ABD yeni hayalet bombardıman uçağı B-21 Raider’ı bugün tanıtacakhttps://turkish.aawsat.com/home/article/4020491/abd-yeni-hayalet-bombard%C4%B1man-u%C3%A7a%C4%9F%C4%B1-b-21-raider%E2%80%99%C4%B1-bug%C3%BCn-tan%C4%B1tacak
ABD yeni hayalet bombardıman uçağı B-21 Raider’ı bugün tanıtacak
ABD ve Güney Kore arasındaki ortak tatbikatlar sırasında ABD’ye ait B-1B bombardıman uçağı (AFP-Arşiv)
ABD Hava Kuvvetleri, nükleer ve konvansiyonel silahlar taşıyabilen ve mürettebat olmadan uçabilecek şekilde tasarlanmış yüksek teknolojiye sahip yeni hayalet bombardıman uçağı B-21 Raider’ı bugün tanıtacak.
ABD Hava Kuvvetleri sözcüsü Ann Stefanek’e göre Pentagon, üretici Northrop Grumman tarafından tasarlanan bu yeni yüksek teknolojili uçaktan en az 100 adet satın almayı planlıyor.
Kaliforniya Palmdale’deki Northrop Grumman tesisinde bugün tanıtılacak bombardıman uçağı B-21 Raider, ilk kez 2023 yılında havalanacak.
Stefanek, “B-21 bombardıman uçağı, gelecekteki bombardıman gücümüzün bel kemiği olacak. En tartışmalı tehdit ortamlarına nüfuz edecek ve dünya çapındaki herhangi bir hedefi risk altında tutacak menzile, erişime ve yüke sahip olacak” dedi.
Her biri 700 milyon dolara mal olması beklenen uçak, ABD ordusu tarafından onlarca yıldır sipariş edilen ilk bombardıman uçağı oldu.
İlk havalanma tarihi Soğuk Savaş’a kadar uzanan iki bombardıman uçağı olan B-1 ve B-2 modellerinin kademeli olarak yerini alması bekleniyor.
ABD ordusu, B-21’in yetenekleri hakkında fazla bilgi vermek istemiyor ve teknik özelliklerinin çoğu hala gizli tutuluyor. Ancak bu yeni modelin, mevcut filoya göre büyük bir gelişme içermesi bekleniyor.
Bombardıman uçağı, mürettebat olmadan uçma imkanı sağlasa da, Stefanek ABD ordusunun mürettebatsız havalanma konusunda henüz bir karar vermediğini söyledi.
Uçak ayrıca, daha kolay ve daha hızlı güncellenmesine izin vermeyi amaçlayan bir ‘açık mimariye’ sahip.
Brookings Enstitüsü düşünce kuruluşundan Amy Nelson, B-21’in ‘geliştirilmek için tasarlandığını’ söyleyerek şu ifadeleri kullandı;
“Açık mimari, geliştirilmiş yazılımın gelecekteki entegrasyonuna izin verir, böylece uçak eskisi kadar çabuk eskimez. B-21, öncekilerden çok daha gösterişli ve gerçekten modern. B-2’den farklı olarak nükleer veya konvansiyonel silahlı füzeler fırlatabileceği anlamına gelen çift yetenekli olmakla kalmıyor, aynı zamanda uzun ve kısa menzilli füzeler fırlatabiliyor.”
B-21, F-22 ve F-35 savaş uçakları gibi düşmanların tespit etmesini zorlaştıran gizli teknolojiye sahip olacak.
Radar yoluyla uçak tespitini azaltan bu teknoloji onlarca yıldır biliyor. Ancak üretici Northrop Grumman’a göre, bombardıman uçağı daha önce açıklanmayan yeni teknolojiler ve malzemeler kullanan ‘yeni nesil hayalet uçak’ olacak.
Raider ismi, Yarbay James Doolittle liderliğinde 1942’de Tokyo’ya yapılan ABD bombardıman saldırısını onurlandırıyor.
Bu, Hawaii’deki Pearl Harbor’a yapılan Japon saldırısına yanıt olarak, İkinci Dünya Savaşı sırasında Japon topraklarındaki ilk ABD saldırısıydı.
El Kaide bağlantılı Cemaat Nusret el-İslam vel-Müslimin Sahel bölgesinde nasıl siyasi bir aktör haline geldi?https://turkish.aawsat.com/d%C3%BCnya/5150783-el-kaide-ba%C4%9Flant%C4%B1l%C4%B1-cemaat-nusret-el-i%CC%87slam-vel-m%C3%BCslimin-sahel-b%C3%B6lgesinde-nas%C4%B1l
El Kaide bağlantılı Cemaat Nusret el-İslam vel-Müslimin Sahel bölgesinde nasıl siyasi bir aktör haline geldi?
