Likud, ‘Dini Siyonizm’ ile yaptığı anlaşmanın ardından Knesset'in başkanını değiştiriyor

Dün Batı Şeria'daki bir yerleşim yeri yakınında, araba ile saldırı düzenlenen yerin yakınındaki İsrail askerleri. (EPA)

Likud Partisi, Dini Siyonizm Partisi ile müzakereleri ilerletmeyi başardı ve ortak bir açıklamayla çoğu konuda koalisyon anlaşması imzalamanın eşiğine geldiğini duyurdu. Buna göre Dini Siyonizm Partisi, Likud lideri Binyamin Netanyahu’nun talebi üzerine İsrail Parlamentosu’na (Knesset) geçici bir başkan atayabilir.
Netanyahu, Dini Siyonizm Partisi lideri Bezalel Smotrich ile gerçekleştirdiği ve birkaç saat süren görüşmenin ardından ‘her konuda ilerleme’ olabileceğini söyledi. Dini Siyonizm Partisi ile ilgili önemli ilerleme, Likud’un aşırı sağcı Noam Partisi ile anlaşma imzalamasından saatler sonra geldi. Noam, Itamar Ben Gvir liderliğindeki Yahudi Gücü partisinin ardından koalisyon anlaşmasına imza atan ikinci parti olurken, Likud, Şas ve Tevrat Yahudiliği partileriyle de temaslarını sürdürüyor.
Dini Siyonizm ile müzakereler ilerlerken, Şas ile yapılan görüşmelerde engel ortaya çıkması yeni hükümetin sadakat beyanı yapmasına izin vermeyeceğini açıkça ortaya koyuyor. Bu engellerden başlıcası Aryeh Deri’nin bakan olma konusu.
 Şas milletvekili Moshe Arbel tarafından sunulan bir yasa tasarısına göre, Temel Hükümet Yasası, "yalnızca gerçek hapis bir kişinin bakanlık pozisyonuna sahip olmasını engeller" şeklinde değiştirilecek.
Kudüs Sulh Ceza Mahkemesi, bu yılın başlarında Deri'ye Cumhuriyet Savcılığı ile yaptığı anlaşma kapsamında ertelenmiş hapis cezası ve  180 bin şekel tutarında para cezası verdi. Cumhuriyet Savcısı’nın Deri'nin son yolsuzluk mahkumiyetinin ahlaki yolsuzluk anlamına gelebileceğini ve bunun da kendisini yedi yıl boyunca bakanlık görevinden alıkoyacağını açıklamasının ardından Deri'nin bakanlığa uygunluk konusu yeniden gündemde. Deri’nin İçişleri Bakanlığı görevini üstlenmesi bekleniyor.
Netanyahu, Deri'nin hükümette bakanlık pozisyonunu elinde tutmasına izin veren yasayı ilerletmek için Knesset başkanını değiştirmeye karar verdi. Geçici Knesset başkanlığı için aday olan isimler arasında Yariv Levin e Yoav Kish var. Knesset'teki Likud bloğu kendi aralarından adayı seçecek ve bugün sınırları dahilinde mevcut cumhurbaşkanının değiştirilmesini talep edecek.
Knesset başkanının değiştirilmesi, Deri'ye ‘utancı’ önleyecek olan Temel Hükümet Yasası'nda değişiklik yapılmasına olanak sağlayacak. Zira fiilen tutuklu değil. Savcılık ile yapılan anlaşmanın ardından ertelenmiş hapis cezasına çarptırılmış durumda. Netanyahu, yasalar değişene ve Şas ile bir anlaşmaya varılana kadar bekleyecek. Ardından Cumhurbaşkanı Isaac Herzog'a hükümetini kurmayı başardığını bildirecek.
Batı Şeria'daki gerginlik artarken İsrail'de sağcı bir hükümet kuruluyor. Bu durum, sağcı hükümetin kurulmasından sonra olayların daha da patlayacağına dair endişeleri artırıyor.
Filistinliler ‘öldürücü’ bir hükümetten korkuyorlar. Bu korkular, Netanyahu'ya Batı Şeria'daki durumun ‘kırılgan’ olduğunu bildiren İsrail güvenlik servislerinde de hakim. İsrail güvenlik kaynakları, aşırı sağcı İsrail hükümetinin karşı karşıya olduğu temel tehdidin, Filistin Yönetimi'nin artan zayıflığı ve devam eden güvenlik artışı olduğunu aktardı.
İsrail İç İstihbarat Servisi Şin-Bet (Şabak) Başkanı Ronen Bar, bu ay bir araya geldiği Netanyahu’ya Filistin Yönetimi'nin çökebileceğini ve bunun da güvenliğin bozulmasına neden olabileceğini söyledi. İsrail'deki güvenlik kurumları, Netanyahu'nun yeni hükümetinin kurulmasından önce gerginliğin artacağı görüşünde.
İsrail verilerine göre Batı Şeria’da önceki yıl 91 saldırı gerçekleşirken bu yıl bu sayı en az 281 olarak kayda geçti. Yıl başından bu yana ise 550 saldırı önlendi. Güvenlik teşkilatının verilerine göre son on yılın en yükseği olarak nitelendirilen mevcut operasyonlar sırasındaşimdiye kadar 31 kişi yaşamını yitirirken onlarca kişi de yaralandı.
Haaretz gazetesine, İsrail  ordusu tarafından ordu muhabirlerine Filistin operasyonlarının artmasıyla ilgili verilen bir brifingde sağlanan bilgiler, bir sonraki hükümete güvenlik durumunun kırılgan olduğuna dair bir mesaj niteliğinde. Bu Netanyahu'nun altıncı hükümetinin yemin etmesinden sonra yapılacak toplantı salonlarında daha net bir şekilde aktarılacak.
Gazeteye göre İsrail ordusu, bir sonraki hükümete Batı Şeria'daki durumun kötüye gittiğini ve Filistin Yönetimi’nin kontrolünün zayıfladığına dair hiçbir şüpheye yer bırakmayan bir mesaj iletmeyi seçti. Mart ayından bu yana artan saldırı eğilimi ve gerçek endişeler hakim.
Haaretz, bu faktörlerin bir araya gelmesinin, özellikle ilk kez aşırı sağ partilerin güçlü bileşenlerini içerecek yeni bir hükümetin ortaya çıkmasıyla birlikte herhangi bir siyasi hareketle bütünleşeceğini ve bunlara atıfta bulunulacak çok hassas bir gerçeklik yarattığını aktardı.