İran, İngiltere’deki gazetecilere yönelik tehditlerini artırıyor

İran International’dan Şarku'l Avsat'a: İngiliz polisi, İran'ın ciddi tehditlerine karşı bizi uyardı.

Londra'da İran’daki protestolara destek yürüyüşü (Alman Haber Ajansı DPA)
Londra'da İran’daki protestolara destek yürüyüşü (Alman Haber Ajansı DPA)
TT

İran, İngiltere’deki gazetecilere yönelik tehditlerini artırıyor

Londra'da İran’daki protestolara destek yürüyüşü (Alman Haber Ajansı DPA)
Londra'da İran’daki protestolara destek yürüyüşü (Alman Haber Ajansı DPA)

Batı Londra'da bir alışveriş merkezi otoparkına girmek için bekleyen arabalar, güvenlik görevlileri tarafından sıkı güvenlik prosedürlerine tabii tutuluyor.
Chiswick Business Park'taki medya ve ticari şirketlerin çalışanları, yetkililerin önce terörle mücadele güçlerinin zırhlı araçlarını olay yerine sokup, ardından alanda bariyerler kurarak ileri aşamaya geçmesi ve bunu takiben Londra polis güçlerinin son günlerde bölgeye yoğun bir şekilde konuşlandırılması karşısında şaşkınlar.
Güvenlik önlemleri, İran’da dördüncü ayına yaklaşan protestoların şiddetlenmesiyle bağlantılı olarak personeli ölüm ve kaçırılma tehditleriyle karşı karşıya kalan Farsça yayın yapan bağımsız haber kanalı İran International'ın genel merkezinin bulunduğu bina çevresinde artırıldı.
İran içindeki protestoların artmasıyla birlikte rejime bağlı güvenlik ve istihbarat yetkilileri, başta Batılı ülkelerdeki İran baskıcı güçlerinin aşırı güç kullanımına maruz kalan gazeteciler olmak üzere yurtdışındaki muhaliflere yönelik tehditlerini artırdı.
Londra merkezli İran International'dan bazı isimler Şarku’l Avsat’a verdikleri demeçte, İran genelinde protestoların zirve yapmasıyla tehditlerin günden güne arttığını söyledi.
Geçtiğimiz Ekim ayında İngiliz polisinin ‘kanaldaki çalışanlara yönelik herhangi bir tehdit olduğunda bize bildirin ve ayrıntıları bizim için açıklayın’ diyerek kendileriyle temasa geçtiğini söylediler. Tahran'ın tehdit edici söyleminin tırmanışı yaklaşık bir yıl önce, İran'daki yetkililerin herhangi bir grubun adını vermeden genel olarak muhalif medya profesyonellerini özellikle İran International kanalını tehdit etmesiyle başladı, ancak geçtiğimiz Eylül ayında İran'da protestoların patlak vermesinden bu yana tehdit söyleminin hızı günbegün arttı.
Kanal yetkilileri, bir haber kanalı olan İran International'ın, izleyici açısından sıralamada bir sonraki kanalın neredeyse iki katı olan yüzde 33'lük izleyici oranıyla yurtdışındaki muhalif kanallar arasında İran içinde en çok izlenen kanal olduğunu açıkladı.
İranlı yetkililer, yurtdışındaki Farsça yayın yapan medya kuruluşlarını protestoların körüklenmesinin arkasında olmakla suçlarken, İran protestoların yerel medyada yer almasına ciddi kısıtlamalar getiriyor.
100'den fazla çalışanı olan İran International'a ek olarak Tahran, BBC Farsça, Amerikan radyosu Farda ve Deutsche Welle Farsça'ya da baskı yapıyor.
İran'ın yurtdışındaki muhaliflere tehditlerinin artmasıyla, İngiliz polisi kanalın genel merkezinin etrafına zırhlı araçlar, polis arabaları ve silahlı güvenlik görevlileri de dahil olmak üzere günün her saati sıkı bir koruma sağlıyor.
Kanal yetkilileri, Şarku’l Avsat’a polisin kendileriyle koordineli çalıştığını ve tehlike ve tehditlerin derecesi ile ilgili bilgilerini güncellediğini doğruladılar. Binadaki güvenlik görevlilerinin, geçtiğimiz günlerde saat 23.00'te kanal merkezinin önünde birkaç kez ileri geri yürüyen iki erkek ve bebek arabalı bir kadını fark ettikleri belirtildi.
Durumun tekrarlanmasının ardından, binadaki güvenlik görevlileri aileye yardım isteyip istemediklerini sormak için dışarı çıktılar, ancak iki erkeğin güvenlik görevlilerine binada 24 saat nöbet tutulup tutulmadığını sorması güvenlik görevlilerinin şüphelerini artırdı ve bu durumu emniyet güçlerine bildirdiler.
Ellerinde bulunan bilgilere ilişkin açıklama yapan bir kanal yetkilisi, “Tahran, ya uyuşturucu kaçakçılığı ve kara para aklama gibi suçlulara karışanları ya da İslami merkezlerden topladıkları aşırı dincileri kullanıyor. Her iki durumda da para ödeyerek onları cezbediyorlar” dedi.
İngiliz terörle mücadele polisi, geçen hafta güvenlik önlemlerini artırdı. Araba saldırılarını önlemek için kanalın önüne, İngiliz başkentindeki büyük hükümet binaları ve turistik yerlerin etrafındakiler gibi beton bariyerler konuldu.
İngiltere Dışişleri Bakanlığı geçtiğimiz günlerde İranlı bir diplomatı yaşananların ardından bakanlığa çağırmıştı. İngiltere iç istihbarat teşkilatı MI5'in başkanı geçen hafta yaptığı açıklamada, İran'ın İngiltere merkezli ‘rejim düşmanlarını’ bu yıl öldürmeye yönelik en az 10 planını ortaya çıkardıklarını söyledi.
Bu ayın başlarında İran Devrim Muhafızları, İran haberlerini yakından takip eden ve İran sahnesinde çeşitli alanlardaki gelişmeleri ele alan programlarda analist ve uzmanları ağırlayan kanalla iş birliği yapmak suçlamasıyla 3 kişinin tutuklandığını duyurdu.
Yetkililer güneydeki Şiraz şehrinde, rejim tarafından idam edilen güreşçi Navid Afkari'nin kız kardeşi İlham Afkari'yi kanalla iş birliği yapmakla suçladı. Ayrıca İran resmî kurumları, yetkililerin İsfahan'da BBC Farsça ve İran International kanalları için çalışan bir kişiyi tutukladığını söyledi. İran'ın kuzeybatısındaki Hoy kentinde bir kişinin tutukladığı bildirildi.
İran International televizyon kanalının bir yetkilisi, haberlerin doğru olmadığını, çünkü İran’da kimseyi işe almadıklarını ve almayacaklarını söyledi. Yetkili, “İran'da bizimle serbest çalışan yok” dedi.



