Cezayir, Afrika ekonomik entegrasyonu için ‘dayanışma’ çağrısında bulundu

Zirve’deki Cezayir heyeti (Şarku’l Avsat)
Zirve’deki Cezayir heyeti (Şarku’l Avsat)
TT

Cezayir, Afrika ekonomik entegrasyonu için ‘dayanışma’ çağrısında bulundu

Zirve’deki Cezayir heyeti (Şarku’l Avsat)
Zirve’deki Cezayir heyeti (Şarku’l Avsat)

Üç yıl önce Cezayir, önemli uluslararası meselelerde siyasi pozisyonları koordine etmek ve büyük güçlerin ekonomilerine artan bağımlılığı sona erdirmek için ekonomik entegrasyonu sağlamak amacıyla Afrika ülkelerine yönelik önemli girişimler başlattı.
Bu kapsamda Cezayir, geçtiğimiz hafta Perşembe ve Cuma günleri Nijer'de düzenlenen Sanayileşme ve Ekonomik Çeşitlendirme Konulu Afrika Birliği 17. Olağanüstü Zirvesi çalışmaları sırasında, Afrika’da ekonomik entegrasyon ve bütünleşme çalışmalarını gündeme getirdi. Zirve sırasında Cezayir tarafından sunulan bildiride Cezayir’in, ‘şu anda yaklaşık yüzde 15 olarak tahmin edilen Afrika iç ticaret oranının artmasını sağlayacak olan ve belirlenen hedeflere ulaşmak için ortak çabaya bir katkı olarak Afrika Kıtasal Serbest Ticaret Bölgesini (AfCFTA) etkinleştirmek için hiçbir çabadan kaçınmayacağı’ belirtildi. Ayrıca buna ek olarak 2028’de, ülkeler arasında malların ve hizmetlerin serbest dolaşımını garanti eden bir Afrika pazarının oluşturulması ve diğer küresel ekonomik güçlerle rekabet edebilmeye izin verecek bir gümrük birliği ve Afrika ekonomik grubunun kurulmasının sağlanacağı dile getirildi.
Zirve katılımcıları, ülkelerinin birçok ekonomik reform başlattığını söyleyerek Afrika ülkelerindeki endüstriyel gelişme hızını ve ekonomik çeşitliliği artırmayı amaçlayan ekonomik politikaların, AfCFTA ülkelerinin yararına olacak şekilde destekleneceğine inandıklarını vurguladılar. Bu hedefe ulaşmanın, Afrika altyapısının geliştirilmesi, yapısal projelerin tamamlanması, malların, hizmetlerin ve iletişimin taşınması için uygun bir lojistik ortamın sağlanması ve nakliye ile yatırım maliyetlerinin düşürülmesi yoluyla olacağını eklediler.
Zirveye ilişkin yayımlanan bildiride, “Afrika Kıtasal Serbest Ticaret Bölgesi Anlaşması’nın Ocak 2021'de, yeni tip koronavirüs salgınının patlak verdiği bir dönemde yürürlüğe girmesi ve pandeminin ekonomiye yansımalarının kötüleşmesi, şüphesiz bizi uluslararası iş birliği ve dayanışmayı geliştirme ve çok taraflı eylem mekanizmalarını harekete geçirme sorumluluklarını yerine getirmeye yöneltti” denildi.
Cezayir Başbakanı Eymen bin Abdurrahman, zirvenin bitiminden önce (Cuma) yaptığı bir konuşmada, Cezayir'in Afrika'da sanayileşmeyi teşvik etmek ve potansiyelini en yüksek seviyelere çıkarmak için ortak çabalara girmeye ve bu çabaları desteklemeye hazır olduğunu bildirdi. Mevcut uluslararası durumun gıda, hammadde ve enerji tedarik zinciri üzerindeki yansımalarını Afrika’ya dikte ettiği yeni bir zorlukla karşı karşıya olduklarına işaret etti. Eymen bin Abdurrahman, Afrikalılara, dayanışmayı güçlendirme, ekonomilerini güçlendirme, çalışmaları yoğunlaştırma ve özellikle sanayi ve sanayileşme alanında entegrasyon yollarını arama çağrısında bulundu.
Eymen bin Abdurrahman, Cezayir'in akaryakıt fiyatlarının esiri olmaması için ekonomisini geliştirme ve ihracatını çeşitlendirme yoluna girdiğini vurgulayarak ülkesinin hidrokarbon harici ihracatının son iki yılda 3 kattan fazla arttığını söyledi. Ayrıca, Cezayir’in yeni ekonomik yaklaşımı çerçevesinde, gelecek nesiller için daha iyi bir yaşam sağlamak adına hava kirliliği ve küresel ısınmayı azaltmak ve doğal kaynakları korumak gibi sürdürülebilir kalkınma faaliyetlerinin üzerinde duracağını söyleyen Başbakan Abdurrahman, modern çevre standartlarına saygılı istikrarlı büyümeyi sağlamayı hedeflediklerini belirtti.
“Cezayir, Afrika'daki ekonomik ilerlemeyi engelleyen temel eksikliğin, sanayileşme alanında net ve tutarlı bir kıtasal politikanın olmaması olduğuna inanıyor” diyen Eymen bin Abdurrahman, sürdürülebilir kalkınma çerçevesinde kapsamlı ve entegre ekonominin geliştirilmesi ve çeşitlendirilmesi çağrısında bulundu.



