عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
ARAP DÜNYASI

İran'daki protestolarda tutukluların yüzde 10'unu kadınlar oluşturuyor

Ekim ayı başlarında Tahran'da Mahsa Amini'nin öldürülmesini protesto eden İranlı bir kadın (AP)
Ekim ayı başlarında Tahran'da Mahsa Amini'nin öldürülmesini protesto eden İranlı bir kadın (AP)
TT
TT

İran'daki protestolarda tutukluların yüzde 10'unu kadınlar oluşturuyor

Ekim ayı başlarında Tahran'da Mahsa Amini'nin öldürülmesini protesto eden İranlı bir kadın (AP)
Ekim ayı başlarında Tahran'da Mahsa Amini'nin öldürülmesini protesto eden İranlı bir kadın (AP)

İran rejimi yaptığı açıklamada, Mahsa Amini'nin geçtiğimiz Eylül ayında ‘ahlak polisi’ tarafından tutuklanıp ardından öldürülmesinden bu yana ülkede devam eden protestolarda tutuklananların yüzde 10'unu kadınların oluşturduğunu belirtti. Önde gelen bir din adamı, başörtüsü nedeniyle kadın mahkumlara yönelik cinsel saldırıları doğrularken, Yargı Erki Sözcüsü 1.200 kişinin serbest bırakılacağını duyurdu. Bu karar, çoğu İran şehrinin pazartesi günü başlayan ve bugüne kadar devam eden açlık grevlerine devam ettiği sırada geldi.
Kadın ve Aile İşlerinden Sorumlu Cumhurbaşkanı Yardımcısı Ensiye Hazali, Mehr Haber Ajansı’na dün (salı) yaptığı açıklamada, “Bazı yabancı medya kuruluşları, son isyanların kurbanları olarak kadınların isimlerinden bahsediyor, ancak mevcut kanıtlar açıkça ölüm nedenlerini gösteriyor. Kuruluşlar, yalnızca kadınların varlığından bahsetseler de gözaltındakilerin yüzde 90'ının erkek ve sadece yüzde 10'unun kadın olduğunu söylemek gerekiyor” dedi. İran’ın Dini Lideri Ali Hamaney'in “ahlak polisi sadece bir bahaneydi ve böyle bir sorun olmasaydı da isyan çıkarmak için başka bahaneler uyduracaklardı” sözlerini tekrarlayan Hazali, “Batılılar, kadınlar adına diktatörlük uyguluyorlar ve kadınların taleplerini dile getirmesine izin vermiyorlar” ifadelerini kullandı.
“Çeşitli alanlarda ilerlememizi görmeye dayanamıyorlar” diyen Hazali, kadınların karar alma süreçlerindeki rolüne dikkat çekerek şunları söyledi, “On üçüncü hükümette, devlette karar alma süreçlerinde rol oynamaları için yüksek kurullara birçok kadın atandı. Aslında hiçbir ülke kıyafet giyme konusunda mutlak özgürlüğe sahip değil, her ülkenin tanımlanmış bir dizi kısıtlaması mevcut.” değerlendirmesinde bulundu.
Öte yandan İran'ın Zahidan kentinin cuma imamı Sünni din adamı Abdulhamid İsmailzehi konuşmasında, “Kadın tutuklulara yönelik aşağılama, baskı ve zorlama amacıyla cinsel saldırı haberleri geliyor. İtiraflar medyaya yansıdı ve bazı tutukluların ifadeleri de bunu doğruluyor. Şayet bu kanıtlanırsa, bu suçların failleri kesinlikle yeryüzündeki en büyük bozgunculardır.” ifadelerini kullandı.
Yargı Erki Sözcüsü Mesud Setayeşi, İran'daki son ‘kargaşa eylemlerinde’ yaklaşık 1.200 tutuklunun serbest bırakıldığını duyurdu. Ayrıca, milli takımın 2022 Katar Dünya Kupası'ndaki maçlarından birini kazanması ve halkın bu zaferden duyduğu sevincin ardından Baş Yargıç tarafından tutukluların, özellikle de son olaylarda gözaltına alınanların serbest bırakılması emrine atıfta bulunan Setayeşi, “Yargının vizyonu, toplum üyeleri arasında bir sükûnet, rahatlık ve dostluk ortamı yaratmaktır. Baş Yargıç, bu tahliyelerin isyancıların eylemlerine göz yummak anlamına gelmediğini ve dosyalarının inceleme aşamasında olduğunu belirtti.” ifadelerini kullandı.
Setayeşi, “Kamuoyu nezdinde dolaşan yalan ve söylentilere karşı hukuki tedbirler alındığını” vurgulayarak, “İddiaları kim ileri sürerse ispatla yükümlüdür. Toplum düzenini bozanlara yargı asla müsamaha göstermeyecektir.” dedi.
İran Güvenlik Konseyi’nin raporuna göre son olaylarda 200 vatandaşın hayatını kaybettiğini açıklayan Setayeşi, son dönemde çocuk mahkemelerinin hızlı, doğru ve gerekli ciddiyetle kurulduğunu, halen devam ettiğini ve gerekli bilgilerin zaman içinde duyurulacağını belirtti.