Dünyada ilk kez bir böcek türüne yasal hak tanındı

Yerli halklar, Meliponini arılarının kendilerine gıda ve ilaç sağladığını söylüyor (Wikimedia Commons)
Yerli halklar, Meliponini arılarının kendilerine gıda ve ilaç sağladığını söylüyor (Wikimedia Commons)
TT

Dünyada ilk kez bir böcek türüne yasal hak tanındı

Yerli halklar, Meliponini arılarının kendilerine gıda ve ilaç sağladığını söylüyor (Wikimedia Commons)
Yerli halklar, Meliponini arılarının kendilerine gıda ve ilaç sağladığını söylüyor (Wikimedia Commons)

Dünyada ilk kez bir böcek türüne yasal haklar tanındı. Peru'da yaşayan bir arı grubunu kapsayan gelişme, koruma çalışmalarında önemli bir adıma işaret ediyor.

Amazon Ormanları'nda yaşayan Meliponini arı sınıfı, bal arısı (Apis mellifera) kuzenlerinden farklı olarak iğne taşımaz. 

Peru'nun yerli halkları tarafından Kolomb öncesi dönemden beri yetiştirilen bu arılar, yağmur ormanlarında polen taşıyıcı rolü üstlenerek biyoçeşitliliği ve ekosistemi korumada kilit rol oynuyor. 

Grubun bilinen 500 türünün yaklaşık yarısı Amazon'da yaşıyor ve kakao, kahve ve avokado gibi bitkileri de içeren floranın yüzde 80'inden fazlasının tozlaşmasında rol oynuyor.

