Husiler, yüzlerce çocuğu kaçırmakla suçlandı

Darbeci Husi grubu saflarına çocuk savaşçı almaya devam ediyor. (Reuters)
Darbeci Husi grubu saflarına çocuk savaşçı almaya devam ediyor. (Reuters)
TT

Husiler, yüzlerce çocuğu kaçırmakla suçlandı

Darbeci Husi grubu saflarına çocuk savaşçı almaya devam ediyor. (Reuters)
Darbeci Husi grubu saflarına çocuk savaşçı almaya devam ediyor. (Reuters)

Yemen’den ve uluslararası alandan yayınlanan raporlar, Husi milislerin çocuklara yönelik yüzlerce ihlali belgelendi. Raporlarda 14 Eylül 2014 - 30 Ağustos 2022 tarihleri arasında 16 bin 804 vatandaşın silahlı milislerce kaçırıldığına dikkat çekildi. Bunlardan 176'dan fazlasının çok küçük yaştaki çocuk, 217’sinin de öğrenci olduğu kaydedildi.
İnsan hakları raporları, Husi milislerini terörist yöntemlerden vazgeçmek ve Yemenli çocuklara karşı yürütülen ihlalleri uygulamakla suçluyor. Yemenli çocuklar uluslararası kanun ve ilkelerle güvence altına alınan hizmetlerden mahrum bırakılıyor. Birçoğu takip edilip kaçırılıyor ve hapse atılıyor.
20 Kasım Dünya Çocuk Günü münasebetiyle yayınlanan raporlar, uluslararası toplumu çocuklara yönelik bu suçların ve tüm ahlaki değer ve ilkelere, uluslararası ve insani normlara ve yerel yasalara aykırı tüm suistimallerin durdurulması için ciddi adımlar atmaya çağırdı. Raporlarda ayrıca Husi milislerinin Yemen'de çocuklara yönelik ağır ihlallerde bulunmaları nedeniyle terör örgütleri listesine dahil edilmesi çağrısında bulunuldu.
İnsan hakları raporları, Yemenli çocukların halen trajik ve son derece zor koşullarda yaşadıklarını, milislerin bombardımanı, patlayan mayınlar, açlık ve salgın hastalıklardan dolayı öldüklerini kaydetti. Bütün bunlar Husi grubun ateşlediği savaşın bir yansıması olarak nitelendirildi.
Çocukları Kurtarın Vakfı’nın (Save The Children Fund) son verilerine göre bu yıl ortalama olarak her gün bir Yemenli çocuk savaş nedeniyle öldü ya da yaralandı. Vakfın verilerine göre 1 Ocak'tan Kasım ortasına kadar olan dönemde 91 çocuk öldürüldü ve 242 çocuk yaralandı.
Uluslararası Çocuk Günü'nde taraflara sivillere yönelik saldırıları ve şiddeti önleme konusunda yeniden taahhütte bulunmaya çağıran Vakıf, Yemen'in Taiz kentinden çocukların ekim ayında Birleşmiş Milletler liderliğindeki altı aylık ateşkesin sona ermesinden bu yana oynarken veya okula giderken sürekli hayatlarından endişe ettiklerini ve güvenliğin en acil ihtiyaçları olduğunu vurguladı.
Ülke çapındaki ateşkes sırasında çocuklar için sağlanan olumlu kazanımlara rağmen bu yılın başından bu yana 330'dan fazla Yemenli çocuk savaştan etkilendi. Aralarında çok sayıda ölüm ve yaralanma meydana geldi. Birçoğu da sakat kaldı.
Vakfın Yemen Direktörü Rama Hansrac, ekiplerinin temel yaşam hakları ellerinden alınan çocuklarla düzenli olarak görüştüğünü belirtti. Hansrac açıklamasında şu ifadelere yer verdi:
“Yemen'de her gün çocuklar öldürülüyor, sakatlanıyor, istismara uğruyor ve endişe altında yaşamaya zorlanıyor. Çocukları öldürmenin veya istismar etmenin hiçbir gerekçesi olamaz. Dünya, bu suçların cezasız kalmasına son vermek için şimdi harekete geçmelidir.”
Çocuklar için daha iyi bir yarın şekillendirmek adına yatırım yapılması gerektiği vurgusunda bulunan Hansrac, barış ve istikrarın gerçek göstergeleri göz önüne alındığında, Yemen'in geleceğinin çocuklarına, onların güvenliğine ve esenliğine bağlı olduğuna işaret etti. Çocukların sesine kulak vermenin ve onlarla yan yana çalışmanın tam anlamıyla ilerlemek için gerekli olduğunun altını çizdi.
Çocuk Haklarına Dair Sözleşme'nin 30 yıl önce Birleşmiş Milletler Genel Kurulu tarafından kabul edilmesinden bu yana çocuklar için sağlanan tarihi kazanımlara rağmen BM’nin raporuna göre Yemen, halen dünyadaki çocuklar için en kötü ülkeler arasında yer alıyor. Bazı haberlere göre Yemen'de çocuklar, iktidara karşı yapılan darbeyi takip eden dönemden bu yana ülke tarihinin en ağır ihlallerine maruz kaldı. Çocuklar silah altına alınıyor, savaşlara zorlanıyor, eğitimden mahrum bırakılıuor ve sistematik olarak çeşitli menfur yöntemlerle hedef alınıp öldürülüyor.
Yemen Hak ve Özgürlükler Ağı yakın tarihli bir raporda, grubun 14 Eylül 2014 - 30 Ağustos 2022 arasındaki dönemde 176'sı çocuk, 217'si öğrenci ve 374'ü kadın olmak üzere 16 bin 804'ten fazla sivili kaçırdığını ortaya koydu. Milis hapishanelerinde zorla tutulan bin 317 Yemenliden 76'sının çocuk ve 84'ünün kadın olduğunu ortaya çıkaran Yemen Hak ve Özgürlükler Ağı, 4 bin 12'den fazla tutuklu, kaçırılmış ve zorla kaybedilmiş kişinin işkenceye maruz kaldığını bildirdi. İnsan hakları ağı, Husi tutuklamalarının ve adam kaçırmalarının çoğunun kamu hatlarında, ulaşım araçlarında, evlerde, halka açık pazarlarda, camilerde ve hükümet ve özel işyerlerinde gerçekleştiğini belirtti.
Kaçırılanların, tutuklandıklarını veya yerlerini belirlememeleri için kaçırılma mahallinden gözleri bağlı olarak alındığını vurgulayan insan hakları ağının hazırladığı rapor grubun, çeşitli grup ve kesimlerden kaçırılan çocuklara ve kadınlara karşı, sıkışık yerlerde tecrit etmek de dahil olmak üzere en iğrenç suçları işlediğini gösterdi. Yemen Hak ve Özgürlükler Ağı, uluslararası toplumu çocuklar ve kadınlar da dahil olmak üzere tüm tutukluları koşulsuz olarak serbest bırakması için Husi milislerine baskı yapmaya çağırdı.



