عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
ARAP DÜNYASI

140. madde, Irak’ta tartışmalı bölgeler sorununa çözüm getirecek mi?

KYB, 140. Madde Komisyonu’nun etkinleştirilmesi konulu toplantının fotoğrafını yayınladı
KYB, 140. Madde Komisyonu’nun etkinleştirilmesi konulu toplantının fotoğrafını yayınladı
TT
TT

140. madde, Irak’ta tartışmalı bölgeler sorununa çözüm getirecek mi?

KYB, 140. Madde Komisyonu’nun etkinleştirilmesi konulu toplantının fotoğrafını yayınladı
KYB, 140. Madde Komisyonu’nun etkinleştirilmesi konulu toplantının fotoğrafını yayınladı

Kürt ve Iraklı kaynaklar, Irak Anayasasının 140. maddesinin uygulanması için kurulan komisyonun önümüzdeki hafta çalışmalarına başlayacağını teyit etti. Komisyon, Kerkük ve diğer illerde durumu normalleştirme planını ilgili siyasi partilere sunmayı hedefliyor. Ancak Koordinasyon Çerçevesi’nden Şii liderler, yaklaşık 20 yıllık tartışmalı bir dosyanın kolayca çözüme kavuşturulamayacağını düşünüyor.
2003 yılından sonra anayasada yerini alan 140. madde Kerkük, Diyala, Musul ve diğer tartışmalı bölgelerin statüsüyle ilgili. Kürtler 140. maddenin uygulanmasını talep ederken, Arap ve Türkmenler buna karşı çıkıyor.
Anayasa maddesinin uygulanması, Saddam Hüseyin rejiminin Araplaştırma politikası ve demografik değişime maruz kalan bölgelerdeki koşulların normalleştirilmesi konusunda uzmanlaşmış bir üst komisyona gönderildi. Ancak geçtiğimiz yıllarda yaşananlar, bu şehirleri kontrol etmeye çalışan çeşitli silahlı kuvvetlerin müdahalesi sonucunda karmaşık değişimleri içeriyor.
Irak Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani İran'a gitmeden önce de siyasiler, Bağdat'taki Kürdistan Yurtseverler Birliği (KYB) merkezinde yaptıkları toplantıda Türkmenlerin karşı çıkmasına rağmen komisyonun çalışmalarını harekete geçirme konusunda anlaştı.
İbrahim el-Caferi ve Nuri el-Maliki hükümetlerinde 140. maddenin uygulanması için komisyonlar oluşturulmuş ve 2011 yılında komitenin başkanlığı dönemin Ulaştırma Bakanı Hadi el-Amiri'ye verilmişti. Ancak Kerkük'teki Arap partiler, Amiri'nin atanmasına karşı çıktı.
Üst düzey bir Kürt kaynak Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, çalışmalarını ve resmi faaliyetlerini finanse etmek için gerekli fonların tahsis edilmesinin ardından komisyonun Kürt, Türkmen ve Arap üyelerden oluşacağını belirterek, yaklaşık 10 gün sonra ilk toplantısını yapacak olan komisyonun çalışma planına ilişkin bir rapor yayınlamasının beklendiğini söyledi.
Resmi kaynaklara göre komisyonun icra başkanlığını Kürdistan Demokrat Partisi (KDP) yapacak.
Anayasanın 140. maddesi, normalleşme, nüfus sayımı ve referandum gibi 3 adımı uygulamakla yükümlü.  Ancak Koordinasyon Çerçevesi’nden bir yetkili, yakın vadede bunların olamayacağını ifade etti. Şarku’l Avsat’a konuşan yetkili, “Kerkük krizi çözülmeyecek, 140. maddenin uygulanması için saha ve siyasi imkan yok” dedi.

Daha fazlasını oku

 
 
ARAP DÜNYASI

Suriye: Gürültünün ortasında hukuk devleti talepleri

Fotoğraf: SANA
Fotoğraf: SANA
TT
TT

Suriye: Gürültünün ortasında hukuk devleti talepleri

Fotoğraf: SANA
Fotoğraf: SANA

Aliya Mansur

Yeni Suriye ulusal logosunun (görsel kimlik) lansman töreni, Suriye'deki her etkinlik gibi Suriyeliler arasında geniş çaplı bir tartışmanın eşlik ettiği, etkileyici ve güzel bir etkinlikti. Suriye Devlet Başkanı Ahmed eş-Şara'nın katıldığı Halk Sarayı'ndaki görkemli törene, “Suriye Demokratik Güçleri”nin kontrolü altındaki Rakka ve Haseke hariç olmak üzere Suriye'nin çeşitli bölgelerinde aynı anda düzenlenen kutlamalar eşlik etti. Gösteriler ve sloganlar Suriye devriminden sahneleri çağrıştırdı.

Şara'nın tören sırasında yaptığı etkileyici konuşma Suriye'nin birliğinin ve çeşitliliğinin altını çizdi ama daha tören bitmeden önce Suriyeliler arasında şu tartışma başlamıştı; bu ulusal logo gerçekten Suriyeli mi yoksa başka ülkelerden “ilham mı” alındı? Bazıları bunun bir alkollü içecek şirketnin ticari logosu olduğunu söyleyecek kadar şüphelerinde ileri gittiler.