Daha fazlasını oku

 
 
ARAP DÜNYASI

Libya’nın yurtdışında dondurulmuş fonlarının çözülmesine yönelik olası gizli anlaşmalar

Basında yer alan haberlerde Abdulhamid ed-Dibeybe hükümeti ile ABD Başkan Donald Trump'ın yönetiminden yetkililer arasında Libya'nın yurtdışında dondurulan fonlarına ilişkin gizli müzakereler yürütüldüğü belirtiliyor (UBH Başbakanlık Basın Ofisi)
Basında yer alan haberlerde Abdulhamid ed-Dibeybe hükümeti ile ABD Başkan Donald Trump'ın yönetiminden yetkililer arasında Libya'nın yurtdışında dondurulan fonlarına ilişkin gizli müzakereler yürütüldüğü belirtiliyor (UBH Başbakanlık Basın Ofisi)
TT
TT

Libya’nın yurtdışında dondurulmuş fonlarının çözülmesine yönelik olası gizli anlaşmalar

Basında yer alan haberlerde Abdulhamid ed-Dibeybe hükümeti ile ABD Başkan Donald Trump'ın yönetiminden yetkililer arasında Libya'nın yurtdışında dondurulan fonlarına ilişkin gizli müzakereler yürütüldüğü belirtiliyor (UBH Başbakanlık Basın Ofisi)
Basında yer alan haberlerde Abdulhamid ed-Dibeybe hükümeti ile ABD Başkan Donald Trump'ın yönetiminden yetkililer arasında Libya'nın yurtdışında dondurulan fonlarına ilişkin gizli müzakereler yürütüldüğü belirtiliyor (UBH Başbakanlık Basın Ofisi)

Zayed Hediyye

Libya'da Abdulhamid ed-Dibeybe’nin başbakanı olduğu Ulusal Birlik Hükümeti’nin (UBH) son aylarda karşı karşıya kaldığı siyasi ve ekonomik krizler devam ederken UBH ile ABD yönetimi arasında yapılan anlaşmalara ilişkin uluslararası basında art arda çıkan haberler UBH’nin sıkıntılarını daha da arttırdı. Bu anlaşmalar arasında Washington'da dondurulan Libya fonlarının, ABD'ye bu fonların bir kısmının verilmesi karşılığında çözülmesini amaçlayan bir anlaşma da yer alıyor.

Bu anlaşmanın onaylanması halinde bu hamle, Temsilciler Meclisi'nin (TM) yeni bir bütçe vermeyi reddetmesi ve Libya’nın doğu kampının ABD ve Türkiye gibi Libya sahnesindeki önde gelen ve etkili olan uluslararası tarafların teveccühünü kazanmayı başarması sonucu UBH’nin son dönemde rakiplerine karşı gerilediği ekonomik ve siyasi düzeylerdeki konumunu iyileştirmesine katkı sağlayacak.

Washington için cazip bir anlaşma

Anlaşmanın ayrıntıları, İngiltere merkezli Middle East Eye haber sitesi ve diğer uluslararası basın kaynakları tarafından hazırlanan ve UBH ile Trump yönetiminden yetkililer arasında Libya'nın yurtdışında dondurulan ve 30 milyar dolar değerinde olduğu tahmin edilen fonlarına ilişkin gizli müzakerelerden bahseden bir haberde ortaya çıktı.

