Tunus ve Libya tarafları, Libya Ulusal Birlik Hükümeti (UBH) Başbakanı Abdülhamid Dibeybe'nin salı ve çarşamba günleri, ekonomi ve güvenlik konularını görüşmek üzere Tunus'a yaptığı ziyaretin hedeflerine ulaştığı görüşündeler. Dibeybe, Tunuslu mevkidaşı Necla Buden ile düzenlediği ortak basın toplantısında, iki ülke yetkilileri arasında gerçekleşen görüşmelerin ‘mevcuttakikara bulutları kaldırdığını’ söyledi. İki ülke arasındaki soğukluk da böylece sonlanmış oldu.
Tunus tarafı, Dibeybe'nin Libya'nın sağlık, hava taşımacılığı, elektrik veya diğer alanlardaki Tunus'a olan tüm borçlarını ödeme anlaşmasını duyurmasının ardından bu ziyaretin Tunus’u çeşitli mali yüklerden kurtaracağını düşünüyor.
Bir dizi farklı meselenin gündeme geldiği görüşmede ekonomik ilişkilerin güçlendirilmesi, Tunus heyetinin Trablus ziyareti sırasında imzalanan anlaşmaların uygulanması ve gerekli uygulama mekanizmalarının geliştirilmesi konuları ele alındı. Libyalı iş insanlarının Tunus'taki işlerini kolaylaştırmanın yanı sıra iki ülke arasındaki çıkarlar ve fikir birliği hususunda görüş alışverişinde bulunuldu.
Ziyaret, iki ülkenin heyetleri arasında iş birliği umutları verdi. Tunus Maliye, Adalet, Sağlık ve İçişleri bakanları Libyalı mevkidaşlarıyla bir araya geldi.
Gözlemciler, Libya'nın özellikle akaryakıt fiyatlarında farklılık yaratarak Tunus'a sağlayacağı ekonomik destek ve yeniden yapılanma çalışmalarının Tunus kurumlarına açılması yoluyla sağlayacağı ekonomik desteğin Libya Ulusal Birlik Hükümeti ile doğrudan anlaşmalar karşılığında olabileceği görüşünde.
Ortak bir vizyon geliştirmenin yanı sıra deniz taşımacılığı, limanlar, sivil havacılık, kara ve demiryolu taşımacılığı ve eğitim öğretim alanında karşılıklı deneyim alışverişinde bulunma anlaşması gibi başlıklar görüşmenin sonuçları arasında yer aldı. Ayrıca iki ülke ve komşu ülkeler yararına gıda maddelerinin işlenmesi ve depolanması için gıda güvenliğini tesis edebilecek bir liman oluşturulması, boru hatlarının güçlendirilmesi ve iki ülke arasında düzenli toplu taşıma bağlantılarının sağlanması konuları da görüşmede gündeme geldi.
Dibeybe’ye Tunus ziyaretinde Libya Merkez Bankası Başkanı Sıddık el-Kebir, Maliye Bakanı Halid el-Mebruk, Ekonomi ve Ticaret Bakanı Muhammed el-Huveyc, Çalışma ve Rehabilitasyon Bakanı Ali el-Abid, İçişleri Bakanı Imad Trabelsi, Ulaştırma Bakanı Muhammed eş-Şahubi, Adalet Bakanı Halime İbrahim Abdurrahman, İskân ve İmar Bakanı Ebubekir Muhammed el-Gavi, Kabine İşlerinden Sorumlu Devlet Bakanı Adil Cuma, İletişim ve Siyasi İşlerden Sorumlu Devlet Bakanı Velid Ammar Muhammed el-Lafi, Libya Yatırım Ajansı Başkanı ve bir dizi üst düzey yetkili eşlik etti.
Dibeybe, görüşmelerin ‘mevcuttaki kara bulutları ortadan kaldırdığını’ söylerken sağlık, hava taşımacılığı, elektrik ve diğer alanlarda Libya'nın Tunus’a tüm borçlarının ödenmesine ilişkin imzalanan anlaşmayı duyurdu.
Görüşmelerde gümrük prosedürlerinin birleştirilmesi, Ras el-Cedir'deki ortak ekonomik bölgenin tamamlanması ve iki ülke arasındaki mal hareketine ilişkin tüm kısıtlamaların kaldırılması da kararlaştırıldı. Dibeybe, Libya'da 56 Tunuslu müteahhitlik firması olduğunu ve sayının artmasını umduğunu dile getirdi. Görüşmelerde Libyalıların isim benzerliği sorununun araştırılması ve ortak güvenlik iş birliği yoluyla konunun aydınlatılması konusunda da mutabık kalınırken Dibeybe, Tunus'ta Libyalılar aleyhindeki bazı yargı kararlarının tüm aşamalarını tamamlamadan gözden geçirilmesi ve iki ülke arasında kültürel ve sanatsal iş birliğinin etkinleştirilmesi yönünde umudunu vurguladı.