Suriye şahininin “çalıntı” olduğu suçlamaları - ki bu kesinlikle doğru değil - ve bunlara verilen karşılıklar arasında meselenin özü neredeyse kayboldu. Oysa meselenin özü şu: Nasıl bir Suriye istiyoruz? Hukuk devleti olan bir Suriye mi yoksa halkın ruh hallerinin dalgalanmalarına tabi bir Suriye mi?

Konuya ilişkin yorumunda Anayasa Bildirgesi Taslağı Komitesi üyesi Dr. Ahmed el-Karbi, resmi logoların kabulü tartışılırken yasal temellere dayanmanın gerekliliğini vurguladı. Anayasa Bildirgesi'nin 5. maddesinde açıkça “devletin logosu kanunla belirlenir” ifadesinin yer aldığına ve hukuka dayalı bir devletin anayasal çerçevelere uygun olarak onaylanmamış bir logoya indirgenemeyeceğine işaret etti.

Suriye'deki tartışma ve çekişmenin özü bu olmak yerine, bazı Suriyeliler binlerce yıllık Suriye anıtlarına kazınmış olan Suriye şahininin kökeni ve sembolizmiyle ilgili suçlamalarda bulunmakla meşgul oldular.

Esed rejiminin devrilmesinden ve Şara'nın yönetime gelmesinden bu yana, Suriye halkı hükümetin, özellikle de Başkan Şara'nın her eylemini mutlak biçimde destekleyenler ile hükümetin yaptığı her eylemi veya açıklamayı mutlak biçimde reddedenler arasında bölündü. İki grup arasında, bir şeyleri düzeltmek amacıyla eleştirenlerin ve teşvik etmek amacıyla destekleyenlerin sesleri kayboldu.

Esed rejiminin devrilmesinden bu yana 7 ay geçti ve yeni otoritenin en belirgin özelliği Suriyelilerle ilişkilerinde şeffaf olmamak

Şarku'l Avsat'ın Al Majalla'dan aktardığı analize göre Esed rejiminin devrilmesinden bu yana yedi ay geçti ve yeni otoritenin en belirgin özelliği Suriyelilerle ilişkilerinde şeffaf olmamak. Bu da yorumlara kapıyı açıyor ve Suriye halkının doğasını ve doğruluğunu bilinmediği söylentilerin yayılmasına katkıda bulunuyor.

17 Mayıs'ta Suriye Cumhurbaşkanlığı, eski rejim tarafından işlenen ihlallerle ilgili gerçekleri ortaya çıkarmak, sorumlularından hesap sormak, mağdurlara tazminat ödemek ile görevli bir geçiş adaleti komisyonu kurulacağına dair bir kararname yayınladı. Kararname, Abdulbasıt Abdullatif'in komisyon başkanı olarak atanmasını ve duyuru tarihinden itibaren 30 günü geçmeyecek bir süre içinde bir çalışma grubu oluşturma ve iç yönetmelikler hazırlama görevini üstlenmesini öngörüyordu.

Bu kararnamenin yayınlanmasının üzerinden yaklaşık bir buçuk ay geçti, yani komisyonun kurulması için öngörülen 30 günlük süre geçti. Peki bu komisyon hangi aşamada? Cevap yok. Bu sadece şeffaflığın eksik olduğunu değil, aynı zamanda hükümetin kendi yayınladığı kararnamelere ve mevzuata, örneğin Anayasa Bildirgesi'nin 5. maddesine bağlı olmadığının da bir örneği.

İşte meselenin özü de budur: Nasıl bir Suriye istiyoruz?

Hukuk ve kurumlar devleti Suriye'nin sesi, iki grubun kopardığı gürültü arasında neredeyse duyulmuyor. Bir tarafta destekçiler var ve bunların çoğu Suriyelilerin “Aralık 2024 devrimcileri” olarak adlandırdığı, devrimin 14 yılı boyunca önemli bir rol veya sese sahip olmayan, şimdiyse hükümetin sağ tarafında yer alan kişiler. Diğer taraftaki hükümetin muhalifleri arasındaysa, hükümetin her türlü eylemini çarpıtmakla meşgul olan, çoğunluğu eski rejim kalıntısı ve solcu olan sesler bulunuyor. İkisi arasında aklın sesi kayboluyor.

Suriye'nin istikrarı sadece Suriye için değil, bölge için de bir öncelik. İstikrarlı bir Suriye, komşu ülkelerin istikrarının başlangıcıdır ve bir vatandaşlık devleti ve hukukun üstünlüğünün inşası, Suriyelilerin onlarca yıllık geleceğinin temel taşıdır. Sağlam olmayan temeller üzerine inşa edilen her yapı, özellikle Suriye'nin düşmanları hâlâ pusuda beklediğinden, çökme riski altındadır. Hukukun üstünlüğü, adalet, özgürlük, vatandaşlık ve şeffaflık, istediğimiz devleti inşa etmek için önceliklerdir.