Irak'ta seçimlerin boykotu iktidar koalisyonunu karıştırdı

Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
TT

Irak'ta seçimlerin boykotu iktidar koalisyonunu karıştırdı

Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)

Eski Başbakan Haydar el-İbadi Irak'ta ‘seçim sisteminin reforme edilmesi’ çağrısında bulunurken, Koordinasyon Çerçevesi’nin Mukteda es-Sadr'ın Kasım 2025'te yapılması planlanan seçimleri boykot etme kararına karşı tavır alması bekleniyor.

El-İbadi liderliğindeki Zafer Koalisyonu, seçim sisteminin ‘yolsuzluk’ suçu işleyen kişilerin seçime katılmasını engellemesi gerektiğini bildirdi. Koalisyon tarafından bugün yapılan basın açıklamasında, “Ülkenin karşı karşıya olduğu zorluklar, özellikle de bu tarihi anda, sistemin siyasi tabanını genişletmeyi, herkesi dahil etmeyi ve seçim sürecini yolsuzluğa bulaşmış kişilerden ve manipülatörlerden korumayı gerektiriyor” denildi.

Koalisyon, ‘herhangi bir devletin çöküşünün üstesinden gelmenin, halkın çıkarlarını ve devletin varlığını koruyarak iç siyasi ve sosyal birlikle başarılabileceğini’ vurguladı. Açıklamada, “Ulusal bir reform vizyonu temelinde aday olmamak, çıkarlar nedeniyle başkalarının seçimlere katılmasına izin vermemekten temelde farklıdır” ifadesi yer aldı.

Koordinasyon Çerçevesi’nin ana bileşenlerinden biri olan el-İbadi'nin koalisyonu, Sadr'ın benzer bir açıklama yapmasından bir gün sonra seçimleri boykot ettiğini duyurdu.