Mali’nin Timbuktu şehri sokaklarında devriye gezen Barkhane misyonundan Fransız askerleri, 29 Eylül 2021 (AP)
Eman el-Bezre
Sahel bölgesinin sürekli değişen çehresinde hızla stratejik değişimler yaşanıyor. El Kaide bağlantılı Cemaat Nusret el-İslam vel-Müslimin (CNIM), stratejik sınır bölgelerini kontrol ettiği Mali, Nijer ve Burkina Faso'da nüfuzunu artırmaya devam ederken bu kırılgan devletlerin, toplumlarının sosyal dokusunda giderek daha büyük bir yer ediniyor.
Bölgesel ve uluslararası dikkatler süper güç çatışmalarına ve askeri geçit törenlerine çekilmişken cihatçı grup, daha yavaş ama daha popüler ve sürdürülebilir bir hızda ilerlemeye devam ediyor ve ivmesini giderek artırıyor.
Bu durum en çok CNIM'in kötü yönetilen bölgelerde istikrarlı bir ilerleme kaydettiği Burkina Faso'da belirginleşiyor. Nijer ve Burkina Faso arasındaki açık sınır boyunca, CNIM'in yerel topluluklardan seçilen yeni saha komutanları, taktiklerini vur-kaç hareketinden toprak kontrolüne çeviren bir hegemonyaya kaydırmak için bölge ve halkın hoşnutsuzluğu hakkındaki derin bilgilerini kullandılar.
CNIM son haftalarda Burkina Faso’nun Djibo ve Diabaga şehirlerine geniş çaplı saldırılar gerçekleştirdi. Hatta son saldırısında mahkumları serbest bırakarak bazı topluluklar arasında sadece bir milis grup olmadığı, aynı zamanda bir koruyucu ve hatta kurtarıcı olduğu imajını güçlendirdi. Öte yandan Darbeci yönetimin başarısızlığı artık Sahel bölgesiyle sınırlı değil, özellikle CNIM'in gelecekte daha fazla yeri kontrol etmeye yönelik ilk temel taşlarını döşemeye başladığı Togo ve Benin'de daha geniş bir bölgesel alana yayılmış durumda. Zorlayıcı gücü temel hizmetlerin sağlanmasıyla birleştiren ikili bir stratejiye dayandıran CNIM, böylece giderek paralel hükümet sistemlerine benzeyen oluşumlar kuruyor.
Cihatçı örgüt, gözüne kestirdiği bölgeyi önemli ölçüde genişletmiş gibi görünüyor. Katılımların aktif olarak devam ettiği örgüt, artık Sahel’deki savaş alanlarını şekillendiren geleneksel savaşlarla sınırlı değil, daha derin ve daha kapsamlı bir kurumsal nüfuz inşa etmeye yönelik hedeflere sahip.
CNIM'in yükselişi, bölgede popülist, anti-emperyalist liderlerin milliyetçi söylemleri, kötüleşen güvenlik durumu için bir sis perdesi olarak kullandığı dikkat çekici siyasi olguyla ilişkilendirildi. Burkina Faso'da Geçici Askeri Konsey'in başkanlığını yapan Yüzbaşı İbrahim Traoré, ‘Batı'nın yeni sömürgeciliği’ dediği olguya karşı başkaldırırken, devletin egemenliği sahada paramparça ediliyor.
“Batı Afrika'daki askeri rejimler ve hatta cihatçı örgütlerin liderleri, Taliban'ın isyancı hareketten uluslararası tanınırlığa sahip bir yapıya dönüşme sürecini taklit edilmeye değer bir model olarak incelemeye başladılar.
Traoré, Suriye iç savaşı sırasında, Suriye Elektronik Ordusu'nun Beşşar Esed için yürüttüğü propaganda kampanyalarını anımsatan bir beceriyle dijital varlığını bir tür elektronik kişilik kültüne dönüştürmeyi başardı. Ancak Traoré denomeni ülkesinin sınırlarını aşarak, Batı’nın müdahalelerinin başarısızlığı ve uluslararası normların tutarsızlığı karşısında derin hayal kırıklığı yaşayan Afrikalı bir nesil için ikon haline geldi.
Yükselen siyasi propagandanın ortasında cihatçılar sahada nüfuzlarını genişletmeye devam ederken, rekabet özellikle, yerel ekonominin can damarı olan altın madenlerinin yoğunlaştığı Burkina Faso'nun doğusunda yoğunlaşıyor. CNIM, kilit önemdeki şehirleri işgal edip başkente doğru ilerlerken, rejimin siyasi söylemi ile giderek kötüleşen güvenlik gerçeği arasındaki çelişki derinleşiyor.
