'En büyük Rilke arşivi' ilk kez halka açılıyor

Şimdiye kadar sayılı kişinin erişebildiği koleksiyonda yaklaşık 10 bin elyazması, 8 bin 800 mektup ve 300 fotoğraf yer alıyor

Arşivde Rilke'nin Malte Laurids Brigge'nin Notları ve Duino Ağıtları için hazırlık yaparken oluşturduğu taslaklar da yer alıyor (DLA)
Arşivde Rilke'nin Malte Laurids Brigge'nin Notları ve Duino Ağıtları için hazırlık yaparken oluşturduğu taslaklar da yer alıyor (DLA)
TT

'En büyük Rilke arşivi' ilk kez halka açılıyor

Arşivde Rilke'nin Malte Laurids Brigge'nin Notları ve Duino Ağıtları için hazırlık yaparken oluşturduğu taslaklar da yer alıyor (DLA)
Arşivde Rilke'nin Malte Laurids Brigge'nin Notları ve Duino Ağıtları için hazırlık yaparken oluşturduğu taslaklar da yer alıyor (DLA)

Ünlü şair Rainer Maria Rilke'nin mektupları ve elyazmaları Alman Edebiyat Arşivi'ne (DLA) satıldı.
Devlete bağlı DLA'dan perşembe günü yapılan açıklamada, arşivin federal hükümetin, Baden Württemberg eyaleti yönetiminin ve diğer kuruluşların sağladığı fonlarla satın alındığı belirtildi.
DLA Direktörü Sandra Richter'in "yüzyılın en büyük kazanımı" diye nitelediği gelişmede arşiv için ne kadar para ödendiği açıklanmadı.
Kültür ve Medyadan Sorumlu Devlet Bakanı Claudia Roth da arşivin çok değerli olduğunu ve Rilke'nin eserlerinin dünyadaki herkesi etkilediğini söyledi.
Arşivde en az 10 bin elyazmasıyla şairin kaleme aldığı ya da kendisine gönderilen yaklaşık 8 bin 800 mektubun olduğu ifade edildi.
Mektuplarda, Rilke'nin sevgilisi psikanalist Lou Andreas-Salomé'yle, İsviçreli ressam Paul Klee'yle, Rus yazar Boris Pasternak'la ve Fransız şair Paul Valery'le yazışmaları da var.
Bunun yanı sıra koleksiyonda Rilke'nin okurken notlar düştüğü en az 470 kitapla 131 çizim ve 300'den fazla fotoğraf yer alıyor.
Rilke'nin en büyük arşivi olarak bilinen koleksiyon, 100 yılı aşkın süredir şairin torunu Hella Sieber-Rilke'nin Baden-Württemberg'deki Gernsbach kasabasında yer alan evindeydi.
"Gernsbach koleksiyonu" diye de tanınan arşive erişim için sadece sayılı kişiye izin verilmişti.
DLA, arşivin artık dijital ortama aktarılıp, araştırmacılar ve halka açık hale getirileceğini bildirdi.
Richter, 4 Aralık 1875'te dönemin Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'na bağlı Prag'da dünyaya gelen Rilke'nin doğumunun 150. yıldönümü amacıyla 2025'te büyük bir sergi açılacağını da söyledi.
Thomas Mann ve Franz Kafka'yla birlikte modern Alman edebiyatının devleri arasında yer alan Rilke, 29 Aralık 1926'da 51 yaşında lösemiden hayatını kaybetmişti.
Şairin Orpheus'a Soneler, Dua Saatleri, Duino Ağıtları ve tek romanı olan Malte Laurids Brigge'nin Notları, Türkçe'ye de çevrilmişti.
Independent Türkçe, AFP, The Local, Bundesregierung



Efsanevi yönetmen hakkında dikkat çeken iddia: "Hitler ölünce ağladı"

Stellan Skarsgard, yönetmen Ingmar Bergman'ın "Hitler öldüğünde ağlayan" bir "Nazi" olduğunu iddia etti (AP)
Stellan Skarsgard, yönetmen Ingmar Bergman'ın "Hitler öldüğünde ağlayan" bir "Nazi" olduğunu iddia etti (AP)
TT

