’te yaşayan gazeteci Muhammed el-Esbat, kamuoyunda silahların susmasına ve uzun süredir beklenen barışa giden yola dair temkinli ama güçlü bir beklentinin hâkim olduğunu ifade etti.

Yakın bir çözüme dair umutların zayıflamasının ardından, Egemenlik Konseyi Başkanı Abdülfettah el-Burhan’ın 15 Aralık’ta Riyad’a yaptığı ziyaret ve Veliaht Prens’le gerçekleştirdiği üst düzey görüşme, yeniden iyimser bir hava yarattı.

Riyad’da bu görüşmenin yapılması bile, savaşın durdurulması ve insani felaketin sona erdirilmesine yönelik yeni bir umut kapısı araladı. Genel kanaat, “Suudi Arabistan’ın Sudan’da savaşı durdurma dosyasını önceliklerinin başına aldığı” yönünde.

Savaşın yorduğu, canlar aldığı, geçim kaynaklarını yok ettiği ve milyonları mülteci ile yerinden edilmiş kişi hâline getirdiği Sudanlılar, ülkelerine, evlerine ve özledikleri hayatlarına dönmeyi umut ediyor. Peki bu kez girişimler kalıcı bir barış getirecek mi?


Şam–SDG hattında belirsizlik: Anlaşma iddiaları yalanlandı

Fotoğraf:  Reuters
Fotoğraf:  Reuters
TT

Şam–SDG hattında belirsizlik: Anlaşma iddiaları yalanlandı

Fotoğraf:  Reuters
Fotoğraf:  Reuters

Suriye’nin El Vatan gazetesi, bugün (perşembe) hükümetten bir kaynağa dayandırdığı haberinde, Suriye hükümeti ile Suriye Demokratik Güçleri (SDG) arasında yakın zamanda bir askerî anlaşmaya varılacağı yönündeki iddiaların yalanlandığını aktardı.

Kaynak, SDG ile temasların şu anda durmuş olduğunu ve hükümetin, Suriye Savunma Bakanlığı tarafından sunulan bir öneriye SDG’nin verdiği yanıtı değerlendirdiğini vurguladı.

Suriye televizyonu ise bugün, bir kaynağa dayandırarak, ABD arabuluculuğunda hükümet ile SDG arasında, unsurların yıl sonundan önce Suriye ordusu ve iç güvenlik güçlerine entegre edilmesini öngören bir askerî anlaşmaya yakında varılmasının beklendiğini bildirmişti.

Televizyonun aktardığına göre, söz konusu anlaşma Savunma ve İçişleri bakanlıklarına 90 bin unsurun entegre edilmesini ve Rakka, Deyrizor ve Haseke’de Savunma Bakanlığına bağlı güçler içinde SDG’ye tahsis edilecek üç askerî tümeni kapsıyor.

Kaynak ayrıca, hükümet güçlerinin Suriye’nin kuzeydoğusuna girişi, askerî karar alma mekanizması ile görev, yetki ve sorumlulukların dağılımı gibi başlıca ihtilaflı konuların hâlen müzakere edildiğini belirtti.


Katz: İsrail, yerleşimlerini korumak için Gazze Şeridi’nde güvenlik kuşağı kuracak

Batı Şeria’da Cenin kenti yakınlarında bulunan ve tahliye edilen İsrail yerleşimi Sanur’da İsrailli askerler (EPA)
Batı Şeria’da Cenin kenti yakınlarında bulunan ve tahliye edilen İsrail yerleşimi Sanur’da İsrailli askerler (EPA)
TT

Katz: İsrail, yerleşimlerini korumak için Gazze Şeridi’nde güvenlik kuşağı kuracak

Batı Şeria’da Cenin kenti yakınlarında bulunan ve tahliye edilen İsrail yerleşimi Sanur’da İsrailli askerler (EPA)
Batı Şeria’da Cenin kenti yakınlarında bulunan ve tahliye edilen İsrail yerleşimi Sanur’da İsrailli askerler (EPA)

İsrail Savunma Bakanı Israel Katz, bugün (perşembe) Gazze savaşıyla ilgili açıklamalarında, “Gazze’de kazandık” dedi. Hamas ile olası bir ateşkes anlaşmasına değinen Katz, ülkesinin “Gazze’den asla ayrılmayacağını” söyledi. Katz, İsrail Gazze Şeridi içinde, yerleşimleri korumak amacıyla bir güvenlik kuşağı oluşturacağını ifade etti.

Savunma Bakanı Katz, Hamas’ın silah bırakması gerektiğini yineleyerek, aksi takdirde “İsrail’in bu görevi kendisinin yerine getireceğini” ifade etti.

Şarku’l Avsat’ın Yedioth Ahronoth gazetesinden aktardığı habere göre Katz, Bnei Akiva, Ulpanot Merkezi ve Makor Rishon’un ortak düzenlediği Ulusal Eğitim Konferansı’nda yaptığı konuşmada, ABD Başkanı Donald Trump’ın planı çerçevesinde Hamas silah bırakmazsa İsrail’in bu adımı bizzat atacağını söyledi.

Haberde, ordunun Gazze’den çekilmesini ve bölgenin Filistinlilere devrini içeren anlaşmaya karşın, Katz’ın Gazze Şeridi’ni çevreleyen bir güvenlik kuşağının yerleşimlerin korunması amacıyla kurulacağını ifade ettiği belirtildi.

Öte yandan Batılı ülkeler iki devletli çözümden söz etmeyi sürdürürken, İsrail parlamentosu Knesset, Haziran 2024’te Ürdün Nehri’nin batısında bir Filistin devletinin kurulmasını reddeden kararı resmen kabul etmişti. Kararda, 7 Ekim olaylarının ardından bir Filistin devleti kurulmasının “teröre ödül” anlamına geleceği savunulmuş ve bunun Hamas’ı daha da teşvik edeceği öne sürülmüştü.

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile aşırı sağcı dini kanattan bazı bakanlar da defalarca Filistin devleti kurulmayacağını dile getirmişti.