Esed'in devrilmesinin yıldönümü kutlanıyor... ve destekçileri iki ayaklanma planlıyor

Beşşar Esed rejiminin devrilmesinin birinci yıl dönümü dün Hama'daki el-Asi Meydanı'nda büyük bir kalabalık tarafından kutlandı
Beşşar Esed rejiminin devrilmesinin birinci yıl dönümü dün Hama'daki el-Asi Meydanı'nda büyük bir kalabalık tarafından kutlandı
TT

Esed'in devrilmesinin yıldönümü kutlanıyor... ve destekçileri iki ayaklanma planlıyor

Beşşar Esed rejiminin devrilmesinin birinci yıl dönümü dün Hama'daki el-Asi Meydanı'nda büyük bir kalabalık tarafından kutlandı
Beşşar Esed rejiminin devrilmesinin birinci yıl dönümü dün Hama'daki el-Asi Meydanı'nda büyük bir kalabalık tarafından kutlandı

Suriye'de devrik Devlet Başkanı Beşşar Esed'in devrilmesinin yaklaşık 1. yıl dönümünü anma etkinlikleri devam ederken, dün Suriye'nin eski istihbarat şefi ve Esed’in kuzeni tarafından, Devlet Başkanı Ahmed eş-Şara yönetimine karşı Suriye kıyılarında iki ayaklanma başlatma planları hakkında bilgi sızdırıldı.

Bu bilgi, dün Hama'daki el-Asi Meydanı'nda, Esed güçlerinden kurtuluşunun birinci yıl dönümü dolayısıyla düzenlenen büyük bir miting sırasında geldi. Resmi SANA haber ajansının haberine göre, etkinliğe katılanlar, meydanın ortasına 500 metre uzunluğunda ve 4 metre genişliğinde bir Suriye bayrağı asarak "toprak ve halkın birliğini sembolik bir şekilde vurguladılar."

Bu kutlamalarla eş zamanlı olarak Reuters, Suriye'nin eski istihbarat yetkilisi Tümgeneral Kemal Hasan ile Esed'in milyarder kuzeni Rami Mahluf'un, yeni hükümete karşı iki ayaklanma başlatma umuduyla on binlerce potansiyel savaşçıya milyonlarca dolar harcadığını belirten bir araştırma yayınladı.

Aileye yakın dört kişi, Aralık 2024'te Rusya'ya kaçan Esed'in Moskova'da sürgünde yaşama fikrine büyük ölçüde alıştığını söyledi.


Kanada, Suriye'yi terörü destekleyen devletler listesinden çıkardı

Suriye Devlet Başkanı Ahmed el-Şara, geçen Eylül ayında Birleşmiş Milletler Genel Kurulu'nda konuşuyor (Arşiv-Reuters)
Suriye Devlet Başkanı Ahmed el-Şara, geçen Eylül ayında Birleşmiş Milletler Genel Kurulu'nda konuşuyor (Arşiv-Reuters)
TT

Kanada, Suriye'yi terörü destekleyen devletler listesinden çıkardı

Suriye Devlet Başkanı Ahmed el-Şara, geçen Eylül ayında Birleşmiş Milletler Genel Kurulu'nda konuşuyor (Arşiv-Reuters)
Suriye Devlet Başkanı Ahmed el-Şara, geçen Eylül ayında Birleşmiş Milletler Genel Kurulu'nda konuşuyor (Arşiv-Reuters)

Kanada hükümeti, dün yaptığı açıklamada, Suriye'yi terörü destekleyen yabancı devletler listesinden çıkardığını ve Cumhurbaşkanı Beşşar Esed'in devrilmesine yardımcı olan muhalif ittifakın lideri olan Heyet Tahrir el-Şam'ı da terör örgütleri listesinden çıkardığını bildirdi.