Ancak Meliponini arıları iklim krizi, ormansızlaşma, pestisit kullanımı ve  diğer arı türleriyle rekabet yüzünden ciddi bir yok olma tehlikesiyle karşı karşıya. 

Peru'nun iki belediyesinde kabul edilen yasalar artık bu böceklerin sağlıklı ekosistemlerde yaşama, üreme ve gelişme haklarını garanti altına alıyor.

Bu iğnesiz arıların yasal haklar elde etmesi, kimyasal biyolog Rosa Vásquez Espinoza'nın yerli halklarla birlikte yıllar süren çalışmaları sayesinde mümkün oldu.

Kovid-19 pandemisinde yerli halklar ilaç bulamadıklarında bu arıların balını kullanıyordu. Bir meslektaşının ricası üzerine 2020'de balı inceleyen Espinoza çarpıcı sonuçlarla karşılaştı.

Guardian'a konuşan bilim insanı "Yüzlerce tıbbi molekül gördüm, tedavi potansiyeli taşıdığı bilinen moleküller" diyerek ekliyor: 

 Üstelik çeşitlilik de gerçekten çok fazlaydı. Bu moleküllerin antiinflamatuvar, antiviral, antibakteriyel, antioksidan, hatta kanser önleyici etkileri olduğu biliniyor.

Bu nedenle saha çalışmalarını genişleten araştırmacı, yerli halktan uzmanlarla birlikte ormanın derinlerine keşif gezileri düzenledi. Nesillerdir devam eden geleneksel arıcılık yöntemlerini kaydettiler.

Ancak kısa süre sonra ciddi bir sorun olduğu fark edildi: Arıcılar, eskiden arı kolonilerini yarım saatte bulurken, artık saatler sürüyordu.

Espinoza, "Farklı topluluk üyeleriyle konuşuyorduk ve ilk söyledikleri 'Artık arılarımı göremiyorum' oldu" diye anlatıyor.

Biyoloğun yaptığı çalışmada, endüstriyel çiftliklerden uzak bölgelerdeki arıların bile balında pestisit izlerine rastlandı.

Meliponini arılarının korumaya ihtiyaç duyduğuna karar veren Espinoza ve meslektaşları, ilk olarak bu hayvanların tanınması için çaba gösterdi.

Araştırmaları sayesinde 2024'te, Meliponini arılarını Peru'ya özgü yerli türler olarak resmen tanıyan bir yasa kabul edildi. Peru yasaları yerli türlerin korunmasını gerektirdiği için bu kritik bir adımdı.

Daha sonra bu yıl ekimde Satipo, 22 Aralık Pazartesi de Nauta belediyeleri dünyada bir ilke imza atarak bu böcekleri yasal hak sahibi olarak tanımladı. 

Earth Law Center'ın Latin Amerika direktörü ve kampanyanın parçası olan Constanza Prieto gelişmeyi şöyle değerlendiriyor: 

Bu yönetmelik, doğayla ilişkimizde bir dönüm noktası: Meliponini arılarını görünür kılıyor, onları hak sahibi özneler olarak tanıyor ve ekosistemlerin korunmasında temel rol oynadıklarını onaylıyor.

Hukuk uzmanları yeni yasaların habitat restorasyonunu, daha sıkı pestisit kontrollerini ve genişletilmiş araştırmaları zorunlu kılabileceğini söylüyor.

Düzenlemeyi Peru genelinde uygulamaya koymak için bir imza kampanyası düzenlenirken, Bolivya, Hollanda ve ABD gibi ülkelerdeki koruma grupları da kendi bölgelerindeki arılar için benzer yasal yaklaşımları inceliyor.

Independent Türkçe, Guardian, Interesting Engineering


Trump'la Musk nasıl barıştırıldı?

Elon Musk, Trump'ın seçim kampanyasına verdiği destekle gündem olmuştu (Reuters)
Elon Musk, Trump'ın seçim kampanyasına verdiği destekle gündem olmuştu (Reuters)
TT

Trump'la Musk nasıl barıştırıldı?

Elon Musk, Trump'ın seçim kampanyasına verdiği destekle gündem olmuştu (Reuters)
Elon Musk, Trump'ın seçim kampanyasına verdiği destekle gündem olmuştu (Reuters)

ABD Başkan Yardımcısı JD Vance'in Donald Trump ve Elon Musk arasında arabuluculuk yaptığı ortaya çıktı.