Efsanevi yönetmen hakkında dikkat çeken iddia: "Hitler ölünce ağladı"

Stellan Skarsgard, yönetmen Ingmar Bergman'ın "Hitler öldüğünde ağlayan" bir "Nazi" olduğunu iddia etti (AP)
Stellan Skarsgard, yönetmen Ingmar Bergman'ın "Hitler öldüğünde ağlayan" bir "Nazi" olduğunu iddia etti (AP)

Kevin E. G. Perry Kültür ve Yaşam Haberleri Yazarı 

Stellan Skarsgård, yönetmen Ingmar Bergman hakkında bir iddiada bulunarak "Hitler ölünce ağlayan bir tek onu tanıyorum" dedi.

74 yaşındaki Dune yıldızı, çığır açan yönetmenle İsveç tiyatrosu ve televizyonunda defalarca birlikte çalışmıştı.

2007'de 89 yaşında hayatını kaybeden Bergman, 1957 yapımı Yedinci Mühür (Det sjunde inseglet) ve 1966 yapımı Persona gibi klasikler sayesinde tüm zamanların en etkili sinemacılarından biri kabul ediliyor. Yönetmenin 1972 yapımı Çığlıklar ve Fısıltılar'ı (Viskningar och rop), Akademi Ödülleri'nde En İyi Film dalında aday gösterilmişti.

Çek Cumhuriyeti'nde düzenlenen Karlovy Vary Film Festivali'nde konuşan Skarsgård, Bergman'ın çalışmalarının büyüklüğüyle Nazi inançlarını birbirinden ayırmanın mümkün olduğunu savundu.

Variety'nin haberine göre Skarsgård, "Bergman'la aramdaki karmaşık ilişki, onun pek de iyi bir adam olmamasıyla ilgili" dedi.

İyi bir yönetmendi ama yine de bir insanı pislik olduğu için kınayabilirsiniz. Caravaggio da muhtemelen pisliğin tekiydi ama harika resimler yaptı.

Skarsgård, Bergman'ın 1983 yapımı İsveç TV filmi Hustruskolan'da (Eşler Okulu) ve August Strindberg'in Rüya Oyunu (Ett drömspel) adlı eserinin 1986 yapımı sahne prodüksiyonunda rol aldı.

Skarsgård, "Bergman manipülatif biriydi" diye devam etti. 

Savaş döneminde Nazi'ydi ve Hitler ölünce ağlayan bir tek onu tanıyorum.

Biz onu mazur görmeye devam ettik ama onun başkalarına karşı çok tuhaf bir bakış açısı olduğunu hissediyorum. Bazı insanların değersiz olduğunu [düşünüyordu]. Başkalarını manipüle ederken bu hissediliyordu. İyi biri değildi.

Bergman geçmişte Nazilerle aynı inançları paylaştığını yaşamının ilerleyen dönemlerinde kabul etmiş ancak Holokost'un gerçeklerini öğrendikten sonra bunları onaylamadığını söylemişti.

Yönetmen, 1936'da Almanya'ya yaptığı bir öğrenci değişim gezisinde Hitler'i konuşurken görmüş. İsveç'in II. Dünya Savaşı'nda iddia ettiği kadar tarafsız olup olmadığını inceleyen bir kitap yazan yazar Maria-Pia Boethius'a konuşan Bergman şöyle demişti:

Hitler inanılmaz derecede karizmatikti. Kalabalığı heyecanlandırdı.

Bergman "Benim gördüğüm Nazizm eğlenceli ve genç duruyordu" diye eklemişti.

En büyük tehdit, nefret edilen Bolşeviklerdi.

Yönetmen, Nazi inançlarından ancak toplama kamplarının görüntülerini gördükten sonra vazgeçtiğini söylemişti. "Toplama kamplarının kapıları açıldığında ilk başta gözlerime inanmak istemedim" demişti. 

Gerçek ortaya çıktığında korkunç bir şok yaşadım. Acımasız ve vahşi bir şekilde aniden masumiyetimden koparıldım.

Independent Türkçe, independent.co.uk/arts-entertainment