Irak Yolsuzlukla Mücadele Kurumu: Eski Başbakan Kazımi’ni bir danışmanı tutuklandı

Sudani, yolsuzlukla mücadelede elde edilen fonları gözden geçirirken (AFP)
Sudani, yolsuzlukla mücadelede elde edilen fonları gözden geçirirken (AFP)
TT

Irak Yolsuzlukla Mücadele Kurumu: Eski Başbakan Kazımi’ni bir danışmanı tutuklandı

Sudani, yolsuzlukla mücadelede elde edilen fonları gözden geçirirken (AFP)
Sudani, yolsuzlukla mücadelede elde edilen fonları gözden geçirirken (AFP)

Irak Yolsuzlukla Mücadele Yüksek Kurumu tarafından yapılan yazılı açıklamada, eski Başbakan Mustafa el-Kazımi’nin ekonomi danışmanı ve Mali Komite Başkanı Heysem El Cuburi’nin kara para aklama ve yasadışı kazanç sağlama suçlarından tutuklandığı bildirildi.
Irak’ta yolsuzlukla mücadele hedefini hükümetinin öncelikleri arasına alan Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani, ülke genelindeki yolsuzluk davalarını soruşturmak adına Yolsuzlukla Mücadele Yüksek Kurumu’nun kurulmasını emretti. Kurum, etkili siyasi partilerin arkasında durduğu büyük yolsuzluk dosyalarına ilişkin Dürüstlük Komisyonu'nun çalışmalarıyla ilgili önceki ‘gevşeklik’ durumunun aşılmasını amaçlıyor.
Yapılan açıklamada, Yolsuzlukla Mücadele Kurumu’nun Cuburi aleyhindeki davalarını incelemekte uzmanlaşmış ceza soruşturması hakimi tarafından verilen tutuklama emrini uyguladığı belirtilerek, mal varlığının enflasyon ve hayat pahalılığı pahasına artmasıyla ilgili suçlamalar sonucunda geldiği kaydedildi.
Tutuklama emrinin, Federal Dürüstlük Otoritesi Önleme Departmanı tarafından Cuburi’nin mal varlığıyla ilgili yürütülen soruşturma sonucunda geldiği aktarılan açıklamada, gayrimenkul, araçlarının değeri ve kendisine ait olan altın miktarlarının görev süresi oyunca aldığı krediler ve maaşlarla ilgili olduğunun ortaya çıktığı kaydedildi.
Açıklamada, komisyon tarafından yapılan incelemelerde, Cuburi’nin servetinin 16 milyar 157 milyon 291 bin dinar (yaklaşık 10 milyon dolar) olduğu kaydedildi.
Dürüstlük Komitesi, gayri meşru kazanç kanunun 19. maddesi uyarınca ispat yapamayan her mükellef hakkında yedi yıldan az olmamak şartıyla hapis ve aykırı kazancın değeri kadar para cezası verildiğini açıkladı. Komite, mahkumlar para cezasını ödemeden ve hukuka aykırı kazancın bedelini iade etmediği sürece serbest bırakılmayacağını aktardı.
Mustafa el-Kazımi döneminde Irak hükümet ekibinde görev yapmış en önemli üç kişiden biri olan Cuburi’nin tutuklanması, eski İstihbarat Şefi Raid Cuhi’ye yurt dışına çıkış yasağı ve mahkemeye zorla getirme kararı verilmesinin ardından geldi. Cuhi, Genel Vergi Dairesi'ne ait 2.5 milyar doların çalınması olayında adı geçen zanlıların tutuklanması konusunda işlem yapmadığı ve esnek davrandığı gerekçesiyle mahkemeye zorla getirildi. Ayrıca, Kazımi’ye yakın olan ve daha önce Yolsuzlukla Mücadele Kurumu başkanlığına atanmış Ahmed Ebu Raghef’de görevden alındı.
Gözlemciler, Kazımi'nin yardımcılarının çeşitli suçlamalarla yargılanmasının, Sudani hükümetini kuran Şii Koordinasyon Çerçevesi’nin bugünlerde eski Başbakan Kazımi dönemini etkisizleştirmeye çalıştığını düşünüyor. Irak’ta Cuburi'nin yaklaşık 2,5 milyar dolar değerinde olduğu tahmin edilen ve Ekim ortasında patlak vererek ‘yüzyılın hırsızlığı’ olarak anılan vergi hırsızlığı olayına karıştığı konusunda iddialar ortaya atılmıştı.
Geçtiğimiz Pazartesi günü Sudani, hükümetinin vergi fonları hırsızlığıyla ilgili baş zanlı Nur Zuhair Casim tarafından ele geçirilen toplam 1,5 milyar dolardan 182 milyar dinarın geri aldığını duyurdu.