Dünyanın en zengin kişisi, yeni Donald Trump yönetiminin ilk aylarında Hükümet Verimliliği Bakanlığı'nın (DOGE) başına getirilince manşetlerden düşmemişti. 

Ancak Musk'ın, Trump'ın Büyük Güzel Yasa Tasarısı'nı sert bir dille eleştirmesinin ardından ikili arasındaki ipler haziranda kopmuştu. 

Trump, elektrikli otomobil teşviklerini kestiği için Musk'ın "çıldırdığını" söylemişti. 

Amerika Partisi'ni kuracağını öne süren Musk "Büyük bombayı patlatmanın zamanı geldi" diyerek Trump'ın Jeffrey Epstein dosyasında adının geçtiğini iddia etmişti.

İkili suikastla öldürülen sağcı aktivist Charlie Kirk'ün eylüldeki cenaze töreninde bir araya gelerek buzları eritmişti. 

Washington Post, ABD Başkan Yardımcısı JD Vance'in perde arkasında ikiliyi nasıl yumuşattığını dünkü haberinde işledi. 

41 yaşındaki Cumhuriyetçi'nin ekibiyle birlikte büyük çaba göstererek Amerika Partisi'nin kurulmasını engellediği bildirildi. 

Vance'in bunun için hem Musk'a hem de çevresine baskı yaptığı ifade edildi.

Washington Post, Musk-Trump ilişkisinin yumuşamasıyla birlikte teknoloji milyarderinin 2026'daki ara seçimlerde yarışacak Cumhuriyetçi adaylara bağış yapmaya başladığını belirtti. 

Aylar boyunca uğraşan Vance'in de 2028'de başkan adayı olup Musk'tan destek görmeyi planladığı öne sürüldü. 

Musk'ın kasımda Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman şerefine Beyaz Saray'da verilen akşam yemeğine katıldığı hatırlatıldı. 

Musk-Trump ilişkisinin hâlâ hassas bir dengede durduğu aktarılan haberde Jared Isaacman'ın NASA Direktörlüğü'ne atanmasının önüne engeller çıkarılmasının teknoloji milyarderini kızdırdığı da ifade edildi. 

ABD Başkanı Donald Trump, "geçmişteki bağlantılarını yeniden değerlendirdikten sonra" adaylığını haziranda geri çektiği milyarder iş insanı Isaacman'ı, NASA Direktörlüğü görevine yeniden aday gösterdiğini kasımda açıklamıştı.

Musk'ın iyi ilişkilere sahip olduğu bilinen Isaacman, önceki haftalarda resmen bu göreve getirilmişti. 

Isaacman, 2021 ve 2024'te Musk'ın SpaceX roketleriyle uzaya çıkmıştı.

Independent Türkçe, Washington Post, Daily Beast, Gizmodo


ABD, Venezuela topraklarını vursa da Maduro dans ediyor

Maduro, başkent Karakas'taki bir etkinlikte Bobby McFerrin'in meşhur Don't Worry Be Happy şarkısının sözlerine eşlik ederek "Endişelenme, mutlu ol" dedi (AP)
Maduro, başkent Karakas'taki bir etkinlikte Bobby McFerrin'in meşhur Don't Worry Be Happy şarkısının sözlerine eşlik ederek "Endişelenme, mutlu ol" dedi (AP)
TT

ABD, Venezuela topraklarını vursa da Maduro dans ediyor

Maduro, başkent Karakas'taki bir etkinlikte Bobby McFerrin'in meşhur Don't Worry Be Happy şarkısının sözlerine eşlik ederek "Endişelenme, mutlu ol" dedi (AP)
Maduro, başkent Karakas'taki bir etkinlikte Bobby McFerrin'in meşhur Don't Worry Be Happy şarkısının sözlerine eşlik ederek "Endişelenme, mutlu ol" dedi (AP)

ABD tehdidi altındaki Nicolás Maduro denizdeki ablukanın ardından ülkesinin topraklarına saldırı düzenlenmesine rağmen görevden ayrılacağına dair herhangi bir sinyal vermiyor.

Donald Trump, Venezuela liderinin zamanının dolduğunu öne sürerken 63 yaşındaki siyasetçi son haftalarda katıldığı etkinliklerde dans ederken görülüyor. 