Askeri hükümet taktik zaferlerden bahsetmeye devam ederken, sahadaki gerçekler cihatçı örgütün kendi denklemlerini dayatan ve olayların gidişatını belirleyen taraf olduğunu gösteriyor. Yetkililerin söylemleri ile sahadaki gerçekler arasında, bölgenin jeopolitik haritasını yeniden çizebilecek bir uçurum açılıyor.
Taliban sahneye giriyor
Bu kriz, 2020 yılında Mali'de gerçekleşen darbenin ardından bölgedeki daha geniş jeopolitik değişim bağlamında da görülebilir. Mali'de 2020 yılında gerçekleşen darbenin etkileri komşu ülkelere yayılmış, daha sonra Burkina Faso ve Nijer’de de askeri cuntalar iktidara gelmiştir. Bu rejimler, başarısız olarak nitelendirdikleri Batı destekli hükümetlerden ayrıldıklarını savunarak kendilerini reformist güçler olarak gösterdi.
ABD Afrika Komutanlığı (AFRICOM) tarafından Fildişi Sahili'nin Jacquesville kentinde her yıl düzenlenen özel harekât tatbikatına katılan Nijerya Özel Kuvvetleri askerleri, 11 Mart 2023 (AP)
Bu bağlamda bölgede güç dengeleri değişmiş, Fransa geri çekilmek zorunda kalmıştı. Rus paramiliter grup Wagner (şimdiki adı Afrika Lejyonu) liderliğindeki Rus güçleri ise oluşan güvenlik ve siyasi boşluğu doldurmak için harekete geçti.
Ancak bu jeopolitik değişim istenen sonuçları vermezken, istikrar, uzaklaşan bir hayale dönüştü. Wagner'in gölgede kalan güçleri, çoğu zaman cihatçıların bölgedeki ilerleyişini durdurmaya yetmedi. Aksine, müdahaleleri şiddet döngülerini körükledi, sivillere karşı korkunç ihlaller gerçekleşti ve birçok topluluğun alternatifin olmadığı yerde şimdi 'ehven-i şer’ olarak görülen silahlı gruplara sığınmasına neden oldu.
Yeni ortaklar bulma ve meşruiyetlerini sağlamlaştırma arayışındaki bu rejimler, daha derin bir stratejik değişime işaret eden diplomatik jestler yapmaya başladı. Geçtiğimiz günlerde Tahran'da Burkina Faso Büyükelçisinin Taliban'ın Tahran Büyükelçisi ile bir gerçekleştirdiği görüşme, bu gelişmelerden biriydi. Taliban yanlısı medyaya göre görüşmede ticaret, tarım, madencilik ve mesleki eğitim alanlarında iş birliği ele alındı.
Ancak toplantının siyasi boyutu, görünürdeki içeriğinden çok daha derindi. Bu sadece rutin bir diplomatik alışveriş değil, uluslararası izolasyondan mustarip ve hayatta kalma stratejilerinde birbirlerinin deneyimlerinden ilham almaya çalışan iki rejim arasındaki dayanışmayı göstermek amacıyla kasıtlı olarak yapılan bir gösteriydi.
Şarku’l Avsat’ın Al Majalla’dan aktardığı analize göre on yıllardır uluslararası izolasyonun sembolü ve El Kaide'nin sığınağı olan Taliban, radikal bir dönüşüm geçirerek Afganistan'ın fiili yöneticisi haline geldi. Batı Afrika'daki askeri rejimler ve hatta cihatçı örgütlerin liderleri, Taliban'ın isyancı bir hareketten uluslararası tanınırlığa sahip bir yapıya dönüşme sürecini taklit edilmeye değer bir model olarak incelemeye başladılar.
Taliban ve Burkina Fasolu yetkililer arasında Tahran'da gerçekleşen benzeri görülmemiş toplantı, yeni yaklaşımlara temkinli bir açılımın zayıf ama anlamlı bir işareti olabilir.
Burada temel olarak ‘sağlam askeri güç, yerel meşruiyetle birleştiğinde, en radikal gruplar bile isyancı bir hareketten şartlı ve sınırlı da olsa tanınmış bir yönetime dönüşmeyi başarabilir’ mesajı açıkça veriliyor.
Bu vizyon, Sahel'de DEAŞ’tan tamamen farklı bir modeli temsil eden CNIM için son derece önemli. DEAŞ, aşırı şiddet yanlısı iken ve yerel halkı yabancılaştırırken, CNIM daha esnek bir yaklaşım benimsiyor ve yerel gerçeklere uyum sağlama becerisi gösteriyor.