Söz konusu habere göre taraflar arasındaki görüşmeler geçtiğimiz nisan ayı sonlarında Katar'ın başkenti Doha'da gerçekleşti. ABD Başkanı Trump'ın Ortadoğu işlerinden sorumlu kıdemli danışmanı Massad Boulos ile UBH Başbakanı Dibeybe’nin Ulusal Güvenlik Danışmanı ve kuzeni İbrahim ed-Dibeybe’nin bir araya geldiği görüşmede, Libya'nın, Washington'ın dondurulan fonların çözülmesinde rol oynaması karşılığında, dondurulan fonların bir kısmını belirli ABD kuruluşlarına verme planı ele alındı.

Şarku’l Avsat’ın Middle East Eye'den aktardığı kaynaklara göre plan Trump'ın ekibinin ciddi ilgisini çekmiş ve planın uygulanmasına yönelik mekanizmaların takibi için iç görüşmeler çoktan başladı. Ancak bu durum, bazı tarafların dondurulmuş Libya fonlarını bir sonraki aşamada siyasi olarak değerlendirme niyetleri hakkında soru işaretleri yaratıyor.

Libyalı yetkililerden yalanlama

Öte yandan Libya Yatırım Otoritesi (LIA), fonların serbest bırakılmasına ilişkin olarak basında yer alan haberleri yalanladı. Bu iddiaların doğruluktan yoksun olduğunu ve güvenilir kaynaklara ya da yetkili makamlar tarafından yayınlanan resmi raporlara dayanmadığını vurgulayan LIA, tüm yatırım portföylerinin ve egemen fonlarının Denetim Bürosu ve İdari Kontrol Dairesi gibi yerel kuruluşların yanı sıra akredite sahibi uluslararası denetçiler de dahil olmak üzere uluslararası kuruluşlar tarafından periyodik izlemeye tabi tutulduğunu ve hesaplarının uluslararası kabul görmüş yönetişim, açıklama ve şeffaflık standartlarına uygun olarak düzenli olarak gözden geçirildiğini kaydetti.

Libya’dan hamleler

ABD son zamanlarda Libyalı kurumların ve önde gelen resmi şahsiyetlerin Libya’nin ABD bankalarında dondurulmuş fonlarının serbest bırakılmasına yönelik hamleleri için aktif bir arena haline geldi. Libyalı resmi kaynakların tahminlerine göre bu fonlar Libya'nın yurtdışındaki toplam fonlarının yüzde 25'inden fazlasını oluşturuyor ve yaklaşık 200 milyar dolar olduğu tahmin ediliyor.

Bu hamlelerden en öne çıkanı, birkaç gün önce İngiltere merkezli Africa Confidential dergisinin sayfalarında yayınlanan ve Libya Devlet Varlıklarının Geri Kazanımı ve Yönetimi Ofisi (LAROM) eski Başkanı Muhammed el-Menseli'nin ‘çalıntı’ olarak nitelendirilen ve 50 milyar dolar değerinde olduğu tahmin edilen Libya’nın yurtdışındaki fonlarını kurtarmaya yönelik hamlelerinin ardından ABD makamları tarafından tutuklanmasının hangi koşullarda gerçekleştiğinden bahseden tartışmalı bir haberde ortaya çıktı.

Africa Confidential haberinde, Muhammed el-Menseli'nin geçtiğimiz yıl aralık ayında Washington'da Dışişleri, Adalet ve Hazine bakanlıkları yetkilileriyle bir araya geldiğini ve Muammer Kaddafi rejimi tarafından ABD’deki gizli hesaplara kaçırılan paraları Libya'nın geri alma niyetini kendilerine bildirdiğini aktardı. Habere göre Menseli bundan sadece birkaç hafta sonra 7 Ocak'ta izinsiz eylemlerde bulunduğu ve çifte vatandaşlığa sahip olduğu gerekçesiyle tutuklandı.

Libya’nın fonları onlarca yıldır dondurulmuş durumda

Libya'nın yurtdışında dondurulan fonları, 2011 yılında Muammer Kaddafi rejiminin devrilmesinden bu yana ülkenin karşı karşıya kaldığı en çetrefilli konulardan biri. Zira o tarihten bu yana göreve gelen hiçbir hükümet bu dosyayı yerinden oynatmayı başaramadı. Libya’nın yurtdışındaki fonları, 17 Şubat 2011'deki halk ayaklanmasını bastırmakla suçlanmasının ardından Kaddafi rejimine yaptırım uygulanmasını öngören 1973 sayılı Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK) kararı kapsamında dondurulmuştu.

