Irak'ta ifade özgürlüğü yasası tartışması yeniden alevlendi

Irak'ta İfade Özgürlüğü Yasası'nın dün Meclis’te ilk kez görüşülmesinin ardından yasayla ilgili tartışma yeniden başladı. Tartışma, insan haklarını ve ifade özgürlüğünü savunan aktivistler ve meslek grupları arasında yıllardır sürerken yasanın mevcut haliyle ülkede yeni yeni adımlar atmaya başlayan ve sendeleyen demokrasi sürecini engellediğini düşünülüyor.

İtirazlar, Irak Meclisi’ni daha sonra yapılacak revizyonların ve değişikliklerin yasaya karşı olanları ikna etmeye yeterli olması umuduyla yasanın onaylanmasını sonraki oturumlara ertelemeye sevk etti.

Irak Meclisi, Meclis İnsan Hakları Komisyonu'nun hazırladığı ‘ifade, toplanma ve barışçıl gösteri özgürlüğü’ konulu yasa tasarısının ilk okumasını dün gerçekleştirdi. Oturumda 9 milletvekili bulunan 10 sandalyeli İmtidad Hareketi ile ittifak halindeki (Kürt) Yeni Nesil hareketi yasa tasarısına itiraz ettiler. Bu da yasaya karşı parlamento bloklarından gelen ilk itiraz oldu. Yeni Nesil Hareketi Başkanı Şaswuvar Abdulwahid, yasa tasarısına karşı olduklarını açıkladı. Tasarı, bir grup bağımsız milletvekili tarafından da reddedildi. Abdulwahid, yasa tasarısı henüz Meclis tarafından onaylanmadığı için basın ve sivil toplum kuruluşlarını muhaliflerin yanında olmaya çağırdı.

Abdulwahid yaptığı açıklamada, Irak'ın Anayasa’nın 38. maddesi tarafından güvence altına alınan ifade özgürlüğüne ilişkin bir yasa çıkarmasına gerek olmadığını ve bunun yasayla düzenlendiğine dair bir gösterge bulunmadığını söyledi. Değişiklik amacıyla yasa tasarısını geri çekmek için imza toplamaya başladıklarını açıklayan Abdulwahid, gazetecileri, medya çalışanlarını, aktivistleri, sivil toplum örgütlerini ve Irak halkının tüm kesimlerini ‘bu yasaya karşı çıkmaya ve Meclis’in bu yasayı çıkarmasına izin vermemeye’ çağırdı.

Yasanın gösteri hakkı, barışçıl toplanma ve gösteri düzenlemeden önce izni alınması gibi konularda çok sayıda ceza maddesini içerdiğini vurgulayan Abdulwahid,  aynı zamanda yasa tasarısında herkesin fikirlerini ortaya koymak ve ifade etmek isteyen herkese karşı kullanabileceği terimler ve ifadeler olduğunun altını çizdi.

Şarku’l Avsat’a konuşan Basın Özgürlüğünü Savunma Örgütü (PFAA) Başkanı Mustafa Nasır, şunları söyledi:

“Meclisin önceki iki oturumda yaptığı değişiklikleri, aktivistler ve sivil savunma örgütleri tarafından ortaya atılan ciddi itirazları dikkate almadan yasanın Meclis'e getirilmesi ve tartışılması, sivil topluma yönelik bir tür şantajdır. Gazeteciler Sendikası ve Yayın Kurumu'ndan bir itiraz olmaması utanç verici. İtirazlar en çok ifade ve basın özgürlüğü ile gösteri yapma hakkının karıştırılmasına karşı yapılıyor. Anayasa, halihazırda her türlü ifade ve basın özgürlüğünün yanı sıra gösteri düzenleme özgürlüğünü de güvence altına alıyor. Fakat bu özgürlük henüz kanunla düzenlenmedi. Anayasanın ikinci maddesi, düzenlenmemiş ve anayasal olarak güvence altına alınmış olan ifade özgürlüğünün düzenlenmesine atıfta bulunmuyor. Bazı parlamento organlarının, anayasal ve yasal olarak güvence altına alınmış olan özel toplanma hakkını güvence altına alan bir yasanın çıkarılması gibi yasa tasarısının kabul edilebilir görünmesi için bir takım küçük tavizler verilerek yasaya yönelik ciddi itirazlar atlatılmaya çalışılıyor. Yasa tasarısının 17 maddesi hakkında ciddi itirazlarımız ve sorunlarımız var. Meclis İnsan Hakları Komisyonu ile daha önce yapılan iki oturumda bu maddelerin bir kısmının değiştirilmesi konusunda mutabakata vardıksa da bu mutabakat Meclis’teki oturumda dikkate alınmadı.”