Hükümet yaptığı açıklamada, "Bu önlemler, Birleşik Krallık ve ABD de dahil olmak üzere müttefiklerimiz tarafından yakın zamanda alınan kararlarla uyumlu olup, Suriye geçiş hükümetinin Suriye'de istikrarı teşvik etme ve vatandaşları için kapsayıcı ve güvenli bir gelecek inşa etme, bölgesel istikrarı teşvik etmek ve terörizmle mücadele etmek için küresel ortaklarla çalışma çabalarını takip etmektedir" ifadelerine yer verdi.


Trump’ın açıklaması ateşkesi tehlikeye mi attı? 17. Maddeyle Gazze'de fiili bölünme ihtimali masada mı?

Filistinliler, Gazze Şeridi'nin merkezindeki Nuseyrat mülteci kampında kaplarını suyla dolduruyor (AFP)
Filistinliler, Gazze Şeridi'nin merkezindeki Nuseyrat mülteci kampında kaplarını suyla dolduruyor (AFP)
TT

Trump’ın açıklaması ateşkesi tehlikeye mi attı? 17. Maddeyle Gazze'de fiili bölünme ihtimali masada mı?

Filistinliler, Gazze Şeridi'nin merkezindeki Nuseyrat mülteci kampında kaplarını suyla dolduruyor (AFP)
Filistinliler, Gazze Şeridi'nin merkezindeki Nuseyrat mülteci kampında kaplarını suyla dolduruyor (AFP)

ABD Başkanı Donald Trump’ın, Gazze’deki ateşkes anlaşmasının “ikinci aşamasının değiştirileceği” yönündeki kısa ve belirsiz açıklaması, bu değişikliğin ne anlama geldiğine ilişkin soruları gündeme taşıdı.

Uzmanlara göre Trump’ın işaret ettiği değişiklik, anlaşmanın uygulanma biçiminde bir revizyon anlamına geliyor. Buna göre, İsrail’in hâlihazırda yüzde 55’ini kontrol ettiği Gazze’den çekilmesi ve Hamas’ın silahsızlandırılmasına geçilmesi yerine, 17. maddenin devreye alınması söz konusu olabilir. Bu madde, barış planının taraflardan biri kabul etmese bile tek taraflı olarak ilerletilmesine imkân tanıyor.

10 Ekim’de yürürlüğe giren ateşkes anlaşmasındaki 17. madde, Hamas’ın öneriyi geciktirmesi veya reddetmesi halinde, “yardımların genişletilmesi dahil, planın belirtilen unsurlarının, İsrail ordusunun terörden arındırılmış olarak uluslararası istikrar gücüne devrettiği bölgelerde uygulanacağını” düzenliyor.

Geçen ekim ayında Hamas ile İsrail arasında imzalanan “barış belgesi” sadece birinci aşamayla ilgili maddeleri içeriyordu. Bu aşama; ilk ateşkes, İsrail güçlerinin geri çekilmesi, esir takası ve insani yardım girişlerinin kolaylaştırılmasını kapsıyor. Ancak savaş sonrası Gazze’nin yönetimine ilişkin “ikinci aşama” konusunda resmî bir mutabakat sağlanmış değil.

Perşembe günü yaptığı açıklamada Trump, planın ikinci aşamasının “çok yakında değiştirileceğini” söyledi. Açıklama, sürecin tıkanması ve sahadaki ilerlemenin sınırlı kalması nedeniyle endişelerin arttığı bir döneme denk geldi; ancak Trump değişikliğin içeriğine dair ayrıntı vermedi.