Libya’nın dondurulmuş fonları, eski rejimin yurtdışında doğrudan veya dolaylı olarak sahip olduğu tüm finansal varlıkları, fonları ve ekonomik kaynakları kapsıyor. Resmi verilere göre yurt dışındaki bankalarda bulunan dondurulmuş fonlar, varlıklar ve tahviller de dahil olmak üzere 200 milyar dolar tutarında olduğu tahmin ediliyor.

Bu fonların yüzde 37’si Avrupa’da, yüzde 33’ü Kuzey Amerika’da, yüzde 23’ü Afrika’da, yüzde 6’sı Ortadoğu’da ve yüzde 1’i Güney Amerika bulunuyor.

Devasa yatırımlar

Dondurulan fonlar arasında şimdiki adı Libya Yatırım Otoritesi olan Libya Yatırım Fonu'na ait yatırımlar da yer alıyor. Libya'nın egemen varlık fonu, ülkenin fazla petrol gelirlerini yönetmek ve yatırım yapmak için 2006 yılında kuruldu. Kaddafi döneminde 100 milyar dolardan fazla kaynak tahsis edilen fon, tarım, emlak, finans, petrol ve gaz gibi çeşitli alanlardaki yatırımları yönetiyor ve gelirlerinin milyarlarca dolar olduğu tahmin ediliyor.

Bazı ülkeler geçtiğimiz yıllar boyunca, Libya'nın dondurulmuş fonlarına, bu fonlardan faydalanmak amacıyla göz dikti. Bazıları yasadışı yollardan ve Libya'ya karşı tazminat davaları açarak bu fonları elde etmeye çalıştı, ancak tüm bu girişimler başarısız oldu.

LIA Direktörü Ali Mahmud Reuters'a yaptığı açıklamada, LIA’nın 70 milyar dolarlık fonlarının aktif yönetiminin on yılı aşkın bir süre sonra ilk kez BMGK tarafından bu yılın sonlarına kadar onaylanmasını beklediğini söyledi. Mahmud, LIA'nın mart ayında sunduğu yatırım planının kasım ya da aralık ayında BMGK tarafından onaylanacağından emin olduğunu da sözlerine ekledi.

LIA’nın dört bölümden oluşan planının ilk bölümünün oldukça basit olduğunu belirten Mahmud, bu bölümde fonların dondurulduğu yıllar boyunca biriken fonların tahvil ödemeleri olarak yeniden yatırılmasının planladığını ifade etti.

Birçok hedef

Bingazi Üniversitesi'nde ekonomi ve siyaset bilimi profesörü olan Ali Cuma, UBH’nin bu olası anlaşmayla sadece bir değil, birkaç hedefe ulaşmayı amaçladığını düşünüyor.

Prof. Cuma, Dibeybe hükümetinin Libya'nın yurtdışındaki fonlarının kontrolünü yeniden ele geçirme çabasının öncelikle ekonomik sıkıntısını çözmeyi ya da hafifletmeyi amaçladığını, zira hükümetin şu anda TM başta olmak üzere çeşitli taraflarca kendisine dayatılan iç siyasi ve mali baskı nedeniyle kamu harcamalarını karşılayamadığını söyledi.

Prof. Cuma, değerlendirmesini şöyle sürdürdü:

“Bu teklif aynı zamanda ABD ve pragmatik tutumlarıyla tanınan yeni başkanı Donald Trump ile ilişkileri geliştirmeyi ve Libya'nın doğu kampının son haftalarda nispeten başarılı olduğu Washington'a karşı üstünlük sağlama çabalarının önünü kesmeyi amaçlıyor.”

Ancak birçok tarafın bu sızıntıları mali kazançlar karşılığında ulusal egemenliğin bir kısmının teslim edilmesi olarak istismar etmeye çalışacağı için anlaşmanın Dibeybe ve UBH üzerindeki olumsuz etkisi konusunda uyaran Prof. Cuma, Dibeybe hükümetinin bu hamlesinin, dondurulmuş fonların geri alınması ile ulusal egemenliğin korunması arasında bir denge kurma becerisi açısından gerçek bir sınav niteliği taşıdığını, fakat mevcut aşamada bu iki zıt kutbu bir araya getirmenin oldukça zor olduğunu vurguladı.