Mısır'ın Somali'ye askeri desteğinin sınırları ne?

Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi ve Somalili mevkidaşı Hasan Şeyh Mahmud geçtiğimiz ağustos ayında Kahire'de bir askeri iş birliği protokolünün imza törenine katıldı. (Mısır Cumhurbaşkanlığı)
Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi ve Somalili mevkidaşı Hasan Şeyh Mahmud geçtiğimiz ağustos ayında Kahire'de bir askeri iş birliği protokolünün imza törenine katıldı. (Mısır Cumhurbaşkanlığı)
TT

Mısır'ın Somali'ye askeri desteğinin sınırları ne?

Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi ve Somalili mevkidaşı Hasan Şeyh Mahmud geçtiğimiz ağustos ayında Kahire'de bir askeri iş birliği protokolünün imza törenine katıldı. (Mısır Cumhurbaşkanlığı)
Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi ve Somalili mevkidaşı Hasan Şeyh Mahmud geçtiğimiz ağustos ayında Kahire'de bir askeri iş birliği protokolünün imza törenine katıldı. (Mısır Cumhurbaşkanlığı)

Somali'nin Mısır'dan askeri destek aldığını tekrar tekrar açıklaması, Addis Ababa ile çatışma halinde olan Mogadişu hükümetine verilen bu desteğin sınırları ve Etiyopya'nın ayrılıkçı Somaliland bölgesinde bir deniz limanı elde etme çabalarına ilişkin soru işaretlerini gündeme getirdi.

Somali Dışişleri Bakanı Ahmed Muallim Fiqi, ülkesinin ‘Mısır'dan askeri yardım ve mühimmat’ aldığını açıkladı. Fiqi cumartesi günü yaptığı basın açıklamasında, ‘Kahire'nin Somali için destekleyici bir rol oynadığını ve tarihsel olarak her zaman Mogadişu'yu savunduğunu’ belirtti.

Uzmanlar ve askeri yetkililer Mısır'ın Somali'ye verdiği askeri desteğin şekillerini sıraladılar. Somali'nin şu anda karşı karşıya olduğu güvenlik sorunları çerçevesinde bu desteğin “ortak savunma ve bilgi alışverişinin yanı sıra Afrika Birliği (AfB) barışı koruma güçlerine katılımı” da içerdiğini ifade ettiler.

Mısır, Etiyopya hükümetinin ocak ayında Somaliland ile imzaladığı ve Etiyopya'nın Somaliland'ı bağımsız bir devlet olarak tanıması karşılığında, Addis Ababa'nın bir deniz limanı alacağı mutabakat zaptına karşı çıktı. Kahire söz konusu anlaşmayı ‘Somali'nin egemenliğine saldırı’ olarak değerlendirdi.

Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi ve Somalili mevkidaşı Hasan Şeyh Mahmud geçtiğimiz ağustos ayında Kahire'de ‘askeri iş birliği protokolü’ imzaladı. Sisi ayrıca ülkesinin Ocak 2025'ten itibaren AfB’nin barışı koruma güçlerine katılacağını duyurdu.

Mısır Askeri Akademisi danışmanlarından Tümgeneral Pilot Dr. Hişam el-Halebi'ye göre Mısır'ın Somali'ye askeri desteği ‘Somali tarafından gelen ve Somali Cumhurbaşkanı tarafından sunulan resmi bir talebe’ dayanıyor.

El-Halebi Şarku’l Avsat'a verdiği demeçte, “Kahire'nin Mogadişu'ya sağladığı güvenlik ve askeri yardım iki şekilde gerçekleşiyor. Birincisi, AfB'nin barışı koruma güçleri çerçevesinde, hafif silahlı Mısır güçlerinin de katılımıyla, güvenliğin sağlanması ve insani yardımların ulaştırılması. İkincisi ise iki ülkenin silahlı kuvvetleri arasında ikili iş birliği çerçevesinde gerçekleşiyor. Somali ordusunun etkinliğini ve yeteneklerini arttırmak için eğitim programlarını içeriyor” ifadelerini kullandı.