Görsel kaldırıldı.
Filistinli bir kadın, İsrail'in Han Yunus'ta düzenlediği bir baskın sonucu akrabalarından birinin öldürülmesine tepki gösteriyor (AFP)

Ahram Siyaset ve Strateji Merkezi İsrail Çalışmaları uzmanı Dr. Said Okaşa, (Saeed Okasha) Trump’ın sözünü ettiği değişikliğin büyük olasılıkla 17. maddeye dayanacağını belirtiyor. Okaşa’ya göre bu adım, “eski Gazze” ve “yeni Gazze” ayrımını güçlendirecek bir fiili bölünmeye kapı aralayabilir. Bu yaklaşımı geçen ay ABD’nin bölge özel temsilcisi Steve Witkoff’un da çeşitli görüşmelerde dile getirdiğini hatırlattı.

Okkaşa, anlaşmanın geçen ay Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi tarafından onaylandığını anımsatarak, Hamas’ın silahsızlanma sürecine yanıt vermemesi gibi gerekçelerle 17. maddenin yeniden devreye sokulmasının mümkün olduğunu söyledi. Uzman, böyle bir senaryonun Gazze’de “ne savaş ne barış” şeklinde sürecek bir çıkmaz yaratabileceğini ifade etti.

Görsel kaldırıldı.
Filistinliler, Cebaliye'de yıkılan binaların enkazı arasında sokaklara kurulmuş çadırların yanından geçiyor (AFP)

Filistinli siyaset analisti Dr. Ayman el-Rakkab da, Trump’ın değişiklik açıklamasının içeriğinin belirsizliğine işaret ederek, “İsrail’in bölgede kalma isteğiyle birleştiğinde, Gazze’nin fiilen ikiye bölünmesi ihtimali güçleniyor” değerlendirmesinde bulundu.

Bu belirsizlik sürerken, Axios haber sitesi Trump’ın 25 Aralık’tan önce Gazze’de barış sürecinin ikinci aşamasına geçileceğini açıklamayı planladığını duyurdu. Habere göre Washington, Gazze’de oluşturulacak yeni yönetim yapısı ve uluslararası istikrar gücünün son hazırlıklarını tamamlıyor. ABD Başkanı’nın, bu adımları görüşmek üzere İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile ay sonundan önce bir araya gelmesi bekleniyor.

İkinci aşamanın önünde ciddi engellerin olduğunu ifade eden Rakkab: “Barış Konseyi ile teknokrat hükümet henüz kurulmadı. Güvenliği devralacak polis gücü ve uluslararası istikrar kuvveti oluşturulmadı. Bu nedenle somut bir hareketin en erken ocak ayında mümkün olabileceğini düşünüyorum” dedi.

Okaşa, yakın vadede İsrail’in kontrolde tuttuğu bölgeyi yüzde 60 seviyesine çıkarmaya çalışabileceğini, ancak anlaşmanın genel çerçevesinde büyük bir tırmanış beklemediğini belirtti.

Geçtiğimiz günlerde Yedioth Ahronoth, İsrail’in yaklaşık iki milyon Filistinliyi sarı çizginin doğusunda İsrail kontrolündeki yeni bölgelere yeniden yerleştirmeyi, Hamas kontrolündeki bölgeleri tamamen sivillerden boşaltmayı ve Hamas unsurlarını bu bölgelerde aşamalı şekilde takip etmeyi içeren bir plan hazırladığını yazmıştı. Şarku’l Avsat’ın  Telegraph gazetesinin Batılı diplomatlara dayandırdığı haberinden aktardığı bilgilere göre ABD planının Gazze’nin kalıcı biçimde ikiye ayrılması riskini barındırdığını bildirmişti.

Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati ise geçtiğimiz günlerde Barselona’da AB Dış Politika Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas ile yaptığı görüşmede, Gazze ile Batı Şeria’nın birliğinin korunması gerektiğini vurgulayarak, ayrıntıları tartışılan hiçbir adımın “bölünmeyi pekiştirmesine” izin verilemeyeceğini söyledi. Abdulati, çarşamba günü yaptığı başka bir açıklamada da, “Gazze’nin bölünmesini konuşmak dahi mümkün değildir. Gazze, Doğu Kudüs dâhil olmak üzere, kurulacak Filistin devletinin ayrılmaz bir parçasıdır” dedi.

Uzman Okaşa’ya göre Mısır, hem Gazze’nin bölünmesini hem de anlaşmayı zayıflatacak her türlü değişikliği engellemek için diplomatik çabalarını sürdürecek. Buna karşın, Trump’ın planı etrafındaki belirsizlik nedeniyle önümüzdeki döneme ilişkin tüm senaryolar hâlâ masada.