Stresi tespit etmek için elektronik dövme geliştirildi

Elektronik dövmenin şeklinin ve etki mekanizmasının görselleştirilmiş hali
Elektronik dövmenin şeklinin ve etki mekanizmasının görselleştirilmiş hali
TT

Stresi tespit etmek için elektronik dövme geliştirildi

Elektronik dövmenin şeklinin ve etki mekanizmasının görselleştirilmiş hali
Elektronik dövmenin şeklinin ve etki mekanizmasının görselleştirilmiş hali

Avuç içleri bize duygusal durumumuz hakkında çok şey söyleyebilir; Heyecanlı veya stresli olduğumuzda avuçlarımızın terlemesi stresin göstergesi. Ancak stresi ölçen cihazlar hantal, güvenilmez ve sosyal damgalanmaya sebebiyet verecek şekilde olabiliyor. Çünkü cihazlar vücudun belirli bölgelerinde ve görünür şekilde bulunuyor.
ABD'deki Texas Üniversitesi'nden araştırmacılar, cildin elektriksel aktivitesini izleyen ve stres duyguları hakkında veri sağlayan elektronik dövme teknolojisi yaratarak bu sorunu ele aldı.
Araştırmacılar, Nature Communications dergisinin son sayısında yayınlanan yeni bir araştırma makalesinde, avuç içine yapıştırılan, neredeyse görünmez olan ve bir akıllı saate bağlanan bu grafen tabanlı elektronik dövmenin ayrıntılarını anlattı.
Şarku’l Avsat’ın dergiden aktardığı habere göre Grafen, İngiltere'deki Manchester Üniversitesi'nden Rus bilim adamları Andre Geim ve Konstantin Novoselov tarafından 2004 yılında geliştirilen karbon türevi bir malzeme. Grafenin pek çok avantajı var. Bunlardan en önemlisi elektriği iletme ve ısı ve ışığın moleküllerinden geçmesine izin vermesi.
Teksas Üniversitesi Havacılık ve Uzay Mühendisliği ve Mühendislik Mekaniği Bölümü'nden Prof. Dr. Nanshu Lu ve araştırma ekibi, giyilebilir elektronik dövme teknolojisini geliştirmek için yıllardır çalışıyor. Grafen, inceliği ve insan vücudunun potansiyelini iyi ölçtüğü ve çok doğru okumalarla sonuçlandığı için tercih edilen bir malzeme.
Araştırmacılar, kısmen örtüşen “grafen” ve altın katmanına sahip iki kat bant kullandılar. Bandı ileri geri bükerek, sürüş sırasında direksiyon simidini tutmak, kapıları açmak ve koşmak gibi günlük aktivitelerin el hareketleriyle gelen basıncı kaldırabilmesini sağladılar.
Lu, Teksas Üniversitesi’nin web sitesinde Cuma günü yayınlanan bir raporda şunları söyledi: "Bu çalışmadaki en büyük başarı, avucun içindeki elektronik dövmenin, bu durumda ticari olarak temin edilebilen bir akıllı saat olan sağlam bir devreye veriyi başarılı bir şekilde iletebilmesi."
Mevcut avuç içi izleme teknolojisi, çok görünür olan hacimli elektrotlar veya vücudun diğer bölgelerine yerleştirilmiş sensörler kullanarak daha az doğru veri elde edilmesini sağlar.
Önceki araştırmacılar, nanometre kalınlığında şeritler kullanan yöntemler denediler. Ancak bu şeritler sürekli hareket stresini kaldıramadı. Bu araştırmadaki yenilikçi yöntem ise stresi bu bantlardan elli kat daha fazla tespit etme yeteneğine sahip.



