Menfi, ‘ulusal uzlaşı’ için Afrika’nın rolüne güveniyor

Libya Başkanlık Konseyi Başkanı Muhammed el-Menfi ve siyasi partiler arasında diyalog oturumları gerçekleştiriliyor. (Başkanlık Konseyi)
Libya Başkanlık Konseyi Başkanı Muhammed el-Menfi ve siyasi partiler arasında diyalog oturumları gerçekleştiriliyor. (Başkanlık Konseyi)
TT

Menfi, ‘ulusal uzlaşı’ için Afrika’nın rolüne güveniyor

Libya Başkanlık Konseyi Başkanı Muhammed el-Menfi ve siyasi partiler arasında diyalog oturumları gerçekleştiriliyor. (Başkanlık Konseyi)
Libya Başkanlık Konseyi Başkanı Muhammed el-Menfi ve siyasi partiler arasında diyalog oturumları gerçekleştiriliyor. (Başkanlık Konseyi)

Libya Başkanlık Konseyi Başkanı Muhammed el-Menfi, Nijerya Devlet Başkanı Muhammed Buhari ile bir araya geldi. Menfi görüşmede şu açıklamada bulundu:
“Başkanlık Konseyi, Afrika Birliği’nin ülkede kapsamlı bir uzlaşmaya varılması çabalarına ciddi ve etkili bir şekilde katkıda bulunacağına büyük güven duymaya devam ediyor. Bu uzlaşı, ülkeyi siyasi çıkmazdan kurtarmak için Libya’da halkın ve tüm siyasi partilerin kabul edebileceği adil ve şeffaf bir demokratik sistem inşa etmenin ilk yapı taşıdır.”
Buhari  de açıklamasında “Bazı siyasi partilerin gelişigüzel olumsuz müdahaleleri, Libyalıların birliğine ve seçimlere girmesine imkân vermeyecek” diyerek Başkanlık Konseyi’nin ‘hem yerel hem de uluslararası olarak Libya’nın birliğini temsil ettiği için bu hassas aşamadaki’ rolüne övgüde bulundu.
Diğer yandan Abdulhamid Dibyebe liderliğindeki Ulusal Birlik Hükümeti’nin İçişleri Bakanı İmad Trabelsi, başkent Trablus’ta Fransa Büyükelçisi Mustafa Maharac ile bir araya geldi.‘İki dost ülke arasındaki iş birliğini ve çeşitli güvenlik alanlarında ortaklığı geliştirmenin yollarını’ ele aldı.
Aktarılan bilgilere göre Maharac, İçişleri Bakanlığı’nın iki ülke arasında güvenlik alanlarında ciddi iş birliği umutları yaratma çabalarına destek verdiğini belirttiği açıklamasında “Trabelsi, Fransız mevkidaşını iki taraf arasındaki iş birliğini ve iletişimi geliştirmek için Libya’ya davet etti” dedi. Mustafa Maharac, iki ülke arasındaki ortak çıkarlara hizmet edecek şekilde üzerinde anlaşmaya varılan noktaları uygulamaya başlamak için uygun pratik mekanizmaları devreye sokacak ortak teknik komiteler oluşturmanın önemine dikkat çekti.
Diğer yandan Dibeybe hükümetinde Adalet Bakanı Halime Abdurrahman, Almanya’nın Trablus Büyükelçisi Michael Unmacht ile görüştü. Almanya’nın istikrarı ve seçim sürecini destekleme çabalarına övgüde bulundu. İki dost ülke arasındaki ortak iş birliğinin güçlendirilmesi gerektiğini de vurgulayan Abdurrahman, Almanya Büyükelçisi’nin, ülkesinin ‘kapasite geliştirme, eğitim ve özellikle adli tıp, reform ve rehabilitasyon kurumları ve Yüksek Yargı Kurumu alanında olmak üzere iki taraf arasında uzmanlık transferi de dahil farklı alanlarda Adalet Bakanlığı ile iş birliğine hazır olduğunu’ dile getirdiğini söyledi. Büyükelçi ayrıca Libya’da istikrarın sağlanması için ulusal uzlaşı çabalarını destekleyerek, genel seçimlerin bir an önce gerçekleştirmesinin önemli olduğunu vurguladı.
İngiltere'nin Trablus Büyükelçisi Caroline Hurndall da Libya’nın farklı alanlarından bir grup kabile şeyhinin, tüm Libyalıların seslerinin duyulmasını sağlayan kapsamlı bir diyalog oluşturma çabalarına’ övgüde bulundu.



Irak'ta seçimlerin boykotu iktidar koalisyonunu karıştırdı

Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
TT

Irak'ta seçimlerin boykotu iktidar koalisyonunu karıştırdı

Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)

Eski Başbakan Haydar el-İbadi Irak'ta ‘seçim sisteminin reforme edilmesi’ çağrısında bulunurken, Koordinasyon Çerçevesi’nin Mukteda es-Sadr'ın Kasım 2025'te yapılması planlanan seçimleri boykot etme kararına karşı tavır alması bekleniyor.