İki ülke arasındaki ortak komite yakında Trablus'ta toplanacak ve bu ziyaret sırasında üzerinde anlaşmaya varılan hedeflere ulaşılmasındaki ilerleme değerlendirilecek. Dibeybe, iki ülke ve iki halk arasında uzun süredir devam eden ilişkilere övgüde bulunarak, ‘hiçbir sınır, sorun veya engelin onları ayıramayacağını’ kaydetti.
Buden de Tunus ile Libya arasındaki çeşitli iş birliği alanlarını ve özellikle daha fazla koordinasyon, istişare ve dayanışma gerektiren mevcut bölgesel ve uluslararası zorluklar ışığında bunları geliştirme olasılıklarını tartıştıkları müzakerelerin ‘verimli ve yapıcı’ geçtiğini söyledi.
Tunu Başbakanı, Bakanlar düzeyinde ortak bir çalışma toplantısı düzenlendiğini ve bu toplantıda iki tarafın gıda ve enerji güvenliği alanında iş birliğini geliştirmenin yanı sıra bir sonraki aşamadaki ortaklık önceliklerini tartıştığını belirtti. Bunların en başta ticaret alışverişini geliştirmek, her iki yönde mal akışını ve yolcu trafiğini kolaylaştırmak ve sınır kapılarında verilen hizmetlerin sorunsuzca yapılmasını sağlamak olduğunu açıkladı.
Buden, özellikle birçok Tunuslu şirketin Libya'da bulunması ve kalkınma projelerinin tamamlanmasına katkıda bulunması nedeniyle, bugünkü toplantının ana eksenleri arasında yer alan finans ve yatırım dahil olmak üzere ekonomik iş birliğini ve Tunus'un Libya'daki altyapı projelerine katkısını desteklemenin önemini vurguladı.
Tunus Başbakanı, iki taraf arasındaki görüşmelerin ‘mevcut birtakım sorunların nesnel ve açık bir şekilde teşhis edilmesi, bunların aşılması, tüm engellerin kaldırılması, ikili iş birliği mekanizmalarının etkinleştirilmesi ve düzenliliğinin sağlanması amacıyla pratik çözümlerin üretilmesi için uygun olduğunu’ ifade etti. Ayrıca bu bağlamda, Dibeybe'nin Tunus ile ilişkileri ilerletme ve daha iyi hale getirme isteğine övgüde bulundu.
Buden, Ulusal Birlik Hükümeti Başbakanı’nın kendisini son siyasi gelişmeler hakkında bilgilendirdiğini ve Libya'daki durumun Tunus-Libya müzakerelerinin gündeminde olduğunu açıkladı. Bu bağlamda kendisine şunları söyledi:
“Tunus Cumhurbaşkanı Kays Said’in özel takibi ile Tunus'un her zaman Libyalı kardeşlerin yanında yer alma ve Libya'nın egemenliğini ve yüce çıkarlarını koruyan her türlü dış müdahaleden uzak bir Libya-Libya diyalogu için baskı yapma konusundaki kararlılığını yineledim.”
Başbakan, Tunus'un ‘kardeş Libya'yı desteklemek ve krizi Libya liderliği çerçevesinde ülkenin güvenliğini ve bölgenin istikrarını yeniden sağlayacak ve güvenliğini koruyacak şekilde çözmek için ikili veya çok taraflı düzeyde hiçbir çabadan kaçınmayacağını’ da teyit etti.
Kararlı tutum
Tunus Cumhurbaşkanı Kays Said çarşamba günü Dibeybe ile yaptığı görüşmede, Tunus'un Libya'daki siyasi durumla ilgili kararlı tutumuna bağlılığını ve bu kardeş ülkenin istikrarına duyulan ihtiyaç çağrısını ve birlik beraberlik ilkelerine bağlılığını vurguladı.
İki taraf, iş birliğine kapıların tamamen açılması ve iki ülke arasındaki tarihi ortaklığın önünde duran tüm sorunların ele alınması gereği konusunda anlaştılar.
Kays Said, Libya Ulusal Birlik Hükümeti'nin bir dizi siyasi, ekonomik ve güvenlik dosyasını görüşmek üzere Tunus'a ziyaretini memnuniyetle karşılayarak, iki ülke vatandaşları arasında tarihsel ilişkinin derinliğini ve prosedürleri kolaylaştırmak için iş birliği hızını artırma gereğini vurguladı.
Dibeybe de görüşmede, ziyaretin amacının ekonomik, siyasi ve güvenlik işbirliğini geliştirmek, verimli ekonomik iş birliği oluşturmaya katkıda bulunan bir dizi anlaşmayı görüşmek ve Libya vatandaşları ve iş adamlarını ilgilendiren bir dizi prosedürü kolaylaştırmak olduğunu vurguladı.
Trump (Beyaz Saray) planına göre Gazze'den çekilişin aşamalarını gösteren harita