Neandertaller 200 bin yıl önce tahta mızraklarla at avlamış

Neandertallerin tahta mızrakları kullanarak topluca avlandığı düşünülüyor (Volker Minkus/Aşağı Saksonya Eyaleti Anıtları Koruma Dairesi)
Neandertallerin tahta mızrakları kullanarak topluca avlandığı düşünülüyor (Volker Minkus/Aşağı Saksonya Eyaleti Anıtları Koruma Dairesi)
TT

Neandertaller 200 bin yıl önce tahta mızraklarla at avlamış

Neandertallerin tahta mızrakları kullanarak topluca avlandığı düşünülüyor (Volker Minkus/Aşağı Saksonya Eyaleti Anıtları Koruma Dairesi)
Neandertallerin tahta mızrakları kullanarak topluca avlandığı düşünülüyor (Volker Minkus/Aşağı Saksonya Eyaleti Anıtları Koruma Dairesi)

Bilim insanları, Neandertallerin 200 bin yıl önce tahta mızraklarla at sürülerini avladığını öne sürdü. Yeni çalışma modern insanların en yakın akrabasının geçmişinde az bilinen bir döneme ışık tutuyor.

Almanya'nın Schöningen bölgesindeki arkeolojik kazı alanında 1994'te yapılan çalışmalarda, Paleolitik dönemden kalma bugüne kadarki en sağlam tahta mızraklar keşfedilmişti. 

İlk başta 400 bin ve sonra 300 bin yıl önceye tarihlenen mızrakları, modern insanlar (Homo sapiens) ve Neandertallerin ortak atası Homo heidelbergensis'in yaptığı düşünülüyordu. 

Ancak bulguları hakemli dergi Science Advances'ta 9 Mayıs Cuma günü yayımlanan çalışmaya göre mızraklar daha yeni ve muhtemelen Neandertaller tarafından kullanıldı.

Yeni bir yönteme başvuran bilim insanları, mızraklarla aynı tortu tabakasında bulunan salyangoz kabuklarının amino asit analizini yaparak silahları tarihledi. Bulgular aletlerin yaklaşık 200 bin yıl önce yapıldığına işaret ediyor.

Neandertallerin kullandığı anlaşılan bu silahlar, bozulmamış haldeki en eski tahta mızrak olma özelliğini koruyor. 

Araştırmacılar Neandertaller hakkındaki bilgilerin büyük bölümü 60 bin ila 40 bin yıl önceden geldiği için yeni çalışmanın önem arz ettiğini söylüyor.

Smithsonian Ulusal Doğa Tarihi Müzesi'nden makalenin ortak yazarı Dr. Jarod Hutson "Schöningen, Neandertal davranışının daha eski yönünü gösteriyor ve bu da bir boşluğu dolduruyor ve 200 bin yıl önce Neandertallerin hayatında neler olup bittiğine dair çok net bir resim veriyor" diyor.

Dr. Hutson örneğin mızrakların "bu kadar eski bir şey için epey gelişmiş" seviyede olduğunu belirtiyor.

Kazı alanında, kesilerek öldürülmüş yaklaşık 50 atın kalıntıları da keşfedilmişti. Bilim insanları Neandertallerin bu hayvanları mızrakla avladığını düşünüyor. 

Araştırmacılar bölgenin, at ailelerinin hedef alındığı bir pusu ve avlanma alanı olduğunu öne sürerek makalede şöyle yazıyor:

Bu rutin başarı seviyesine ulaşmak için Schöningen'deki av saldırıları, ortak bir dizi hedefle tam bir işbirliği içinde gerçekleştirilmiş olmalı. 

Bu kadar koordineli bir avlanma stratejisinin varlığı, yaklaşık 200 bin yıl önce ciddi bir organizasyon ve iletişim becerisine işaret ediyor.

Ekip, bu dönemde yeni yeni ortaya çıkan Homo sapiens'le Neandertallerin birbirine daha önce düşünülenden daha fazla benzediğini tahmin ediyor.

Ancak bazı uzmanlar bulgulara şüpheyle yaklaşarak mızrakların ne zaman ve kim tarafından kullanıldığını anlamak için daha fazla çalışmaya ihtiyaç duyulduğunu söylüyor.

Göttingen Üniversitesi'nden arkeolog Thomas Terberger, yer almadığı çalışma hakkında "Şu an için argümanları ilgi çekici buluyorum ama kesinlikle ikna edici değiller" diyor. 

Independent Türkçe, IFLScience, Interesting Engineering, AP, Science Advances