Libya'nın doğusundaki Buyrat el-Hassun ilçesinde nöbet tutan Ulusal Mutabakat Hükümeti’ne bağlı güçler, 20 Haziran 2021 (AFP)
CNIM strateji olarak Suriye'de El-Kaide bağlantılı silahlı gruptan yarı-resmi yapıya başarılı bir şekilde dönüşen Heyet Tahrir’uş-Şam (HTŞ) modelinden ilham almış gibi görünüyor. HTŞ, Beşşar Esed rejiminin çöküşünden sonra nüfuz alanlarında fiili bir otorite olarak faaliyet göstermeye başlarken, halka temel hizmetleri sağlıyor ve alternatif bir güvenlik sistemi uyguluyor. İsyandan yönetime uzanan bu evrimsel süreç, CNIM'in Sahel bölgesinde taklit etmeye çalışabileceği pratik bir model sunuyor.
Artık müzakereler imkânsız değil
Kısa bir süre öncesine kadar siyasi tabu olarak görülen cihatçı gruplarla müzakere fikri, yeniden zihinlerde yerini aldı. Mali'deki darbe en hararetli günlerindeyken CNIM ile olası bir diyalog için bazı girişimler vardı, ancak yeni askeri rejimler, kendilerinden önceki sivil hükümetlerden daha sert ve kararlı olduklarını kanıtlamaya çalışarak bu fikri hızla bastırdılar.
Geleneksel güvenlik yaklaşımları başarısızlığının giderek daha fazla fark edilmesiyle birlikte bölgede değişim rüzgarları esiyor gibi görünüyor. Öyle ki, yıllarca sadece daha fazla istikrarsızlık getiren salt askeri çözümlere bel bağlayan yönetici elitler, stratejik seçeneklerini yeniden değerlendirmek zorunda kalabilir.
Taliban ve Burkina Fasolu yetkililer arasında Tahran'da gerçekleşen benzeri görülmemiş toplantı, yeni yaklaşımlara temkinli bir açılımın zayıf ama anlamlı bir işareti olabilir. Bu görüşmenin öncesinde İranlı üst düzey bir güvenlik heyeti yerel güvenlik ve polis güçlerine ortak eğitim programları sunmak üzere Nijer'i ziyaret etmişti.
Sahel bölgesi, devlet ile gayriresmi aktörler, meşru otorite sahibi ile silah taşıyıcısı arasındaki geleneksel sınırların çözüldüğü köklü bir dönüşüm aşamasına giriyor.
Bu gelişmeler, geleneksel askeri çözümlerin yeterli olmayabileceğinin giderek daha fazla anlaşılmasına yol açıyor. Bir yandan askeri rejimler, Batı çerçevesi dışında yeni destekçiler ararken, diğer yandan cihatçı gruplar, sahadaki kontrollerini ve meşruiyetlerini sağlamlaştırmaya çalışıyor. Her iki tarafın bu hareketliliği, kısa vadede potansiyel diyalog için zemin hazırlamaya yönelik üstü kapalı bir arzuya işaret ediyor olabilir.
Bu girişimlerin resmi müzakerelere dönüşme ihtimali belirsizliğini korusa bile Sahel bölgesinin mevcut stratejisinin başarısızlığı da ortada. Cihatçı hareketleri bastırmak için ezici bir güce dayanma stratejisi, dünyanın pek çok yerinde test edilmiş ve başarısızlığı kanıtlanmıştır. Bazı taraflar askeri envanterlerini güçlendirmeye ve birliklerini konuşlandırmaya odaklanırken, Sahel bölgesinin kırsal kesimlerindeki sosyal ve siyasi yapılardaki temel değişimleri göz ardı ediyorlar. Cihatçı gruplar orada sadece hayatta kalmakla yetinmiyor, genişliyor, çatışmaların çözümünde arabulucu olarak ağırlıklarını koyuyor ve gelecekte siyaset sahnesinde fiili olarak yer almaya kadar uzanabilecek köklü bir nüfuz inşa ediyorlar.
Özetleyecek olursak, Sahel bölgesi, devlet ile gayri resmi aktörler, meşru otorite sahibi ile silah taşıyıcısı arasındaki geleneksel sınırların çözüldüğü köklü bir dönüşüm aşamasına giriyor. Gelecekteki başarı denklemleri sadece ateş gücüyle sınırlı olmayacağı gibi etkin bir şekilde yönetme ve Sahel’de değişen tablodaki karmaşaya uyum sağlama sanatında ustalaşma becerisiyle ölçülebilir.
لم تشترك بعد
انشئ حساباً خاصاً بك لتحصل على أخبار مخصصة لك ولتتمتع بخاصية حفظ المقالات وتتلقى نشراتنا البريدية المتنوعة