Wall Street Journal (WSJ), ABD'nin askeri yığınağı ve petrol gemilerine uygulanan ablukayla karşı karşıya olan Maduro'nun kendine güvenini hem ülkesine hem de dünyaya göstermeye çalıştığını bildiriyor. 

Amerikan gazetesi, ekonominin büyük ölçüde devlet kontrolüne alındığı Venezuela'da Maduro'nun ihaleleri yandaşlarına vererek kendi konumunu güçlendirdiğini iddia ediyor. 

13 yılı aşkın süredir iktidarda olan lider, ülkeden kaçacağı iddialarına rağmen mitinglerde "Bizi devrim yolunda asla çıkaramayacaklar. Sonsuza kadar zafer!" diyor. 

Geçmişte ABD adına Venezuela'yla pek çok müzakere yapan eski diplomat Thomas A. Shannon Jr., 14 yıllık iktidarın ardından 2013'te ölen Hugo Chávez'in ülkeyi devrime ve anti emperyalizme inandırdığını söylüyor:

Chavezciler ne kadar yoz, zalim ve suçlu olursa olsun Latin Amerika'da onlardan başka anti emperyalist solcu kaldığına inanmıyor. Bu pozisyonlarından vazgeçmek istediklerini sanmıyorum.

Önceki haftalarda Nobel Barış Ödülü'nü almak için gizli bir operasyonla Venezuela'dan Norveç'e giden María Corina Machado ise Oslo'da yaptığı konuşmada "Müzakereyle ya da değil Maduro iktidardan düşecek" dedi. 

Geçmişte Chávez'e danışmanlık yapan Amerikalı avukat Eva Golinger, Maduro için şu yorumu yaptı:

Trump'ın Kim Jong-un'u övdüğünü, eski El Kaide liderini Beyaz Saray'a çağırdığını görünce 'Neden onunla müzakere edemeyim ki?' diye düşünüyor. Kanımca ülkeyi terk edeceğine orada ölmeyi tercih eder.

Diğer yandan Donald Trump, Venezuela'nın topraklarına ilk kez saldırı düzenlediklerini duyurdu. 

Cuma günü yaptığı açıklamada saldırının geçen hafta düzenlendiği dışında pek bir bilgi vermeyen ABD Başkanı teknelere uyuşturucu yüklenen bir limanı vurduklarını dün söyledi. 

CNN de kaynaklarına dayandırdığı haberde saldırıda drone kullanıldığını bildirdi. 

Karakas yönetimi hâlâ konuya dair sessizliğini koruyor. 

İnsan hakları ihlalleri ve siyasi mahkumlara işkenceyle suçlanan Maduro yönetimi, kendi doğal kaynaklarına göz diken ABD'nin bu iddiaları kullandığını savunuyor. 

ABD, Karakas yönetiminin kartellerle işbirliği yaptığını da iddia ediyor. Venezuela ise Washington'ın ülkede darbe planladığını öne sürüyor. 

ABD eylülden beri Karayipler ve Pasifik Okyanusu'ndaki teknelere uyuşturucu ticaretiyle mücadele iddiasıyla saldırılar düzenliyor.

En az 105 kişinin öldürüldüğü operasyonlar, yargısız infaz eleştirilerinin hedefi oluyor. 

"Uyuşturucu kaçakçılığıyla mücadele" gerekçesiyle Güney Mızrağı Operasyonu'nu geçen ay başlattığını duyuran ABD'nin Venezuela'ya askeri hareket düzenlemesi ihtimali haftalardır dünya gündeminde.

Amerikan ordusu, dünyanın en büyük uçak gemisi USS Gerald R. Ford'un da aralarında bulunduğu çok sayıda savaş gemisiyle birlikte 15 bin askerini bölgeye sevk etti.

Trump, iki hafta önce Venezuela limanlarında yaptırıma tabi tankerlere "tam abluka" uygulanması talimatını verdi.

Washington, geçen ay yabancı terör örgütü olarak ilan ettiği Güneşler Karteli'nin (Cartel de los Soles) liderinin Maduro olduğunu savunuyor. 

Beyaz Saray, Maduro'nun tutuklanması veya mahkum edilmesine ilişkin bilgi sağlanması karşılığında verilecek ödülü iki katına çıkararak 50 milyon dolara yükselttiğini 8 Ağustos'ta duyurmuştu.

Independent Türkçe, Wall Street Journal, CNN, Reuters