 Eski Irak Başbakanı Haydar el-İbadi (X)Eski Irak Başbakanı Haydar el-İbadi (X)

Koordinasyon Çerçevesi'nin pozisyonu

Koordinasyon Çerçevesi, Sadr ve el-İbadi'nin kararları ve bunların bir sonraki parlamentoda Şii temsiliyeti üzerindeki etkileri konusunda hemen bir görüş bildirmedi. Bilgi sahibi kaynaklar, “Sadr ve el-İbadi'nin kararlarını ele alma konusunda Şii meclisi içinde anlaşmazlıklar var” dedi.

Şarku’l Avsat'a konuşan kaynaklar şu ifadeleri kullandı: “Bedir Örgütü lideri Hadi el-Amiri ve Hikmet Hareketi lideri Ammar el-Hekim'in başını çektiği bazı Şii liderlerin durumu kontrol altına alma çabaları var. Yaşananlara uyum sağlamak için uzlaşmacı bir çözüm arayışının yanı sıra Sadr'a seçimlere katılması ve boykotu tersine çevirmesi için davette bulunma ve Bağımsız Yüksek Seçim Komisyonu'nu birkaç günlüğüne adaylık kapısını yeniden açmaya davet etme olasılığı da var… Koordinasyon Çerçevesi içinde farklı görüşler var, ancak Kanun Devleti Koalisyonu lideri Nuri el-Maliki'nin tutumunun Sadr'ı boykotu kırmaya ve seçimlere katılacağını açıklamaya davet etme eğiliminde olduğu dikkat çekiyor.”

Sadr, Kasım ayında yapılması planlanan parlamento seçimlerini boykot etme kararından dönmek için zorlu koşullar öne sürdü.

Sadr X platformundaki hesabı üzerinden yaptığı paylaşımda, “Yolsuzluk var olduğu sürece hiçbir seçime katılmayacağım. Doğruluk ancak kontrolsüz silahların teslim edilmesi, milislerin dağıtılması ve ordunun güçlendirilmesiyle tesis edilecektir” ifadelerini kullandı.

Yerel platformlarda, Sadr Hareketi liderleri ile aralarında Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani'nin de bulunduğu Şii liderler arasında seçimlere katılma amacıyla temaslar kurulduğuna dair sızıntılar dolaşıyor.

Şarku’l Avsat'a konuşan siyasi bir kaynak, ‘Sadr Hareketi ile geri dönme olasılıkları konusunda şu ana kadar görüşmelerin durmadığını’ söyledi.

Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr (Sadr Hareketi medyası)Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr (Sadr Hareketi medyası)

Seçimlerin meşruiyeti

Son dönemde izlenen çeşitli göstergelere göre seçimlerin meşruiyetine ilişkin endişeler bulunuyor. Boykotun kırılgan bir bölgesel ve uluslararası ortamda diğer kesimler tarafından da tekrarlanması, özellikle silah taşıyan ya da geçmişte silah taşımış olanlar başta olmak üzere pek çok Şii gücün, İran'ın hedef alınmasının ardından ABD ve İsrail tarafından hedef alınabilecekleri korkusunu taşımaya devam ettikleri bir dönemde, siyasi sistemin meşruiyetini etkileyebilir.

Aynı bağlamda araştırmacı Seyf es-Saadi Şarku’l Avsat'a verdiği demeçte şu ifadeleri kullandı: “Irak'taki siyasi sınıf, boykot eden çoğunluğun seçimlere katılma güvenini yeniden tesis edecek olgun bir seçim sistemi sunamadı. Bunun nedeni, seçim yasasının her seçim döneminde, oy veren halkın gerekçeleri dikkate alınmaksızın, büyük geleneksel partilerin ölçülerine uyacak şekilde değiştirilmesidir… Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr ve iki eski başbakan Haydar el-İbadi ve Mustafa el-Kazımi'nin boykotu, seçimlere giden sürecin ciddiyetinin bir göstergesidir.”

Ancak es-Saadi, ‘seçim bölgesi sistemi, Sainte Lague sistemi ve benimsenen yüzde ile her seçimde sorunlara neden olan sonuç hızlandırma cihazlarına ilişkin doğru istatistiklere dayanan olgun bir yasanın çıkarılması yoluyla Irak'taki seçim sisteminde reform yapılabileceğini’ düşünüyor.