El-Halebi, ‘Mısır'ın askeri desteğinin kimseye karşı olmadığını ve diğer bölgesel taraflarla savaşmayı amaçlamadığını’ belirtti. ‘Mısır'ın Somali'yi terör örgütlerinin tehdidi ve Kızıldeniz bölgesinin güvenliğiyle ilgili güvenlik sorunları çerçevesinde desteklemeyi amaçladığını’ ifade eden el-Halebi, bunun, ‘Mısır'ın Libya, Sudan, Yemen ve Suriye'ye yönelik politikasıyla aynı olan, egemenliklerini korumak için çatışmalarla karşı karşıya olan ülkelerin ulusal kurumlarını desteklemeye dayanan dış politika parametreleriyle tutarlı olduğunu’ kaydetti.

Somali geçtiğimiz ağustos sonunda, Mısır'ın barışı koruma güçlerine katılımının bir parçası olarak Mısır askeri teçhizatının ve heyetlerinin başkent Mogadişu'ya geldiğini duyurdu. Bunu, Etiyopya'nın ‘bölge için risk oluşturan bazı ülkelerin dış müdahalesini eleştiren’ açıklaması izledi. Söz konusu açıklamada, ‘buna karşı kayıtsız kalınmayacağı’ belirtildi.

Öte yandan el-Halebi, Etiyopya'nın Kızıldeniz'de bir liman elde etme hamlesini eleştirerek, bunun ‘uluslararası hukuk kurallarını ihlal ettiğini ve Somali'nin endişesinin meşru olduğunu, zira Etiyopya'nın hamlesinin, bölgenin resmi olarak bölünmesinin bir başlangıcı olduğunu’ vurguladı.

Mısırlı Afrika uzmanı Rami Zuhdi, Mısır'ın Somali'ye verdiği askeri desteğin sınırlarını ve şeklini sıralayarak, bunun ‘ortak savunma anlaşması, bilgi alışverişi, Somali silahlı kuvvetleri için eğitim programları ve AfB barışı koruma güçlerine katılımı’ içerdiğini belirtti. Zuhdi, ‘barışı koruma misyonundaki Mısır güçlerinin 10 bin personele ulaşabileceğini, bunların 7 bininin sınır korumasına, 3 bininin ise şehirlerdeki güvenlik durumunun korunmasına katılacağını’ söyledi.

Şarku’l Avsat'a konuşan Zuhdi, “Mısır'ın istikrarı sağlama ve Somali'yi koruma arzusu, karşılıklı savunma anlaşması ve uluslararası hukuk kuralları doğrultusunda askeri iş birliği seviyesini mümkün olduğunca sınırsız hale getirebilir” dedi.

“Kahire, Somali'nin bağımsızlığından bu yana Mogadişu'ya her zaman destek olmuştur” diyen Zuhdi, ‘bu desteğin kriz dönemlerinde arttığını ve şekillerinin çoğaldığını’ belirtti. Zuhdi ayrıca ‘mevcut Somali Cumhurbaşkanı’nın Mayıs 2022’de göreve gelmesinden bu yana Kahire'yi üç kez ziyaret ettiğini’ vurguladı.

Somali, topraklarında Etiyopya birliklerinin varlığını sürdürmesi nedeniyle bir güvenlik sorunuyla karşı karşıya. Zuhdi, Addis Ababa'nın AfB barış gücü misyonunun bir parçası olarak bu yılın sonunda görev süresi dolacak olan birliklerini sürdürmekte ısrar etmesi halinde gerilimin artabileceğini kaydetti.

Somali Dışişleri Bakanı geçtiğimiz günlerde basına yaptığı açıklamada, AfB barış gücü misyonuna katılan Etiyopya güçlerinin bu yılki görev sürelerinin sonunda Somali topraklarını terk etmelerini talep etti. Etiyopya güçlerinin bölgede kalışını ‘ülkesinin mevcut tüm imkanlarla mücadele edeceği askeri bir işgal’ olarak değerlendiren Fiqi, ‘Addis Ababa'nın sadece deniz limanlarını elde etmeye değil, Somali topraklarını kontrol etmeye ve egemenliğine katmaya çalıştığına’ işaret etti.