El-İbadi liderliğindeki Zafer Koalisyonu, seçim sisteminin ‘yolsuzluk’ suçu işleyen kişilerin seçime katılmasını engellemesi gerektiğini bildirdi. Koalisyon tarafından bugün yapılan basın açıklamasında, “Ülkenin karşı karşıya olduğu zorluklar, özellikle de bu tarihi anda, sistemin siyasi tabanını genişletmeyi, herkesi dahil etmeyi ve seçim sürecini yolsuzluğa bulaşmış kişilerden ve manipülatörlerden korumayı gerektiriyor” denildi.

Koalisyon, ‘herhangi bir devletin çöküşünün üstesinden gelmenin, halkın çıkarlarını ve devletin varlığını koruyarak iç siyasi ve sosyal birlikle başarılabileceğini’ vurguladı. Açıklamada, “Ulusal bir reform vizyonu temelinde aday olmamak, çıkarlar nedeniyle başkalarının seçimlere katılmasına izin vermemekten temelde farklıdır” ifadesi yer aldı.

Koordinasyon Çerçevesi’nin ana bileşenlerinden biri olan el-İbadi'nin koalisyonu, Sadr'ın benzer bir açıklama yapmasından bir gün sonra seçimleri boykot ettiğini duyurdu.

 Eski Irak Başbakanı Haydar el-İbadi (X)Eski Irak Başbakanı Haydar el-İbadi (X)

Koordinasyon Çerçevesi'nin pozisyonu

Koordinasyon Çerçevesi, Sadr ve el-İbadi'nin kararları ve bunların bir sonraki parlamentoda Şii temsiliyeti üzerindeki etkileri konusunda hemen bir görüş bildirmedi. Bilgi sahibi kaynaklar, “Sadr ve el-İbadi'nin kararlarını ele alma konusunda Şii meclisi içinde anlaşmazlıklar var” dedi.

Şarku’l Avsat'a konuşan kaynaklar şu ifadeleri kullandı: “Bedir Örgütü lideri Hadi el-Amiri ve Hikmet Hareketi lideri Ammar el-Hekim'in başını çektiği bazı Şii liderlerin durumu kontrol altına alma çabaları var. Yaşananlara uyum sağlamak için uzlaşmacı bir çözüm arayışının yanı sıra Sadr'a seçimlere katılması ve boykotu tersine çevirmesi için davette bulunma ve Bağımsız Yüksek Seçim Komisyonu'nu birkaç günlüğüne adaylık kapısını yeniden açmaya davet etme olasılığı da var… Koordinasyon Çerçevesi içinde farklı görüşler var, ancak Kanun Devleti Koalisyonu lideri Nuri el-Maliki'nin tutumunun Sadr'ı boykotu kırmaya ve seçimlere katılacağını açıklamaya davet etme eğiliminde olduğu dikkat çekiyor.”

Sadr, Kasım ayında yapılması planlanan parlamento seçimlerini boykot etme kararından dönmek için zorlu koşullar öne sürdü.

Sadr X platformundaki hesabı üzerinden yaptığı paylaşımda, “Yolsuzluk var olduğu sürece hiçbir seçime katılmayacağım. Doğruluk ancak kontrolsüz silahların teslim edilmesi, milislerin dağıtılması ve ordunun güçlendirilmesiyle tesis edilecektir” ifadelerini kullandı.

Yerel platformlarda, Sadr Hareketi liderleri ile aralarında Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani'nin de bulunduğu Şii liderler arasında seçimlere katılma amacıyla temaslar kurulduğuna dair sızıntılar dolaşıyor.

Şarku’l Avsat'a konuşan siyasi bir kaynak, ‘Sadr Hareketi ile geri dönme olasılıkları konusunda şu ana kadar görüşmelerin durmadığını’ söyledi.

Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr (Sadr Hareketi medyası)Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr (Sadr Hareketi medyası)

Seçimlerin meşruiyeti

Son dönemde izlenen çeşitli göstergelere göre seçimlerin meşruiyetine ilişkin endişeler bulunuyor. Boykotun kırılgan bir bölgesel ve uluslararası ortamda diğer kesimler tarafından da tekrarlanması, özellikle silah taşıyan ya da geçmişte silah taşımış olanlar başta olmak üzere pek çok Şii gücün, İran'ın hedef alınmasının ardından ABD ve İsrail tarafından hedef alınabilecekleri korkusunu taşımaya devam ettikleri bir dönemde, siyasi sistemin meşruiyetini etkileyebilir.

Aynı bağlamda araştırmacı Seyf es-Saadi Şarku’l Avsat'a verdiği demeçte şu ifadeleri kullandı: “Irak'taki siyasi sınıf, boykot eden çoğunluğun seçimlere katılma güvenini yeniden tesis edecek olgun bir seçim sistemi sunamadı. Bunun nedeni, seçim yasasının her seçim döneminde, oy veren halkın gerekçeleri dikkate alınmaksızın, büyük geleneksel partilerin ölçülerine uyacak şekilde değiştirilmesidir… Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr ve iki eski başbakan Haydar el-İbadi ve Mustafa el-Kazımi'nin boykotu, seçimlere giden sürecin ciddiyetinin bir göstergesidir.”

Ancak es-Saadi, ‘seçim bölgesi sistemi, Sainte Lague sistemi ve benimsenen yüzde ile her seçimde sorunlara neden olan sonuç hızlandırma cihazlarına ilişkin doğru istatistiklere dayanan olgun bir yasanın çıkarılması yoluyla Irak'taki seçim sisteminde reform yapılabileceğini’ düşünüyor.